19
19-küy •••• Alem hem Tewrat Xudaning sheripidur!
Dawut yazghan küy: —
 
Ershler Tengrining ulughluqini jakarlaydu,
Asman gümbizi Uning qoli yasighanlirini namayan qilidu;
Ularning sözliri kün-künler deryadek éqiwatidu;
Kéche-kéchilep ular bilimni ayan qiliwatidu.«Ularning sözliri kün-künler deryadek éqiwatidu» — «ular» ershler we asman gümbizini körsitidu. «Ularning sözliri kün-künler deryadek éqiwatidu; kéche-kéchilep ular bilimni ayan qiliwatidu» — ayetning bashqa birxil terjimisi «Kün bashqa bir kün’ge geplirini tökidu, kéche bashqa bir kéchige söz qilmaqta».
Tilsiz hem awazsiz bolsimu, ularning sadasi alemge anglanmaqta.«Tilsiz hem awazsiz bolsimu, ularning sadasi alemge anglanmaqta» — bashqa birxil terjimisi «Alemde herqandaq bir til ularning sadasini anglap chüshineleydu».
Ularning ölchem tanisi yer yüzide tartilmaqta;
Ularning sözliri alemning chétigiche yetmekte.
Ularning ichide Xuda quyash üchün chédir tikken,«Ularning ölchem tanisi yer yüzide tartilmaqta» — bu «ölchem tanisi» belkim insanning tesewwur-oylirini ölchigüchi bolushi mumkin.  Rim. 10:18
Quyash hujrisidin toygha chiqqan yigittek chiqidu,
Beygige chüshidighan palwandek shadlinidu;Top. 1:5
Asmanlarning bir chétidin örleydu,
Jahanning u chétigiche chörgileydu,
Uning hararitidin héchqandaq mexluqat yoshurunalmaydu.
Perwerdigarning tewrat-qanuni mukemmeldur,
U insan wujudini yéngilaydu;
Perwerdigar bergen höküm-guwahlar muqim-ishenchlik ,
U nadanlarni dana qilidu.«Perwerdigarning tewrat-qanuni mukemmeldur» — «Tewrat-qanun» tooghruluq: «Tewrat» (torah) ibraniy tili bolup, mushu yerde «qanun, telim, yolyoruq» dégen menide ishlitilidu. «Tewrat qanuni» dégen ibare adette Musa peyghember arqiliq keltürülgen Tewrattiki «Yaritilish», «Misirdin chiqish», «Lawiylar» «Chöl-Bayawandiki seper» hem «Qanun sherhi» dégen aldinqi besh qisimning qanun-permanliq mezmunini körsitidu.  2Sam. 22:31; Zeb. 18:30
Perwerdigarning körsetmiliri durus,
U qelbni shadlanduridu;
Perwerdigarning permanliri yoruqluqtur,
U közlerni nurlanduridu.«Perwerdigarning permanliri yoruqluqtur» — yaki «Perwerdigarning permanliri roshendur» yaki «Perwerdigarning permanliri paktur».
Perwerdigardin eyminish pak ishtur, u menggü dawamlishidu;
Perwerdigarning hökümliri heqtur,
Herbiri tamamen heqqaniyettur.
10 Ular altundin, berheq köp sap altundin qimmetliktur;
Heseldin, hesel jewhiridin shérindur;Zeb. 119:72,103,127; Pend. 8:11
11 Ular bilen qulung oyghitilidu;
Insan ulargha riaye qilishta ching tursa chong mukapat bardur.
12 Kim öz xataliqlirini bilip yételisun?
Méni bilip-bilmey qilghan gunahlirimdin saqit qilghaysen;
13 Öz qul-chakaringni bashbashtaq gunahlardin tartqaysen;
Bu gunahlarni manga xojayin qildurmighaysen;
Shuning bilen men qusursiz bolimen,
Éghir gunahtin xaliy bolghaymen.
14 I Perwerdigar, méning Qoram Téshim we Hemjemet-Nijatkarim,
Aghzimdiki sözler, qelbimdiki oylinishlar neziringde meqbul bolghay!«I Perwerdigar, méning Qoram Téshim we Hemjemet-Nijatkarim» — «Hemjemet-Nijatkar» yaki «hemjemet-qutquzghuchi» toghruluq: — Ibraniy tilida «goél» dégen bu sözning alahide menisi bar. Birsi kembeghel bolup, özini qulluqqa sétiwetken bolsa yaki bashqa qiyin ehwalgha uchrap mal-mülükini satqan bolsa, Musa peyghember tapshuruwalghan qanun’gha asasen, mushu kishining özining yéqin uruq-tughqanliri, hemjemetliri bu kishini hörlükke chiqirip qutquzush hoquqi bar idi. Démek, «hemjemet-qutquzghuchi» öz qérindishini hör qilmaqchi bolsa, uni qutquzalaytti. Hoquqni ishlitish «hemjemet-qutquzghuchi»ning öz ixtiyarliqi bilen bolatti, elwette. Birsi öz uruq-tughqinigha «hemjemet-qutquzghuchi» bolup uni qutquzmaqchi bolsa, héchkim uni tosalmaytti.
Shunga peyghemberler Xudaning qutquzghuchi ikenlikini bayan qilish üchün pat-pat del mushu sözni ishlitidu. Démek, Xuda Öz bendisige yaki xelqige «hemjemet»lik qilip, ularning «goél»i, yeni «hemjemet-qutquzghuchi»si bolidu. Uning Öz xelqini qutquzushi Öz ixtiyariliqi bilen, elwette!
 
 

19:2 «Ularning sözliri kün-künler deryadek éqiwatidu» — «ular» ershler we asman gümbizini körsitidu. «Ularning sözliri kün-künler deryadek éqiwatidu; kéche-kéchilep ular bilimni ayan qiliwatidu» — ayetning bashqa birxil terjimisi «Kün bashqa bir kün’ge geplirini tökidu, kéche bashqa bir kéchige söz qilmaqta».

19:3 «Tilsiz hem awazsiz bolsimu, ularning sadasi alemge anglanmaqta» — bashqa birxil terjimisi «Alemde herqandaq bir til ularning sadasini anglap chüshineleydu».

19:4 «Ularning ölchem tanisi yer yüzide tartilmaqta» — bu «ölchem tanisi» belkim insanning tesewwur-oylirini ölchigüchi bolushi mumkin.

19:4 Rim. 10:18

19:5 Top. 1:5

19:7 «Perwerdigarning tewrat-qanuni mukemmeldur» — «Tewrat-qanun» tooghruluq: «Tewrat» (torah) ibraniy tili bolup, mushu yerde «qanun, telim, yolyoruq» dégen menide ishlitilidu. «Tewrat qanuni» dégen ibare adette Musa peyghember arqiliq keltürülgen Tewrattiki «Yaritilish», «Misirdin chiqish», «Lawiylar» «Chöl-Bayawandiki seper» hem «Qanun sherhi» dégen aldinqi besh qisimning qanun-permanliq mezmunini körsitidu.

19:7 2Sam. 22:31; Zeb. 18:30

19:8 «Perwerdigarning permanliri yoruqluqtur» — yaki «Perwerdigarning permanliri roshendur» yaki «Perwerdigarning permanliri paktur».

19:10 Zeb. 119:72,103,127; Pend. 8:11

19:14 «I Perwerdigar, méning Qoram Téshim we Hemjemet-Nijatkarim» — «Hemjemet-Nijatkar» yaki «hemjemet-qutquzghuchi» toghruluq: — Ibraniy tilida «goél» dégen bu sözning alahide menisi bar. Birsi kembeghel bolup, özini qulluqqa sétiwetken bolsa yaki bashqa qiyin ehwalgha uchrap mal-mülükini satqan bolsa, Musa peyghember tapshuruwalghan qanun’gha asasen, mushu kishining özining yéqin uruq-tughqanliri, hemjemetliri bu kishini hörlükke chiqirip qutquzush hoquqi bar idi. Démek, «hemjemet-qutquzghuchi» öz qérindishini hör qilmaqchi bolsa, uni qutquzalaytti. Hoquqni ishlitish «hemjemet-qutquzghuchi»ning öz ixtiyarliqi bilen bolatti, elwette. Birsi öz uruq-tughqinigha «hemjemet-qutquzghuchi» bolup uni qutquzmaqchi bolsa, héchkim uni tosalmaytti. Shunga peyghemberler Xudaning qutquzghuchi ikenlikini bayan qilish üchün pat-pat del mushu sözni ishlitidu. Démek, Xuda Öz bendisige yaki xelqige «hemjemet»lik qilip, ularning «goél»i, yeni «hemjemet-qutquzghuchi»si bolidu. Uning Öz xelqini qutquzushi Öz ixtiyariliqi bilen, elwette!