Ki Gempia Petenday Sinulat ni
JUAN
Mendadi, ki kepaat librunen dig Begu Pasad kini, iin su sinulat ni Juan. Si Juan kini, saꞌ sungunen na metubus sulatayi sinulaten, sinulaten maꞌniniꞌ, “Melaun pai tuꞌus pinggulaula ni Isus di gedapan nu nga sakupen, laak ndaꞌ mesulat dig libru kini. Laak su gikteben kini, sinulat adun metuudan amu dun puꞌ si Isus su Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan, sug Bataꞌ nu Megbebayaꞌ. Puꞌ saꞌ metuudan amu dun, naa mpeduma amu tu ketubuꞌ ndaꞌi tamanen, meksekat tu pegbayaꞌen.” (20:30-31) Kaas subay peksibaꞌan penilungay nu nga getaw kig libru kini, puꞌ gembagel gupiai pantagen.
Naa kini si Isus kini, adin getaw iin? Alandun demai gasalen? Saꞌ penilungen nu getawig libru kini, iin dayuni sembagen. Bekna, si Isus, iin su Taluꞌ nu Megbebayaꞌ. (1:1-14) Keduaꞌen, iin su Nati Karniru, guliden tu Megbebayaꞌ. (1.29, 36) Ketelunen, iin su Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan. (1.41) Kepaaten, iin sug Bataꞌ nu Megbebayaꞌ. (1.49) Kelimanen, iin su Gadiꞌ nu nga getaw Israel. (1.49) Keꞌenemen, iin su Meglegawen di tibaꞌan getaw dig lumbang kini. (4.42) Kepitunen, iin su tinaluꞌ nu sala tawan peneliganen, si Tomas, laungen, “Yaꞌai Kaunutan ku, yaꞌai Megbebayaꞌ pektemuyen ku.” (20.28)
Mendadi ita nu nga getaw nemun, adun metuudan ita dun dadema, sinulat ni Juan dinii nga mekesalebuꞌ pinggulaula ni Isus. Bekna si Isus, pibaluyen su tubig penginumen. (2:1-11)
Keduaꞌen, piuliꞌanenig bataꞌ nu kaunutan. (4:46-54)
Ketelunen, piuliꞌanen dademai getaw dia geksid bulenaw. (5:1-18)
Kepaaten, pinaanen pa pagid sug lima ngibu tawan. (6:6-13)
Kelimanen, mipanaw dig dibabaw tubig. (6:16-21)
Keꞌenemen, piuliꞌanenig buta, mibuta sikna mbataꞌen. (9:1-7)
Katapusanen, pitubuꞌen puliꞌ si Lazaro. (11:1-45)
Mukaꞌ mibetang dadema dini, tigaꞌwan, kini si Isus, mitubuꞌ puliꞌ genat minatay, mukaꞌ pilentu ditu gekbus langit, ditu Keglekaunutanen.
Naa si Juan kini, su suminulat dun ini, adin getaw iin? Iini sala tawan di ngag bekna suminakup dini Isus. Dinig libru kini, piningalanen dun dig lawasen su sakup ni Isus petailenen.
1
Su Taluꞌ Miksibaluy Getaw
1 Dengantu, su ndaꞌ pa mbaali gekleb langit buꞌ lupaꞌ, kini si Isus, daan na. Iin sug duma nu Megbebayaꞌ. Gelalen su Taluꞌ mukaꞌ iin dademai Megbebayaꞌ. 2 Genat di pikpuunan nug launanen, iinig duma nu Megbebayaꞌ. 3 Adin su binaal, pibaal nu Megbebayaꞌ diniin. Ndaꞌiduni mibaal, iini minaal dun. 4 Ki Taluꞌ kini, iini pikpuunan nu ketubuꞌ. Kagina iini mekpetubuꞌ tu getaw, mekpedelag tug delendeman nu nga getaw. 5 Dumilag su tiag dig dialem medelem, ndaꞌ magaw nu medelem.
6 Naa duuni getaw tinduꞌ nu Megbebayaꞌ, ngalanen si Juan. Kini si Juan, sinuguꞌ nu Megbebayaꞌ 7 mangay megukit di nga getaw mekatag di getaw piningalan dun su tiag, adun medengeg nilan mukaꞌ metuudan ilan dun, launan nilan. 8 Kanaꞌ nu tiag, laak sinuguꞌ ukitanen su nga getaw mekatag di tiag. 9 Su tantu tiag si Isus, luminusad na dinig lumbang mekpedelag dig delendeman nug launan getaw.
10 Mendadi si Isus, gelalen su Taluꞌ, midinig lumbang kini. Laak, pia pibaal diniin nu Megbebayaꞌ sug lumbang, ndaꞌ mailala nu nga kilawan. 11 Minangay ditug daan benwanen, laak ndaꞌ penembaꞌay nu nga samanen getaw Judea. 12 Pia maꞌantu, duuni minembaꞌ diniin. Adin su nga minembaꞌ diniin, su nga mikpetuud gupia diniin, diadia bigayanen pegbayaꞌ betaꞌen nu Megbebayaꞌ. 13 Mikendutaꞌi kebataꞌ dinilan? Kanaꞌ gasal getawi puunanen. Ndaꞌ ilan pegigetaw ngag bataꞌ nu kinilawan, puꞌ su Megbebayaꞌ nai tantu Gamaꞌ nilan.
14 Mendadi ki Taluꞌ kini, miksibaluy getaw. Suminala dinami megbenwa, kaas minitaꞌ nami su kelengas nu pegbayaꞌen, puꞌ sabaꞌ iinig buntung Bataꞌ nu Gamaꞌ ta Megbebayaꞌ. Ndaꞌiduni gikteben su tulungen di nga getaw mukaꞌ su ketuuden.
15 Naa si Juan kiin, duuni gendaw miktaluꞌ mekatag di Taluꞌ kini. Minekeg mektaluꞌ, laungen, “Kini da sug bekna pekteluꞌen ku diniu puꞌ duuni metuaꞌ, mbinayaꞌ pa dinaan, laak pia maꞌantu, metaas pai pegbayaꞌen batul danaan, puꞌ su ndaꞌ pau pegigetaw, daan nain.”
16 Naa, kagina ndaꞌi giktebeni tulungen dinita, pepianan ita niin gebii gendaw, launan ta. 17 Dengantu pisuunan ita ni Moises tu Palinta nu Megbebayaꞌ, laak nemun, pibian dini Isukristu, mbianan ta su tulungen mukaꞌ su ketuuden. 18 Ndaꞌi getaw mikaitaꞌ ditu Megbebayaꞌ. Su da laak buntung Bataꞌen, sug duma nu Gamaꞌen Megbebayaꞌ, iini mikpesuun dun tu nga getaw.
Su Kektituluꞌ ni Juan su Memunag Tubig
(Mateo 3:1-12; Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18)
19 Naa mendadi su nga kaunutan nu nga getaw Judea tu Jerusalem, suminuguꞌ ilan di ngag belian nilan mukaꞌ nga sapuꞌ ni Levi meditu ni Juan kia, adun saaken nilan diniin, “Naa yaꞌa, alanduni gelal mu?”
20 Mendadi kini si Juan, ndaꞌ pegbelibad sumbag dun, miglegintuud gupia, laungen, “Kanaꞌu nu Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan.”
21 Sinaak nilan, “Saꞌ maꞌnia, alanduni gelal mu? Si Eliasa?”
Simbag ni Juan, “Kanaꞌen.”
Sinaak na nilan pelum, “Su ba pedetengen nami Pimuunan nu Megbebayaꞌ?”
“Kanaꞌ,” simbag ni Juan.
22 “Mendadi,” laung nilan, “pesuun mu dinami saꞌ taꞌi gelal mu, adun mesembag nami su nga suminuguꞌ dinami medini niꞌa. Taꞌi ketaluꞌ mu mekatag dig lawas mu?”
23 Saꞌ maꞌnia, inalap dayun ni Juan sembagen su sinulat dengantu ditu Misulat Taluꞌ nu Megbebayaꞌ nu pimuunanen si Isaias, laungen,
“Naani ‘mektawag diag limawaꞌ,’ laung ku,
‘Pelegdeng niu kig dalan nu Kaunutan Megbebayaꞌ!’ ”*1:23 Saꞌitada, pepengendamen nu getaw su ginaa nilan tu kenembaꞌ nilan tu Kaunutan Megbebayaꞌ.
24 Naa su nga sinuguꞌ kia, sinuguꞌ ilan nu pikumpungan nu getaw Judea piningalan dun Pariseo. 25 Kaliꞌ ilan saak pelum dini Juan, “Naa mauma dema memunaga tubig tu getaw, saꞌ kanaꞌ yaꞌa su Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan mukaꞌ kanaꞌa ni Elias, mukaꞌ kanaꞌa dadema nu Pimuunan nu Megbebayaꞌ?”
26 Kaliꞌ sembag si Juan, “Naan kini, megbunagu laak tubig tu nga getaw. Dagid duuni megduma diniu, ndaꞌ niu mailala. 27 Iin, mbinayaꞌ pa dinaan, laak pia su sepatusen, kanaꞌu bantang megubad dun diniin.”
28 Naa kig launanen kia, ditug Betania mipenggulaula, tug dipag Jordan, dia tandaꞌ mimunag si Juan tubig tu nga getaw.
Su Nati Karniru nu Megbebayaꞌ
29 Mendadi benaꞌ migendaw, kini si Isus, minitaꞌ tuꞌu ni Juan misebang pangay dia niin. Kaliꞌ pektaluꞌ si Juan, “Aa naa, kiin na tuꞌu su piningalan dun Nati Karniru nu Megbebayaꞌ, su mbaal guliden tu Megbebayaꞌ, puꞌ adun mpedasun su salaꞌ nu tibaꞌan getaw! 30 Iini tinaluꞌu sug laung ku, ‘Duuni sungu metuaꞌ, mbinayaꞌ pa dinaan, laak pia maꞌantu, metaas pa gupia dinaan, puꞌ su ndaꞌ pau pegigetaw, daan nain.’ 31 Naa sug bekna,” laung pa ni Juan, “ndaꞌu iin mailala. Laak dagid iini mituaꞌu dun memunag tubig tu getaw, puꞌ adun pailalau iin di nga getaw Israel.”
32 Mendadi tinakesiꞌan ni Juan si Isus, laungen, “Minitaꞌu sug Balakat nu Megbebayaꞌ luminusad genat tu gekbus langit, miglanguban di maꞌniin palas limuun, dayun ndaꞌ na awaꞌ diniin. 33 Ndaꞌu pain mailala, dagid su Megbebayaꞌ, su suminuguꞌ dinaan memunagu tubig tu nga getaw, daan na miktaluꞌ dinaan, ‘Maitaꞌ mu sug Balakat nu Megbebayaꞌ lumusad mukaꞌ ndiꞌ na mawaꞌ di getaw. Mendadi ki getaw kiin, iin su bunagenen tu nga getaw sug Balakat nu Megbebayaꞌ.’ ” 34 Diksuꞌ ni Juan, “Naa kagina minitaꞌu tuꞌu, taluꞌu diniu, iinen na tuꞌu sug Bataꞌ nu Megbebayaꞌ.”
Su ngag Bekna Sakup ni Isus
35 Naa benaꞌ miksala gendaw, dia na puliꞌ pegindeg si Juan, ilan nu sakupen duaꞌ tawan. 36 Mendadi, minitaꞌ ni Juan si Isus minayan dia. Kaliꞌ pektaluꞌ si Juan, “Naa, bentayay pa daan niu, kia na su Nati Karniru nu Megbebayaꞌ!”
37 Naa kig duaꞌ tawan kini sakup ni Juan, benaꞌ midengeg nilani tinaluꞌen kia, lindug nilan si Isus. 38 Luminingay dayun si Isus, minitaꞌen ilan miglendug diniin. Sinaaken dinilan, “Taꞌ alanduni penengaun niu?”
Kaliꞌ ilan sembag, “Rabi, adin ka pektulugan?” (Su gelalen Rabi, guluganen, “Mekpetuꞌun.”)
39 Simbag ni Isus, “Tendug amu dinaan, adun niu maitaꞌ.” Mendadi tumindug ilan tuꞌu diniin, minitaꞌ nilan dema su pegbenwananen, lilabung ilan dayun dia niin. (Puꞌ ginengaꞌ na menaugi gendaw gembabaꞌ.)
40 Naa sala tawan di nga mikedengeg tu tinaluꞌ ni Juan kia dayun miglendug dini Isus, iin si Andres, pated ni Simon Pedro. 41 Si Andres, linaawanen dayun ki gulangbataꞌen si Simon, laungen diniin, “Minitaꞌ na nami su Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan.” (Naa ki gelalen “Tinduꞌ nu Megbebayaꞌ Meglekaunutan,” iin su gulugan nu ngalanen si Kristu.) 42 Inunutan dayun ni Andres si Simon ditu ni Isus.
Mendadi si Isus, pingenlenganen si Simon, kaliꞌ pektaluꞌ diniin, “Yaꞌa si Simon, bataꞌ ni Juan. Dagid genat nandaw, paingalan diniꞌa, si Cefas.” (Su ngalan Cefas, guluganen “batu,” sala ngalanen si Pedro.)
Pisakup ni Isus si Felipe mukaꞌ si Natanael
43 Benaꞌ miksala gendaw, pigdelendem ni Isus meditu Galilea. Mendadi linaawaneni sala tawan si Felipe, kaliꞌ pektaluꞌ diniin, “Pegdunuta dinaan!” 44 (Naa kini si Felipe, getaw Betsaida, sug lunsud dadema ni Andres buꞌ ni Pedro.) 45 Mendadi si Felipe, linaawanen si Natanael, kaliꞌ dayun pektaluꞌ diniin, “Minitaꞌ na nami su sinulat ni Moises ditu Misulat Palinta nu Megbebayaꞌ, su sinulat dadema nu ngag duma pimuunan nu Megbebayaꞌ dengantu. Ngalanen si Isus, bataꞌ ni Jose, getaw Nazaret.”
46 Dagid kini si Natanael, kaliꞌ sembag, “Baa, duun bai melengas megenat dig lunsud Nazaret kiin?”
“Naa, tenduga dinaan,” laung ni Felipe, “adun mu maitaꞌ.”
47 Mendadi kini si Isus, benaꞌ minitaꞌen si Natanael pegangay dia niin, kaliꞌ pektaluꞌ di ngag dumanen, “Bentayay pa daan niu, ki getaw kia, tantu getaw Israel. Ndaꞌig limbungen!”
48 Sinaak ni Natanael dini Isus, “Taꞌ mai kailala mu dinaan?”
“Su ndaꞌa pa melaaway ni Felipe,” laung ni Isus, “minitaꞌu yaꞌa minilunga dia gayu igera.”
49 “Aa naa, Sir,” simbag ni Natanael, “saꞌ maꞌantu, yaꞌa na gupia sug Bataꞌ nu Megbebayaꞌ! Yaꞌa su Gadiꞌ nami nu nga getaw Israel!”
50 Kaliꞌ pektaluꞌ si Isus, “Mituudan ka ba dinaan sabaꞌ di tinaluꞌu kia puꞌ minitaꞌu yaꞌa saꞌ minilunga diag igera? Maitaꞌ mu pa ki mekesalebuꞌ padun gupia! 51 Taman taluꞌu diniu, maitaꞌ pa niu kig langit mpukaꞌ, mukaꞌ ki nga sesuguꞌen nu Megbebayaꞌ getaw langit luntu mukaꞌ lumusad dinaan kini, kig Bataꞌ nu Kilawan.”
*1:23 1:23 Saꞌitada, pepengendamen nu getaw su ginaa nilan tu kenembaꞌ nilan tu Kaunutan Megbebayaꞌ.