EGETABU GIA
ESITERI
Omogano omweng’e oyio okoereswa buya erio koorokia obobui bwa Nyasae na oborendi bwaye ase abanto baye, boigo n’egesusuro ase ababisa babo. Nigo gekoorokia ense y’Abayahudi n’okomanyekana kwaye ase ebisaku binde. Nigo tokoorokigwa buya mono igoro buna egesusuro ekio kiarenge ekiabo giaonchogete gekaba ekiabaria bare koroberia bobe igoro yabo. Oyo kobua mono ogokwanerwa koba ekerenga ekenene Ahuswero oyio omanyekanete nainde buna Xerxes.
Egetabu eke nigo kegosomwa ase omoyega o Purimu, korende amang’ana aye tari kobwatekana n’omoyega oyio. Nigo kiarigetwe nyuma y’omwaka 160 BC. Amang’ana ariikire ase Egeitariki nigo akonyorekana ase Ekeyunani korende taiyo ase Ekeiberania.
Okobagwa kw’egetabu eke
Esiteri okoba eting’ana 1:1—2:23
Emeroberio ya Hamani y’ogoita Abayahudi 3:1—5:14
Hamani ogoitwa 6:1—7:10
Abayahudi bakobua ababisa babo 8:1—10:3
ESITERI
OKOIGORERA
Ⅰa Ase omwaka o kabere bwokogamba kw’omorwoti bwogokumia Ausero, rituko ri’eritang’ani ria Nisani, endoto egachera Modekai mosito o Fairi, mosinto o Shimei, mosinto o Kish, bw’egesaku gia Benjamini. Ⅰb Omoyahudi omonyete ariaa Susa na orenge oyomo bwabanene ase omorwoti. Ⅰc Nigo arenge oyomo bwa abaoswa abwo omorwoti Nebukadinesaro o Babeli aretete korwa Yerusalemu amo na Jekonia omorwoti o Juda.
Ⅰd Eye nero endoto yaye. Okorera namariogi boigo nechinkoba, nemetengecho amo nomoochogano gokaigwekana se ense yonsi. Ⅰe Chinchoka ibere chikaoroka kera eyemo ere ang’e gokora esegi erio chirochio chigaaka eriogi rinene. Ⅰf Ase eriogi erio rie chinchoka chiria, kera ense ekebeka ang’e gokora esegi n’ense enchenu. Ⅰg Rituko riomosunte nokweumia, rituko riobororo nemechando, rituko riomoondoko nogochandeka ase ense! Ⅰh Ense eria enchenu yonsi nigo yasoetwe nobwoba obonene ase obobe bwayeganyete na kwearigania ase ogokwa, bakarera Nyasae. Ⅰi Korwa ase okorera kwaye, buna okobuga kwa mache y’ensoko oroche oronene noo rokorwa orio rokoreta amache amange. Ⅰk Oborabu bogacha buna risase, na baria abaitongo bakaimokererigwa igoro bakabua abanyanguru.
Ⅰl Ekero abogete korwa ase endoto eye n’amaroro y’emeroberio ya Nyasae, Moredekai akarengereria mono igoro ya amang’ana aya, erio agachaaka korigia mono na komanya engencho y’amang’ana aya.
Okoroberia mamincha y’omorwoti
Ⅰm Modekai nigo amenyete ase enyomba y’oborwoti amo na Bigitana na Teresi abwo barenge abakoreri ase enyomba yoborwoti. Ⅰn Ekero Modekai anyorete obobisi ng’a aba babere nigo baroberetie goita omorwoti Ausero, ere akamotebia erende nabarobwo. Ⅰo Omorwoti akarwa ogochika abwo babere bakabwatwa nagochandwa goika bagaitaba ng’a mbaroberetie egokoro ekio, erio barobwo bakang’etwa. Ⅰp Erio omorwoti akarika amang’ana aya ase egetabu gi’okoinyora, nabo igo na Modekai nere akarika amang’ana ayio. Ⅰq Erio omorwoti akabeka Modekai koba omoteneneri ase enyomba yoborwoti boigo akamoa ebiegwa ebinge. Ⅰr Korende Hamani mosinto o Ahamata omoagagi oyio orenge kwegokia okoegerera korwa ase omorwoti akaroberia gokorera Modekai bobe ase ogoakana keria Modekai akorerete baria babere.
I. AUSERO NA VASTI
Ⅰ +Amang’ana aya naro akoregete ase amatuko ’Ahaswero, oyio ogamberete chingongo rigana erimo, na emerongo ebere, na isano na ibere (127), gochaakera India goikera Ethiopia. Ⅱ Ase amatuko aria, ekero Ahaswero omorwoti arenge goikaransa ase ekerogo kiaye ki’oborwoti aaria ase eburi ya Susa, amang’ana aya naro arenge gokoreka.
Ⅲ Ase omwaka o gatato bw’okogamba kwaye, agakora omoyega omonene ase abanene bonsi amo nabatang’ani abarenge ase obogambi bwaye. Akarangeria abatang’ani b’abasikari b’Abaayemi, na ab’Abamedia, na abanene amo nabagaambi be chingongo chiaye. Ⅳ Ase engaki entambe y’amatuko rigana erimo na merongo etano n’etato, omorwoti akaba okworokia abanto abwo obonda na obonene bw’oborwoti bwaye, obwo bw’ogosika okonene.
Ⅴ Amatuko ayio kaerire, akaroisia omoyega omonene ase abanto bonsi, abanene na abake, abarenge agwo Susa, omochie omonene. Omoyega oyio okabeera ase eraaro y’egeticha yagiteire, yarenge ase enyomba y’omorwoti, na okagenderera ase amatuko atano na abere. Ⅵ Aase agwo nigo achabeire n’obwari obonge: ebitambaa ebirabu n’ebiare monyinga, bionsi biaroisirie korwa ase egatani. Ebitambaa ebio nigo biasungeire ne chingori chindabu ne chimonyinga, chiaroisirie korwa ase egatani engiya. Chingori echio nigo chiasoirie ase chibonyi chie chifeta chiarenge ase chisiiro chi’amagena amarabu akomeka‐meka ye rigori rinene. Ebiikaransero biaroisirie korwa ase chitaabu ne chifeta nigo biabekire inse aase atichire namagena akomeka‐meka ye rigori rinene, amarabu na amabariri, na ayare buna obonyansi na amamwamu. Ⅶ Ebinyugwa bikabeekwa ase ebikoombe biaroisirie korwa ase chitaabu; kera egekoombe nigo kiaroisetigwe k’obwaye getagwekaini ekende. Edivai ekonyugwa ase enyomba y’omorwoti ekarentwa ase obonge. Ⅷ Omoroberio okabekwa buna ebinyugwa ebio biarenge konyugwa; monto onde tarenge kobetererigwa, ekiagera omorwoti nigo achigete abasoomba baye, abatenenerete enyomba yaye, ng’a batige kera omonto anywe ebinyugwa buna aganetie.
Ogochaaya gw’enting’ana Vasti
Ⅸ Ase engaki eyio eyio, Vasti enting’ana, moka omorwoti, nere agakorera abakungu omoyega agwo ase enyomba y’omorwoti Ahaswero. Ⅹ Ase rituko ria gatano na kabere ri’omoyega oyio, omorwoti kanyure edivai akaba n’omosasoko ase enkoro yaye. Ase ayio akarangeria Mehumani na Bisita, Haribona na Bigita, Abagita na Setari, na Karikasi, abasoomba baye batano na babere abagombaetigwe, abwo barenge komokorera ere ase enyomba yaye, Ⅺ akabachiika barente Vasti enting’ana achiche ase obosio bwaye obegete egutwa y’oborwoti. Vasti nigo arenge omokungu omonyakieni mono; ase igo omorwoti akagania amoorokie ase abanto bonsi na ase abanene barenge agwo, erinde bamorore. Ⅻ Abasomba baria b’omorwoti bakairera Vasti amang’ana ayio, korende ere akaanga koigwera ogochika kw’omorwoti. Ayio akagera omorwoti akaba n’endamwamu enene mono, yarenge gwoka ime yaye buna omorero.
ⅩⅢ Nigo yarenge engencho y’omorwoti arigie ogosemigwa korwa ase abanto abang’aini bamanyete amachiiko, naende bamanyete kogamba ebiina. Ase ayio akarangeria abanto abaseemia, baria bamanyete ebimanyererio bie chingaki. ⅩⅣ Abanto anarete koboria botambe nabwo aba: Karisena na Setari, Adimata na Tarisisi, Meresi na Marisena, na Memukani. Aba batano na babere nigo barenge abagaambi korwa ase ense y’Ayemi, na eya Media, naende nabwo barenge nebirogo ebinene ase obogambi bwaye. ⅩⅤ Omorwoti agateebia abanto baria iga: “Inche omorwoti Ahaswero natoma abasoomba abwo baane, nabachiika barente Vasti enting’ana ase’nde, korende ere bwanga koigwera ogochika okwo korwa ase oyio okoretwe omogomba. Inee! Ngento ki agwenerete akorerwe kobwatekana nogochika?”
ⅩⅥ Erio Memukani agateebia omorwoti na abanene bonsi, “Vasti enting’ana tari ng’a n’omorwoti bweka amocheire, korende omocheire abanene bonsi, na abanto bonsi bare ase chingongo chionsi echio aye omorwoti Ahaswero okogambera. ⅩⅦ Ogokora oko enting’ana yakorire goise komanyekana ase abakungu bonsi, nigo koragere abakungu bande bachaye abasacha babo, bateebe: Omorwoti Ahaswero nachiika abasoomba baye barente Vasti enting’ana asare, korende Vasti akaanga, tacha ase omorwoti. ⅩⅧ Rituko ria reero ritaraera, abakungu b’abanene bonsi b’Abaayemi na ab’Abamedia mbabe bakoigwa aya enting’ana yakorire, na igo bagochia koyateebia abanene bonsi ase obogambi, na ogochaayana okonene nigo kogochia koba amo nokoengererania okonene. ⅩⅨ Aye omorwoti koranche orue ogochika kw’oborwoti ng’a Vasti tabaisa kororekana ogocha ase obosio bwao nonya ndinde rionsi, aye omorwoti Ahaswero. Oriike ogochika okwo ase amachiiko y’Abaayemi na ay’Abamedia ariikire, erinde ayio tanyara koonchorwa. Aye omorwoti ochore omokungu omoao obwenerete kobua Vasti, omoe obonene obwo bw’oborwoti. ⅩⅩ Ekero amang’ana y’ogochika okwo kw’omorwoti arararigwe ase oborwoti obo obonene, abakungu bonsi, abanene na abake, mbabe bagosika abasacha babo.”
ⅩⅪ Ogosemia okwo kwa Memukani gokagokia omorwoti amo nabanene bonsi, na omorwoti agakora buna Memukani ateebete. ⅩⅫ Erio agatoma amarube gochia ase chingongo chionsi chi’obogambi bwaye. Amarube ayio akarikwa ase kera orogongo ase okoriikwa kw’engencho y’amariko abo, ase kera egesaku ase omonwa obo, goteeba ng’a kera omosacha abe okogamba ase enka yaye, naende abe ogokwana nabaanto baye ase omonwa bw’egesaku kiaye.
II: MORDEKAI NA ESITERI
Esiteri okoba enting’ana
+ Ⅰ:Ⅰ Ezra 4:6