15
Qerzlerdin xalas qilish
Herbir yette yilning axirida sen bir «xalas qilish»ni jakarlighin. Mis. 21:2; Yer. 34:14 Bu «xalas qilish» mundaq bolidu: — barliq qerz igiliri qoshnisigha bergen qerzni kechürüm qilishi kérek; uni qoshnisidin yaki qérindishidin telep qilmasliqi kérek; chünki Perwerdigar aldida bir «xalas qilish» jakarlandi. «... Perwerdigar aldida bir «xalas qilish» jakarlandi» — bezi alimlar bu «xalas qilish» dégenning menisi, qerz igiliri yette yil ichide qerzdarlardin qerzni sorimasliqi kérek; lékin yettinchi yildin kéyin qerzlerni qaytidin sorashqa bolidu, dep békitilgen, dep qaraydu. Chetelliktin bolsa telep qilishqa bolidu; lékin qérindishingda bolghan qerzni kechürüm qilishing kérek.
Halbuki, aranglarda hajetmenler bolmaydu; chünki Perwerdigar Xudaying silerge miras bolush üchün igilishinglargha béridighan shu zéminda turghiningda séni ziyade beriketleydu; Peqet siler Perwerdigar Xudayinglarning awazigha qulaq sélip, men silerge bügün tapilighan bu pütün emrge emel qilishqa köngül bölsenglar shundaq bolidu. Chünki Perwerdigar Xudaying sanga wede qilghandek u séni beriketleydu; sen köp ellerge kapaletlik élip qerz bérisen, lékin ulardin qerz almaysen; sen köp eller üstige höküm sürisen, lékin ular üstüngdin höküm sürmeydu.
 
Séxiy bolunglar!
Perwerdigar Xudaying sanga béridighan zéminda sheher-yézanglar ichide turuwatqan qérindashliring arisidin kembeghel bir adem bolsa, sen uninggha könglüngni qattiq qilma yaki hajiti chüshken qérindishinggha qolungni yumuwalma; «sheher-yézanglar ichide» — ibraniy tilida «derwaziliringlar ichide» dégen sözler bilen ipadilinidu. sen belki séxiyliq bilen uninggha qolungni ochuq qil we uningda néme kem bolsa choqum hajitidin chiqip uninggha ötne bérip tur. Könglüngde namrat qérindishingdin aghrinip: Yettinchi yil, yeni «xalas yili» yéqinlashti, dep rezil oyda bolushtin, uninggha héch nerse bermesliktin hézi bol; shundaq bolup qalsa u séning toghrangda Perwerdigargha peryad kötürüshi bilen bu ish sanga gunah hésablinidu. «...namrat qérindishingdin aghrinip» — ibraniy tilida «namrat qérindishinggha közüngni rezil qilip» dégen sözler bilen ipadilinidu. 10 Sen choqum uninggha séxiyliq bilen bergin; uninggha berginingde könglüngde narazi bolma; chünki bu ish üchün Perwerdigar Xudaying séni barliq ishliringda we qolungdiki barliq emgikingde beriketleydu. Mat. 5:42; Luqa 6:35 11 Chünki kembegheller zémindin yoqap ketmeydu; shunga men sanga: «Sen séxiyliq bilen zémindiki qérindishinggha, yeni séning namratliringgha we hajetmenliringge qolungni achqin» — dep tapilidim. Mat. 26:11; Yuh. 12:8
 
Qullarni qoyuwétish
12 Séning qérindishing, meyli ibraniy er yaki ibraniy ayal bolsun sanga sétilghan bolsa, u alte yil qulluqungda bolidu, andin yettinchi yilida sen uni özüngdin xalas qilip qoyuwet. Mis. 21:2; Yer. 34:14 13 Uni qoyuwetkende quruq qol qoyuwetseng bolmaydu; 14 sen choqum qoyliringdin, xaminingdin we sharab kölchikingdin teqdim qilishing kérek; Perwerdigar Xudaying séni beriketligini boyiche sen uninggha ber. 15 Séning eslide Misir zéminida qul bolghanliqingni, shuningdek Perwerdigar Xudaying séni hörlük bedili tölep qutquzghanliqini yadingda tut; shunga men bügün bu ishni sanga tapilidim.
16 Halbuki, shu qulung sanga: «men sendin ketmeymen» dése (chünki u séni we ailengdikilerni söyidu, séning bilen hali yaxshi bolidu) 17 — shu chaghda sen bigizni élip uning quliqini ishikte tesh. Shuning bilen u menggüge séning qulung bolidu. Shuningdek dédikinggimu shundaq muamile qilghin. Mis. 21:6
18  Qulungni yéningdin qoyuwétish sanga éghir kelmisun; chünki u qulluqungda alte yil bolghachqa, qimmiti medikarningkidin ikki hesse artuq bolidu; uni qoyuwetseng Perwerdigar Xudaying barliq ishliringda séni beriketleydu. «qimmiti medikarningkidin ikki hesse artuq bolidu» — qul herküni igisi üchün ishleydighan waqit medikar ishligen waqitning ikki hessidin köp bolushi mumkin; chünki qul kéche-kündüz xojayinning buyruqi astida turushi kérek.
 
Xudagha eng ésilni béghishlash
19 Kaliliring we qoyliring arisida tughulghan barliq tunji erkek mozay-qoziliringni Perwerdigar Xudayinggha ata; kaliliringning tunjisini héchqandaq emgekke salma, qoyliringning tunjisini qirqima. Mis. 13:2; 22:29; 34:19; Law. 27:26; Chöl. 3:13 20 Sen we öyüngdikiler her yili shu mélingni Perwerdigar Xudaying aldida, Perwerdigar tallaydighan jayda yenglar. 21 Biraq shu haywanlarning bir yéri méyip bolsa, meyli u mejruh , kor yaki uningda herqandaq nuqsan bolsa, uni Perwerdigar Xudayinggha qurbanliq qilmasliqing kérek. Law. 22:20; Qan. 17:1 22 Belki uni sheher-yézanglar ichide yéseng bolidu; kishiler meyli pak yaki napak bolsun, uni jeren yaki kéyikni yégendek yése bolidu. «sheher-yézanglar ichide» — ibraniy tilida «derwaziliring ichide» dégen söz bilen ipadilinidu. 23 Peqet sen uning qénini yéme; qénini suni yerge tökkendek töküwet. Qan. 12:16,23
 
 

15:1 Mis. 21:2; Yer. 34:14

15:2 «... Perwerdigar aldida bir «xalas qilish» jakarlandi» — bezi alimlar bu «xalas qilish» dégenning menisi, qerz igiliri yette yil ichide qerzdarlardin qerzni sorimasliqi kérek; lékin yettinchi yildin kéyin qerzlerni qaytidin sorashqa bolidu, dep békitilgen, dep qaraydu.

15:7 «sheher-yézanglar ichide» — ibraniy tilida «derwaziliringlar ichide» dégen sözler bilen ipadilinidu.

15:9 «...namrat qérindishingdin aghrinip» — ibraniy tilida «namrat qérindishinggha közüngni rezil qilip» dégen sözler bilen ipadilinidu.

15:10 Mat. 5:42; Luqa 6:35

15:11 Mat. 26:11; Yuh. 12:8

15:12 Mis. 21:2; Yer. 34:14

15:17 Mis. 21:6

15:18 «qimmiti medikarningkidin ikki hesse artuq bolidu» — qul herküni igisi üchün ishleydighan waqit medikar ishligen waqitning ikki hessidin köp bolushi mumkin; chünki qul kéche-kündüz xojayinning buyruqi astida turushi kérek.

15:19 Mis. 13:2; 22:29; 34:19; Law. 27:26; Chöl. 3:13

15:21 Law. 22:20; Qan. 17:1

15:22 «sheher-yézanglar ichide» — ibraniy tilida «derwaziliring ichide» dégen söz bilen ipadilinidu.

15:23 Qan. 12:16,23