10
Butlar emes, Perwerdigarla ibadetke layiqtur
Perwerdigarning silerge éytqan sözige qulaq sélinglar, i Israil jemeti: — Perwerdigar mundaq deydu: — Ellerning yollirini ögenmenglar; gerche eller asmandiki hadise-alametlerdin qorqup dekke-dükkige chömgen bolsimu, siler bulardin héch chöchüp ketmenglar. «ellerning yollirini ögenmenglar; gerche eller asmandiki hadise-alametlerdin qorqup dekke-dükkige chömgen bolsimu, siler bulardin héch chöchüp ketmenglar» — yat eller bundaq «asmandiki hadise-alametler»ni xurapiyliq, yeni munejjimlik yolida chüshinetti, elwette. Chünki ellerning qaide-yosunliri bimeniliktur; hemmisi ormanliqtin késilgen derextin, yaghachchining iskinisi bilen oyulghan nersige asaslan’ghandur. Yesh. 44:14-17 Ular buni altun-kümüsh bilen helleydu; uni yiqilmisun dep ular bolqa, mixlar bilen békitidu. Yesh. 41:7 Bundaq butlar terxemeklikte turidighan bir qaranchuqtur, xalas; ular héch sözliyelmeydu; ular bashqilar teripidin kötürülüshi kérek, chünki ular mangalmaydu. Ulardin qorqmanglar; chünki ular rezillik qilalmaydu, ularning qolidin yaxshiliq qilishmu kelmeydu. Zeb. 115:4-7; Yesh. 41:23; 46:1, 7 — Sanga oxshaydighan héchkim yoq, i Perwerdigar; Sen ulugh, küch-qudriting bilen naming ulughdur. Zeb. 86:8,10 Kim Sendin qorqmay turalisun, i barliq eller üstige hökümran padishah!? Chünki bu Sanga tégishliktur; chünki ellerdiki danishmenler arisida we barliq padishahliqlar arisida Sanga oxshash héchkim yoqtur. Weh. 15:4 Ellerning hemmisi istisnasiz eqli yoq, nadanlardur; bu erzimesler yaghachtur, xalas! Ular telim bérelemdu!? «Ellerning hemmisi istisnasiz eqli yoq, nadanlardur; bu erzimesler yaghachtur, xalas! Ular telim bérelemdu!? » — oqurmenler ayetning bashqa xil terjimilirini uchritishi mumkin.   Yesh. 41:29; Hab. 2:18; Zek. 10:2 Soqup yalpaqlan’ghan kümüsh Tarshishtin élip kélinidu; altunmu Ufazdin élip kélinidu; andin hünerwen we zergerlerning qoli bu yasighinigha kök we sösün rext bilen kiyim kiygüzidu — bularning hemmisi shübhisizki, danishmen ustilarning ejridur!
10 Lékin Perwerdigar Xudaning Özi heqiqettur; U hayat Xudadur, menggülükning Padishahidur; Uning ghezipi aldida yer-zémin titreydu; eller Uning qehrini kötürelmeydu. 11 Ulargha mundaq dégin: «Asman bilen zéminni yaratmighan ilahlar, ular zémin yüzidin we asman astidin yoqaydu!». «Ulargha mundaq dégin: «Asman bilen zéminni yaratmighan ilahlar, ular zémin yüzidin we asman astidin yoqaydu!» — bu ayet ibraniy tilida emes, belki aramiy tilida ipadilinidu. Éniqki, Xudaning meqsiti Öz xelqining bu heqiqetni yat ellerge ularning öz tilida bildürüshi kérek.
12  Perwerdigar bolsa yer-zéminni küch-qudriti bilen yasighan,
Alemni danaliqi bilen berpa qilghan,
Asmanlarni eqil-parasiti bilen yayghuchidur. Yar. 1:1; Ayup 9:8; Zeb. 104:2; Yesh. 40:22; 44:24; 51:13; Yer. 51:15
13 U awazini qoyuwetse, asmanlarda sular shawqunlaydu;
U yer chetliridin bulut-tumanlarni örlitidu;
U yamghurlargha chaqmaqlarni hemrah qilip békitidu,
We shamalni öz xeziniliridin chiqiridu. Zeb. 135:7; Yer. 51:16
14 Mushu kishilerning herbiri eqilsiz, bilimdin mehrumlardur;
Zergerlerning herbiri özliri oyghan but teripidin shermendige qalidu;
Chünki uning quyma heykili yalghanchiliq, ularda héch tiniq yoqtur. Yer. 51:17,18
15 Ular bimenilerdur, mazaq obyéktidur;
Jazalinish waqti ularning üstige kelgende, ular yoqitilidu.
16 Yaqupning Nésiwisi Bolghuchi bulardek emestur,
Chünki barliq mewjudatni yasighuchi Shudur;
Israil bolsa Uning Öz mirasi bolghan qebilidur;
Samawi qoshunlarning Serdari bolghan Perwerdigar Uning namidur. «Yaqupning nésiwisi» — «Yaqup» mushu yerde Yaqup we uning ewladliri bolghan Israilnimu körsitidu. «Yaqupning nésiwisi» Xudaning Özidur, elwette.   Zeb. 74:2; Yer. 51:19
 
Yeremiya xelqi üchün mersiye oqup dua qilidu
17 Zémindin chiqishqa yük-taqingni yighishturup al, i muhasirige élin’ghuchi qiz; «muhasirige élin’ghuchi qiz» — «qiz» mushu yerde shübhisizki, pütün xelqni bildüridu. 18 chünki Perwerdigar mundaq deydu: — «Mana, Men bu waqitta zémindikilerni élip u yerdin chöriwétimen we ularning köngli tonup yetküche azar bérimen!». Yer. 6:24
 
Yeremiya xelqige wekil süpitide söz qilidu
19 Jarahitim üchün halimgha way! Méning yaram dawalighusizdur! Biraq eslide men: «Bu peqet bir késellik, xalas, uninggha chidighudekmen» — deptikenmen. «peqet bir késellik» — belkim xelqning béshigha chüshken külpetler «peqet waqtiliq aware, xalas» dégen héssiyatini körsitidu. Saxta peyghemberler bundaq héssiyatni köp qollaytti. 20 Méning chédirim halak boldi, barliq tanilirim üzüldi; balilirim mendin juda bolup, ular yoq boldi; chédirimni qaytidin sozup tikküdek, chédir perdilirini asqudek héchkim qalmidi. 21 Chünki xelq padichiliri eqilsiz bolup, Perwerdigarni izdep yol sorimaydu; shunga ular danishmenlerdek ish körelmeydu, ularning barliq padisi tarqilip ketti. «xelq padichiliri» — (yeni «pada baqquchiliri») shübhisizki, Yehudaning padishahi, wezirliri, kahinliri we peyghemberlirini körsitidu. 22 Anglanglar! Bir gepning shepisi! Mana, u kélidu, shimaliy zémindin chiqqan zor bir chuqan-süren! Yehudaning sheherlirini bir weyrane, chilbörilerning turalghusigha aylandurghuchi kéliwatidu! Yer. 1:14; 4:6; 9:11 23 Bilimenki, i Perwerdigar, insanning öz yolini békitishi öz qolida emestur; méngiwatqan ademning özide qedemlirini xalighanche tashlash qudriti bolmastur; Pend. 16:1; 20:24 24 Perwerdigar, méni tüzigeysen, lékin gheziping bilen emes, adil höküming bilen tüzigeysen; bolmisa Sen méni yoqqa barawer qilisen. Zeb. 6:1; 38:1; Yer. 30:11; 46:28 25 Qehringni Séni tonumaydighan eller hemde naminggha nida qilmaydighan jemetler üstige tökkeysen; chünki ular Yaqupni yep ketken; berheq, ular uni yutup tügeshtürüp, turghan jayini mutleq weyran qilghan. Zeb. 79:6; Yer. 8:16; 9:16
 
 

10:2 «ellerning yollirini ögenmenglar; gerche eller asmandiki hadise-alametlerdin qorqup dekke-dükkige chömgen bolsimu, siler bulardin héch chöchüp ketmenglar» — yat eller bundaq «asmandiki hadise-alametler»ni xurapiyliq, yeni munejjimlik yolida chüshinetti, elwette.

10:3 Yesh. 44:14-17

10:4 Yesh. 41:7

10:5 Zeb. 115:4-7; Yesh. 41:23; 46:1, 7

10:6 Zeb. 86:8,10

10:7 Weh. 15:4

10:8 «Ellerning hemmisi istisnasiz eqli yoq, nadanlardur; bu erzimesler yaghachtur, xalas! Ular telim bérelemdu!? » — oqurmenler ayetning bashqa xil terjimilirini uchritishi mumkin.

10:8 Yesh. 41:29; Hab. 2:18; Zek. 10:2

10:11 «Ulargha mundaq dégin: «Asman bilen zéminni yaratmighan ilahlar, ular zémin yüzidin we asman astidin yoqaydu!» — bu ayet ibraniy tilida emes, belki aramiy tilida ipadilinidu. Éniqki, Xudaning meqsiti Öz xelqining bu heqiqetni yat ellerge ularning öz tilida bildürüshi kérek.

10:12 Yar. 1:1; Ayup 9:8; Zeb. 104:2; Yesh. 40:22; 44:24; 51:13; Yer. 51:15

10:13 Zeb. 135:7; Yer. 51:16

10:14 Yer. 51:17,18

10:16 «Yaqupning nésiwisi» — «Yaqup» mushu yerde Yaqup we uning ewladliri bolghan Israilnimu körsitidu. «Yaqupning nésiwisi» Xudaning Özidur, elwette.

10:16 Zeb. 74:2; Yer. 51:19

10:17 «muhasirige élin’ghuchi qiz» — «qiz» mushu yerde shübhisizki, pütün xelqni bildüridu.

10:18 Yer. 6:24

10:19 «peqet bir késellik» — belkim xelqning béshigha chüshken külpetler «peqet waqtiliq aware, xalas» dégen héssiyatini körsitidu. Saxta peyghemberler bundaq héssiyatni köp qollaytti.

10:21 «xelq padichiliri» — (yeni «pada baqquchiliri») shübhisizki, Yehudaning padishahi, wezirliri, kahinliri we peyghemberlirini körsitidu.

10:22 Yer. 1:14; 4:6; 9:11

10:23 Pend. 16:1; 20:24

10:24 Zeb. 6:1; 38:1; Yer. 30:11; 46:28

10:25 Zeb. 79:6; Yer. 8:16; 9:16