14
Qurghaqchiliqlar üstide bolghan mersiye
Yeremiyagha chüshken, Perwerdigarning qurghaqchiliqlar toghruluq sözi: —
 
Yeremiyaning mersiyesi we duasi
Yehuda matem tutidu, uning derwaziliri zawalgha yüz tutmaqta, xelq yerge chapliship qariliq tutidu; Yérusalémdin nale-peryad kötürülmekte. «Yehuda matem tutidu, ... xelq yerge chapliship qariliq tutidu; Yérusalémdin nale-peryad kötürülmekte» — bizningche bu 2-9-ayetler «Yeremiyaning mersiyesi we duasi». Bizningche 1-ayette tilgha élin’ghan «Perwerdigarning qurghaqchiliqlar toghruluq sözi» resmiy halda 10-ayette bashlinidu.
Bezi alimlar 2-6-ayetlerni Perwerdigarning (bésharet béridighan) sözi, 7-9-ayetlerni Yeremiyaning duasi dep qaraydu. Shübhisizki, 10-15-ayetler andin belkim 16-18-ayetler Perwerdigarning jawabi idi.
Mötiwerliri chaparmenlirini su ekilishke ewetidu; ular su azgallirigha baridu, lékin héch su tapalmaydu; ularning küpliri quruq qaytip kélidu; ular yerge qarap qalidu, sarasimige chüshidu; ular béshini yépip töwen sanggilitidu. «ular ... sarasimige chüshidu; ular béshini yépip töwen sanggilitidu» — kona zamanlarda béshini yépish qattiq pushyaman qilish, qattiq azablinishni bildüretti. Héch yamghur bolmighachqa yer yüzi yérilip ketti; yer heydigüchiler yerge qarap béshini yépip töwen sanggilitidu. Maral bolsa dalada bala qozilaydu, andin qozisidin waz kéchidu; chünki ot-chöp yoq. Yawa éshekler égizliklerde turup chilbörilerdek hasirap kétidu; ozuq izdep közliri qarangghuliship kétidu, chünki ozuq yoq.Yer. 12:4
 
Yeremiyaning duasi
— I Perwerdigar, qebihliklirimiz bizni eyiblep guwahliq bergini bilen, Özüngning naming üchün bir ishni qilghaysen! Chünki bizning yolungdin chiqip kétishimiz intayin köptur; biz Séning aldingda gunah sadir qilduq. I Israilning Arzusi, külpet chüshkende ularning qutquzghuchisi Bolghuchi, Sen némishqa bizge zéminimizdiki musapirdek, bir kéchila qonmaqchi bolghan bir yoluchidek bolisen? Némishqa héch amalsiz kishidek, héchkimni qutquzalmaydighan bir palwan’gha oxshash bolisen? Lékin Sen, i Perwerdigar, arimizda turisen, biz Séning naming bilen atalghandurmiz; bizdin waz kéchip ketme!«biz Séning naming bilen atalghandurmiz» — melum bir kishi bashqa birsining nami bilen atalghan bolsa uninggha mensup we uning mes’ulluqi we himayisi astida turidu. «Israil» (Xuda bilen bolghan shahzade) we «Yehuda» (medhiye) dégen isimlar Xudaning ikki namini körsetken; Xuda Özi Israilni «Méning xelqim» dep atighanidi.
 
Perwerdigarning sözi resmiy bashlinidu
10 Perwerdigar mushu xelqqe mundaq deydu: — Ular derheqiqet mendin tézip, kézishke amraqtur; ular qedemlirini yaman yoldin héch tizginlimeydu; Perwerdigarning ulardin héchqandaq xursenliki yoq; emdi hazir ularning qebihlikini ésige keltürüp ularning gunahlirini jazalaydu.
 
Yalghan peyghemberlerge ishinishke bolghan jaza
11 Andin Perwerdigar manga: — Bu xelqning bext-berikiti üchün dua qilma — dédi. Mis. 32:10; Yer. 7:16; 11:14 12 — Ular roza tutqanda, peryadini anglimaymen; ular köydürme qurbanliqlarni ashliq hediyeler bilen sun’ghanda, Men ularni qobul qilmaymen; Men ularni qilich, qehetchilik we wabalar arqiliq yoqitimen.Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 6:20; 7:21,22; 11:11; Ez. 8:18; Mik. 3:4
13 Men bolsam: — Ah, Reb Perwerdigar! Mana, peyghemberler ulargha: «Siler qilichni héch körmeysiler, qehetchilikkimu duch kelmeysiler; chünki Men bu yerde silerning aman-ésenlikinglargha kapaletlik qilimen» deydu, — dédim.
14 Emdi Perwerdigar manga mundaq dédi: — Peyghemberler Méning namimda yalghan bésharetler béridu; Men ularni ewetmigenmen, ularni buyrughan emesmen, we ulargha gep qilghinim yoq. Ular silerge saxta körünüsh, palchiliq, erzimes nersiler toghruluq öz könglidiki xam xiyallarni éytip bésharet bermekte. «Ular silerge saxta körünüsh, palchiliq, erzimes nersiler toghruluq öz könglidiki xam xiyallarni éytip bésharet bermekte» — «erzimes nersiler» belkim butlarni körsitidu.  Yer. 23:21; 27:15; 29:8, 9 15 Shunga Perwerdigar: — Méning namimda bésharet bériwatqan, Men ewetmigen, yeni: «Qilich we qehetchilik bu zémin’gha héch kelmeydu» deydighan peyghemberler toghruluq: — bu peyghemberler qilich we qehetchilik bilen yoqitilidu; 16 ular bésharet bergen xelqning bolsa, qilich we qehetchilik tüpeylidin jesetliri Yérusalém kochilirigha tashliwétilidu; ularning özlirini, ayallirini, qiz-oghullirini kömgüdek héchkim qalmaydu; Men ularning rezillikini öz béshigha tökimen. 17 Sen ulargha shu sözni éytisen: — «Közlirimdin kéche-kündüz yash toxtimisun; chünki méning pak qizim bolghan xelqim yarisi bösülgendek qattiq bir zerb yep, intayin éghir yarilandi», — deydu.«méning pak qizim bolghan xelqim» — «pak qizim bolghan xelqim», we «Zion qizi» «xelqimning qizi» qatarliq ibariler Xudaning Öz xelqige yaki bashqa xelq (mesilen, «Misirning qizi», 46:11)qe bolghan méhri-shepqitini, ulargha baghlighan muhebbitini körsitidighan menini öz ichige alidu.  Yer. 13:17; Yigh. 1:16; 2:18
 
Yeremiya duasini dawam qilidu
18 Men dalagha chiqsam, mana qilichtin öltürülgenler; sheherge kirsem, mana qehetchiliktin soliship ketkenler! Chünki peyghember hem kahin her ikkisila bilimsiz-nadan bolup, ular zéminda öz sodisi bilenla bolup ketti. «Chünki peyghember hem kahin her ikkisila ... zéminda öz sodisi bilenla bolup ketti» — peyghemberler we kahinlar soda bilen shughullanmasliq kérek idi, elwette. Mushu ayettiki «sodisi» ularning «Xudaning sözini burmilap satidighanliqi»ni körsitidu.
Bashqa birxil terjimisi: «... peyghember hem kahin her ikkisi héch bilmeydighan bir zémin’gha chiqip ketti».
19 Sen Yehudadin némishqa waz kechting? Jéning Ziondin Zériktimu? Sen némishqa bizni shunche dawalighusiz derijide urghaniding? Biz aram-tinchliqni küttuq, lékin héch qutluq künler yoqtur; shipaliq bir waqitni küttuq, lékin mana dekke-dükke ichididurmiz! Yer. 8:15 20 I Perwerdigar, rezillikimizni, ata-bowilirimizning qebihlikini tonup iqrar qilimiz; chünki Séning aldingda gunah sadir qilduq. Zeb. 106:6; Dan. 9:8 21 Özüng naming üchün Yérusalémni közüngge ilmay qoymighaysen; shan-shereplik texting bolghan jayni reswa qilmighaysen; ehdengni ésingge keltürgeysen, uni buzmighaysen! «shan-shereplik texting bolghan jayni reswa qilmighaysen» — «shan-shereplik texting» belkim Yérusalémda turghan muqeddes ibadetxanini körsitidu. 22 Eller choqunidighan «erzimesler» arisida yamghur yaghdurghuchi barmidu? Yéghinni asmanlar özlirila béremdu? Bularni emelde körsetküchi Sen emesmu, i Perwerdigar Xudayimiz! Shunga Séni telpünüp kütimiz; chünki Senla bularni qilghuchidursen.Zeb. 135:7; 147:8; Yesh. 30:23; Yer. 5:24; 10:13
 
 

14:2 «Yehuda matem tutidu, ... xelq yerge chapliship qariliq tutidu; Yérusalémdin nale-peryad kötürülmekte» — bizningche bu 2-9-ayetler «Yeremiyaning mersiyesi we duasi». Bizningche 1-ayette tilgha élin’ghan «Perwerdigarning qurghaqchiliqlar toghruluq sözi» resmiy halda 10-ayette bashlinidu. Bezi alimlar 2-6-ayetlerni Perwerdigarning (bésharet béridighan) sözi, 7-9-ayetlerni Yeremiyaning duasi dep qaraydu. Shübhisizki, 10-15-ayetler andin belkim 16-18-ayetler Perwerdigarning jawabi idi.

14:3 «ular ... sarasimige chüshidu; ular béshini yépip töwen sanggilitidu» — kona zamanlarda béshini yépish qattiq pushyaman qilish, qattiq azablinishni bildüretti.

14:6 Yer. 12:4

14:9 «biz Séning naming bilen atalghandurmiz» — melum bir kishi bashqa birsining nami bilen atalghan bolsa uninggha mensup we uning mes’ulluqi we himayisi astida turidu. «Israil» (Xuda bilen bolghan shahzade) we «Yehuda» (medhiye) dégen isimlar Xudaning ikki namini körsetken; Xuda Özi Israilni «Méning xelqim» dep atighanidi.

14:11 Mis. 32:10; Yer. 7:16; 11:14

14:12 Pend. 1:28; Yesh. 1:15; Yer. 6:20; 7:21,22; 11:11; Ez. 8:18; Mik. 3:4

14:14 «Ular silerge saxta körünüsh, palchiliq, erzimes nersiler toghruluq öz könglidiki xam xiyallarni éytip bésharet bermekte» — «erzimes nersiler» belkim butlarni körsitidu.

14:14 Yer. 23:21; 27:15; 29:8, 9

14:17 «méning pak qizim bolghan xelqim» — «pak qizim bolghan xelqim», we «Zion qizi» «xelqimning qizi» qatarliq ibariler Xudaning Öz xelqige yaki bashqa xelq (mesilen, «Misirning qizi», 46:11)qe bolghan méhri-shepqitini, ulargha baghlighan muhebbitini körsitidighan menini öz ichige alidu.

14:17 Yer. 13:17; Yigh. 1:16; 2:18

14:18 «Chünki peyghember hem kahin her ikkisila ... zéminda öz sodisi bilenla bolup ketti» — peyghemberler we kahinlar soda bilen shughullanmasliq kérek idi, elwette. Mushu ayettiki «sodisi» ularning «Xudaning sözini burmilap satidighanliqi»ni körsitidu. Bashqa birxil terjimisi: «... peyghember hem kahin her ikkisi héch bilmeydighan bir zémin’gha chiqip ketti».

14:19 Yer. 8:15

14:20 Zeb. 106:6; Dan. 9:8

14:21 «shan-shereplik texting bolghan jayni reswa qilmighaysen» — «shan-shereplik texting» belkim Yérusalémda turghan muqeddes ibadetxanini körsitidu.

14:22 Zeb. 135:7; 147:8; Yesh. 30:23; Yer. 5:24; 10:13