3
3-munajat — Jaza we ümid •••• Azab tartquchi derd-elem tökidu
|א| (Alef) Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen. «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen...» — 3-babta (1-66) sözligüchi belkim Yeremiyaning özi; u bezi yerlerde (1) «Yérusalémgha wekil bolup» sözleydu; (2) (bizningche) yene bezi yerlerde Muqeddes Roh uning arqiliq Mesihning gunahimiz üchün tartidighan qurbanliq azablirini aldin’ala körsitidu. «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen» — mushu ayettiki «adem» dégen söz, adette «erkek», «oghul bala», batur-palwanni körsitidu.
Méni U heydiwetti,
Nurgha emes, belki qarangghuluqqa mangdurdi;
Berheq, U kün boyi qolini manga qayta-qayta hujum qildurdi;
|ב| (Bet) Etlirimni we térilirimni qaqshal qiliwetti,
Söngeklirimni sunduruwetti.
U manga muhasire qurdi,
Öt süyi we japa bilen méni qapsiwaldi.
U méni ölgili uzun bolghanlardek qapqarangghu jaylarda turushqa mejbur qildi.
|ג| (Gimel) U méni chiqalmaydighan qilip chitlap qorshiwaldi;
Zenjirimni éghir qildi.
Men warqirap nida qilsammu,
U duayimni héch ishtimidi.
U yollirimni jipsilashqan tash tam bilen tosuwaldi,
Chighir yollirimni egri-toqay qiliwetti.
10 |ד| (Dalet) U manga paylap yatqan éyiqtek,
Pistirmida yatqan shirdektur.
11 Méni yollirimdin burap tétma-titma qildi;
Méni tügeshtürdi.
12 U oqyasini kérip,
Méni oqining qarisi qildi.
13 |ה| (Xé) Oqdénidiki oqlarni böreklirimge sanjitquzdi. «Oqdénidiki oqlarni böreklirimge sanjitquzdi» — ibraniylar börekni wijdan yaki héssiyatning menbesi dep qaraytti.
14 Men öz xelqimge reswa obyékti,
Kün boyi ularning mesxire naxshisining nishani boldum.
15 U manga zerdabni toyghuche yutquzup,
Kekre süyini toyghuche ichküzdi.
16 |ו| (Waw) U chishlirimni shéghil tashlar bilen chéqiwetti,
Méni küllerde tügüldürdi;
17 Jénim tinch-xatirjemliktin yiraqlashturuldi;
Arambexshning néme ikenlikini untup kettim. «Jénim tinch-xatirjemliktin yiraqlashturuldi» — bashqa birxil terjimisi: «Jénimni tinch-xatirjemliktin yiraqlashturdungsen».
18 Men: «Dermanim qalmidi, Perwerdigardin ümidim qalmidi» — dédim.
19 |ז| (Zain) Méning xar qilin’ghanlirimni, sergedan bolghanlirimni,
Emen we öt süyini yep-ichkinimni ésingge keltürgeysen! «Méning xar qilin’ghanlirimni, sergedan bolghanlirimni, emen we öt süyini yep-ichkinimni ésingge keltürgeysen!» — bashqa birxil terjimisi: «Méning xar qilin’ghanlirim, méning sergerdan bolghanlirimni eslisem, emen yégendek we öt süyini ichiwalghandek bolimen».
20 Jénim bularni herdaim eslewatidu,
Yerge kirip ketküdek bolmaqta.
21 Lékin shuni könglümge keltürüp esleymenki,
Shuning bilen ümid qaytidin yanidu, — Zeb. 73:17
22 |ח| (Xet) Mana, Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri! Shunga biz tügeshmiduq;
Chünki Uning rehimdilliqlirining ayighi yoqtur; «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri! Shunga biz tügeshmiduq;...» — bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri hergiz üzülmeydu;...»   Yesh. 1:9; Hab. 3:13
23 Ular her seherde yéngilinidu;
Séning heqiqet-sadiqliqing tolimu moldur! Zeb. 30:5
24 Öz-özümge: «Perwerdigar méning nésiwemdur;
Shunga men Uninggha ümid baghlaymen» — deymen. Hab. 2:3
25 |ט| (Tet) Perwerdigar Özini kütkenlerge,
Özini izdigen jan igisige méhribandur;
26 Perwerdigarning nijatini kütüsh,
Uni süküt ichide kütüsh yaxshidur. «Uni süküt ichide kütüsh yaxshidur» — «süküt ichide» dégenlik mushu yerde yene «sewr-taqet bilen» dégennimu bildüridu.
27 Ademning yash waqtida boyunturuqni kötürüshi yaxshidur. «Ademning yash waqtida boyunturuqni kötürüshi yaxshidur» — bu ayetning belkim ikki menisi bar: — (1) adem yash waqtida japa-musheqetni körüsh yaxshi ishtur; (2) Babilning boyunturuqi yüklen’genler (sürgün bolghanlar) arisidin yashlar axirida bu boyunturuqning (texminen 60 yildin kéyin) élip tashlinishini köreleydu. Shunga shu chaghda «boyunturuqni kötürgen yashlar»ning bexti bolidu; ulargha nisbeten «yashliqta boyunturuqni kötürüsh yaxshi ishtur».
28 |י| (Yod) U yégane bolup süküt qilip oltursun;
Chünki Reb buni uninggha yüklidi.
29 Yüzini topa-tupraqqa tegküzsun,
— Éhtimal, ümid bolup qalar? «Yüzini topa-tupraqqa tegküzsun» — ibraniy tilida «aghzini tupraqqa bastursun». Bu heriket qattiq dua-tilawet qilishni bildüridu.   Ros. 8:22
30 Mengzini urghuchigha tutup bersun;
Til-ahanetlerni toyghuche ishitsun!
31 |כ| (Kaf) Chünki Reb ebedil-ebed insandin waz kechmeydu;
32 Azar bergen bolsimu,
Özgermes méhribanliqlirining molluqi bilen ichini aghritidu;
33 Chünki U insan balilirini xar qilishni yaki azablashni xalighan emestur.
34 |ל| (Lamed) Yer yüzidiki barliq esirlerni ayagh astida yanjishqa,
35 Hemmidin Aliy Bolghuchining aldida ademni öz heqqidin mehrum qilishqa,
36 Insan’gha öz dewasida uwal qilishqa, — Reb bularning hemmisige guwahchi emesmu?
37 |מ| (Mem) Reb uni buyrumighan bolsa,
Kim déginini emelge ashuralisun? Zeb. 33:9
38 Külpetler bolsun, bext-saadet bolsun, hemmisi Hemmidin Aliy Bolghuchining aghzidin kelgen emesmu? Yesh. 45:7; Am. 3:6
39 Emdi tirik bir insan néme dep aghrinidu,
Adem balisi gunahlirining jazasidin néme dep waysaydu? «Emdi tirik bir insan néme dep aghrinidu, adem balisi gunahlirining jazasidin néme dep waysaydu?» — gunahlirimizning tégishlik jazasi jismaniy hem rohiy ölüm bolsa, biz tirik chaghda shu tégishlik jazani téxi tartmiduq.
40 |נ| (Nun) Yollirimizni tekshürüp sinap bileyli,
Perwerdigarning yénigha yene qaytayli;
41 Qollirimizni könglimiz bilen bille ershtiki Tengrige kötüreyli!
42 Biz itaetsizlik qilip sendin yüz öriduq;
Sen kechürüm qilmiding.
43 |ס| (Sameq) Sen özüngni ghezep bilen qaplap, bizni qoghliding;
Sen öltürdüng, héch rehim qilmiding.
44 Sen Özüngni bulut bilen qaplighansenki,
Dua-tilawet uningdin héch ötelmes.
45 Sen bizni xelqler arisida dashqal we nijaset qilding.
46 |פ| (Pé) Barliq düshmenlirimiz bizge qarap aghzini yoghan échip mazaq qildi;
47 Üstimizge chüshti alaqzadilik we ora-tuzaq,
Weyranchiliq hem halaket.
48 Xelqimning qizi nabut bolghini üchün,
Közümdin yashlar östeng bolup aqmaqta.
49 |ע| (Ayin) Közüm yashlarni üzülmey töküwatidu,
Ular héch toxtiyalmaydu,
50 Taki Perwerdigar asmanlardin töwen’ge nezer sélip halimizgha qarighuche.
51 Méning közüm Rohimgha azab yetküzmekte,
Shehirimning barliq qizlirining Hali tüpeylidin.
52 |צ| (Tsade) Manga sewebsiz düshmen bolghanlar,
Méni qushtek hedep owlap keldi.
53 Ular orida jénimni üzmekchi bolup,
Üstümge tashni chöridi.
54 Sular béshimdin téship aqti;
Men: «Üzüp tashlandim!» — dédim. «Sular béshimdin téship aqti; men: «Üzüp tashlandim!» — dédim» — oqurmenlerning éside barki, Yeremiya peyghember «su azgili»gha tashliwétilgen. Lékin mushu ayetlerde éytilghan derdler ashu sergüzeshttin éship kétidu.
55 |ק| (Kof) Hangning tüwliridin namingni chaqirip nida qildim, i Perwerdigar;
56 Sen awazimni angliding;
Qutuldurushqa nidayimgha quliqingni yupuruwalmighin!
57 Sanga nida qilghan künide manga yéqin kelding,
«Qorqma» — déding.
58 |ר| (Resh) I reb, jénimning dewasini özüng soriding;
Sen manga hemjemet bolup hayatimni qutquzdung.
59 I Perwerdigar, manga bolghan uwalliqni kördüngsen;
Men üchün höküm chiqarghaysen;
60 Sen ularning manga qilghan barliq öchmenliklirini,
Barliq qestlirini kördungsen.
61 |ש| (Shiyn) I Perwerdigar, ularning ahanetlirini,
Méni barliq qestligenlirini anglidingsen,
62 Manga qarshi turghanlarning shiwirlashlirini,
Ularning kün boyi keynimdin kusur-kusur qilishqanlirini anglidingsen.
63 Olturghanlirida, turghanlirida ulargha qarighaysen!
Men ularning mesxire naxshisi boldum.
64 |ת| (Taw) Ularning qolliri qilghanliri boyiche, i Perwerdigar, béshigha jaza yandurghaysen;
65 Ularning köngüllirini kaj qilghaysen!
Bu séning ulargha chüshidighan leniting bolidu!
66 Ghezep bilen ularni qoghlighaysen,
Ularni Perwerdigarning asmanliri astidin yoqatqaysen!
 
 

3:1 «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen...» — 3-babta (1-66) sözligüchi belkim Yeremiyaning özi; u bezi yerlerde (1) «Yérusalémgha wekil bolup» sözleydu; (2) (bizningche) yene bezi yerlerde Muqeddes Roh uning arqiliq Mesihning gunahimiz üchün tartidighan qurbanliq azablirini aldin’ala körsitidu. «Men uning ghezep tayiqini yep jebir-zulum körgen ademdurmen» — mushu ayettiki «adem» dégen söz, adette «erkek», «oghul bala», batur-palwanni körsitidu.

3:13 «Oqdénidiki oqlarni böreklirimge sanjitquzdi» — ibraniylar börekni wijdan yaki héssiyatning menbesi dep qaraytti.

3:17 «Jénim tinch-xatirjemliktin yiraqlashturuldi» — bashqa birxil terjimisi: «Jénimni tinch-xatirjemliktin yiraqlashturdungsen».

3:19 «Méning xar qilin’ghanlirimni, sergedan bolghanlirimni, emen we öt süyini yep-ichkinimni ésingge keltürgeysen!» — bashqa birxil terjimisi: «Méning xar qilin’ghanlirim, méning sergerdan bolghanlirimni eslisem, emen yégendek we öt süyini ichiwalghandek bolimen».

3:21 Zeb. 73:17

3:22 «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri! Shunga biz tügeshmiduq;...» — bashqa birxil terjimisi: «Perwerdigarning özgermes méhribanliqliri hergiz üzülmeydu;...»

3:22 Yesh. 1:9; Hab. 3:13

3:23 Zeb. 30:5

3:24 Hab. 2:3

3:26 «Uni süküt ichide kütüsh yaxshidur» — «süküt ichide» dégenlik mushu yerde yene «sewr-taqet bilen» dégennimu bildüridu.

3:27 «Ademning yash waqtida boyunturuqni kötürüshi yaxshidur» — bu ayetning belkim ikki menisi bar: — (1) adem yash waqtida japa-musheqetni körüsh yaxshi ishtur; (2) Babilning boyunturuqi yüklen’genler (sürgün bolghanlar) arisidin yashlar axirida bu boyunturuqning (texminen 60 yildin kéyin) élip tashlinishini köreleydu. Shunga shu chaghda «boyunturuqni kötürgen yashlar»ning bexti bolidu; ulargha nisbeten «yashliqta boyunturuqni kötürüsh yaxshi ishtur».

3:29 «Yüzini topa-tupraqqa tegküzsun» — ibraniy tilida «aghzini tupraqqa bastursun». Bu heriket qattiq dua-tilawet qilishni bildüridu.

3:29 Ros. 8:22

3:37 Zeb. 33:9

3:38 Yesh. 45:7; Am. 3:6

3:39 «Emdi tirik bir insan néme dep aghrinidu, adem balisi gunahlirining jazasidin néme dep waysaydu?» — gunahlirimizning tégishlik jazasi jismaniy hem rohiy ölüm bolsa, biz tirik chaghda shu tégishlik jazani téxi tartmiduq.

3:54 «Sular béshimdin téship aqti; men: «Üzüp tashlandim!» — dédim» — oqurmenlerning éside barki, Yeremiya peyghember «su azgili»gha tashliwétilgen. Lékin mushu ayetlerde éytilghan derdler ashu sergüzeshttin éship kétidu.