12
Bigulela waini toyo tobigubagula kala bigavisaiki
(Md 21.33-46; Lk 20.9-19)
Ivitouula livala bigalavisaikia baisa matausina, kawala, “Taitala tau ibiguli bigulela waini, ipali kala kali bitavina, ikeli mesila waini kidamwa tomota bipolaisi waini; ikaliai buliyamata; e bagula makwaina ikabutu baisa tobigubagula, e matauna ila ituwoli valu. + Igau kala kweluva tayoyuwa iwitali touwata baisa tobigubagula kidamwa bisakaisi sitana kawailuwala bagula makwaina. Iyosisi matauna, iwawaiyasi, iyabaisi inanota wala. Tuvaila iwitali baisa matausina touwata taiyuwela; matauwena ikatubuyavaisi pwanetala, deli saina iyogagaisi matauna. Iwitali taitala tuvaila; matauwena ikatumataisi. E makawala bidubadu tuvaila; mimilisi iwawaiyasi, mimilisi ikatumataisi. Mitaga isisii taitala, latula tombwailila;b e kala vigimkovila tolibagula iwitali matauwena baisa matausina, ikaibiga, kawala, ‘Adoki kaina bitemmalaisi latugu.’ Mitaga matausina tobigubagula ikaibigasi titoulesi, kawasi, ‘Matauna kaikeyala; kumaisi, takatumataisi matauna, kidamwa bitayoulisi da bagulasi.’ Iyosisi matauna ikatumataisi, ilavaisi otokeda bigulela waini.
“Avaka tolibagula bivagi? Matauna bima bikatumati matausina tobigubagula, bisaiki bigulela waini tuwoli tomota. 10 Gala kukwalawasi Buki Pilabumaboma mapilana ke?
‘Dakuna itakilaisi tokwaliai bwala,
makwaina ivigaki makawala lipumatala.
11 Baisa ivagi Guyau,
makwaina kabokatubau omatadasi.’ ” +
12 Mina Yudia kasi tokugwa ikimalalasi mwada biyosisi Yesu, paila inikolaisi leilivala kasi bigavisaiki makwaina. Mitaga ikukolaisi tobobawa; mapaila isilavaisi matauna ilosi.
Pokala paila Sisa
(Md 22.15-22; Lk 20.20-26)
13 Iwitalaisi mimilisi Parisic deli mimilisi metoya Erodi ola boda,d kidamwa bisikolaisi matauna avai biga bikapaili. 14 E imaisi ilukwaisi matauna, kawasi, “Tovituloki, kanikolaisi tokamokwita yoku, e makawala wala nanom baisa tomota komwaidosi; paila tomota kasi gigisa gala kuuvitusi, mitaga kuuvituloki kala mokwita la keda Yaubada. E, ammakawala? Ibodi da Karaiwagasie bitapokalasi baisa Sisaf kaina gala? Ki, bitapokalasi kaina gala?”
15 Mitaga Yesu inikoli si katudewa gaga, e iluki matausina, kawala, “Avaka paila bukuwakolaigusi? Kumiakaigusi kwaitala mani bagisi.”
16 E, imiakaisi kwaitala.g Ikatupoi matausina, kawala, “Availa kaikobula deli yagala isisu baisa?”
Ilukwaisi matauna, kawasi, “Sisa.”
17 Mapaila Yesu iluki matausina, kawala, “Bukusakaisi Sisa avaka la vavagi Sisa, deli bukusakaisi Yaubada avaka la vavagi Yaubada.” E itutu uwosi paila matauna.
Katupoi paila tomata si tokaia
(Md 22.23-33; Lk 20.27-40)
18 Tuvaila mimilisi Sadusih imakaiasi Yesu. Matausina si vituloki kidamwa tomata gala bitokaiasi bimovavausi. Ikatupoiyaisi matauna, kawasi, + 19 “Tovituloki, Mosese leigini paila yakidasi la karaiwaga, kidamwa taitala tau tuwala ikaliga, mitaga kubuyala minana latula gala. Ibodi matauna bivaiya minana, kidamwa bisim dalela tuwala. + 20 Isisu taitala tau deli budala tailima taitala, e matauna kuluta ivaiya. Oluvi ikaliga, mitaga gala pesila. 21 E matauna isakaili ivaiya minana, e ikaliga mitaga gala pesila. E moluluwala ivagi makawala. 22 E komwaidosi tailima taiyu makawala gala pesisi. Kala vigimkovila vivila minana tuvaila ikaliga. 23 Igau tutala tomata bitokaiasi bimovavausi,i avai tau minana la kwava? Paila matausina tailima taiyu bogwa ivaiyasi minana.”
24 Yesu iluki matausina, kawala, “Kaina baisa uula mi sula, paila gala kunikolaisi Buki Pilabumabomaj deli avaka la peula Yaubada. 25 Paila tutala tomata bitokaiasi bimovavausi, matausina gala biveivaisi; mitaga bisisuaisi makawala anelosi wa labuma. 26 Mitaga paila tomata si tokaia, ammakawala? Ki, gala sitana kukwalawasi bukila Mosese, mapilana ilivala paila makaina kai eilululu? Baisaga Yaubada iluki matauna, ‘Yeigu Eberaam la Yaubada, Aisake la Yaubada, Yekobe la Yaubada.’ + 27 Metoya baisa bitagisi matauna si Yaubada tomomova; kidamwa Yaubada la tomota bikaligasi baisa ovalu watanawa, isisuaisi tomomova omatala Yaubada. Kusulasi mokwita.”
Avai karaiwaga ikugwai?
(Md 22.34-40; Lk 10.25-28)
28 Taitala toninitalapula paila Karaiwaga ima, ilagi matausina ikominimanisi. E ilagi Yesu imapu si biga matausina saina bwaina, mapaila ikatupoi matauna, kawala, “Karaiwaga komwaidosi avai karaiwaga ikugwai?”k+
29 Yesu ivitakauloki, kawala, “Karaiwaga ikugwa baisa. ‘Mwa, Isireli kulagi; Guyau da Yaubadasi, matauna Guyau Taitinidesi;l+ 30 bukuyebwaili Guyau m Yaubada metoya olopom komwaidona, deli om baloma komwaidona, deli onanom komwaidona, deli om peula komwaidona.’ 31 Isakaili makwaina, ‘Bukuyebwaili som makawala kuyebwailim titoulem.’ Gala kwaitala karaiwaga ikalisau makwaisina.” +
32 Toninitalapula matauna iluki Yesu, “Tovituloki, lokukwabau wala. Lokukwamokwita kidamwa matauna taitinidesi; e gala yaubada taiyuwela, mitaga kalamwaleta wala matauna isisu. + 33 E ibodi bitayebwaili matauna olopoda komwaidona, deli onanoda komwaidona, deli oda peula komwaidona; tuvaila bitayebwaili soda makawala tayebwailida titouleda. Ibodaidasi bitavagaisi makawala paila baisa ikalisau sainela komwaidona avaka tomota bigabwaisi omatala Yaubada deli avaka bisemakavaisi baisa matauna.” +
34 E Yesu igisi matauna imapu deli la kabitam, iluki matauna, kawala, “Yoku bogwa kuvakatitaikina Yaubada la Karaiwaga.”
Oluvi komwaidosi ikukolaisi bikatupoiyaisi Yesu avai katupoi.
Yesu ikatupoi paila Latula Debida
(Md 22.41-46; Lk 20.41-44)
35 Yesu iuvituloki wa Bwala Kwebumaboma, e ikatupoi, kawala, “Ammakawala toninitalapula paila Karaiwaga ikaibigasi kidamwa Mesaia dalela Debida? 36 Paila Baloma Tobumaboma eiviyelu nanola Debida e ikaibiga,
‘Matauna Guyau iluki ulo Guyau,
Kusili ogu kwakata,m
igau bavigakaim bukukwalisau matausina kam tilaula.’n+
37 Kidamwa Giyoubogwa Debida idoki Mesaia matauna Guyau, ammakawalaga Mesaia bitadoki dalela Debida?” E tobobawa saina budoveka ilagaisi matauna deli si mwasawa.
Yesu ikamituli si bubunela toninitalapula paila Karaiwaga
(Md 23.1-36; Lk 11.37-54; 20.45-47)
38 Ola vituloki ikaibiga, kawala, “Kuyamataimi paila matausina toninitalapula paila Karaiwaga. Magisi bililoulasi kasi kwama yauwonaku, e tomota bibodasi deli kasi taimamila obikubaku. 39 Ininagaisi kala kaisisu walakaiwa wa bwala tapwaroru, deli buneyova kala sisu wa lapula. 40 Matausina iyoulisi kwabuya si bwala, e oluvi si nigada ivagaisi saina kasai mwada bigisaisi tomota; matausina kasi yakala saina kwaiveka.”
Kwabuya la semakavi
(Lk 21.1-4)
41 Yesu isili omatala kabosakaila semakavi, igigisi tobobawa isailisi si mani okabosakaila makwaina; bidubadu tomota deli si guguwa bidubadu isailisi kwaiveka si semakavi. 42 E natana kwabuya nanamakava ima isemakavi kwaiyu mani kwekikekita, makwaisina iboda kwaitala toea. 43 Yesu idou la toligalega bimakaiasi, iluki matausina, kawala, “Kululuwaisi baisa, minana kwabuya nanamakava la semakavi bogwa ikalisau komwaidona avaka matausina isailisi okabosakaila semakavi. 44 Paila matausina komwaidosi isemakavaisi mitaga si kesa saina bidubadu; mitaga minawena nanamakava leisemakavi komwaidona la mani e gala kala katuboyuva.”
a 12:1 Kugisi Mk 3.23 kala katumiki. + 12:1 12.1 Ais 5.1-2 b 12:6 taitala, latula tombwailila.Gagabila bitagini “taitala latula taitinidesi”. + 12:11 12.10-11 Sam 118.22-23 c 12:13 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. d 12:13 Kugisi Mk 3.6 kala katumiki. e 12:14 Baisa Mosese la Karaiwaga, kugisi makasana Biga Kala Katumiki. f 12:14 Matauna mina Roum si guyau, yagala Taibiria, eiyosi la guyau wa taitu 14 AD bila 37 AD. g 12:16 Dakuna makwaina mina Roum si mani kwepupwakau e yagala “denarius”. h 12:18 Kugisi makasana Biga Kala Katumiki. + 12:18 12.18 VA 23.8 + 12:19 12.19 Kak 25.5 i 12:23 Mimilisi buki pilabubogwa gala wala iginisi mabigasina “Igau tutala tomata bitokaiasi bimovavausi,” e mailela 23 ivitouulasi, “E avai tau minana la kwava?” j 12:24 Mapilana mina Yudia si Buki Pilabumaboma. + 12:26 12.26 Sun 3.6 k 12:28 avai karaiwaga ikugwai? Gagabila bitagina “avai karaiwaga saina kwaiveka ikalisau karaiwaga komwaidona?” Kugisi Kak 25.5-6, mitaga mailana mailela gala wala eigini “deli onanom komwaidona”. + 12:28 12.28-34 Lk 10.25-28 l 12:29 Guyau Taitinidesi.Gagabila bitagini, “Guyau matauna da Yaubadasi, kalamwaleta wala matauna Guyau”, kainaga, “Matauna Guyau da Yaubadasi taitala wala matauna.” + 12:29 12.29-30 Kak 6.4-5 + 12:31 12.31 Tol 19.18 + 12:32 12.32 Kak 4.35 + 12:33 12.33 Osi 6.6 m 12:36 Baisa tokwaraiwaga tovakaveka wala ibodi bisilaisi. n 12:36 bavigakaim bukukwalisau matausina kam tilaula: Mina Iberu obonasi iginisi, “kam tilaula basaili kaikem osikowala.” + 12:36 12.36 Sam 110.1