Bu ayettik «ikki zeytun derixi» toghrisida ikki közqarash bar.
(1) Ikki zeytun derixi Zerubbabel we Yeshua, yeni Dawutning ewladi bolghan padishahning ornida turghuchi Zerubbabel we bash kahin Yeshua. Oqurmenlerning éside bolushi kérekki, Israilning padishahliri we kahinliri alahide bir puraqliq zeytun méyi bilen «mesih qilin’ghan», bu may Xudaning Rohining meditini bildüretti. Shuningdek padishah we kahin (bashqa tereplerdin) Xudagha wekaletchi bolatti. Bu birinchi közqarash boyiche bu ikki ademning Xudaning Rohi arqiliq yétekchilik qilishi we ilham bérishi bilen, xelq Xudaning nurini dunyagha chachidighan «chiraghdan» bolidu.
(2) Bu «mesih qilin’ghan ikki oghul bala» del Zekeriya we Hagay peyghemberlerning özi; ularning righbetlendürüshliri bilen pütün xelq, jümlidin Zerubbabel we Yeshua muqeddes ibadetxanini qurushqa ilhamlandurulmaqta; shuning bilen yene «Xudaning nurini dunyagha chachidighan «chiraghdan» bolidu». Bizningche bu közqarash orunluq. ■Zek. 4:3; Ezra 5:1; 6:14; Weh. 11:3-4
□4:2 «yette chirighi we yette chiraghqa tutishidighan yette neyche bar iken» — yaki «yette chiraghning herbirining yette piliki bar iken».
■4:5 Zek. 4:14; Ezra 5:1; 6:14; Weh. 11:3-4
□4:7 «u ibadetxanining eng üstige jipsima tashni qoyidu» — «jipsima tash» séliniwatqan öyning (mushu ayette ibadetxanining) eng axirqi qoyulghan téshitur. «shuning bilen uninggha: «Iltipatliq bolsun! Iltipat uninggha!» dégen towlashlar yangrap anglinidu» — «Iltipatliq bolsun! Iltipat uninggha!» dégen sözler belkim ibadetxanigha, yaki «eng üstidiki jipsima tash», yaki pütün qurulush ishigha éytilidu.
□4:10 «berheq, bu «yette» shadlinidu...» — bezi alimlar bu «yette»ni chiraghdanning yette shéxini körsitidu, dep qaraydu. Biraq chiraghdan Xudadin may qobul qiliwatidu, shunga bizningche «bu «yette»» yuqiriqi tashning «yette köz»ini körsitidu. Ibadetxanining qurulushi ademlerning köz-qarashlirida «kichik ishlar» bolghini bilen, Perwerdigarning hemme ishni teng köridighan közliride u intayin ehmiyetlik, shadlinarliq bir ishtur. Hetta qurulush jeryanida, Zerubbabelning «tik ölchesh téshi»ni tutqanliqini körgende, «Perwerdigarning közliri» shadlinidu. «Qoshumche söz»imiznimu körüng.
□4:12 «..özlikidin «altun» quyuwatqan shu ikki zeytun shéxi...» — mushu «altun» belkim «altun renglik» zeytun méyi —her tereplik rohiy righbet-tesellini körsetse kérek.
□4:14 ««zeytun méyida mesih qilin’ghan» ikki oghul balidur» — ibraniy tilida: «zeytun mayliq ikki oghul bala» déyilidu. Bu ayettik «ikki zeytun derixi» toghrisida ikki közqarash bar. (1) Ikki zeytun derixi Zerubbabel we Yeshua, yeni Dawutning ewladi bolghan padishahning ornida turghuchi Zerubbabel we bash kahin Yeshua. Oqurmenlerning éside bolushi kérekki, Israilning padishahliri we kahinliri alahide bir puraqliq zeytun méyi bilen «mesih qilin’ghan», bu may Xudaning Rohining meditini bildüretti. Shuningdek padishah we kahin (bashqa tereplerdin) Xudagha wekaletchi bolatti. Bu birinchi közqarash boyiche bu ikki ademning Xudaning Rohi arqiliq yétekchilik qilishi we ilham bérishi bilen, xelq Xudaning nurini dunyagha chachidighan «chiraghdan» bolidu. (2) Bu «mesih qilin’ghan ikki oghul bala» del Zekeriya we Hagay peyghemberlerning özi; ularning righbetlendürüshliri bilen pütün xelq, jümlidin Zerubbabel we Yeshua muqeddes ibadetxanini qurushqa ilhamlandurulmaqta; shuning bilen yene «Xudaning nurini dunyagha chachidighan «chiraghdan» bolidu». Bizningche bu közqarash orunluq.
■4:14 Zek. 4:3; Ezra 5:1; 6:14; Weh. 11:3-4