14
The Lamb and the 144,000
Καὶ εἶδον καὶ ἰδού,* Ἀρνίον ἑστηκὸς ἐπὶ τὸ Ὄρος Σιών, καὶ μετ᾿ αὐτοῦ ἑκατὸν τεσσαράκοντα τέσσαρες§ χιλιάδες, ἔχουσαι τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ* τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς αὐτοῦ, γεγραμμένον ἐπὶ τῶν μετώπων αὐτῶν. Καὶ ἤκουσα φωνὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ὡς φωνὴν ὑδάτων πολλῶν, καὶ ὡς φωνὴν βροντῆς μεγάλης· καὶ φωνὴ ἣν ἤκουσα ὡς κιθαρῳδῶν κιθαριζόντων ἐν ταῖς κιθάραις αὐτῶν. Καὶ ᾄδουσιν ᾠδὴν καινὴν ἐνώπιον τοῦ θρόνου, καὶ ἐνώπιον τῶν τεσσάρων ζῴων καὶ τῶν πρεσβυτέρων· καὶ οὐδεὶς§ ἐδύνατο* μαθεῖν τὴν ᾠδὴν εἰ μὴ αἱ ἑκατὸν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες, οἱ ἠγορασμένοι ἀπὸ τῆς γῆς. Οὗτοί εἰσιν οἳ μετὰ γυναικῶν οὐκ ἐμολύνθησαν, παρθένοι γάρ εἰσιν. Οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκολουθοῦντες τῷ Ἀρνίῳ ὅπου ἂν ὑπάγῃ. Οὗτοι ὑπὸ Ἰησοῦ§ ἠγοράσθησαν ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων, ἀπαρχὴ τῷ Θεῷ καὶ τῷ Ἀρνίῳ. Καὶ ἐν τῷ στόματι αὐτῶν οὐχ εὑρέθη ψεῦδος,*, ἄμωμοι γάρ εἰσιν.§
Three angels
Καὶ εἶδον ἄλλον ἄγγελον* πετόμενον ἐν μεσουρανήματι, ἔχοντα εὐαγγέλιον αἰώνιον εὐαγγελίσασθαι τοὺς καθημένους§ ἐπὶ τῆς γῆςκαὶ ἐπὶ* πᾶν ἔθνος καὶ φυλὴν καὶ γλῶσσαν καὶ λαόν λέγων ἐν φωνῇ μεγάλῃ, «Φοβήθητε τὸν Θεὸν καὶ δότε αὐτῷ δόξαν, ὅτι ἦλθεν ὥρα τῆς κρίσεως αὐτοῦ, καὶ προσκυνήσατε τῷ ποιήσαντι§ τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν* θάλασσαν καὶ πηγὰς ὑδάτων
Καὶ ἄλλος ἄγγελος, δεύτερος, ἠκολούθησεν λέγων· «Ἔπεσεν, ἔπεσεν, Βαβυλὼν μεγάλη,§ ἐκ* τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τῆς πορνείας αὐτῆς πεπότικεν πάντα τὰ ἔθνη
Καὶ ἄλλος ἄγγελος, τρίτος,§ ἠκολούθησεν αὐτοῖς, λέγων ἐν φωνῇ μεγάλῃ· «Εἴ τις προσκυνεῖ τὸ Θηρίον* καὶ τὴν εἰκόνα αὐτοῦ, καὶ λαμβάνει χάραγμα ἐπὶ τοῦ μετώπου αὐτοῦ ἐπὶ τὴν χεῖρα αὐτοῦ, 10 καὶ αὐτὸς πίεται ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ κεκερασμένου ἀκράτου ἐν τῷ ποτηρίῳ τῆς ὀργῆς αὐτοῦ. Καὶ βασανισθήσεται ἐν πυρὶ καὶ θείῳ ἐνώπιον τῶν ἁγίων ἀγγέλων καὶ ἐνώπιον τοῦ Ἀρνίου 11 Καὶ καπνὸς τοῦ βασανισμοῦ αὐτῶν εἰς αἰῶνας αἰώνων ἀναβαίνει·§ καὶ οὐκ ἔχουσιν ἀνάπαυσιν ἡμέρας καὶ νυκτός, οἱ προσκυνοῦντες τὸ Θηρίον καὶ τὴν εἰκόνα αὐτοῦ, καὶ εἴ τις λαμβάνει τὸ χάραγμα τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.
12 Ὧδε * ὑπομονὴ τῶν ἁγίων ἐστίν, ὧδε οἱ τηροῦντες τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν πίστιν τοῦ Ἰησοῦ. 13 Καὶ ἤκουσα φωνῆς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λεγούσης μοι,§ «Γράψον· ‹Μακάριοι οἱ νεκροί, οἱ ἐν Κυρίῳ ἀποθνήσκοντες ἀπ᾿ ἄρτι› (λέγει «Ναὶ»* τὸ Πνεῦμα), ‹ἵνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων αὐτῶν, τὰ δὲ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ᾿ αὐτῶν.› »
The earth is harvested
14 Καὶ εἶδον καὶ ἰδού, νεφέλη λευκή, καὶ ἐπὶ τὴν νεφέλην καθήμενος ὅμοιος§ υἱῷ* ἀνθρώπου, ἔχων ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ στέφανον χρυσοῦν, καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ δρέπανον ὀξύ. 15 Καὶ ἄλλος ἄγγελος ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ ναοῦ κράζων ἐν φωνῇ μεγάλῃ τῷ καθημένῳ ἐπὶ τῆς νεφέλης, «Πέμψον τὸ δρέπανόν σου καὶ θέρισον, ὅτι ἦλθεν§ ὥρα τοῦ* θερίσαι, ὅτι ἐξηράνθη θερισμὸς τῆς γῆς 16 Καὶ ἔβαλεν καθήμενος ἐπὶ τὴν νεφέλην τὸ δρέπανον αὐτοῦ ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἐθερίσθη γῆ.
17 Καὶ ἄλλος ἄγγελος ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ ναοῦ (τοῦ ἐν τῷ οὐρανῷ), ἔχων καὶ αὐτὸς δρέπανον ὀξύ. 18 Καὶ ἄλλος ἄγγελος ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ θυσιαστηρίου (ἔχων§ ἐξουσίαν ἐπὶ τοῦ πυρός), καὶ ἐφώνησεν κραυγῇ* μεγάλῃ τῷ ἔχοντι τὸ δρέπανον τὸ ὀξὺ λέγων, «Πέμψον σου τὸ δρέπανον τὸ ὀξὺ καὶ τρύγησον τοὺς βότρυας τῆς ἀμπέλου τῆς γῆς, ὅτι ἤκμασαν αἱ σταφυλαὶ αὐτῆς 19 Καὶ ἔβαλεν ἄγγελος τὸ δρέπανον αὐτοῦ εἰς τὴν γῆν καὶ ἐτρύγησεν τὴν ἄμπελον τῆς γῆς, καὶ ἔβαλεν εἰς τὴν ληνὸν τοῦ θυμοῦ τοῦ Θεοῦ, τὸν μέγαν.§ 20 Καὶ ἐπατήθη ληνὸς ἔξωθεν* τῆς πόλεως, καὶ ἐξῆλθεν αἷμα ἐκ τῆς ληνοῦ ἄχρι τῶν χαλινῶν τῶν ἵππων, ἀπὸ σταδίων χιλίων ἑξακοσίων.
* 14:1 ιδου f35 Mb,d⅔,e 𝕻47,CP,TR ¦ 1 το Ma,d⅓,f,g,h,i ℵA,C,RP,HF,OC,NU 14:1 εστηκος f35 Ma,e¼,f,gpt,i⅔ CP,RP,HF,OC,TR ¦ εστηκως Mgpt,i⅓ ¦ εστος Mdpt ℵA,C,NU ¦ εστως Mb,dpt,e,h 𝕻47 14:1 αυτου f35 Md,e,h 𝕻47ℵA,C,CP,OC,NU,TR ¦ 1 αριθμος Ma,b,e⅕,f,g,i RP,HF § 14:1 εκατον τεσσαρακοντα τεσσαρες Ma⅓,b,c⅛,d⅓,ept,g,h⅔,i⅓ CP,RP,OC,TR ¦ 1 τεσσερακοντα 3 ℵA,C,NU ¦ ρμδ΄ f35 Ma⅔,d⅔,ept,f,h⅓,i⅔ 𝕻47HF (A similar statement obtains in verse 3 below.) * 14:1 το ονομα αυτου και rell ¦ — TR 14:2 η φωνη ην ηκουσα ως f35 Ma,b,e⅙,f,g,h,i⅔ ℵA,C,CP,RP,HF,OC,NU ¦ φωνην 4 Md⅓,e,i⅓ 𝕻47,TR ¦ φωνην 45 Md⅔ 14:3 αδουσιν f35 Ma,b,e⅓,f,g,h⅔,i 𝕻47ℵ,CP,RP,HF,OC ¦ 1 ως Md,e⅔,h⅓ A,C[NU]TR § 14:3 ουδεις rell ¦ ουδε εις Ma⅔,f⅓,i⅓ ¦ ουδις C * 14:3 εδυνατο f35 Ma⅔,f,g,h⅖,i⅔ 𝕻47ℵA,C,CP,RP,HF,OC,NU ¦ ηδυνατο Ma⅓,b,d,e,h⅗,i⅓ TR 14:4 εισιν f35 Ma,b,d⅓,e⅓,f,g,i CP,RP,HF,OC,TR ¦ — Md⅔,e⅔,h ℵA,C,NU 14:4 αν f35 Ma⅕,b,d,e,h,i⅓ ℵA,C,CP,RP,OC,NU,TR ¦ εαν Ma,f,g,i⅔ HF § 14:4 υπο ιησου f35 Ma,f,g,i CP,RP,HF ¦ — Mb,d,e,h 𝕻47ℵA,C,OC,NU,TR * 14:5 εν τω στοματι αυτων ουχ ευρεθη ψευδος f35 Md,e,gpt,h,i⅓ 𝕻47ℵA,C,CP(TR)NU ¦ ~ 5612347 Ma,b,f,gpt,i⅔ RP,HF ¦ ~ 5671234 OC 14:5 ψευδος rell ¦ δολος Me⅓ TR 14:5 γαρ rell ¦ — Me⅓ A,C,NU § 14:5 εισιν rell ¦ 1 ενωπιον του θρονου του θεου TR * 14:6 αλλον αγγελον f35 Mb¼,d⅔,h⅗ A,C,CP,OC,NU,TR ¦ ~ 21 Mb ¦ 2 Ma,d⅓,e,f,g,h⅖,i 𝕻47ℵ,RP,HF 14:6 πετομενον rell ¦ πετωμενον TR ¦ πεταμενον ℵ 14:6 ευαγγελισασθαι f35 Mb,d,h⅖ 𝕻47(ℵ)CP ¦ ευαγγελισαι Ma,e,f,g,h⅗,i A,C,RP,HF,OC,NU,TR § 14:6 τους καθημενους f35 Ma,e⅕,f,g,h⅖,i CP,RP,HF ¦ επι 12 Mb,h⅗ 𝕻47ℵC,OC,NU ¦ 1 κατοικουντας Md,e⅙ TR ¦ επι 1 κατοικουντας A ¦ κατοικουντας 𝕻115 ¦ 121 κατοικουντας Me⅗ [Now there is a proper conflation!] * 14:6 επι f35 Ma,b,ept,f,g,h,i 𝕻47ℵA,C,CP,RP,HF,OC,NU ¦ — Md,ept TR 14:7 λεγων rell ¦ λεγοντα 𝕻47[+14 mss]TR ¦ λεγον [4 mss] ¦ — ℵ 14:7 θεον f35 Md,e,h 𝕻47ℵA,C,CP,NU,TR ¦ κυριον Ma,b,f,g,i RP,HF,OC § 14:7 τω ποιησαντι f35 Mb,e,h 𝕻47ℵA,C,CP,OC,NU,TR ¦ αυτω 12 Mg ¦ αυτον τον ποιησαντα Ma,d,f,i RP,HF * 14:7 την rell ¦ — Me⅓,h⅓ A,C,NU,TR 14:8 αγγελος δευτερος f35 Md,e⅗,h⅓,i⅖ (C)CP,NU ¦ ~ 21 Ma,b,e2/7,f,g,h⅓,i⅗ A,RP,HF,OC ¦ 1 TR ¦ 2 (β΄ 𝕻47) Mh⅓ ℵ 14:8 επεσεν επεσεν f35 Ma⅕,d,e,hpt,i¼ 𝕻47A,CP,OC,NU,TR ¦ επεσεν Ma,b,d⅕,e¼,f,g,hpt,i C,RP,HF (An easy case of homoioteleuton, or -arcton, or both.) § 14:8 βαβυλων η μεγαλη rell ¦ ~ 231 Me⅓ ¦ 12 πολις 23 TR * 14:8 εκ f35 Ma,d,e⅖,f,g,h⅕,i⅔ 𝕻47,CP,RP,HF ¦ η 1 Ma⅙,b,h A,C,OC,NU ¦ οτι 1 Me⅗,i¼ TR 14:8 αυτης f35 Mapt,b,d2/7,e,fpt,g⅓,h,i 𝕻47ℵA,C,CP,RP,HF,OC,NU,TR ¦ ταυτης Mapt,fpt,g⅔,i⅕ ¦ 1 ης Md 14:8 παντα τα εθνη rell ¦ ~ 231 Md⅔ ¦ 13 OC,TR § 14:9 αλλος αγγελος τριτος rell ¦ ~ 132 Me¼ ¦ ~ 32 TR * 14:9 προσκυνει το θηριον (ℵ) rell ¦ ~ 231 Mept TR ¦ 1 τω θηριω C ¦ 12 θυσιαστηριον A 14:9 λαμβανει f35 Ma,d⅕,e,f,g,h,i 𝕻47ℵA,C,CP,RP,HF,NU,TR ¦ 1 το Mb,d,h¼,i⅕ OC 14:10 των αγιων αγγελων rell ¦ ~ 32 Me⅔,h ℵC,NU ¦ 13 A § 14:11 εις αιωνας αιωνων αναβαινει f35 Ma,b,e⅕,fpt,h⅗(⅖),i 𝕻47(ℵ)A,CP,RP,HF,OC,NU ¦ ~ 4123 Mgpt TR ¦ 1 αιωνα 34 Ma⅐,e¼,fpt,g⅓ ¦ 1 αιωνα αιωνος 4 Md,e⅕ C ¦ 1 αιωνα αιωνων αναβαινων Me⅕ * 14:12 η rell ¦ — Mf⅓,g¼ CP,TR 14:12 ωδε f35 Md,e,g CP,TR ¦ — Ma,b,f,h,i 𝕻47(ℵ)A,C,RP,HF,OC,NU 14:12 του ιησου f35 CP ¦ 2 Ma,b,e,f,g,h,i 𝕻47ℵA,C,RP,HF,OC,NU,TR ¦ 2 χριστου Md (του receives votes from four other groups, but they add up to only 12 MSS; it preserves the symmetry in the verse—each genitive noun is preceded by an article.) § 14:13 μοι f35 Md,e,h⅗,i⅓ CP,TR ¦ — Ma,b,f,g,h⅖,i⅔ 𝕻47(ℵ)A(C)RP,HF,OC,NU * 14:13 λεγει ναι f35 Ma,f,ipt CP,RP,HF ¦ ~ 21 Mb,d,e,g⅓,h,ipt A,C,OC,NU,TR ¦ 1 Mgpt 𝕻47ℵ 14:13 αναπαυσωνται f35 Ma,b,d,ept,f,h,ipt CP,RP,HF,OC,TR ¦ αναπαυσονται Mb⅕,d2/7,ept,g,ipt C ¦ αναπαησονται 𝕻47ℵA,NU,[no cursives] 14:13 δε rell ¦ γαρ 𝕻47ℵA,C,NU § 14:14 καθημενος ομοιος f35 Md⅓,e⅔,g,ipt CP,OC,TR ¦ καθημενον ομοιον Ma,b,d⅔,f,h,ipt ℵA,C,RP,HF,NU ¦ καθημενος ομοιον 𝕻47 (There are some seven further variants, which is why the numbers don’t all add up; 𝕻47 would appear to have a rather early conflation; I take it that the grammar calls for the nominative.) * 14:14 υιω f35 Ma⅓,b,dpt,e⅔,f⅔,g,h,ipt 𝕻47C,CP,RP,OC,TR ¦ υιον Ma⅔,dpt,f⅓,ipt ℵA,HF,NU ¦ υιος Me⅓ 14:15 ναου f35 Ma,b,f,h⅔,ipt A,C,CP,RP,HF,OC,NU,TR ¦ ουρανου Md,e,g,ipt ¦ 1 αυτου Mh⅓ ℵ 14:15 εν φωνη μεγαλη rell ¦ ~ 132 TR ¦ 23 𝕻47 § 14:15 ηλθεν f35 Ma,b,d⅔,e⅖,f,g,h,i ℵA,C,CP,RP,HF,OC,NU ¦ 1 σου Md⅓,e⅗ ¦ 1 σοι Mg TR * 14:15 του f35 Ma⅓,e⅓,h,i⅓ ℵ,CP,OC,TR ¦ — Ma⅔,b,d,e⅔,f,g,i⅔ A,C,RP,HF,NU (OC is in small print.) 14:16 την νεφελην rell ¦ τη νεφελη Ma,g¼ ¦ της νεφελης Mhpt,i⅓ ℵA,NU 14:18 εξηλθεν rell [NU] ¦ — 𝕻47v,A § 14:18 εχων rell ¦ ο 1 A,C[NU] * 14:18 κραυγη f35 Ma⅓,d,e,f¼,i⅓ (𝕻47)C,CP,RP,OC,TR ¦ εν 1 Mapt,b,e⅕,f,g,i⅔ HF ¦ φωνη Mh ℵA,NU 14:18 ηκμασαν αι σταφυλαι αυτης f35 Md,e,h,ipt 𝕻47ℵ(A)C,CP,RP,NU,TR ¦ ηκμασεν η σταφυλη της γης Ma,b,f,ipt HF,OC ¦ 123 της γης Mg 14:19 εβαλεν f35 Ma⅕,d,e,g⅔,h,ipt 𝕻47ℵA,C,CP,RP,OC,NU,TR ¦ εξεβαλεν Ma,b,f,g⅓,ipt HF § 14:19 του θυμου του Θεου τον μεγαν f35 Ma,e⅗,f,h⅕,i⅔ (A)C,CP,RP,HF,NU ¦ 1234 την μεγαλην Mc⅕,d,e⅖,g,h⅔ ℵ,OC,TR ¦ ~ 561234 Mb ¦ 1234 του μεγαλου Mi¼ 𝕻47 (Is ‘the great’ modifying ‘wrath’ or ‘wine-press’?) * 14:20 εξωθεν f35 Ma,b,f,g,h⅗,ipt 𝕻47A,C,CP,RP,HF,NU ¦ εξω Md,e,g¼,h⅖,ipt ℵ,OC,TR 14:20 χιλιων εξακοσιων f35 Ma⅖,b,d⅕,ept,g,h⅔,i (𝕻47)A,C,CP,RP,HF,OC,NU,TR ¦ αχ΄ Ma⅗,ept,f,h⅓ ¦ αχς΄ Md ¦ 1 διακοσιων ℵ