7
Roza tutush toghruluq qoyulghan soal we reddiyelik jawab
Darius padishahning tötinchi yili toqquzinchi ay, yeni «Xislew»ning tötinchi küni, Perwerdigarning sözi Zekeriyagha keldi. Shu chaghda Beyt-El shehiridikiler Shérezer we Regem-Meleklerni Perwerdigardin iltipat sorashqa ewetkenidi. Beyt-Eldikiler: «Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigarning öyidiki kahinlardin, shuningdek peyghemberlerdin: «Herbirimiz köp yillardin béri qilghinimizdek, beshinchi ayda herbirimiz yenila özimizni bashqilardin ayrip, yigha-zargha olturushimiz kérekmu?» — dep soranglar» dep tapilighanidi. «beshinchi ayda herbirimiz yenila özimizni bashqilardin ayrip, yigha-zargha olturushimiz kérekmu?» — «beshinchi ay»diki roza tutush bolsa eslidiki ibadetxanining weyran qilin’ghanliqigha hesret bildürüsh üchün idi. Babil impériyesining qoshunliri ibadetxanini beshinchi ayning 9-künide weyran qilghanidi, andin xelqni 70 yil sürgün qilip bashqurghan. Mushu kishiler: «Ibadetxana hazir qaytidin quruluwatqan bolghachqa, bu rozini tutuwérishimiz kérekmu?» — dep oyliniwatqanidi.
Perwerdigarning sözi manga kélip mundaq déyildi: —
«Zémindiki barliq turuwatqan xelqqe hem kahinlargha söz qilip mundaq sorighin: — «Siler mushu yetmish yildin béri beshinchi ay we yettinchi aylarda roza tutup yigha-zar qilghininglarda, siler manga, heqiqeten manga roza tuttunglarmu? «Siler mushu yetmish yildin béri beshinchi ay we yettinchi aylarda roza tutup yigha-zar qilghininglarda...» — «yettinchi ay»diki roza, waliy Gedeliyaning qaza qilin’ghanliqini eslesh meqsitide tutulghan roza bolup, uning wapatigha hesret bildürüsh üchün idi (Tewrat, «Yeremiya», 40-41-bablar). Bu Babil impériyesi Pelestinni ishghal qilghan mezgildiki eng axirqi pajielik weqe idi. Yégininglar, ichkininglar, bu peqet özünglar üchünla yep-ichkininglardin ibaret boldi emesmu? «Yégininglar, ichkininglar, bu peqet özünglar üchünla yep-ichkininglardin ibaret boldi emesmu? » — démek, silerning roza tutushunglar yep-ichishinglargha oxshash, peqet özliringla üchündur. Roza tutushning meqsiti Xudani izdesh emes, belki «öz-özige ichini aghritish»tin ibaret bolushi mumkin. Yene bir imkaniyiti, bu ayettiki «yémek» we «ichmek» belkim héyt-bayramlarni körsitidu. Xuda ulardin: «mushu héyt-bayramlarni özünglar üchün tebriklidinglarmu, yaki men üchün tebriklidinglarmu?» — dep sorawatidu. Bular Yérusalém we uning etrapidiki sheherliri ahalilik bolghan, taza awatlashqan chaghlarda, jenubiy Yehuda we töwen tüzlenglik ahalilik bolghan chaghlarda, Perwerdigar burunqi peyghemberler arqiliq jakarlighan sözler emesmu?
Perwerdigarning sözi Zekeriyagha kélip mundaq déyildi: —
«Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar mundaq deydu: — «Heqiqiy adaletni yürgüzünglar, bir-biringlargha méhir-muhebbet we rehim-shepqet körsitinglar, 10 tul xotun we yétim-yésirlarni, yat ademler we namratlarni bozek qilmanglar; héchkim öz qérindishigha könglide yamanliq oylimisun. Mis. 22:22 11 Biraq ata-bowiliringlar anglashni ret qilghan, ular jahilliq bilen boynini tolghap, anglimasqa qulaqlirini éghir qilghan; «ular jahilliq bilen boynini tolghap» — ibraniy tilida «ular mürisini jahil qilip...». 12 ular Tewrat qanunini we samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigarning Öz Rohi bilen burunqi peyghemberler arqiliq ewetken sözlirini anglimasliq üchün könglini almastek qattiq qilghanidi; shunga samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigardin intayin qattiq ghezep chüshken; 13 shundaq boldiki, Men ularni chaqirghanda ular anglashni ret qilghandek, ular chaqirghanda Menmu anglashni ret qildim» — deydu samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar, Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; 14:12 14 — «we Men ularni ular tonumaydighan barliq eller arisigha qara quyun bilen tarqitiwettim; ularning kétishi bilen zémin weyran bolghan, andin uningdin ötkenlermu, qaytqanlarmu bolghan emes; chünki ularning sewebidin illiq zémin weyrane qilin’ghan». «ularni... qara quyun bilen tarqitiwettim» — yaki «ularni ... qara quyun bilen tarqitiwétimen».
 
 

7:3 «beshinchi ayda herbirimiz yenila özimizni bashqilardin ayrip, yigha-zargha olturushimiz kérekmu?» — «beshinchi ay»diki roza tutush bolsa eslidiki ibadetxanining weyran qilin’ghanliqigha hesret bildürüsh üchün idi. Babil impériyesining qoshunliri ibadetxanini beshinchi ayning 9-künide weyran qilghanidi, andin xelqni 70 yil sürgün qilip bashqurghan. Mushu kishiler: «Ibadetxana hazir qaytidin quruluwatqan bolghachqa, bu rozini tutuwérishimiz kérekmu?» — dep oyliniwatqanidi.

7:5 «Siler mushu yetmish yildin béri beshinchi ay we yettinchi aylarda roza tutup yigha-zar qilghininglarda...» — «yettinchi ay»diki roza, waliy Gedeliyaning qaza qilin’ghanliqini eslesh meqsitide tutulghan roza bolup, uning wapatigha hesret bildürüsh üchün idi (Tewrat, «Yeremiya», 40-41-bablar). Bu Babil impériyesi Pelestinni ishghal qilghan mezgildiki eng axirqi pajielik weqe idi.

7:6 «Yégininglar, ichkininglar, bu peqet özünglar üchünla yep-ichkininglardin ibaret boldi emesmu? » — démek, silerning roza tutushunglar yep-ichishinglargha oxshash, peqet özliringla üchündur. Roza tutushning meqsiti Xudani izdesh emes, belki «öz-özige ichini aghritish»tin ibaret bolushi mumkin. Yene bir imkaniyiti, bu ayettiki «yémek» we «ichmek» belkim héyt-bayramlarni körsitidu. Xuda ulardin: «mushu héyt-bayramlarni özünglar üchün tebriklidinglarmu, yaki men üchün tebriklidinglarmu?» — dep sorawatidu.

7:10 Mis. 22:22

7:11 «ular jahilliq bilen boynini tolghap» — ibraniy tilida «ular mürisini jahil qilip...».

7:13 Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 11:11; 14:12

7:14 «ularni... qara quyun bilen tarqitiwettim» — yaki «ularni ... qara quyun bilen tarqitiwétimen».