Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Daniyal 9

Daniyalning ɵz hǝlⱪigǝ dua ⱪilixi

1 Medialiⱪ Aⱨaxweroxning oƣli Dariusning birinqi yilida (u kaldiylǝrning zeminiƣa padixaⱨ ⱪilindi) □ 2 Yǝni tǝhtkǝ olturƣan birinqi yili mǝnki Daniyal muⱪǝddǝs yazmilarni oⱪuxum bilǝn Pǝrwǝrdigarning Yǝrǝmiya pǝyƣǝmbǝrgǝ yǝtküzgǝn kalam-bexariti boyiqǝ, Yerusalemning harab bolidiƣan jaza mǝzgili yǝtmix yil ikǝnlikini qüxinip yǝttim. ■ 3 Xuning üqün mǝn Rǝb Hudayimƣa roza tutup, bɵz rǝhtkǝ yɵginip, kül-topida olturup, uningƣa yelinip dua-tilawǝt ⱪilix bilǝn izdinixkǝ bǝl baƣlidim. 4 Mǝn Pǝrwǝrdigar Hudayimƣa dua ⱪilip, gunaⱨlirimizni iⱪrar ⱪilip mundaⱪ dedim:

— «Aⱨ Rǝb, i Seni Ɵz ǝmrliringgǝ itaǝt ⱪilƣuqilarƣa wǝdǝ-ǝⱨdǝngdǝ wapadar bolup, ɵzgǝrmǝs meⱨringni üzlüksiz kɵrsǝtküqi uluƣ, sürlük Tǝngrim!■

5 Biz gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ, ⱪǝbiⱨlik ⱪilduⱪ; rǝzillik bilǝn Sening ǝmr-ⱨɵkümliringdin waz keqip, Sanga asiyliⱪ ⱪilduⱪ, ■ 6 Xundaⱪla Sening naming bilǝn padixaⱨlirimiz, ǝmirlirimiz, ata-bowilirimiz wǝ pütkül zemindiki hǝlⱪⱪǝ sɵz-kalamingni yǝküzgǝn ⱪulliring bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ zadi ⱪulaⱪ salmiduⱪ.

7 I Rǝb, ⱨǝⱪⱪaniyǝt Sǝndila tepilidu, lekin Sanga asiyliⱪ wǝ wapasizliⱪ ⱪilƣanliⱪimiz tüpǝylidin, bizgǝ, yǝni Yǝⱨudalarƣa, Yerusalemdikilǝrgǝ wǝ barliⱪ Israillarƣa, yeⱪinda bolsun, yiraⱪta bolsun, Sǝn bizlǝrni sürgünlükkǝ ⱨǝydiwǝtkǝn barliⱪ yurtlarda bolsun, pǝⱪǝt bügünkidǝk yüzimizni kɵtürǝlmigüdǝk xǝrmǝndilikla ⱪaldi. 8 I Rǝb, bizgǝ, yǝni padixaⱨlirimizƣa, ǝmirlirimizgǝ wǝ ata-bowilirimizƣimu yüzimizni kɵtürǝlmigüdǝk xǝrmǝndilik ⱪaldi; qünki biz Sening aldingda gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ.

9 I Rǝb Hudayimiz, biz Sanga asiyliⱪ ⱪilƣan bolsaⱪmu, Sǝndin yǝnila rǝⱨimdillik wǝ mǝƣpirǝt-kǝqürümlǝr tepilidu. □ ■ 10 Biz Sǝn Pǝrwǝrdigar Hudayimizning awaziƣa ⱪulaⱪ salmay, ⱪulliring bolƣan pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ aldimizƣa ⱪoyƣan ⱪanun-ⱨɵkümliringdǝ ⱨeq mangmiduⱪ. 11 Pütkül Israil Sening Tǝwrat-ⱪanunungƣa hilapliⱪ ⱪilip, awazingƣa ⱪulaⱪ salmay Seningdin yüz ɵridi. Dǝrwǝⱪǝ, Sening ⱪulung Musaƣa qüxürülgǝn Tǝwrat-ⱪanunida pütülgǝn lǝnǝt ⱨǝmdǝ uning ⱪǝsǝmyadidiki jazalar üstimizgǝ yaƣduruldi; qünki biz Sening aldingda gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ.■ 12 Sǝn Ɵzüng bizgǝ wǝ üstimizdin ⱨɵkümdarliⱪ ⱪilƣuqimizƣa ⱪarita degǝnliringgǝ ǝmǝl ⱪilip bizgǝ zor eƣir külpǝtni kǝltürdüng; qünki Yerusalemda ⱪilinƣan ixlar asman astidiki ⱨǝrⱪandaⱪ baxⱪa yurtta ǝzǝldin ⱪilinƣan ǝmǝs! 13 Musaƣa tapilanƣan Tǝwrat-ⱪanunida pütülgǝndǝk, bu pütün külpǝt bizgǝ qüxürülgǝn bolsimu, i Pǝrwǝrdigar Hudayimiz, lekin biz ⱪǝbiⱨliklirimizdin ⱪol üzüp, ⱨǝⱪiⱪitingni qüxinip yetidiƣan ⱪilƣaysǝn dǝp tehiqǝ Sǝndin iltipatingni ɵtünmiduⱪ. 14 Dǝrwǝⱪǝ Sǝn Pǝrwǝrdigar xu külpǝtni tǝyyarlap saⱪlap, bizning üstimizgǝ qüxürdung; qünki Sǝn Pǝrwǝrdigar Hudayimiz, barliⱪ ⱪilƣan ixliringda adil bolup kǝlding; biraⱪ awazingƣa ⱪulaⱪ salmiduⱪ.

15 Əmdi, Ɵz küqlük ⱪolung bilǝn hǝlⱪingni Misirdin elip qiⱪting, xunglaxⱪa bügünkidǝk Ɵzünggǝ nam-xɵⱨrǝt tikliding, i Rǝb Hudayimiz, — biz gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ, biz rǝzillik ⱪilduⱪ! ■ 16 Ɵtünimǝn, i Rǝb, pütkül ⱨǝⱪⱪaniyliⱪingƣa uyƣun, Yerusalem xǝⱨiringgǝ, yǝni muⱪǝddǝs teƣingƣa bolƣan ⱪǝⱨr-ƣǝzipingni tohtatⱪaysǝn! Qünki bizning ɵtküzgǝn gunaⱨlirimiz wǝ ata-bowilirimizning ⱪilƣan ⱪǝbiⱨliklirining wǝjidin, Yerusalem wǝ hǝlⱪing barliⱪ ǝtraptikilirimizning ⱨaⱪarǝt obyekti bolup ⱪalduⱪ. 17 Əmdi i Hudayimiz, ⱪulungning dua wǝ tǝlǝplirigǝ ⱪulaⱪ salƣaysǝn, Ɵzüng üqün wǝyran ⱪilinƣan muⱪǝddǝs jayingni jamalingni kɵrsitip yorutⱪaysǝn. □ 18 I Hudayim, ⱪulaⱪ selip angliƣaysǝn! Bizning wǝ Sening naming bilǝn atalƣan xǝⱨǝrning bexiƣa kǝlgǝn külpǝtlǝrgǝ nǝzǝr salƣaysǝn! Bizning Sanga iltija ⱪilƣinimiz ɵzimizning ⱪandaⱪtur ⱨǝⱪⱪaniy ix ⱪilƣanliⱪimizdin ǝmǝs, bǝlki Sening zor rǝⱨimdilliⱪliringƣa tayanƣanliⱪimiz sǝwibidindur.

19 I Rǝb, angliƣaysǝn! I Rǝb, kǝqürgǝysǝn! Ⱪulaⱪ selip anglap amal ⱪilƣaysǝn! Ɵzüngning nam-xɵⱨriting üqün ǝmdi tǝhir ⱪilmiƣaysǝn! Qünki Sening bu xǝⱨiring wǝ bu hǝlⱪing Ɵz naming asasida atalƣanidi!».□

Jǝbrailning bexarǝt berixi wǝ qüxǝndürüxi

20 Mǝn duayimni dawamlaxturup, ɵzüm wǝ hǝlⱪim Israilning gunaⱨlirini iⱪrar ⱪilip ⱨǝmdǝ Hudayimning muⱪǝddǝs teƣi üqün Pǝrwǝrdigar Hudayimƣa yelinip, 21 tehi dua ⱪiliwatⱪinimda, dǝslǝptǝ manga ƣayibanǝ alamǝttǝ kɵrüngǝn Jǝbrail degǝn zat yenimƣa kelip manga ⱪolini tǝgküzdi. Mǝn xu qaƣda tolimu qarqap kǝtkǝnidim. U kǝqlik ⱪurbanliⱪ sunux waⱪti idi. □ 22 Jǝbrail manga ǝⱪil berip mundaⱪ dedi: —

«I Daniyal, mǝn seni yorutup, ixlarni qongⱪur qüxinǝlǝydiƣan ⱪilixⱪa kǝldim.

23 Sǝn Hudaƣa iltija ⱪilixⱪa baxlixing bilǝnla, jawab-kalam berildi; sǝn intayin sɵyülgǝn adǝm bolƣaqⱪa, mǝn sanga uning jawab-kalamini yǝtküzgili kǝldim. Əmdi bu jawab-kalam üstidǝ puhta oylanƣin, ƣayibanǝ kɵrünüxni kɵngül ⱪoyup qüxǝngin:

24 — «Huda tǝripidin «yǝtmix ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit»» sening hǝlⱪing bilǝn muⱪǝddǝs xǝⱨiring üstigǝ bekitilgǝn. Bu waⱪitlar itaǝtsizliklǝrni tizginlǝx, gunaⱨlarni tügitix, ⱪǝbiⱨlik üqün kafarǝt kǝltürüx, mǝnggülük ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni üstün orunƣa ⱪoyux, bu ƣayibanǝ alamǝt bilǝn pǝyƣǝmbǝrlǝrning sɵz-kalamlirini ǝmǝlgǝ axurux ⱨǝmdǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «ǝng muⱪǝddǝs jay» yengibaxtin mǝsiⱨlinix üqün bekitilgǝndur. □ 25 Xuni bilixing wǝ qüxinixing kerǝkki, Yerusalemni yengibaxtin ǝsligǝ kǝltürüp bina ⱪilix buyruⱪi jakarlanƣandin tartip, Mǝsiⱨ degǝn ǝmir mǝydanƣa qiⱪⱪuqǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit» ⱪoxulƣan atmix ikki ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit» ɵtidu. Yerusalem xǝⱨiri yengibaxtin bina ⱪilinip, mǝydan-koqilar wǝ sepil-istiⱨkam barliⱪⱪa kǝltürülidu, ǝmma bu bisǝrǝmjan künlǝrdǝ bolidu.□ ■

26 Bu atmix ikki «yǝttǝ waⱪit» mǝzgili ɵtkǝndin keyin Mǝsiⱨ üzüp taxlinidu, uningda ⱨeqnǝrsǝ ⱪalmaydu. Kǝlgüsidǝ bolidiƣan ǝmirning hǝlⱪi bu xǝⱨǝr bilǝn muⱪǝddǝs ibadǝthanini gumran ⱪilidu. Bu aⱪiwǝt kǝlkündǝk besip kelidu; ahiriƣiqǝ jǝnglǝr dawamlixidu; u yǝrdǝ bolidiƣan wǝyranqiliⱪlar bekitilgǝndur. □ ■ 27 U ǝmir Hudaning hǝlⱪining kɵp ⱪismi bilǝn ahirⱪi bir «yǝttǝ waⱪit»ta bir dostluⱪ ǝⱨdisni takamul ⱪilidu, lekin bu «yǝttǝ waⱪit»ning yerimiƣa kǝlgǝndǝ, u ibadǝthanidiki ⱪurbanliⱪ wǝ axliⱪ ⱨǝdiyǝlǝrni sunuxni ǝmǝldin ⱪalduridu. U qaƣda «wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ» muⱪǝddǝs ibadǝthanining ǝng egiz jayiƣa ⱪoyulidu. Taki balayi’apǝt, yǝni Huda bekitkǝn külpǝt wǝyran ⱪilƣuqi kixining bexiƣa yaƣdurulƣuqǝ xu yǝrdǝ turidu».■

□9:1 «kaldiylǝrning zemini» — Babil zeminini kɵrsitidu. «...padixaⱨ ⱪilindi» — Bu ibarǝ bǝlkim Dariusning Pars imperatori Ⱪorǝxning astidiki bir padixaⱨ ikǝnlikini kɵrsitidu. U pütkül Pars üstigǝ imperator ǝmǝs idi.

■9:2 Yǝr. 25:11, 12; 27:7; 29:10

■9:4 Ⱪan. 7:9

■9:5 Zǝb. 106:6; Yǝx. 64:4, 5, 6

□9:9 «I Rǝb Hudayimiz, biz Sanga asiyliⱪ ⱪilƣan bolsaⱪmu, Sǝndin yǝnila rǝⱨimdillik wǝ mǝƣpirǝt-kǝqürümlǝr tepilidu» — yaki «Rǝb Hudayimizda rǝⱨimdillik wǝ mǝƣpirǝt-kǝqürümlǝr bardur; qünki biz Uning aldida gunaⱨ sadir ⱪilduⱪ» (demǝk, Huda bizgǝ rǝⱨimdillik kɵrsǝtmigǝn bolsa, biz baldurla yoⱪitilattuⱪ).

■9:9 Zǝb. 130:3-8; Yiƣ. 3:22

■9:11 Law. 26:14-45; Ⱪan. 27:15-26; 28:15-68; 29:20; 30:17-20; 31:17, 18; 32:19-25; Yiƣ. 2:17

■9:15 Mis. 32:11; Zǝb. 105:7; 106:47

□9:17 «ⱪulaⱪ salƣaysǝn, Ɵzüng üqün ... yorutⱪaysǝn» — ibraniy tilida «Rǝbning sǝwǝbi üqün ... yorutⱪaysǝn».

□9:19 «Ɵzüngning nam-xɵⱨriting üqün ǝmdi tǝhir ⱪilmiƣaysǝn!» — ibraniy tilida «Ɵzüning sǝwǝbing üqün ǝmdi tǝhir ⱪilmiƣaysǝn!».

□9:21 «...Jǝbrail degǝn zat yenimƣa kelip manga ⱪolini tǝgküzdi. Mǝn xu qaƣda tolimu qarqap kǝtkǝnidim» — buning yǝnǝ birhil tǝrjimisi: — «...Jǝbrail degǝn zat tezla uqup kelip, manga ⱪol tǝgküzdi». Əsli tekistni qüxinix birⱪǝdǝr tǝs.

□9:24 «ⱪǝbiⱨlik üqün kafarǝt kǝltürüx» — «gunaⱨlarni yepip kǝqürüm tǝminlǝx» degǝnliktur. «Law.» 4-bab wǝ izaⱨatni kɵrüng. «pǝyƣǝmbǝrlǝrning sɵz-kalamliri» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «pǝyƣǝmbǝrlǝr» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. «muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «ǝng muⱪǝddǝs jay» yengibaxtin mǝsiⱨlinix» — «mǝsiⱨlinix» yaki «muⱪǝddǝs ⱪilinix», Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ berilgǝn muⱪǝddǝs ⱪanunƣa asasǝn, «muⱪǝddǝs puraⱪliⱪ may» sürülüx bilǝn ⱪilinidu («Mis.» 26:9-10ni kɵrüng). Bu uⱪum ibraniy tilida ««mǝsiⱨ» ⱪilinix» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Buning baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Əng Muⱪǝddǝs Bolƣuqini mǝsiⱨ ⱪilix» — demǝk, Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨni mǝsiⱨ ⱪilix. «...«yǝtmix ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit»» sening hǝlⱪing bilǝn muⱪǝddǝs xǝⱨiring üstigǝ bekitilgǝn... ... ⱨǝmdǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «ǝng muⱪǝddǝs jay» yengibaxtin mǝsiⱨlinix üqün bekitilgǝndur» — bu uluƣ bexarǝt wǝ 25-27-ayǝtlǝrdiki bexarǝtlǝrning tǝpsilatliri toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

□9:25 «... Yerusalemni yengibaxtin ǝsligǝ kǝltürüp bina ⱪilix buyruⱪi jakarlanƣandin tartip, Mǝsiⱨ degǝn ǝmir mǝydanƣa qiⱪⱪuqǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit» ⱪoxulƣan atmix ikki ⱨǝssǝ «yǝttǝ waⱪit» ɵtidu» — ⱪisⱪiqǝ: — «bir waⱪit», yuⱪirdiki tǝⱨlilgǝ asasǝn 360 kün bolsa, «yǝttǝ ⱨǝssǝ yǝttǝ waⱪit» (49 waⱪit) wǝ «atmix ikkining yǝttǝ ⱨǝssisi», (434 waⱪit), jǝmiy bolup «483 waⱪit», yǝni «Yerusalemni ⱪaytidin bina ⱪilixtiki pǝrman»din «Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning mǝydanƣa qiⱪixi»ƣiqǝ 173880 kün (tǝhminǝn 476 yil) bolidu. Tarihiy tǝtⱪiⱪatⱪa asasǝn, «Yerusalemni ⱪaytidin bina ⱪilixtiki pǝrman»ning qüxürülüxi miladiyǝdin ilgiriki 445-yili yaki 444-yili idi, undaⱪta «Mǝsiⱨ degǝn Əmirning mǝydanƣa qiⱪixi» miladiyǝ 32-yili yaki 33-yili boluxi kerǝk. Kitabhan bu pakitlardin Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨning kim ikǝnlikini bilǝlǝydu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imiznimu kɵrüng. «Yerusalem xǝⱨiri yengibaxtin bina ⱪilinip, mǝydan-koqilar wǝ sepil-istiⱨkam barliⱪⱪa kǝltürülidu...» — «sepil-istiⱨkam» degǝn sɵz ibraniy tilidiki «haruts» degǝn sɵzning tǝrjimisi boluxi natayin; qoⱪum birhil istiⱨkamni kɵrsitidu. «Koqilar» iqidiki, «haruts» bǝlkim sirttiki bir nǝrsini kɵrsitidu.

■9:25 Nǝⱨ. 2:2-8; Luⱪa 19:35-44

□9:26 «Mǝsiⱨ üzüp taxlinidu» — (yaki «Mǝsiⱨ kesiwetilidu») — muxu ibarǝ ibraniy tilida adǝttǝ «ɵltürülidu» dǝp ipadilǝydu. «uningda ⱨeqnǝrsǝ ⱪalmaydu» — yaki, «uning (Mǝsiⱨ-ⱪutⱪuzƣuqining) ɵltürülüxi ɵzi üqün ǝmǝstur».

■9:26 Luⱪa 19:41-44

■9:27 Yǝx. 28:15, 18; Mat. 24:15; Mar. 13:14; Luⱪa 21:20; 2Tes. 2:3-4