7
Jesús ruúnëʼ-biʼ biʼi huen dxin queëʼ tu bönniʼ unná bëʼ
(Mt. 8:5-13)
1 Cateʼ Jesús budxi bë́ʼlenëʼ légaquiëʼ didzaʼ ni, guyáziëʼ yödzö Capernaum.
2 Lu yödzö niʼ zoëʼ tu bönniʼ Roma rinná béʼenëʼ bönniʼ röjáquiëʼ gudil-la. Zóabiʼ biʼi huen dxin queëʼ nadxíʼideʼenëʼ-biʼ, ateʼ biʼi ni réʼebiʼ, en chirequi gátibiʼ.
3 Cateʼ biyönnëʼ bönniʼ ni didzaʼ tuʼë bönachi ca naca queëʼ Jesús, laʼ gusö́l-laʼtëʼ bal-lëʼ bönniʼ gula tuʼzéajniʼinëʼ bönniʼ judío ga naʼ zoëʼ Jesús, tsöjö́taʼyugaquiëʼ lahuëʼ Lëʼ guídëʼ uduhuénëʼ-biʼ biʼi huen dxin queëʼ naʼ réʼebiʼ.
4 Bönniʼ gula tuʼzéajniʼinëʼ naʼ bilaʼdxinëʼ ga zoëʼ Jesús, ateʼ gulátaʼyuëʼ lahuëʼ idú ládxiʼgaquiëʼ, taʼnnë́ʼ:
—Náquiëʼ lesacaʼ bönniʼ naʼ gunuʼ queëʼ lë ni,
5 tuʼ runëʼ bal bönachi uládz queë́ruʼ, en benëʼ tu yuʼu queë́ruʼ ga rudúbiruʼ rusë́daruʼ queëʼ Dios.
6 Níʼirö Jesús guyéajlenëʼ légaquiëʼ. Cateʼ chizóa ilaʼdxinëʼ lidxëʼ bönniʼ naʼ, lëʼ gusö́l-lëʼë bal-lëʼ böchiʼ luzë́ʼë ga zëʼë Jesús, ateʼ tëʼ Lëʼ:
—Xan, rnnëʼ bönniʼ naʼ: “Bitiʼ uguíʼinuʼ, tuʼ cabí nacaʼ lesacaʼ tsáziuʼ lidxaʼ,
7 en bitiʼ nacaʼ lesacaʼ guídaʼ ga zuʼ. Que lë ni naʼ bitiʼ burúguidaʼ guídaʼ ga zuʼ. Bë́ʼësö didzaʼ, ateʼ huöácatëbiʼ biʼi huen dxin quiaʼ.
8 Nedaʼ caʼ, zoa nu rinná beʼe nedaʼ, ateʼ nacuʼë caʼ bönniʼ röjáquiëʼ gudil-la rinná béʼedaʼ légaquiëʼ. Reaʼ-nëʼ tuëʼ: Guyéaj niʼ, ateʼ rejëʼ. Reaʼ-nëʼ iaʼtúëʼ: Gudá ni, ateʼ ridëʼ. Reaʼ-nëʼ caʼ huen dxin quiaʼ: Ben dxin ni, ateʼ runëʼ dxin naʼ.”
9 Cateʼ biyönnëʼ Jesús didzaʼ ni, bubáninëʼ queëʼ bönniʼ naʼ, ateʼ buécjëʼ, en gudxëʼ bönachi naʼ záʼgaca cúdzuʼlëʼ, rnnëʼ:
—Le nácatë reaʼ libíʼiliʼ, cuntu nu bönniʼ Israel bitiʼ röjxáquiʼdaʼ-nëʼ réajlëʼë quiaʼ ca réajlëʼë quiaʼ bönniʼ ni.
10 Cateʼ buluʼdxinëʼ bönniʼ naʼ gusö́l-lëʼë bönniʼ rinná béʼenëʼ bönniʼ röjáquiëʼ gudil-la, gulaʼyáziëʼ ga naca lu yuʼu lidxëʼ, en bilaʼléʼenëʼ chiböácabiʼ biʼi huen dxin naʼ.
Jesús rusubanëʼ-biʼ biʼi bönniʼ queë́nu tu nigula uzëbi
11 Gudödi guca lë ni, saʼyéajëʼ Jesús yödzö Naín, ateʼ dzágagaquiëʼ bönniʼ usëda queëʼ Lëʼ, len bönachi zián.
12 Cateʼ bidxinëʼ galaʼ raʼ yödzö naʼ, biléʼenëʼ yuguʼ bönniʼ nuáʼagaquiëʼ-biʼ tubiʼ biʼi bönniʼ nati. Söjcáchiʼgaquiëʼ-biʼ. Biʼi nati naʼ nácabiʼ laʼs dui biʼi queë́nu tu nigula uzë́bidoʼ. Zián bönachi uladza queë́nu nigula uzëbi naʼ söjácalen-nu.
13 Cateʼ Xanruʼ biléʼenëʼ-nu, buéchiʼ ládxëʼë-nu, ateʼ gudxëʼ-nu:
—Bítiʼrö cödxuʼ.
14 Níʼirö gubíguiʼë Jesús, en gudanëʼ daʼa yaga ga naʼ dëbiʼ biʼi nati naʼ. Gulaʼbözëʼ bönniʼ naʼ nuáʼagaquiëʼ-biʼ, ateʼ Jesús gunnë́ʼ:
—Biʼidoʼ, liʼ reaʼ, guyasa.
15 Níʼirö bubanbiʼ. Gurö́ʼöbiʼ biʼi naʼ zíʼalö nátibiʼ, ateʼ gusí lobiʼ ruíʼibiʼ didzaʼ. Jesús budödëʼ-biʼ lu náʼanu xináʼabiʼ.
16 Cateʼ bönniʼ niʼ bilaʼléʼenëʼ lë ni, guládxinëʼ yúguʼtëʼ, ateʼ gulaʼguʼë Dios yöl-laʼ ba, taʼnnë́ʼ:
—Bidxín queë́ruʼ tu bönniʼ lo, ruʼë didzaʼ uláz queëʼ Dios. Dios caz rácalenëʼ bönachi queëʼ.
17 Guzë́ didzaʼ ca naca yöl-laʼ huáca queëʼ Jesús, ateʼ bilaʼyöni bönachi yúguʼtë yödzö luyú Judea, en yúguʼtë yödzö idú gásibiʼilö.
Le rinabëʼ Juan, bönniʼ buquilëʼ bönachi nisa
(Mt. 11:2-19)
18 Bönniʼ dáʼgaquiëʼ Juan gulaʼguíxjöiʼinëʼ lëʼ yúguʼtë lë ni runëʼ Jesús. Niʼ yuʼë Juan lidxi guíë, bulidzëʼ chopëʼ bönniʼ naʼ dáʼgaquiëʼ lë,
19 ateʼ gusö́l-lëʼë légaquiëʼ ga naʼ zoëʼ Jesús para ilaʼnábinëʼ Lëʼ, ilaʼnnë́ʼ: “¿Nacuʼ Liʼ Cristo, bönniʼ ral-laʼ guídëʼ, o naruʼ ral-laʼ cöztuʼ-nëʼ bönniʼ yúbölö?”
20 Cateʼ bilaʼdxinëʼ bönniʼ naʼ nasö́l-lëʼë Juan ga naʼ zoëʼ Jesús, tëʼ Lëʼ:
—Juan, bönniʼ buquilëʼ bönachi nisa, nasö́l-lëʼë netuʼ para inábituʼ Liʼ, innatuʼ: “¿Nacuʼ Liʼ Cristo, bönniʼ naʼ ral-laʼ guídëʼ, o naruʼ ral-laʼ cöztuʼ-nëʼ bönniʼ yúbölö?”
21 Laʼ náʼasö ruúnëʼ Jesús zián nupa teʼe, yuguʼ bönniʼ huëʼ, en bönniʼ yúʼugaca légaquiëʼ böʼ xihuiʼ, ateʼ zián bönniʼ lo chul-la busaljëʼ guiö́j lógaquiëʼ.
22 Bubiʼë didzaʼ Jesús, rëʼ chopëʼ bönniʼ naʼ nasö́l-lëʼë Juan, rnnëʼ:
—Guliʼtséaj, guliʼtsöjtíxjöiʼi-nëʼ Juan ca naca le biléʼeliʼ, en le biyö́niliʼ. Tuʼléʼenëʼ bönniʼ guchul-la lógaquiëʼ. Tuʼzë́ʼë bönniʼ gulatsjëʼ. Nuhuöácagaquiëʼ bönniʼ güíʼiguequinëʼ huëʼ nudzuʼ ruzödi. Tuʼyö́nnëʼ bönniʼ gulaʼcö́dzuëʼ. Nubángaquiëʼ bönniʼ gulátiëʼ. Taʼyönnëʼ bönniʼ yechiʼ didzaʼ dxiʼa.
23 Bicaʼ ba nu bitiʼ gaca chopa ladxiʼ, ateʼ zaʼlen nedaʼ sal-laʼ bitiʼ runaʼ ca réqui nu naʼ ral-laʼ gunaʼ.
24 Cateʼ bönniʼ naʼ gusö́l-lëʼë Juan buluʼzë́ʼë niʼ, gusí lahuëʼ Jesús ruluíʼinëʼ bönachi niʼ ca naca queëʼ Juan naʼ, rnnëʼ:
—¿Bizxi birúajliʼ yöjyuliʼ lu lataj cáʼasö? ¿Naruʼ birúajliʼ yöjyuliʼ tu gui rutá böʼ recja le?
25 ¿Bizxi caz birúajliʼ yöjyuliʼ? ¿Naruʼ birúajliʼ yöjyuliʼ-nëʼ tu bönniʼ nácuëʼ lariʼ nazácaʼdeʼe? Nöz quéziliʼ nupa nácugaca lariʼ nazácaʼdeʼe, en tuʼzíʼ xibé yöl-laʼ tsahuiʼ, nacuáʼ lídxigaquiëʼ bönniʼ taʼnná bëʼë.
26 ¿Bizxi caz birúajliʼ yöjyuliʼ? ¿Naruʼ birúajliʼ yöjyuliʼ-nëʼ tu bönniʼ ruʼë didzaʼ uláz queëʼ Dios? Ön, reaʼ libíʼiliʼ, ateʼ nayë́pisëtërëʼ ca nu ruíʼi didzaʼ uláz queëʼ Dios.
27 Náquiëʼ Juan bönniʼ naʼ nazúaj lu guichi láʼayi ca naca queëʼ, rnna:
Buyútsöcaʼ, risö́l-laʼa-nëʼ gubáz quiaʼ, inö́ruëʼ ca Liʼ.
Bönniʼ ni uchiʼë nöza ga töduʼ.
28 ’Nedaʼ reaʼ libíʼiliʼ: Gapa nacuáʼ bönachi, channö zoëʼ nu bönniʼ ruʼë didzaʼ uláz queëʼ Dios, bitiʼ nácarëʼ lo ca Juan, bönniʼ naʼ buquilëʼ bönachi nisa, pero nu nácatërö cuídiʼsö ga rinná bëʼë Dios nayë́pisëtërö ca Juan naʼ.
29 Cateʼ bönachi niʼ, en bönniʼ tuʼquizxjëʼ lázagaca bönachi bilaʼyönnëʼ didzaʼ ni bëʼë Juan, guléquibeʼenëʼ le naca tsahuiʼ lahuëʼ Dios, en bilaʼdilëʼ nisa lu nëʼë Juan,
30 pero yuguʼ bönniʼ yudoʼ fariseo, en bönniʼ yudoʼ tuʼsédinëʼ xibá queëʼ Moisés bitiʼ bilaʼdilëʼ nisa lu nëʼë Juan, ateʼ caní guca, buluʼcáʼanëʼ cáʼasö le gúʼunnëʼ Dios gunëʼ quégaquiëʼ.
31 Gunnë́ʼ caʼ Xanruʼ:
—¿Nacxi uséquiʼtsedaʼ bönachi nacuáʼ dza ni zóaruʼ naʼa? ¿Nacxi caz nácagaquiëʼ?
32 Nácagaquiëʼ ca bíʼidoʼ taʼguítjabiʼ. Taʼbö́ʼöbiʼ lu yë́ʼëyi, en taʼbö́dxiʼabiʼ. Taʼnnabiʼ tubiʼ iaʼtubiʼ: “Rucö́dxituʼ queë́liʼ gui, pero bitiʼ ruyáʼaliʼ. Rul-la yéchiʼtuʼ, pero bitiʼ ribö́dxiliʼ.”
33 Caní nácaliʼ tuʼ bidëʼ Juan, bönniʼ buquilëʼ bönachi nisa, en bitiʼ gudahuëʼ yöta xtila, en bitiʼ guʼë xisi uva, ateʼ rnnaliʼ queëʼ: “Tuʼ xihuiʼ dzaga lëʼ.”
34 Cateʼ bidaʼ nedaʼ, Bönniʼ Guljëʼ Bönachi, en rëʼaj rahuaʼ, rnnaliʼ quiaʼ: “Bönniʼ ni náquiëʼ bönniʼ huágulëʼë, en bönniʼ reʼjëʼ. Náquiëʼ luzáʼagaquiëʼ bönniʼ tuʼquizxjëʼ, en iaʼzícaʼrëʼ bönniʼ dul-laʼ.”
35 Reaʼ libíʼiliʼ: Naca bëʼ nupa nápagaca yöl-laʼ réajniʼi queëʼ Dios niʼa que le túngaca.
Le benëʼ Jesús lidxëʼ tu bönniʼ yudoʼ fariseo
36 Tu bönniʼ yudoʼ fariseo bulidzëʼ Jesús gágulenëʼ lëʼ tsözxö́n, ateʼ guyáziëʼ Jesús lidxëʼ bönniʼ naʼ, en guröʼë rahuëʼ.
37 Zóanu lu yödzö naʼ tu nigula udá dzaga, en cateʼ nö́zinu röʼë rahuëʼ Jesús lidxëʼ bönniʼ yudoʼ fariseo naʼ, níʼirö bidxinnu niʼ nuáʼanu tu bö́gaʼdoʼ néquini guiö́j nazacaʼ le yudzu tu le riláʼ zxixi.
38 Cateʼ bidxinnu zacaʼ cúdzuʼlëʼ Jesús, gurö́ʼönu xiniʼë ribö́dxinu. Níʼirö gusí lonu rigúʼunu nisa ribö́dxinu niʼë Jesús, en ruzxinu niʼë len guitsaʼ ícjanu. Butsaga lonu niʼë, en gulúʼunu niʼë lë naʼ riláʼ zxixi.
39 Cateʼ bönniʼ yudoʼ fariseo naʼ nulidzëʼ Jesús biléʼenëʼ lë ni, guzáʼ ládxëʼë, rnnëʼ: “Laʼtuʼ náquiëʼ bönniʼ ni bönniʼ ruʼë didzaʼ uláz queëʼ Dios, huéquibeʼenëʼ nuzxi naʼ, en nacxi nácanu nigula ni rigannu Lëʼ, tuʼ nácanu nigula udá dzaga.”
40 Níʼirö Jesús gudxëʼ bönniʼ fariseo naʼ, rnnëʼ:
—Simón, dë tu le ral-laʼ guíaʼ liʼ.
Bubiʼë didzaʼ bönniʼ naʼ, rnnëʼ:
—Gunná, Bönniʼ Usedi.
41 Jesús rëʼ lëʼ:
—Zoëʼ tu bönniʼ dë dumí queëʼ, ateʼ nacuʼë chopëʼ bönniʼ tál-lëʼë dumí queëʼ. Tuëʼ bönniʼ naʼ ral-lëʼë queëʼ lazxjëʼ que chopa iz, ateʼ iaʼtúëʼ naʼ ral-lëʼë queëʼ lazxjëʼ que chopa beoʼ.
42 Tuʼ cabí dë quégaquiëʼ dumí uluʼguízxjëʼ lë naʼ tál-lëʼë queëʼ, que lë ni naʼ buniti lahuëʼ iropëʼ lë naʼ tál-lëʼë queëʼ. Gunnátsöcaʼ naʼa. ¿Núzxilëʼ bönniʼ chopëʼ ni idxíʼirönëʼ bönniʼ naʼ buniti lahuëʼ légaquiëʼ?
43 Bubiʼë didzaʼ Simón naʼ, rnnëʼ:
—Réquidaʼ nedaʼ, bönniʼ naʼ rálaʼrëʼ queëʼ dumí, lë naʼ buniti lahuëʼ.
Jesús gudxëʼ lëʼ:
—Le nácasö rnnoʼ.
44 Níʼirö buécjëʼ Jesús, ateʼ niʼ ruyúëʼ-nu nigula naʼ, rëʼ Simón:
—¿Naruʼ riléʼenuʼ nigula ni? Guyáziaʼ lidxuʼ, ateʼ bitiʼ bennuʼ quiaʼ nisa quíbidaʼ niʼa, pero nigula ni gulúʼunu niʼa nisa ribö́dxinu, en buzxinu niʼa len guitsaʼ ícjanu.
45 Bitiʼ butsaga loʼ nedaʼ, pero cateʼ bidxínteaʼ lidxuʼ, bitiʼ ruzóa dxinu nigula ni, rutsaga lonu niʼa.
46 Bitiʼ gulúʼu icjaʼ le za, pero nigula ni gulúʼunu niʼa lë naʼ riláʼ zxixi.
47 Que lë ni naʼ reaʼ liʼ, dul-laʼ zián gubágaʼnu nigula ni, chiguyúʼu yöl-laʼ runiti lo quéguequi, ateʼ nadxíʼideʼenu nedaʼ. Nu naʼ Dios runiti lahuëʼ le látiʼdoʼos, látiʼdoʼos nadxíʼi Dios nu naʼ.
48 Níʼirö Jesús gudxëʼ-nu nigula naʼ, rnnëʼ:
—Dul-laʼ gubáguʼu chiguyúʼu yöl-laʼ runiti lo que.
49 Yuguʼ bönniʼ naʼ taʼbö́ʼlenëʼ Jesús tahuëʼ gulaʼsí lógaquiëʼ tëʼ luzáʼagaquiëʼ, taʼnnë́ʼ:
—¿Nuzxi caz bönniʼ ni, runiti lotsëʼ caʼ dul-laʼ?
50 Níʼirö Jesús gudxëʼ-nu nigula naʼ, rnnëʼ:
—Tuʼ réajlëʼu nedaʼ, chibulóʼ liʼ. Böaj lidxuʼ, zoa dxi ládxuʼu.