8
Ⱪoqⱪar bilǝn tekǝ ⱨǝⱪⱪidǝ ƣayibanǝ kɵrünüx
Padixaⱨ Bǝlxazar tǝhtkǝ olturup üqinqi yili, mǝnki Daniyal ikkinqi bir ƣayibanǝ alamǝtni kɵrdüm. «Padixaⱨ Bǝlxazar tǝhtkǝ olturup üqinqi yili...» — 8-bab, 1-ayǝttin baxlap kitabning ⱪalƣan ⱪismining ⱨǝmmisi aramiy tilida ǝmǝs, ibraniy tilida yezilƣan. Ƣayibanǝ kɵrünüxtǝ, ɵzümni Elam ɵlkisidiki Xuxan ⱪǝl’ǝsidǝ kɵrdüm. Kɵrünüxtǝ mǝn Ulay qong ɵstingi boyida idim.
Beximni kɵtürüp ⱪarisam, ikki münggüzi bar bir ⱪoqⱪarning qong ɵstǝng aldida turƣanliⱪini kɵrdüm. Uning münggüzi egiz bolup, bir münggüz yǝnǝ biridin egiz idi; egizrǝk bolƣan münggüz yǝnǝ birsidin keyinrǝk ɵsüp qiⱪⱪanidi. Mǝn ⱪoqⱪarning ƣǝrb, ximal wǝ jǝnub tǝrǝplǝrgǝ üsüwatⱪinini kɵrdüm. Ⱨeqⱪandaⱪ ⱨaywan uningƣa tǝng kelǝlmǝytti wǝ ⱨeqkim ⱨeqkimni uning qanggilidin ⱪutⱪuzalmaytti. U nemǝ ⱪilixni halisa, xuni ⱪilatti, barƣanseri ⱨǝywǝtlik bolup ketiwatatti.
Mǝn bu toƣruluⱪ oylawatattim, mana, ƣǝrb tǝrǝptin bir tekǝ putliri yǝrgǝ tǝgmigǝn ⱨalda pütün jaⱨanni kezip yügürüp kǝldi. Uning ikki kɵzi arisiƣa kɵrünǝrlik qong bir münggüz ɵsüp qiⱪⱪanidi. U mǝn dǝslǝp kɵrgǝn ⱨeliⱪi ɵstǝng boyida turƣan ikki münggüzlük ⱪoqⱪarƣa ⱪarap ⱪǝⱨri bilǝn xiddǝtlik etildi. Mǝn uning ⱪoqⱪarƣa yeⱪin kelip, ƣǝzǝp bilǝn ⱪoqⱪarni üsüp ikki münggüzini sunduriwǝtkǝnlikini kɵrdüm. Ⱪoqⱪarning ⱪarxiliⱪ kɵrsǝtküdǝk madari ⱪalmiƣanidi, tekǝ uni yǝrgǝ yiⱪitip, dǝssǝp-qǝylidi, tekining qanggilidin uni ⱪutⱪuziwalidiƣan adǝm qiⱪmidi.
Tekǝ barƣanseri ⱨǝywǝtlik bolup kǝtti; lekin u heli küqiyip bolƣanda, qong münggüzi sunup qüxüp, ǝslidiki jayidin asmandiki tɵt xamalƣa ⱪarap turidiƣan, kɵzgǝ kɵrünǝrlik tɵt münggüz ɵsüp qiⱪti.
Bu tɵt münggüzning iqidiki biridin yǝnǝ bir münggüz ɵsüp qiⱪti. U kiqik münggüz ɵsüp intayin ⱨǝywǝtlik boldi, jǝnub, xǝrⱪ tǝrǝplǝrgǝ wǝ «güzǝl zemin»ƣa ⱪarap tǝsir küqini kengǝytti. «güzǝl zemin» — Ⱪanaan zemini (Pǝlǝstin). Ibraniy tilida «güzǝllikning zemini» deyilidu. 10 U intayin ⱨǝywǝtlik bolup, ⱨǝtta samawiy ⱪoxundikilǝrgǝ ⱨujum ⱪilƣudǝk dǝrijigǝ yǝtti, samawiy ⱪoxundikilǝrdin wǝ yultuzlardin birmunqisini yǝrgǝ taxlap, ularning üstigǝ dǝssidi 11 (u tolimu mǝƣrurlinip, ⱨǝtta samawiy ⱪoxunning Sǝrdari bilǝn tǝng bolmaⱪqi bolup, ibadǝthanida Sǝrdarƣa atap kündilik ⱪurbanliⱪ sunuxni ǝmǝldin ⱪaldurdi, ⱨǝmdǝ Sǝrdarning ibadǝthanisidiki «muⱪǝddǝs jay»ni wǝyran ⱪiliwǝtti. «Kündilik ⱪurbanliⱪ» — Hudaning Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ qüxurgǝn ǝmri bilǝn ibatǝthanida ⱨǝr küni ǝtigǝndǝ wǝ kǝqtǝ bir ⱪoza «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ» ⱪilinixi kerǝk. Bu ⱪurbanliⱪni bolsa Israil üqün ǝng asasliⱪ ⱪurbanliⱪ degili bolidu.
«Sǝrdarning ibadǝthanisi» — bu Pǝrwǝrdigarning Yerusalemdiki ibadǝthanisini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. Muxu ibaridin «Samawiy ⱪoxunning Sǝrdari»ning «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» ikǝnlikini kɵrgili bolidu. «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» Mǝsiⱨning dunyaƣa kelixidin burunⱪi bir salaⱨitidur. «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» toƣruluⱪ baxⱪa izaⱨatlirimizni kɵrüng.
12 Asiyliⱪ tüpǝylidin Hudaning hǝlⱪi wǝ kündilik ⱪurbanliⱪ qong münggüzgǝ tapxurulidu). U ⱨǝⱪiⱪǝtni ayaƣ asti ⱪilidu; uning barliⱪ ixliri naⱨayiti onguxluⱪ boldi.«Asiyliⱪ» — bizningqǝ «asiyliⱪ» muxu yǝrdǝ bǝlkim «kiqik münggüz» (yǝni dǝjjal)ning asiyliⱪini kɵrsǝtsǝ kerǝk (13-ayǝtni kɵrüng). Bu sɵz yǝnǝ Hudaning Ɵz hǝlⱪining asiyliⱪinimu kɵrsitixi mumkin.
«Hudaning hǝlⱪi» — ibraniy tilida «ⱪoxun».
13 Kǝynidin, bir muⱪǝddǝs pǝrixtining sɵz ⱪilƣanliⱪini anglidim, xuning bilǝn yǝnǝ bir muⱪǝddǝs pǝrixtǝ sɵz ⱪilƣan pǝrixtidin:
— Ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrüngǝn bu wǝⱪǝlǝr, yǝni «wǝyran ⱪilƣuqi» asiyliⱪ, kündilik ⱪurbanliⱪning ǝmǝldin ⱪalduruluxi, ⱨǝmdǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «muⱪǝddǝs jay»ning ⱨǝm Hudaning hǝlⱪining ayaƣ asti ⱪilinixi ⱪanqilik waⱪit dawamlixidu? — dǝp soriƣanliⱪini anglidim.«Ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrüngǝn bu wǝⱪǝlǝr, yǝni «wǝyran ⱪilƣuqi» asiyliⱪ, kündilik ⱪurbanliⱪning ǝmǝldin ⱪalduruluxi» — bu ««wǝyran ⱪilƣuqi» asiyliⱪ» bolsa dǝl «Sǝrdarƣa atap kündilik ⱪoza ⱪurbanliⱪ sunuxni ǝmǝldin ⱪaldurux» (11-ayǝt) ⱨǝmdǝ uning orniƣa intayin yirginqlik birhil but selix. 9-bab, 26-27-ayǝt, 11bab -36-39-ayǝtnimu kɵrüng). 14 Ⱨeliⱪi pǝrixtǝ manga jawabǝn:
— Bu ixlar ikki ming üq yüz keqǝ-kündüz dawamlixidu. Bu mǝzgildin keyin muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «muⱪǝddǝs jay» pakizlinip ǝsligǝ kǝltürülidu, — dedi.«pakizlinip ǝsligǝ kǝltürülidu» — ibraniy tilida «toƣra ⱪilinidu» yaki «ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilinidu» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.
 
Pǝrixtǝ Jǝbrailning ƣayibanǝ alamǝtni qüxǝndürüxi
15 Bu ƣayibanǝ kɵrünüxni kɵrgǝndin keyin, mǝnki Daniyal uning mǝnisini oylawatⱪinimda, mana, aldimda adǝmning ⱪiyapitidǝ birsi pǝyda bolup ɵrǝ turdi. 16 Ulay ɵstingining otturisidin:
— Əy Jǝbrail, bu adǝmgǝ ƣayibanǝ alamǝtni qüxǝndürüp bǝr, — degǝn bir adǝmning küqlük awazini anglidim. Dan. 9:21; Luⱪa 1:26
17 Jǝbrail yenimƣa kǝldi. Kǝlgǝndǝ, mǝn naⱨayiti ⱪorⱪup ketip yǝrgǝ yiⱪilip düm qüxtüm. U manga:
— Əy insan oƣli, sǝn xuni qüxinixing kerǝkki, bu ƣayibanǝ alamǝt ahir zaman toƣrisididur, — dedi.
18 U gǝp ⱪiliwatⱪanda mǝn biⱨox ⱨalda yǝrdǝ düm yatattim. Lekin u manga xundaⱪ bir yenik tegipla meni turƣuzdi wǝ manga mundaⱪ dedi: —
19 «Mǝn ⱨazir sanga Hudaning ƣǝzipi kǝlgǝn mǝzgildǝ keyinki ixlarning ⱪandaⱪ bolidiƣanliⱪini kɵrsitip berǝy. Qünki bu ƣayibanǝ alamǝt zamanlarning bekitilgǝn ahirⱪi nuⱪtisi toƣrisididur. 20 Sǝn kɵrgǝn ikki münggüzlük ⱪoqⱪar Media bilǝn Pars padixaⱨlirini kɵrsitidu. 21 Yawa tekǝ bolsa Gretsiyǝ padixaⱨliⱪi bolup, kɵzining otturisidki kɵzgǝ kɵrünǝrlik münggüz bolsa, uning birinqi padixaⱨidur.«Yawa tekǝ bolsa Gretsiyǝ padixaⱨliⱪi bolup, ...» — ibraniy tilida «Yawa tekǝ bolsa Gretsiyǝ padixaⱨi bolup, ...».
22 U münggüz sunup kǝtkǝndin keyin ornidin ɵsüp qiⱪⱪan ⱨeliⱪi tɵt münggüz bu ǝlning tɵt padixaⱨliⱪⱪa bɵlünidiƣanliⱪini kɵrsitidu. Biraⱪ ularning küqi birinqi padixaⱨliⱪⱪa yǝtmǝydu. 23 Bu padixaⱨliⱪlarning ahirⱪi mǝzgilidǝ, asiyliⱪ ⱪilƣuqilarning gunaⱨi toxuxi bilǝn tolimu nomussiz, qigix mǝsililǝrni bir tǝrǝp ⱪilalaydiƣan bir padixaⱨ mǝydanƣa qiⱪidu. «qigix mǝsililǝrni bir tǝrǝp ⱪilalaydiƣan bir padixaⱨ...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «heli süyⱪǝstqi bir padixaⱨ ...». 24 Uning küqi heli zor bolidu, lekin ǝmǝliyǝttǝ bu küq ɵzlükidin qiⱪmaydu; u misli kɵrülmigǝn wǝyranqiliⱪni kǝltürüp qiⱪiridu. Uning ixliri jǝzmǝn onguxluⱪ bolup, nemini halisa xuni ⱪilalaydu. U küqlüklǝrni wǝ Hudaning muⱪǝddǝs mɵmin hǝlⱪini yoⱪitidu. 25 Ɵz ustatliⱪi bilǝn uning nazariti astida ⱨǝrⱪandaⱪ ⱨiylǝ-mikirlik heli ronaⱪ tapidu. U kɵnglidǝ tǝkǝbburlixip ɵzini qong tutidu; baxⱪilarning ɵzlirini bihǝtǝr ⱨes ⱪilƣan waⱪtidin paydilinip tuyuⱪsiz zǝrb ⱪilip nurƣun kixilǝrni ⱨalak ⱪilidu; u ⱨǝtta oquⱪtin oquⱪ «Əmirlǝrning Əmiri»gǝ ⱪarxi qiⱪidu. Lekin u ahirda insanlarning ⱪolisiz ⱨalak ⱪilinidu.
26 Sanga ayan ⱪilinƣan, ahxamdin ǝtigǝngiqǝ dawamlaxⱪan bu ƣayibanǝ alamǝt ǝmǝlgǝ axmay ⱪalmaydu. Lekin sǝn uni waⱪtinqǝ mǝhpiy tut. Qünki u kɵp künlǝr keyinki kǝlgüsi ⱨǝⱪⱪididur».
27 Mǝnki Daniyal maƣdurumdin ⱪelip, birnǝqqǝ kün aƣrip yetip ⱪaldim. Keyin ornumdin turup yǝnila padixaⱨning ixlirida boldum. Lekin bu ƣayibanǝ alamǝt kɵnglümni parakǝndǝ ⱪiliwǝtkǝnidi. Uning mǝnisini yexǝlǝydiƣan adǝm yoⱪ idi.«Uning (ƣayibanǝ alamǝtning) mǝnisini yexǝlǝydiƣan adǝm yoⱪ idi» — 8-babtiki bexarǝtlǝr toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
 
 

8:1 «Padixaⱨ Bǝlxazar tǝhtkǝ olturup üqinqi yili...» — 8-bab, 1-ayǝttin baxlap kitabning ⱪalƣan ⱪismining ⱨǝmmisi aramiy tilida ǝmǝs, ibraniy tilida yezilƣan.

8:9 «güzǝl zemin» — Ⱪanaan zemini (Pǝlǝstin). Ibraniy tilida «güzǝllikning zemini» deyilidu.

8:11 «Kündilik ⱪurbanliⱪ» — Hudaning Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ qüxurgǝn ǝmri bilǝn ibatǝthanida ⱨǝr küni ǝtigǝndǝ wǝ kǝqtǝ bir ⱪoza «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ» ⱪilinixi kerǝk. Bu ⱪurbanliⱪni bolsa Israil üqün ǝng asasliⱪ ⱪurbanliⱪ degili bolidu. «Sǝrdarning ibadǝthanisi» — bu Pǝrwǝrdigarning Yerusalemdiki ibadǝthanisini kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ. Muxu ibaridin «Samawiy ⱪoxunning Sǝrdari»ning «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» ikǝnlikini kɵrgili bolidu. «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» Mǝsiⱨning dunyaƣa kelixidin burunⱪi bir salaⱨitidur. «Pǝrwǝrdigarning Pǝrixtisi» toƣruluⱪ baxⱪa izaⱨatlirimizni kɵrüng.

8:12 «Asiyliⱪ» — bizningqǝ «asiyliⱪ» muxu yǝrdǝ bǝlkim «kiqik münggüz» (yǝni dǝjjal)ning asiyliⱪini kɵrsǝtsǝ kerǝk (13-ayǝtni kɵrüng). Bu sɵz yǝnǝ Hudaning Ɵz hǝlⱪining asiyliⱪinimu kɵrsitixi mumkin. «Hudaning hǝlⱪi» — ibraniy tilida «ⱪoxun».

8:13 «Ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrüngǝn bu wǝⱪǝlǝr, yǝni «wǝyran ⱪilƣuqi» asiyliⱪ, kündilik ⱪurbanliⱪning ǝmǝldin ⱪalduruluxi» — bu ««wǝyran ⱪilƣuqi» asiyliⱪ» bolsa dǝl «Sǝrdarƣa atap kündilik ⱪoza ⱪurbanliⱪ sunuxni ǝmǝldin ⱪaldurux» (11-ayǝt) ⱨǝmdǝ uning orniƣa intayin yirginqlik birhil but selix. 9-bab, 26-27-ayǝt, 11bab -36-39-ayǝtnimu kɵrüng).

8:14 «pakizlinip ǝsligǝ kǝltürülidu» — ibraniy tilida «toƣra ⱪilinidu» yaki «ⱨǝⱪⱪaniy ⱪilinidu» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

8:16 Dan. 9:21; Luⱪa 1:26

8:21 «Yawa tekǝ bolsa Gretsiyǝ padixaⱨliⱪi bolup, ...» — ibraniy tilida «Yawa tekǝ bolsa Gretsiyǝ padixaⱨi bolup, ...».

8:23 «qigix mǝsililǝrni bir tǝrǝp ⱪilalaydiƣan bir padixaⱨ...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «heli süyⱪǝstqi bir padixaⱨ ...».

8:27 «Uning (ƣayibanǝ alamǝtning) mǝnisini yexǝlǝydiƣan adǝm yoⱪ idi» — 8-babtiki bexarǝtlǝr toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.