2
2:1-12 Yesusini Kimbu-Ki Kolopa Pora Sirimu Ye Tenga Ulu Pulu Kerime We Siye Kolopa, Yu Tepa Konde Lsimu Temanemo* Mateyu 9:1-8, LLuku 5:17:26.
Wale mare omba purumu kinie Yesusi Kapeniame taono altopa sukundu purumu. Yu ou perimu ulkena altopa omba molorumu yembomane pilkulie eno awisili ongo ulkena sukundu sukundu ongo liku maku toko moloringi kinie ulke kanune ekelepa terimu kulu yembo mare molonge kolea te naa lierimu kulu pena moloringila. Yuni eno ⸤Pulu Yemonga⸥ ungumu nimbe sipe molorumu.
⸤Yuni nirimu mele aku siku maku toko pilku molangi⸥ yembo mare kimbu ki kolopa pora sirimu ye te mengo oringi. Kanu yembomanga ye kisene kanu yemo taropola teko mengo Yesusi molorumune onge oringi nalo yembo awisili ulkena ekelepa teko angilieringi kulu yu molorumune nondoko mengo punge aulke te naa lierimu kulu ulke imune mengo ola pukulie ulke pikisa te inie anjokondo 13:15 molemo. Yesusi molorumune kana-kana ulkemo tekisikulie yemo taropola pali moko toko manie mundoringi.
⸤‘Yesusini iyemo manda tepa konde limbe.’ ningu⸥ tondolo munduku pilkulie bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”. yu mengo oringi kanopa pilipelie Yesusini kimbu ki kolopa pora sirimu yemondo nimbendo: “Nanga kangomo, nunge konopune ulu pulu keri terinu pelemoma manie pupili, we siye kolkoro.” nirimu.
6-7 ⸤Kanu kinie,⸥ Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane siringi ye mare§ bokumunge alsena anjokondo “41. saveman”. enono akune molko ⸤Yesusini aku nirimu kinie pilkulie pilku keri pilku⸥ konopu kimbu sikulie, “Nendi yemone ungu aku sipe nambemune nikimuye? Yu Pulu Yemo marake tekemo. Yembomane ulu pulu keri telemelema nawene ‘Manie pupili, siye kolkoro.’ manda nimbeye? Pulu Yemone mindi manda telemo.” ningu enono ningu pilku molko konopu kimbú siringi.
Kanu kinie Yesusini eno aku siku konopu kimbú siku moloringi mele yunge konopuni sumbi sipe pilipelie enondo nimbendo: “Enone ⸤nane nikirumunge⸥ aku siku nambemune konopu kimbú sikimiliye? Iyemondo “Nunge ulu pulu kerime manie pupili, we siye kolkoro.” nimbo kinie eno ulu te naa kanokolie ‘We-we tepa nikimu.’ konopu lengeye? Molo “Ola angilku nunge kunungumu liku mengo kimbu kongono teko andou.” nimbo kinie yu ola angilimbene naa angilimbenje mona lemba manda kanokolie ‘Aku sipe mindili sipe nikimunje.’ konopu lengeye? 10 Nalo “Manie Omba Mana Ye A Lierimu Yemo* Yesusi sike Pulu Yemonga Malo nalo enone ‘Yu Pulu Yemonga Malo.’ ningu naa pilieringi. Bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong Man”. tondolo pelemomone ya ma koleana yembomanga ulu pulu kerime “Manie pupili, we siye kolkoro.” manda nimbé.’ ningu piliengi!’ nimbu aku sipu nindu.” nirimu.
Aku nimbelie kimbu ki kolopa pora sili yemondo nimbendo: 11 “Nane ‘Nu ola angilku nunge kunungumu liku mengo ulkendo pu.’ nikiru.” nirimu. 12 Aku nirimu kinie yemo ola angilipe tamburumbu kunungumu lipe mepa, eno pali kanoko molangi omba pena purumu. Yuaku terimu kanokolie eno suru ningu mini-wale mundukulie Pulu Yemonga imbi liku ola mundunduku yukapi ningulie ningendo: “Olio iulu wendo okomo kanokomolo mele ou walse kepe ulu te aku sipu paa naa kanorumulu.” niringi.
2:13-17 Yesusini Mateyu LLipaindu “Na Lombili Ou.” Nirimu Temanemo Mateyu 9:9-13, LLuku 5:27-32.
13 Yesusi ⸤ulkemo mundupe siye kolopa⸥ pena pupelie altopa nomu Gallilli kélona pupe andopa molorumu. Kanu kinie yu molorumune yembo awisili ongo liku maku toko moloringi kinie yuni eno mane sirimu.
14 Kanu kinie yu pumbe pupelie nirimumuni, Allapiasi malo LLipai Pe yunge imbi te “Mateyu” lieringila, Mateyu 9:9, 10:3. kou takisi lsingi ulkena ⸤kou takisi lipe⸥ molorumu kanopalie yundu “Nu na-kinie pea pambili lombili ou.” nirimu. Kanu kinie LLipai yu ola angilipe yulombili purumu.
15 Pe Yesusi LLipainge ulkena langi nomba molorumu kinie kou takisi lili yema kinie, ⸤Juda ye awilimene⸥ “ulu pulu keri teli ye” ⸤niringi⸥ wema kinie awisili ongo Yesusi kinie yu lombili andoli yema kinie eno pea manie molko langi noringi. Aku sili yembo awisili alieli yu lombili andoringimunge eno awisili ⸤akune lombili puku⸥ pea langi nongo moloringi.
16 Yesusi yu “ulu pulu keri telime” niringi yembo wema kinie kou takisi lili yema kinie pea langi nongo moloringi kanokolie Parisi ye marene,§ bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”. Pulu Yemonga ungu manemanga pulume pilku mane siringi kanu yemane, Yesusi lombili andolimendo ningendo: “Kou takisi lili yema kinie, ulu pulu kerime teli wema kinie, eno-kinie yu nambemune langi pea nokomeleye?” niringi.
17 Aku siku niringi pilipelie Yesusini enondo nimbendo: “Kuru naa tolemo yemboma doketana naa pulimele. Kuru tolemo yemboma mindi doketana pulimele kanumu.* ungu pulu te Mateyu 9:12*. Nane “Yembo sumbi nilime na molombona wangi.” nimbondo ma koleana naa orundu. ungu pulu te Mateyu 9:13*. ‘Ulu pulu keri teli yemboma na molombona wangi.’ nimbondo orundu. Ulu pulu keri teli yemboma lipu tapondombondo orundu.” nirimu.
2:18-22 Yembomane Walse Walse Langi Naa Nongo Mi Tolemele Ulumunge Ungu Te Mateyu 9:14-17, LLuku 5:33-39.
18 No Lindeli Jono lombili andoringi yema kinie, Parisi yema lombili andoringime kinie, eno walse-walse langi mi toko naa noringi mele§ ungu pulu te Mateyu 9:14*. walse aku siku teko moloringila. ⸤Aku teringi kulu⸥ yembo mare Yesusi molorumune ongo yu walsiku pilkulie ningendo: “Jono lombili andolime kinie,* bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. Parisi yema lombili andolime kinie, bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. alieli langi mi toko naa nolemele nalo nu lombili andolime bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”. aku siku naa telemele akumu nambemune naa telemeleye?” niringi.
19 ⸤Aku siku niringi kinie pilipelie⸥ Yesusini topondopa enondo ⸤ungu iko te topa yu-kinie ulu te wendo ombá mele nimbelie⸥ nimbendo: “Ambo limbe ye te yunge pulu lemo yema kinie molemo kinie eno konopu sikulie “Langi mi topo naa namili.” manda ningeye? ⸤Manda naa ninge.⸥ 20 Nalo pe, ambo limbe yemo eno molongena ongo wendo linge kinie kanu walemanga sike ⸤konopu keri panjiku⸥ langi naa nongendo mi tonge. ⸤Isili-ou molo.⸥”§ ungu pulu te Mateyu 9:15*. ⸤nirimu.⸥
21  * ungu ikoselonga ungu pulumu LLuku 8:36 pulu pulune. “Mulumbale ou te sungu nilimo kinie olione mulumbale paa konde tenga te kopisipu lipu, sungu nilimomonga naa topo tambululimolo kanumu. Yembo tene aku sipe topa tambulkenje kanu mulumbalemo nona panjilke kinie mulumbale konde kopiselimu kanga lepa llinimbelie mulumbale oumu kelepa kamu awili tepa sungu nilke.
22 Kongi-meme kalumuni teli mingi ou tenga Pikisa te Mateyu 9:17. no-waene konde naa lakolemolo kanumu. Yembo tene mingi ou tenga no-waene konde te kolkanje kanu no-waenemo mingine sukundu pepalie pe akolka kinie kanu mingi oumu naa akopa sungu nilke. Kanu kinie nomo kepe mingimu kepe kamu keri lelka. Akumunge no-waene konde kongi-meme kalumuni teli mingi kondena mindi kolemolo kanumu.” nirimu.
2:23-3:6 Sambate Walemonga Temane Talo
Te: 2:23-28 Yesusi Yuni Sambate Walemo Nokolemomonga Temane Te Mateyu 12:1-8, LLuku 6:1-5; inie anjokondo 3:1-6. Ungu pulu te Kollosi 2:16.
23 Walse, ⸤Juda yembomanga koro moloringi⸥ wale Sambate tenga,§ bokumunge alsena anjokondo “37. Sabat”. Yesusi kinie yu lombili andolime kinie rasi-witi poniemanga ongo puringi kinie yu lombili andoli yemane rasi-witi mongo mare ⸤nongendo⸥ inie toringi. 24 Aku teringi kanokolie Parisi yemane* bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”. Yesusindu ningendo: “Kána! ⸤Koro molemolo⸥ wale Sambatemonga ‘Kongono naa teangi.’ nimbe pelemo ungu manemo Ou Pulu Pulu 2:3, Ungu Manema 23:25, bokumunge alsena anjokondo “26.lo”. nambemune nu lombili andoli yemane manemo pulue tokolie aku siku tekemeleye?” niringi.
25 Yesusini topondopa nimbendo: “Eno Pulu Yemonga bokune sukundu ⸤anda-kolepa ye nomi kingi⸥ Depisini Mateyu 3:3*. terimu mele nimbe molemo temanemo kanokolie ⸤temanemonga pulumu⸥ naa pilimeleye? Depisi kinie yu pea puringi yema kinie eno ⸤langi⸥ molo torumu⸤munge⸥ engelene kolkolie niringimuni, 26 Pulu Yemo popo tondoringi ye awili olandopa Apayata molopili Depisi Pulu Yemo molorumu sele-ulkena sukundu pupe, Pulu Yemonga kumbikerena lierimu pillawa kalolime lipe nomba, yu pea puringi yema sirimu noringila kanumu.§ Mateyu 12:4*. Kanu pillawa kalolimendo Pulu Yemone ungu mane sipelie nimbendo:
“We yembomane paa naa nangi!
Pulu Yemo popo tondoli yema manjiku nangi!”* LLipai 24:5-9.
nirimu ⸤kanu ungu manemo pulue torumu⸥ kanumu.
⸤Eno konopu talo nambemune lemeleye? Depisi yuni ou aku terimu mele eno pilku keri naa pilimelemonga pe kinié na lombili andoli yemane tekemele mele kanoko keri naa lakanaa!⸥” nirimu.
27 Aku nimbelie ungu te pea nimbendo: “Pulu Yemone ‘Yemboma molko kondangi.’ nimbe koro molonge wale Sambatemo lipe eno sirimu kanumu. ‘Sambate walemo pepa kondopili.’ nimbe yemboma lipe Sambate walemo naa sirimu. 28 Akumunge Sambate walemo kepe Manie Omba Mana Ye A Lierimu Yemo nokolemo yemo molemo-na ⸤Sambate wale kinie yemboma molko kondongendo tenge mele manda nimbé kanumu⸥.” nirimu.

*^ Mateyu 9:1-8, LLuku 5:17:26.

2:4: ulke pikisa te inie anjokondo 13:15 molemo.

2:5: bokumunge alsena anjokondo “8. bilip”.

§2:6-7: bokumunge alsena anjokondo “41. saveman”.

*2:10: Yesusi sike Pulu Yemonga Malo nalo enone ‘Yu Pulu Yemonga Malo.’ ningu naa pilieringi. Bokumunge alsena anjokondo “32.2. Pikinini Bilong Man”.

2:12: Mateyu 9:9-13, LLuku 5:27-32.

2:14: Pe yunge imbi te “Mateyu” lieringila, Mateyu 9:9, 10:3.

§2:16: bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”.

*2:17: ungu pulu te Mateyu 9:12*.

2:17: ungu pulu te Mateyu 9:13*.

2:17: Mateyu 9:14-17, LLuku 5:33-39.

§2:18: ungu pulu te Mateyu 9:14*.

*2:18: bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”.

2:18: bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”.

2:18: bokumunge alsena anjokondo “10. disaipel”.

§2:20: ungu pulu te Mateyu 9:15*.

*2:21: ungu ikoselonga ungu pulumu LLuku 8:36 pulu pulune.

2:22: Pikisa te Mateyu 9:17.

2:22: Mateyu 12:1-8, LLuku 6:1-5; inie anjokondo 3:1-6. Ungu pulu te Kollosi 2:16.

§2:23: bokumunge alsena anjokondo “37. Sabat”.

*2:24: bokumunge alsena anjokondo “11. Farisi”.

2:24: Ou Pulu Pulu 2:3, Ungu Manema 23:25, bokumunge alsena anjokondo “26.lo”.

2:25: Mateyu 3:3*.

§2:26: Mateyu 12:4*.

*2:26: LLipai 24:5-9.