54
Perwerdigarning qulining ejirining birinchi netijisi •••• Zionning Xudaning etrapigha yighilip uning bilen inaqlishishi
— Tentene qil, i perzent körmigen tughmas ayal!
Naxshilarni yangrat, shadlinip towla, i tolghaq tutup baqimighan ayal!
— Chünki ghérib ayalning baliliri éri bar ayalningkidin köptur! — deydu Perwerdigar, — «ghérib ayalning balilir» — shübhisizki, ««Perwerdigarning quli»ning uruq-ewladi» dégenlik bilen barawerdur. Chünki mushu balilarni ghérib ayal özi tughmighan. Mushu babtiki barliq beriketler yene shübhisizki, qulning japaliq ejiridin kelgen netijidur. Qulning «birinchi wezipisi» «Yaqupni Xudagha yighip qayturush»tur. Mushu babtiki téma del shudur.   Gal. 4:27
Chédiringning ornini kéngeytip,
Turalghuliringning étiklirini ular yaysun;
Küchüngni héch ayimay chédir taniliringni uzartqin,
Qozuqliringni chingaytqin; «turalghuliringning étiklirini ular yaysun» — «ular» belkim qaytip kelgen «ghérib ayalning baliliri» (1-ayet).
Chünki sen ong we sol terepke kéngiyisen;
Séning ewlading bashqa ellerni igeleydu;
Ular ghérib sheherlerni ahalilik qilidu.
Qorqma, chünki sen héch xijalette bolmaysen,
Héch uyatqa qaldurulmaysen,
Chünki yerge héch qaritilip qalmaysen,
Chünki yashliqingdiki xijilchanliqni untuysen,
Tulluqungning ahanitini héch ésingge keltürelmeysen.
Chünki séni yaritip Shekillendürgüching bolsa séning éring,
Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar Uning nami;
Hemjemet-Qutquzghuching bolsa Israildiki Muqeddes Bolghuchi,
U barliq yer-zéminning Xudasi dep atilidu.
Chünki Perwerdigar séni chaqirdi,
— Xuddi éri özidin waz kechken, köngli sunuq bir ayaldek,
Yashliqida yatliq bolup andin tashliwétilgen bir ayalni chaqirghandek chaqirdi» — deydu séning Xudaying; «Xuda séni ... xuddi éri özidin waz kechken, köngli sunuq bir ayaldek, yashliqida yatliq bolup andin tashliwétilgen bir ayalni chaqirghandek chaqirdi» — dégen sözler mushu yerde muhim. Israil: «Xuda méni tashlap ketti» dégen tuyghuda bolidu. Emeliyette bolsa Xuda adil bolghanliqi üchün ulardin ayrilip ketti; ularning Xudadin yüz örüshi bilen Xuda ulardin «ajriship ketken». Bu ishlar 50-bab, 1-3-ayette tilgha élin’ghan. Biraq mushu yerde Xuda Öz shepqitini körsitip bu ishlarni tilgha almaydu; U peqetla 8-, 9-ayette: — «Men (sendin ghezeplinip) bir deqiqe sendin ayrilip kettim» — deydu.
Men bir deqiqe sendin ayrilip kettim,
Biraq zor köyümchanliq bilen séni yénimgha yighimen;
Ghezipimning téshishi bilen Men bir deqiqila yüzümni sendin yoshurup qoydum;
Biraq menggülük méhir-muhebbitim bilen sanga köyümchanliq körsitimen» — deydu Hemjemet-Qutquzghuching Perwerdigar.
Mushu ishlar xuddi Nuh peyghember dewridiki topan suliridek bolidu —
Men Nuh dewridiki sular ikkinchi yer yüzini bésip ötmeydu dep qesem ichkinimdek, —
Men shundaq qesem ichkenmenki,
Sendin ikkinchi ghezeplenmeymen,
Sanga ikkinchi tenbih bermeymen. Yar. 9:11
10 Chünki taghlar yoqilidu,
Dönglermu yötkilip kétidu,
Biraq méhir-muhebbitim sendin hergiz ketmeydu,
Sanga aram-xatirjemlik bergen ehdemmu sendin néri bolmaydu»
— deydu sanga köyümchanliq qilghuchi Perwerdigar.
 
Yéngi Yérusalémning parlaq kélechiki
11 I xar bolghan, boranda uyan-buyan chayqalghan, héch teselli qilinmighan qiz,
Mana, Men tashliringni rengdar sémont lay bilen qirlaymen,
Kök yaqutlar bilen ulungni salimen;
12 Parqiraq munarliringni leellerdin,
Derwaziliringni chaqnaq yaqutlardin,
Barliq sépilliringni jawahiratlardin qilip yasaymen. «Parqiraq munarliringni leellerdin, ... barliq sépilliringni jawahiratlardin qilip yasaymen» — kona dewrlerde bezi sheherlerdiki sépilda munarlargha aptapning eksi chüshidighan tash eynekler ornitilip, «quyashlar» dep atilatti. Mushu yerde biz «parqiraq munarlar» dep terjime qilduq.
13 Séning baliliringning hemmisi Perwerdigar teripidin ögitilidu;
Baliliringning aram-xatirjemliki zor bolidu! Yuh. 6:45
14 Sen heqqaniyliq bilen tiklinisen;
Sen zulumdin yiraq,
(Chünki sen héch qorqmaysen)
Wehshettinmu yiraq turghuchi bolisen,
Chünki u sanga héch yéqinlashmaydu.
15 Mana, birersi haman yighilip sanga hujum qilsa,
(Biraq bu ish Méning ixtiyarimda bolghan emes),
Kimki yighilip sanga hujum qilsa séning sewebingdin yiqilidu.
16 Mana, kömür otini yelpütüp,
Özige muwapiq bir qoralni yasighuchi tömürchini Men yaratqanmen,
Hem xar qilish üchün halak qilghuchinimu Men yaratqanmen; «Mana, kömür otini yelpütüp, özige muwapiq bir qoralni yasighuchi tömürchini Men yaratqanmen, hem xar qilish üchün halak qilghuchinimu Men yaratqanmen» — démek, Men bolmisam mushu qorallar hem ishletmekchi bolghuchilar bolmaytti; ularning hemmisi Méning qolumda, Men bilen dost bolsang ularning wehimiliri néme hésablinatti? 17-ayetnimu körüng.
17 Sanga qarshi yasalghan héchqandaq qoral kargha kelmeydu;
Sanga erz-shikayet qilghuchi herbir tilni sen mat qilisen.
Mana shular Perwerdigarning qullirining alidighan mirasidur!
Ularning heqqaniyliqi bolsa mendindur! «Mana shular Perwerdigarning qullirining alidighan mirasidur!» — mushu ayetkiche Yeshaya «Perwerdigarning quli»ni peqet birlik sheklide tilgha aldi. Biraq «yéngi Yérusalém»da «Perwerdigarning qulliri» bar — yeni «Perwerdigarning quli»ning uruq-ewladi, u gunahlirini kötürüp qutquzghan «heqqaniyliq yetküzgen»liri bar. Ular hazir belkim «Perwerdigarning quli»gha oxshash peziletlik, güzel muhebbetlik xaraktérida bolup, shundaqla uninggha oxshash Xudagha toluq ibadetlik xizmet qilidu.
 
 

54:1 «ghérib ayalning balilir» — shübhisizki, ««Perwerdigarning quli»ning uruq-ewladi» dégenlik bilen barawerdur. Chünki mushu balilarni ghérib ayal özi tughmighan. Mushu babtiki barliq beriketler yene shübhisizki, qulning japaliq ejiridin kelgen netijidur. Qulning «birinchi wezipisi» «Yaqupni Xudagha yighip qayturush»tur. Mushu babtiki téma del shudur.

54:1 Gal. 4:27

54:2 «turalghuliringning étiklirini ular yaysun» — «ular» belkim qaytip kelgen «ghérib ayalning baliliri» (1-ayet).

54:6 «Xuda séni ... xuddi éri özidin waz kechken, köngli sunuq bir ayaldek, yashliqida yatliq bolup andin tashliwétilgen bir ayalni chaqirghandek chaqirdi» — dégen sözler mushu yerde muhim. Israil: «Xuda méni tashlap ketti» dégen tuyghuda bolidu. Emeliyette bolsa Xuda adil bolghanliqi üchün ulardin ayrilip ketti; ularning Xudadin yüz örüshi bilen Xuda ulardin «ajriship ketken». Bu ishlar 50-bab, 1-3-ayette tilgha élin’ghan. Biraq mushu yerde Xuda Öz shepqitini körsitip bu ishlarni tilgha almaydu; U peqetla 8-, 9-ayette: — «Men (sendin ghezeplinip) bir deqiqe sendin ayrilip kettim» — deydu.

54:9 Yar. 9:11

54:12 «Parqiraq munarliringni leellerdin, ... barliq sépilliringni jawahiratlardin qilip yasaymen» — kona dewrlerde bezi sheherlerdiki sépilda munarlargha aptapning eksi chüshidighan tash eynekler ornitilip, «quyashlar» dep atilatti. Mushu yerde biz «parqiraq munarlar» dep terjime qilduq.

54:13 Yuh. 6:45

54:16 «Mana, kömür otini yelpütüp, özige muwapiq bir qoralni yasighuchi tömürchini Men yaratqanmen, hem xar qilish üchün halak qilghuchinimu Men yaratqanmen» — démek, Men bolmisam mushu qorallar hem ishletmekchi bolghuchilar bolmaytti; ularning hemmisi Méning qolumda, Men bilen dost bolsang ularning wehimiliri néme hésablinatti? 17-ayetnimu körüng.

54:17 «Mana shular Perwerdigarning qullirining alidighan mirasidur!» — mushu ayetkiche Yeshaya «Perwerdigarning quli»ni peqet birlik sheklide tilgha aldi. Biraq «yéngi Yérusalém»da «Perwerdigarning qulliri» bar — yeni «Perwerdigarning quli»ning uruq-ewladi, u gunahlirini kötürüp qutquzghan «heqqaniyliq yetküzgen»liri bar. Ular hazir belkim «Perwerdigarning quli»gha oxshash peziletlik, güzel muhebbetlik xaraktérida bolup, shundaqla uninggha oxshash Xudagha toluq ibadetlik xizmet qilidu.