Yeremiyaning yigha-zarliri
1
«Yeremiya peyghemberning yigha-zarliri» •••• 1-munajat — Yérusalémning qayghu-hesriti
|א| (Alef) Ah!
Ilgiri ademler bilen liq tolghan sheher,
Hazir shunche yigane olturidu!
Eller arisida katta bolghuchi,
Hazir tul xotundek boldi!
Ölkiler üstidin höküm sürgen melike,
Hashargha tutuldi! «Ah! Ilgiri ademler bilen liq tolghan sheher, hazir shunche yigane olturidu!...» — izahat: birinchi babta Yeremiya Yérusalémni musibette bolghan ayal yaki qiz süpitide teswirleydu, uning derdide qayghuridu. Qarishimizche, mushu babtiki «u» Yérusalém (Zion)ni körsitidu, shundaqla «u» musibetlik ayal yaki qiz süpitide körünidu. Birinchi babta «men» — peyghember özini Yérusalémning ornigha qoyup, musibetlik ayal yaki qiz süpitide Yérusalémning ornida qayghuridu («men» yaki «u» ayalche rodta ipadilen’gen).
|ב| (Bet) U kéchiche achchiq yigha kötürmekte;
Mengzide köz yashliri taramlimaqta;
Ashniliri arisidin,
Uninggha teselli béridighan héchbiri yoqtur;
Barliq dostliri uninggha satqunluq qildi,
Ular uninggha düshmen bolup ketti. «Ashniliri» ... «dostliri».... — Yérusalémgha ittipaqdash bolayli dégen yat ellerni yakiYérusalémdikiler tayan’ghan butlarni körsitidu.   Zeb. 6:6-7
|ג| (Gimel) Yehuda jebir-japa hem éghir qulluq astida,
Sürgünlükke chiqti;
U eller arisida musapir boldi,
Héch aram tapmaydu;
Uni qoghlighuchilarning hemmisi,
Uninggha yétishiwélip, uni tar yolda qistaydu; «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluq astida...» — bashqa birxil terjimisi «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluqtin kéyin, ...».
|ד| (Dalet) Héchkim héytlargha kelmigenliki tüpeylidin,
Zion’gha baridighan yollar matem tutmaqta.
Barliq qowuqliri chölderep qaldi,
Kahinliri ah-zar kötürmekte,
Qizliri derd-elem ichididur;
Özi bolsa,
Qattiq azablanmaqta.
|ה| (Xé) Küshendiliri uninggha xojayin boldi,
Düshmenliri ronaq tapmaqta;
Chünki uning köpligen asiyliqliri tüpeylidin,
Perwerdigar uni jebir-japagha qoydi.
Uning baliliri kelmeske ketti,
Küshendisige esir bolup sürgün boldi. «Düshmenliri ronaq tapmaqta» — bashqa birxil terjimisi «Düshmenliri uni bulang-talang qildi».
|ו| (Waw) Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin ketti;
Emirliri yaylaqni tapalmighan kiyiklerdek boldi;
Ularning owchidin özini qachurghudek héch dermani qalmidi. «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin ketti» — yaki «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin élip kétildi».
|ז| (Zain) Xarlan’ghan, sergerdan bolghan künliride,
Xelqi küshendisining qoligha chüshken,
Héchkim yardem qolini sozmighan chaghda,
Yérusalém qedimde özige tewe bolghanlirini,
Qimmetlik bayliqlirini yadigha keltürmekte;
Küshendiliri uninggha mesxirilik qaraytti;
Küshendiliri uning nabut bolghanliqini mesxire qilishti. «Héchkim yardem qolini sozmighan chagh» — Yehuda herdaim bashqa eller bilen ittipaqdash bolmaqchi bolup kelgen — lékin halqiliq peytte «ittipaqdashliri» uninggha héch yardem qilmighan.
|ח| (Xet) Yérusalém esheddiy éghir gunah sadir qilghan;
Shuning bilen u haram boldi;
Uning yalingachliqini körgechke,
Uni hörmetligenler hazir uni kemsitidu;
Uyatta, uh tartqiniche u keynige buruldi. «Shuning bilen u haram boldi» — bashqa birxil terjimisi «Shunga u mazaqning obyékti boldi».   Yesh. 47:3
|ט| (Tet) Uning öz heyzliri éteklirini bulghiwetti;
U aqiwitini héch oylimighandur;
Uning yiqilishi ajayib boldi;
Uninggha teselli bergüchi yoqtur;
— «Ah Perwerdigar, xarlan’ghinimgha qara!
Chünki düshmen halimdin maxtinip ketti!» Qan. 32:29
10 |י| (Yod) Küshendisi qolini uning qimmetlik nersiliri üstige sozdi;
Özining muqeddes jayigha ellerning bésip kirgenlikini kördi;
Sen esli ularni ibadet jamaitingge «kirishke bolmaydu» dep men’i qilghan’ghu!
11 |כ| (Kaf) Bir chishlem nan izdep,
Uning xelqining hemmisi uh tartmaqta;
Jénini saqlap qélish üchünla,
Ular qimmetlik nersilirini ashliqqa tégishti.
«Ah Perwerdigar, qara!
Men erzimes sanaldim. Yer. 52:6
12 |ל| (Lamed) Ey ötüp kétiwatqanlar,
Bu siler üchün héch ish emesmu?
Qarap baq, méning derd-elimimdek bashqa derd-elem barmidu?
Perwerdigar otluq ghezipini chüshürgen künide,
Uni méning üstümge yüklidi. Ayup 19:21; Zeb. 69:19-20; Mat. 26:38-40
13 |מ| (Mem) U yuqiridin ot yaghdurdi, ot söngeklirimdin ötüp köydürdi.
U ularning üstidin ghelibe qildi.
U putlirim üchün tor-tuzaqni qoyup qoydi,
Méni keynimge yandurdi,
U méni nabut qildi,
Kün boyi U méni zeipleshtürdi.
14 |נ| (Nun) Asiyliqlirim boyunturuq bolup boynumgha baghlandi;
Qolliri tanini ching chigip chemberchas qiliwetti;
Asiyliqlirim boynumgha artildi;
U dermanimni mendin ketküzdi;
Reb méni men qarshiliq körsitelmeydighanlarning qollirigha tapshurdi.
15 |ס| (Sameq) Reb barliq baturlirimni otturumdila yerge uruwetti;
U méning xil yigitlirimni ézishke,
Üstümdin höküm chiqirishqa kéngesh chaqirdi.
Reb goya üzüm kölchikidiki üzümlerni cheyligendek,
Yehudaning pak qizini cheyliwetti. «Reb barliq baturlirimni otturumdila yerge uruwetti» — «otturumdila» bolsa Yérusalémning otturisida.
16 |ע| (Ayin) Mushular tüpeylidin taramlap yighlimaqtimen;
Méning közlirim, méning közlirimdin su éqiwatidu;
Manga teselli bergüchi, jénimni eslige keltürgüchi mendin yiraqtur;
Balilirimning köngli sunuqtur,
Chünki düshmen ghelibe qildi. «Manga teselli bergüchi, jénimgha medet bergüchi» — Xuda Özidur. «Balilirimning köngli sunuqtur» — oqurmenlerning éside barki, sözligüchi hazir Yérusalém, shunga «méning balilirim» özide turuwatqanlarni körsitidu, elwette.   Yer. 13:17
17 |פ| (Pé) Zion qolini sozmaqta,
Lékin uninggha teselli bergüchi yoq;
Perwerdigar Yaqup toghruluq perman chüshürdi —
Qoshniliri uning küshendiliri bolsun!
Yérusalém ular arisida nijis nerse dep qaraldi. «Qoshniliri uning küshendiliri bolsun!» — bashqa birxil terjimisi: «Uning küshendiliri etrapigha olashsun!».
 
Yérusalém sözleydu
18 |צ| (Tsade) Perwerdigar heqqaniydur;
Chünki men Uning emrige xilapliq qildim!
Ey, barliq xelqler, anglanglar!
Derdlirimge qaranglar!
Pak qizlirim, yash yigitlirim sürgün boldi!
19 |ק| (Kof) Ashnilirimni chaqirdim,
Lékin ular méni aldighanidi;
Jan saqlighudek ozuq-tülük izdep yürüp,
Kahinlirim hem aqsaqallirim sheherde nepestin qaldi. Yer. 30:14
20 |ר| (Resh) Qara, i Perwerdigar, chünki azar chékiwatimen!
Heddidin ziyade asiyliq qilghinim tüpeylidin,
Ich-baghrim qiyniliwatidu,
Yürikim örtilip ketti.
Sirtta qilich anisini balisidin juda qildi,
Öylirimde bolsa ölüm-waba höküm sürmekte! «Öylirimde bolsa ölüm-waba höküm sürmekte» — ibraniy tilida «Ichide bolsa ölüm-waba höküm sürmekte».   Yesh. 16:11; Yer. 48:36
21 |ש| (Shiyn) Xeqler ah-zarlirimni anglidi;
Lékin teselli bergüchim yoqtur;
Düshmenlirimning hemmisi külpitimdin xewerdar bolup,
Bu qilghiningdin xushal boldi;
Sen jakarlighan künni ularning béshigha chüshürgeysen,
Shu chaghda ularning hali méningkidek bolidu. «Sen jakarlighan kün...» — Xuda Yeremiyagha we bashqa peyghemberlerge Israilni jazalaydighan bir künni hem yat ellerni jazalaydighan bir künni wehiy qilghanidi.
22 |ת| (Taw) Ularning barliq rezillikini köz aldinggha keltürgeysen,
Barliq asiyliqlirim üchün méni qandaq qilghan bolsang,
Ularghimu shundaq qilghaysen;
Chünki ah-zarlirim nurghundur,
Qelbim azabtin zeipliship ketti!
 
 

1:1 «Ah! Ilgiri ademler bilen liq tolghan sheher, hazir shunche yigane olturidu!...» — izahat: birinchi babta Yeremiya Yérusalémni musibette bolghan ayal yaki qiz süpitide teswirleydu, uning derdide qayghuridu. Qarishimizche, mushu babtiki «u» Yérusalém (Zion)ni körsitidu, shundaqla «u» musibetlik ayal yaki qiz süpitide körünidu. Birinchi babta «men» — peyghember özini Yérusalémning ornigha qoyup, musibetlik ayal yaki qiz süpitide Yérusalémning ornida qayghuridu («men» yaki «u» ayalche rodta ipadilen’gen).

1:2 «Ashniliri» ... «dostliri».... — Yérusalémgha ittipaqdash bolayli dégen yat ellerni yakiYérusalémdikiler tayan’ghan butlarni körsitidu.

1:2 Zeb. 6:6-7

1:3 «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluq astida...» — bashqa birxil terjimisi «Yehuda jebir-japa hem éghir qulluqtin kéyin, ...».

1:5 «Düshmenliri ronaq tapmaqta» — bashqa birxil terjimisi «Düshmenliri uni bulang-talang qildi».

1:6 «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin ketti» — yaki «Barliq hörmet-shöhriti Zionning qizidin élip kétildi».

1:7 «Héchkim yardem qolini sozmighan chagh» — Yehuda herdaim bashqa eller bilen ittipaqdash bolmaqchi bolup kelgen — lékin halqiliq peytte «ittipaqdashliri» uninggha héch yardem qilmighan.

1:8 «Shuning bilen u haram boldi» — bashqa birxil terjimisi «Shunga u mazaqning obyékti boldi».

1:8 Yesh. 47:3

1:9 Qan. 32:29

1:11 Yer. 52:6

1:12 Ayup 19:21; Zeb. 69:19-20; Mat. 26:38-40

1:15 «Reb barliq baturlirimni otturumdila yerge uruwetti» — «otturumdila» bolsa Yérusalémning otturisida.

1:16 «Manga teselli bergüchi, jénimgha medet bergüchi» — Xuda Özidur. «Balilirimning köngli sunuqtur» — oqurmenlerning éside barki, sözligüchi hazir Yérusalém, shunga «méning balilirim» özide turuwatqanlarni körsitidu, elwette.

1:16 Yer. 13:17

1:17 «Qoshniliri uning küshendiliri bolsun!» — bashqa birxil terjimisi: «Uning küshendiliri etrapigha olashsun!».

1:19 Yer. 30:14

1:20 «Öylirimde bolsa ölüm-waba höküm sürmekte» — ibraniy tilida «Ichide bolsa ölüm-waba höküm sürmekte».

1:20 Yesh. 16:11; Yer. 48:36

1:21 «Sen jakarlighan kün...» — Xuda Yeremiyagha we bashqa peyghemberlerge Israilni jazalaydighan bir künni hem yat ellerni jazalaydighan bir künni wehiy qilghanidi.