8
Birnechche nesihetler
Kim dana kishige teng kéleleydu? Kim ishlarni chüshendürüshni bilidu? Kishining danaliqi chirayini nurluq qilidu, yüzining sürini yorutidu.
Padishahning permanigha qulaq sélishingni dewet qilimen; bolupmu Xuda aldida ichken qesem tüpeylidin shundaq qilghin. «bolupmu Xuda aldida ichken qesem tüpeylidin shundaq qilghin» — bu qesem padishahning Xuda aldida ichken qesimi (adil, biterep bolush üchün) bolsa kérek; bezi alimlar, qesem puqralarningki (padishahqa sadiq bolush üchün), dep qaraydu.   Pend. 24:21 Uning aldidin chiqip kétishke aldirima; yaman bir dewani qollashta ching turma; chünki padishah némini xalisa shuni qilidu. «Uning padishahning aldidin chiqip kétishke aldirima» — bu söz belkim padishahqa qarshi chiqish, yaki uningdin razi bolmasliq toghruluq bir agahlandurush bolushi mumkin. «yaman bir dewani qollashta ching turma» — bashqa birxil terjimisi: «(padishahning) ishi sanga éghir kelsimu ada qilishni kéchiktürme». Chünki padishahning sözi hoquqtur; kim uninggha: «Özliri néme qilila?» — déyelisun? Kim padishahning permanini tutqan bolsa héch yamanliqni körmeydu; dana kishining köngli hem peytni hem yolni pemliyeleydu. Rim. 13:3
6-7 Chünki herbir ish-arzuning peyti we yoli bar; insan kéyinki ishlarni bilmigechke, uning derd-elimi özini qattiq basidu. Kim uninggha qandaq bolidighanliqini éytalisun? Top. 6:12
Héchkim öz rohigha ige bolalmas, yeni héchkimning öz rohini özide qaldurush hoquqi yoqtur; héchkimning ölüsh künini öz qolida tutush hoquqi yoqtur; shu jengdin qéchishqa ruxset yoqtur; rezillik rezillikke bérilgüchilerni qutquzmas. Ayup 14:5; Zeb. 39:5-6
 
Bezi bihude bashqa ishlar
Bularning hemmisini körüp chiqtim, shundaqla quyash astida qilin’ghan herbir ishqa, ademning adem üstige hoquq tutqanliqi bilen ulargha ziyan yetküzidighan mushu waqitqa köngül qoydum. «Bularning hemmisini körüp chiqtim,... ulargha ziyan yetküzidighan mushu waqitqa köngül qoydum» — bu ayetning bashqa birnechche xil terjimisi: «Bularning hemmisini körüp chiqtim, shundaqla quyash astida qilin’ghan herbir ishqa köngül qoydum; ademning adem üstige hoquq tutushining özige ziyan yetküzidighan waqti bar» yaki «Bularning hemmisini körüp chiqtim, shundaqla quyash astida qilin’ghan herbir ishqa köngül qoydum; ademning adem üstige hoquq tutushining ulargha (bashqa ademlerge) ziyan yetküzidighan waqti bar».
10 Shuningdek rezillerning depne qilin’ghanliqini kördüm; ular eslide muqeddes jaygha kirip-chiqip yüretti; ular muqeddes jaydin chiqipla, rezil ishlarni qilghan shu sheher ichide maxtilidu téxi! Bumu bimeniliktur! «...shu sheher ichide maxtilidu» — bezi qedimki köchürülmiliride: «maxtilidu» dégenning ornida «untulidu» dégen söz tépilidu. Biz alghan nusxa aldi-keyni sözlerge baghliqqu deymiz.
11 Rezillik üstidin höküm tézdin beja keltürülmigechke, shunga insan balilirining köngli rezillikni yürgüzüshke pütünley bérilip kétidu.
12 Gunahkar yüz qétim rezillik qilip, künlirini uzartsimu, Xudadin qorqidighanlarning ehwali ulardin yaxshi bolidu dep bilimen; chünki ular uning aldida qorqidu. «Gunahkar ... künlirini uzartsimu» — bezi gunahkar melum jehettin éytqanda, puli yaki bashqa amaligha tayinip, «künlirini uzartidu». Bu ehwal waqitliq, elwette.   Zeb. 37:7-12, 18-20; Pend. 1:33; Yesh. 3:10 13 Biraq rezillerning ehwali yaxshi bolmaydu, uning künliri sayidek tézla ötüp, künliri uzartilmaydu, chünki u Xuda aldida qorqmaydu. «...uning künliri sayidek tézla ötüp, künliri uzartilmaydu» — yene birxil terjimisi: «...u künlerni sayini uzartqandek uzartmaydu».
14 Yer yüzide yürgüzülgen bir bimenilik bar; béshigha rezillerning qilghini boyiche kün chüshidighan heqqaniy ademler bar; béshigha heqqaniy ademlerning qilghini boyiche yaxshiliq chüshidighan rezil ademlermu bar. Men bu ishnimu bimenilik dédim. 15 Shunga men tamashini teriplidim; chünki insan üchün quyash astida yéyish, ichish we huzur élishtin yaxsi ish yoqtur; shundaq qilip uning emgikidin bolghan méwe Xuda teqdim qilghan quyash astidiki ömrining barliq künliride özige hemrah bolidu. Top. 2:24; 3:12, 22; 5:18; 9:7
16-17 Könglümni danaliqni we yer yüzide qilin’ghan ishlarni bilip yétish üchün qoyghanda, shundaqla Xuda qilghan barliq ishlarni körginimde shuni bayqidim: — Insan hetta kéche-kündüz közlirige uyquni körsetmisimu, quyash astidiki barliq ishni bilip yételmeydu; u uni chüshinishke qanche intilse, u shunche bilip yételmeydu. Hetta dana kishi «Buni bilip yettim» désimu, emeliyette u uni bilip yetmeydu. «könglümni danaliqni we yer yüzide qilin’ghan ishlarni bilip yétish üchün qoyghanda... emeliyette u uni bilip yetmeydu» — oqurmenler bu ikki ayetning birnechche bashqa xil terjimilirini uchritishi mumkin.
 
 

8:2 «bolupmu Xuda aldida ichken qesem tüpeylidin shundaq qilghin» — bu qesem padishahning Xuda aldida ichken qesimi (adil, biterep bolush üchün) bolsa kérek; bezi alimlar, qesem puqralarningki (padishahqa sadiq bolush üchün), dep qaraydu.

8:2 Pend. 24:21

8:3 «Uning padishahning aldidin chiqip kétishke aldirima» — bu söz belkim padishahqa qarshi chiqish, yaki uningdin razi bolmasliq toghruluq bir agahlandurush bolushi mumkin. «yaman bir dewani qollashta ching turma» — bashqa birxil terjimisi: «(padishahning) ishi sanga éghir kelsimu ada qilishni kéchiktürme».

8:5 Rim. 13:3

8:6-7 Top. 6:12

8:8 Ayup 14:5; Zeb. 39:5-6

8:9 «Bularning hemmisini körüp chiqtim,... ulargha ziyan yetküzidighan mushu waqitqa köngül qoydum» — bu ayetning bashqa birnechche xil terjimisi: «Bularning hemmisini körüp chiqtim, shundaqla quyash astida qilin’ghan herbir ishqa köngül qoydum; ademning adem üstige hoquq tutushining özige ziyan yetküzidighan waqti bar» yaki «Bularning hemmisini körüp chiqtim, shundaqla quyash astida qilin’ghan herbir ishqa köngül qoydum; ademning adem üstige hoquq tutushining ulargha (bashqa ademlerge) ziyan yetküzidighan waqti bar».

8:10 «...shu sheher ichide maxtilidu» — bezi qedimki köchürülmiliride: «maxtilidu» dégenning ornida «untulidu» dégen söz tépilidu. Biz alghan nusxa aldi-keyni sözlerge baghliqqu deymiz.

8:12 «Gunahkar ... künlirini uzartsimu» — bezi gunahkar melum jehettin éytqanda, puli yaki bashqa amaligha tayinip, «künlirini uzartidu». Bu ehwal waqitliq, elwette.

8:12 Zeb. 37:7-12, 18-20; Pend. 1:33; Yesh. 3:10

8:13 «...uning künliri sayidek tézla ötüp, künliri uzartilmaydu» — yene birxil terjimisi: «...u künlerni sayini uzartqandek uzartmaydu».

8:15 Top. 2:24; 3:12, 22; 5:18; 9:7

8:16-17 «könglümni danaliqni we yer yüzide qilin’ghan ishlarni bilip yétish üchün qoyghanda... emeliyette u uni bilip yetmeydu» — oqurmenler bu ikki ayetning birnechche bashqa xil terjimilirini uchritishi mumkin.