Muqeddes Kalam (latin yéziq) Matta 26

Eysani öltürüsh suyiqesti

Mar. 14:1-2; Luqa 22:1-2; Yh. 11:45-53

1 Eysa bu sözlerni qilip bolghandin kéyin, muxlislirigha:

2 — Silerge melumki, ikki kündin kéyin «ötüp kétish héyti» bolidu, shu chaghda Insan’oghli kréstlinish üchün tutup bérilidu, — dédi.□ ■

3 Bash kahinlar we aqsaqallar Qayafa isimlik bash kahinning sariyida jem bolushti.■ 4 Ular Eysani qandaq qilip hiyle-neyreng bilen tutup öltürüsh toghrisida meslihet qilishti. 5 Biraq ular:

— Bu ish héyt-ayem künliri qilinmisun. Bolmisa, xelq arisida malimanchiliq chiqishi mumkin, — déyishti.

Xudaguy ayalning Eysagha etir chéchishi

Mar. 14:3-9; Yh. 12:1-8

6 Emdi Eysa Beyt-Aniya yézisida, «Simon maxaw»ning öyide bolghinida,□ 7 bir ayal uning yénigha kirdi. U aq qashtéshi shéshide nahayiti qimmetlik etirni élip kelgen bolup, Eysa dastixanda olturghanda, etirni uning béshigha quydi.■ 8 Lékin muxlislar buni körüp xapa bolushup:

— Zadi némishqa bundaq israpchiliq qilinidu? 9 Chünki bu etirni köp pulgha sétip, pulini kembeghellerge sediqe qilsa bolattighu! — déyishti.

10 Lékin Eysa ularning könglidikini bilip ulargha:

— Bu ayalning könglini néme dep aghritisiler? Chünki u men üchün yaxshi bir ishni qildi. 11 Chünki kembegheller daim silerning aranglarda bolidu, lékin méning aranglarda bolushum silerge daim nésip boliwermeydu! ■ 12 Bu ayalning bu etirni bedinimge quyushi méning depne qilinishimgha teyyar bolushum üchün boldi. 13 Men silerge berheq shuni éytip qoyayki, bu xush xewer pütkül dunyaning qeyéride jakarlansa, bu ayal eslinip, uning qilghan bu ishi teriplinidu, — dédi.

Yehuda Eysagha satqunluq qilishqa wede qilidu

14 Bu ishtin kéyin, on ikkiylendin Yehuda Ishqariyot isimlik biri bash kahinlarning aldigha bérip:□ ■

15 — Uni tutup bersem, manga néme bérisiler? — dédi. Ular uning aldigha ottuz kümüsh tengge qoydi. ■ 16 Yehuda shuningdin étibaren uni tutup bérishke muwapiq purset izdeshke bashlidi.

«Ötüp kétish héyti»ning kechlik tamiqi

Mar. 14:21-22; Luqa 22:7-14, 21-23; Yh. 13:21-30

17 Pétir nan héytining birinchi küni, muxlislar Eysaning yénigha kélip:

— Ötüp kétish héytining tamiqini yéyishing üchün qeyerde teyyarlishimizni xalaysen? — dep soridi.□ ■

18 U ulargha:

— Sheherge kirip palanchining öyige bérip uninggha: «Ustaz: — Waqit-saitim yéqinliship qaldi, ötüp kétish héytini muxlislirim bilen birlikte séning öyüngde ötküzey — deydu» dep éytinglar, — dédi.

19 Muxlislar Eysaning tapilighinidek ötüp kétish héytining tamiqini shu yerde teyyarlidi. 20 Kechqurun, u on ikkiylen bilen dastixanda olturdi. ■ 21 Ular ghizaliniwatqanda u:

— Men silerge berheq shuni éytip qoyayki, aranglardiki bireylen manga satqunluq qilidu, — dédi.■

22 Buni anglap ular intayin qayghugha chömüp, bir-birlep uningdin:

— Ya Reb, men emestimen? — dep sorashqa bashlidi.

23 U jawaben: — Qolidiki nanni men bilen teng tawaqqa tögürgen kishi, manga satqunluq qilghuchi shu bolidu. ■ 24 Insan’oghli derweqe muqeddes yazmilarda özi toghrisida pütülginidek ölümge kétidu; biraq Insan’oghlining tutup bérilishige wasitichi bolghan ademning haligha way! U adem tughulmighan bolsa yaxshi bolatti! — dédi.

25 Uninggha satqunluq qilidighan Yehuda:

— Ustaz, men emestimen? — dep soridi. U uninggha:

— Özüng déding jumu, — dédi.□

«Rebning ziyapiti»

Mar. 14:22-26; Luqa 22:15-20; 1Kor. 11:23-25

26 Ular ghizaliniwatqanda, Eysa bir nanni qoligha élip Xudagha teshekkür-hemdusana éytqandin kéyin, uni oshtup, muxlislirigha üleshtürüp berdi we:

—Élinglar, yenglar, bu méning ténim, — dédi.□ ■

27 Andin, qoligha jamni élip Xudagha teshekkür-hemdusana éytip, uni muxlislirigha tutup:

— Hemmeylen buningdin ichinglar. 28 Bu méning nurghun ademlerning gunahlirining kechürüm qilinishi üchün tökülidighan, yéngi ehdini tüzidighan qénimdur. □ ■ 29 Lékin men shuni silerge éytayki, Atamning padishahliqida siler bilen birlikte yéngidin sharabtin ichmigüche, üzüm télining sherbitini hergiz ichmeymen, — dédi.

30 Ular medhiye küyini éytqandin kéyin talagha chiqip, Zeytun téghigha qarap kétishti.■

Muxlislarning Eysadin waz kéchishi

Mar. 14:27-31; Luqa 22:31-34; Yh. 13:36-38

31 Andin Eysa ulargha:

— Bügün kéche siler hemminglar méning tüpeylimdin tandurulup putlishisiler, chünki muqeddes yazmilarda: —

«Men padichini uruwétimen,

Padidiki qoylar patiparaq bolup tarqitiwétilidu» dep pütülgen. □ ■ 32 Lékin men tirilgendin kéyin Galiliyege silerdin burun barimen, — dédi.■

33 Pétrus uninggha jawaben:

— Hemmeylen séning tüpeylingdin tandurulup putlashsimu, men hergiz putlashmaymen, dédi.■

34 Eysa uninggha: — Men sanga berheq shuni éytip qoyayki, bügün kéche xoraz chillashtin burun, sen mendin üch qétim tanisen, — dédi.■

35 Pétrus uninggha:

— Sen bilen bille ölüshüm kérek bolsimu, sendin hergiz tanmaymen, — dédi. Qalghan muxlislarning hemmisimu shundaq déyishti.

Eysaning Gétsimane baghchisidiki dua-tilawiti

Mar. 14:32-42; Luqa 22:39-46

36 Andin Eysa ular bilen bille Gétsimane dégen yerge keldi. U muxlislargha: «Men u yaqqa bérip dua-tilawet qilip kelgüche, mushu jayda olturup turunglar» dédi. ■ 37 U Pétrusni, shundaqla Zebediyning ikki oghlini birge élip mangdi we qattiq azablinip, köngli tolimu perishan bolushqa bashlidi. □ 38 U ulargha:

— Jénim ölidighandek bekmu azablanmaqta. Siler bu yerde qélip, men bilen birlikte oyghaq turunglar, — déwidi, ■ 39 We sel nériraq bérip, özini yerge étip düm yétip dua qilip:

— I Atam, mumkin bolsa, bu qedeh mendin ötüp ketsun! Lékin bu ish men xalighandek emes, sen xalighandek bolsun, — dédi.□ ■

40 U muxlislarning yénigha qaytip kelginide, ularning uxlap qalghanliqini körüp, Pétrusqa:

— Men bilen bille birer saetmu oyghaq turalmidinglarmu?! 41 Éziqturulushtin saqlinish üchün, oyghaq turup dua qilinglar. Roh pidakar bolsimu, lékin kishining etliri ajizdur, — dédi.□ ■

42 U ikkinchi qétim bérip, yene dua qilip:

— I Atam, eger men bu qedehni ichmisem u mendin ketmise, undaqta séning iradeng ada qilinsun, — dédi. 43 U ularning yénigha qaytip kelginide, yene uxlap qalghanliqini kördi, chünki ularning közliri uyqugha ilin’ghanidi.

44 Shuning bilen u ulardin ayrilip üchinchi qétim bérip, yene shu sözler bilen dua qildi.

45 Andin u muxlislarning yénigha kélip ulargha:

— Siler téxiche uxlawatamsiler, téxiche dem éliwatamsiler? Mana, waqit-saiti yéqinlashti; Insan’oghli gunahkarlarning qoligha tapshurulidu. □ 46 Qopunglar, kéteyli; mana, manga satqunluq qilidighan kishi yéqin keldi! — dédi.

Eysaning tutqun qilinishi

Mar. 14:43-50; Luqa 22:47-53; Yh. 18:3-12

47 Uning sözi téxi tügimeyla, on ikkiylendin biri bolghan Yehuda keldi; uning yénida bash kahinlar we xelq aqsaqalliri teripidin ewetilgen, qilich-toqmaqlarni kötürgen zor bir top adem bar idi. ■ 48 Uninggha satqunluq qilghuchi ular bilen alliburun isharetni békitip: «Men kimni söysem, u del shudur. Siler uni tutunglar» dep kélishkenidi. 49 U udul Eysaning aldigha bérip:

— Salam, ustaz! — dep uni söyüp ketti.□

50 Eysa uninggha:

— Aghinem, néme dep kelding? — dédi. Shuning bilen, héliqi ademler yopurulup kélip, Eysagha qol sélip, uni tutqun qildi. □ 51 We mana, Eysaning yénidikilerdin bireylen qilichini sughurup, bash kahinning chakirigha uruwidi, uning quliqini shilip chüshürüwetti. 52 Eysa uninggha:

— Qilichingni qinigha sal, qilich kötürgenler qilich astida halak bolidu. 53 Yaki méni Atisigha nida qilalmaydighan boldi, dep oylap qaldingmu?! Shundaq qilsamla U manga shuan on ikki qisimdin artuq perishte mangdurmamdu? □ 54 Biraq men undaq qilsam, muqeddes yazmilardiki bu ishlar muqerrer bolidu dégen bésharetler qandaqmu emelge ashurulsun? — dédi.■

55 Shu peytte Eysa toplashqan ademlerge qarap:

— Bir qaraqchini tutidighandek qilich-toqmaqlarni kötürüp méni tutqili kepsilerghu? Men her küni ibadetxana hoylilirida siler bilen bille olturup telim bérettim, lékin siler u chaghda méni tutmidinglar. 56 Lékin bu pütün ishlarning yüz bérishi peyghemberlerning muqeddes yazmilirida aldin éytqanlirining emelge ashurulushi üchün boldi, — dédi.

Bu chaghda, muxlislarning hemmisi uni tashlap qéchip kétishti.■

Aliy kéngeshmide sotlinish

Mar. 14:53-65; Luqa 22:54-55, 63-71; Yh. 18:13-14, 19-24

57 Emdi Eysani tutqun qilghanlar uni bash kahin Qayafaning aldigha élip bérishti. Tewrat ustazliri bilen aqsaqallarmu u yerde jem bolushqanidi. ■ 58 Pétrus uninggha taki bash kahinning sariyining hoylisighiche yiraqtin egiship kélip, ishning aqiwétini körüsh üchün ichkirige kirip, qarawullarning arisida olturdi. 59 Bash kahinlar, aqsaqallar we pütün aliy kéngeshme ezaliri Eysani ölüm jazasigha mehkum qilish üchün, yalghan guwah-ispat izdeytti. □ ■ 60 Nurghun yalghan guwahchilar otturigha chiqqan bolsimu, ular bulardin héchqandaq ispatqa érishelmidi. Axirda, ikki yalghan guwahchi otturigha chiqip:

61 — Bu adem: «Men Xudaning ibadetxanisini buzup tashlap, üch kün ichide qayta qurup chiqalaymen» dégen, dédi.□ ■

62 Bash kahin ornidin turup, uninggha:

— Qéni, jawab bermemsen? Bular séning üstüngdin zadi qandaq guwahliqlarni bériwatidu? — dédi. ■ 63 Lékin Eysa süküt qilip turiwerdi.

Bash kahin uninggha:

— Menggü hayat bolghuchi Xuda bilen séning qesem qilishingni buyruymenki, bizge éyt, Xudaning Oghli Mesih senmu?» — dédi.■

64 Eysa mundaq jawab qayturdi:

— Shundaq, séning déginingdek. Lékin shunimu silerge éytayki, buningdin kéyin siler Insan’oghlining Qadir Bolghuchining ong yénida olturidighinini we köktiki bulutlar üstide kélidighinini körisiler.□ ■

65 Shuning bilen bash kahin tonlirini yirtip tashlap:

— U kupurluq qildi! Emdi bashqa herqandaq guwahchining néme hajiti? Mana, özünglar bu kupurluqni anglidinglar! □ 66 Buninggha néme deysiler? — dédi.

— U ölüm jazasigha layiqtur! — dep jawab qayturushti ular.■

67 Buning bilen ular uning yüzige tükürüp, uninggha musht atqili turdi. Beziliri uni kachatlap:■

68 — Ey Mesih, peyghemberchilik qilmamsen, éytip baqqina, séni kim urdi? — déyishti.■

Pétrusning Eysadin ténishi

Mar. 14:66-72; Luqa 22:56-62; Yh. 18:15-18, 25-27

69 Emdi Pétrus sarayning tashqiriqi hoylisida olturatti. Bir dédek uning yénigha kélip:

— Sen Galiliyelik Eysa bilen birge idingghu, — dédi.■

70 Lékin u hemmeylenning aldida inkar qilip: — Séning néme dewatqanliqingni chüshenmidim! — dédi.

71 Andin u dalan’gha chiqqanda, uni körgen yene bir dédek u yerde turghanlargha:

— Bu ademmu Nasaretlik Eysa bilen birge idi, — dédi.

72 U yene inkar qilip: —

Men u ademni tonumaymen! — dep qesem ichti.

73 Bir’azdin kéyin, u yerde turghanlar Pétrusning yénigha kélip uninggha:

— Shübhisizki, sen ularning biri ikensen, chünki teleppuzung séni pash qilidu, — déyishti.□

74 Pétrus qattiq qarghashlar bilen qesem qilip:

— U ademni zadi tonumaymen! — déyishigila xoraz chillidi. 75 Pétrus Eysaning: «Xoraz chillashtin burun, sen mendin üch qétim tanisen!» dégen sözini ésige aldi. U tashqirigha chiqip, qattiq yigha-zar kötürdi.■

Matta
<
26
>

□26:2 «shu chaghda Insan’oghli kréstlinish üchün tutup bérilidu» — «kréstlesh» — krést (chapras yaghach)ke mixlash arqiliq ölüm jazasi bérishtin ibaret. Démisimu bu ademni qattiq xarlaydighan, intayin dehshetlik, Rim impériyesi boyiche eng azabliq ölüm jazasi idi.

■26:2 Mar. 14:1; Luqa 22:1; Yuh. 13:1

■26:3 Zeb. 2:2; Yuh. 11:47; Ros. 4:27.

□26:6 «Eysa Beyt-Aniya yézisida, «Simon maxaw»ning öyide bolghinida...» — «Simon maxaw» yaki ««Maxaw késili» déyilidighan Simon». Bu Simon belkim ilgiri maxaw késilige giriptar bolghanidi. Bizningche bu ish bilen «Yh.» 12:1-11da xatirilen’gen weqe bir ishtur.

■26:7 Mar. 14:3; Luqa 7:37; Yuh. 11:2; 12:3.

■26:11 Qan. 15:11; Mar. 14:7; Yuh. 12:8.

□26:14 «Yehuda Ishqariyot isimlik biri bash kahinlarning aldigha bérip...» — shu chaghda ikki «bash kahin» bar idi — «Annas» we uning küy’oghli «Qayafa».

■26:14 Mar. 14:10; Luqa 22:4.

■26:15 Zek. 11:12.

□26:17 «Pétir nan héytining birinchi küni...» — «pétir nan héyti» yette kün bolidu, birinchi küni «ötüp kétish héyti»mu teng bolidu. Bu küni, Yehudiylar qoy soyup, öyliride qoy göshi, pétir nan yeydu («Mis.» 12-bab, «Law.» 23:4-8, «Chöl.» 28:16-25ni körüng). «Ötüp kétish héytining tamiqini yéyishing üchün qeyerde teyyarlishimizni xalaysen?» — «ötüp kétish héytining tamiqi»ning muhim qismi «ötüp kétish qurbanliq qozisi» idi («Mis.» 12:3-11, «Law.» 23:5, «Chöl.» 28:16, «Qan.» 16:1-7ni körüng).

■26:17 Mis. 12:17; Mar. 14:12; Luqa 22:7.

■26:20 Mar. 14:17; Luqa 22:14; Yuh. 13:21.

■26:21 Ros. 1:17.

■26:23 Zeb. 41:9; Luqa 22:21; Yuh. 13:18.

□26:25 «Ustaz, men emestimen?» — «ustaz» — Ibraniy tilida «rabbi» déyilidu. «Özüng déding jumu» — menisi, «del sen» bolidu. Yehuda bu sözni anglighandin kéyin derhal chiqip bash kahinlarning yénigha barghan bolsa kérek. «Markus», «Luqa», «Yuhanna»diki ««ötüp kétish» héytining kechlik tamiqi» toghrisidiki bayanlarni körüng.

□26:26 «Eysa bir nanni qoligha élip Xudagha teshekkür-hemdusana éytqandin kéyin...» — yaki «Eysa bir nanni qoligha élip, uni beriketligendin kéyin,...».

■26:26 Mar. 14:22; Luqa 22:19; 1Kor. 11:23.

□26:28 «Bu méning nurghun ademlerning gunahlirining kechürüm qilinishi üchün tökülidighan, yéngi ehdini tüzidighan qénimdur» — «yéngi ehde» yaki «Xudaning ehdisi» yaki «menggülük ehde». Tewrat, «Yer.» 31:31-34, «Ez.» 36:25-27, «Luqa» 22:20ni, «Ibr.» 13:20 we «Tebirler»ni körüng.

■26:28 Mis. 24:8.

■26:30 Mar. 14:26; Luqa 22:39; Yuh. 18:1.

□26:31 «Men padichini uruwétimen, padidiki qoylar patiparaq bolup tarqitiwétilidu» — «Zek.» 13:7. Mushu bésharette sözligüchi Xudaning Özi, elwette.

■26:31 Zek. 13:7; Yuh. 16:32.

■26:32 Mar. 14:28; 16:7.

■26:33 Luqa 22:33.

■26:34 Yuh. 13:38.

■26:36 Mar. 14:32; Luqa 22:39; Yuh. 18:1.

□26:37 «Zebediyning ikki oghli» — Yaqup we Yuhanna.

■26:38 Yuh. 12:27.

□26:39 «I Atam, mumkin bolsa, bu qedeh mendin ötüp ketsun! Lékin bu ish men xalighandek emes, sen xalighandek bolsun» — «bu qedeh» uning aldidiki azab-oqubetlerni körsitidu. Tewratning köp yerliride «qedeh» del shu menide ishlitilidu (mesilen «Zeb.» 75:8, «Yesh.» 51:17, 22, «Yer.» 25:15de).

■26:39 Mat. 20:22,23; Luqa 22:41; Yuh. 6:38.

□26:41 «Roh pidakar bolsimu, lékin kishining etliri ajizdur» — «kishining etliri» grék tilida «et». Injilda «et» yaki «et-ten» daim dégüdek ademning öz téni teripidin azdurulidighan, gunahkar tebiitini körsitidu. «Rimliqlargha»diki «kirish söz»imizni körüng.

■26:41 Gal. 5:17.

□26:45 «Siler téxiche uxlawatamsiler, téxiche dem éliwatamsiler?» — yaki bolmisa: «Emdi uxlawérisiler, dem éliwérisiler!» (kinayilik gep) yaki peqet: «Emdi uxlanglar, dem élinglar!».

■26:47 Mar. 14:43; Luqa 22:47; Yuh. 18:3.

□26:49 «Salam, ustaz!» — «Ustaz» ibraniy tilida «rabbi» déyilidu.

□26:50 «aghinem, néme dep kelding?» — yaki «Aghinem, qilidighiningni qil».

□26:53 «on ikki qisimdin artuq perishte» — mushu yerde «qisim» dégen söz adette grék tilida belkim alte mingche eskerni körsitishi mumkin.

■26:54 Zeb. 22:6; 40:6-8; 69:1-4,10; Luqa 24:25.

■26:56 Ayup 19:13; Zeb. 88:8, 18; Zek. 13:7.

■26:57 Mar. 14:53; Luqa 22:54; Yuh. 18:12.

□26:59 «Aliy kéngeshme» — yene soraq mejlisi, «Sanhédrin» déyilidu.

■26:59 Mar. 14:55; Ros. 6:13.

□26:61 «Bu adem: «Men Xudaning ibadetxanisini buzup tashlap, üch kün ichide qayta qurup chiqalaymen» dégen» — «Yh.» 2:19-20ni körüng. Mesihning toluq éytqini bu guwahchining déginidek emes.

■26:61 Yuh. 2:19.

■26:62 Mar. 14:60.

■26:63 Yesh. 53:7; Mat. 27:12,14.

□26:64 «Shundaq, séning déginingdek» — Mesihning jawabining grék tilida «Shundaq, lékin ehwal del séning oylighiningdek emes» dégen puriqi chiqidu. «kéyin siler Insan’oghlining Qadir Bolghuchining ong yénida olturidighinini we köktiki bulutlar üstide kélidighinini körisiler» — Tewrat, «Dan.» 7:13ni körüng.

■26:64 Zeb. 110:1; Dan. 7:13; Mat. 16:27; 24:30; Mar. 14:62; Luqa 22:69; Ros. 1:11; Rim. 14:10; 1Tés. 4:16; Weh. 1:7.

□26:65 «Shuning bilen bash kahin tonlirini yirtip tashlap...» — bash kahin Eysani «kupurluq qildi» dep qarap, özining buninggha bolghan chöchüshi we ghezipini ipadilesh üchün kiyimlirini yirtqan. Eysaning özining Mesih ikenlikini étirap qilishi, uning Xudagha xas hoquq we shöhret mendidur, dégenlikidur. Yene shuni éytimizki, bash kahinning tonlirini yirtishning özi Tewrat qanunigha xilap idi («Law.» 10:6, 21:10).

■26:66 Law. 24:16.

■26:67 Yesh. 50:6.

■26:68 Ayup 16:10; Luqa 22:64; Yuh. 19:3.

■26:69 Mar. 14:66; Luqa 22:55; Yuh. 18:16,25.

□26:73 «Shübhisizki, sen ularning biri ikensen, chünki teleppuzung séni pash qilidu» — «teleppuzung séni pash qilidu» — Pétrus Galiliye teleppuzi bilen sözleytti.

■26:75 Mat. 26:34; Mar. 14:30; Luqa 22:61; Yuh. 13:38