Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Markus 13

Ibadǝthanining wǝyran ⱪilinixidin bexarǝt; ahirⱪi zamanlardiki alamǝtlǝr

Mat. 24:1-44; Luⱪa 21:5-33

1 U ibadǝthanidin qiⱪiwatⱪanda, muhlisliridin biri uningƣa:

— Ustaz, ⱪara, bu nemidegǝn ⱨǝywǝtlik taxlar wǝ imarǝtlǝr-ⱨǝ! — dedi.■

2 Əysa uningƣa jawabǝn:

— Sǝn bu ⱨǝywǝtlik imarǝtlǝrni kɵrdüngmu? Bir tal taxmu tax üstidǝ ⱪalmaydu, ⱨǝmmisi ⱪaldurulmay gumran ⱪilinidu, — dedi.■

3 U Zǝytun teƣida, yǝni ibadǝthanining udulida olturƣanda, Petrus, Yaⱪup, Yuⱨanna wǝ Andriyaslar uningdin astiƣina:■

4 — Bizgǝ eytⱪinqu, bu ixlar ⱪaqan yüz beridu? Bu barliⱪ wǝⱪǝlǝrning yüz beridiƣanliⱪini kɵrsitidiƣan nemǝ alamǝt bolidu? — dǝp soraxti.■

5 Əysa ularƣa jawabǝn sɵz baxlap mundaⱪ dedi:

— Ⱨezi bolunglarki, ⱨeqkim silǝrni azdurup kǝtmisun.■ 6 Qünki nurƣun kixilǝr mening namimda kelip: «Mana ɵzüm xudurmǝn!» dǝp, kɵp adǝmlǝrni azduridu.□ ■ 7 Silǝr urux hǝwǝrliri wǝ urux xǝpilirini angliƣininglarda, bulardin alaⱪzadǝ bolup kǝtmǝnglar; qünki bu ixlarning yüz berixi muⱪǝrrǝr. Lekin bu zaman ahiri yetip kǝlgǝnliki ǝmǝs. 8 Qünki bir millǝt yǝnǝ bir millǝt bilǝn uruxⱪa qiⱪidu, bir padixaⱨliⱪ yǝnǝ bir padixaⱨliⱪ bilǝn uruxⱪa qiⱪidu. Jay-jaylarda yǝr tǝwrǝxlǝr yüz beridu, aqarqiliⱪlar wǝ ⱪalaymiⱪanqiliⱪlar bolidu. Mana bu ixlarning yüz berixi «tuƣutning tolƣiⱪining baxlinixi» bolidu, halas.□ ■

9 Silǝr bolsanglar, ɵzünglarƣa pǝhǝs bolunglar; qünki kixilǝr silǝrni tutⱪun ⱪilip sot mǝⱨkimilirigǝ tapxurup beridu, sinagoglarda ⱪamqilinisilǝr. Silǝr mening sǝwǝbimdin ǝmirlǝr wǝ padixaⱨlar aldiƣa elip berilip, ular üqün bir guwaⱨliⱪ bolsun dǝp soraⱪⱪa tartilisilǝr.□ ■ 10 Lekin bulardin awwal hux hǝwǝr pütkül ǝllǝrgǝ jakarlinixi kerǝk. □ 11 Əmdi ular silǝrni apirip soraⱪⱪa tapxurƣanda, nemǝ deyix ⱨǝⱪⱪidǝ nǝ ǝndixǝ nǝ mulaⱨizǝ ⱪilmanglar, bǝlki xu waⱪit-saitidǝ silǝrgǝ ⱪaysi gǝp berilsǝ, xuni eytinglar; qünki sɵzligüqi silǝr ǝmǝs, Muⱪǝddǝs Roⱨtur. ■ 12 Ⱪerindax ⱪerindixiƣa, ata balisiƣa hainliⱪ ⱪilip ɵlümgǝ tutup beridu. Balilarmu ata-anisi bilǝn zitlixip, ularni ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilduridu. ■ 13 Xundaⱪla silǝr mening namim tüpǝylidin ⱨǝmmǝ adǝmning nǝpritigǝ uqraysilǝr, lekin ahirƣiqǝ bǝrdaxliⱪ bǝrgǝnlǝr ⱪutⱪuzulidu.■

Yerusalemda wǝyran ⱪilƣuqi «yirginqlik nomussizliⱪ» pǝyda bolidu; «dǝⱨxǝtlik azab-oⱪubǝt»

14 «Wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ»ning ɵzi turuxⱪa tegixlik bolmiƣan yǝrdǝ turƣinini kɵrgininglarda, (kitabhan bu sɵzning mǝnisini qüxǝngǝy) Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidǝ turuwatⱪanlar taƣlarƣa ⱪaqsun. □ ■ 15 Ɵgzidǝ turƣan kixi ɵyigǝ qüxmǝy yaki ɵyidiki birǝr nemini alƣili iqigǝ kirmǝy ⱪaqsun. 16 Etizlarda turuwatⱪan kixi bolsa qapinini alƣili ɵyigǝ yanmisun. 17 U künlǝrdǝ ⱨamilidar ayallar wǝ bala emitiwatⱪanlarning ⱨaliƣa way! □ 18 Ⱪaqidiƣan waⱪtinglarning ⱪixⱪa toƣra kelip ⱪalmasliⱪi üqün dua ⱪilinglar. □ 19 Qünki u qaƣda Huda yaratⱪan dunyaning apiridǝ ⱪilinƣandin buyan muxu qaƣⱪiqǝ kɵrülüp baⱪmiƣan ⱨǝm kǝlgüsidimu kɵrülmǝydiƣan zor azab-oⱪubǝt bolidu. ■ 20 Əgǝr Pǝrwǝrdigar u künlǝrni azaytmisa, ⱨeqⱪandaⱪ ǝt igisi ⱪutulalmaydu. Lekin U Ɵz talliƣanliri üqün u künlǝrni azaytidu. □ 21 Əgǝr u qaƣda birsi silǝrgǝ: «Ⱪaranglar, bu yǝrdǝ Mǝsiⱨ bar!» yaki «Ⱪaranglar, u ǝnǝ u yǝrdǝ!» desǝ, ixǝnmǝnglar. □ ■ 22 Qünki sahta mǝsiⱨlǝr wǝ sahta pǝyƣǝmbǝrlǝr mǝydanƣa qiⱪidu, mɵjizilik alamǝtlǝr wǝ karamǝtlǝrni kɵrsitidu; xuning bilǝn ǝgǝr mumkin bolidiƣan bolsa, ular ⱨǝtta Huda talliƣanlarni ⱨǝm azduridu. ■ 23 Xuning üqün, silǝr ⱨoxyar bolunglar. Mana, mǝn bu ixlarning ⱨǝmmisini silǝrgǝ aldin’ala uⱪturup ⱪoydum.

Insan’oƣlining kelixi

24 Əmdi xu künlǝrdǝ, xu azab-oⱪubǝt ɵtüp kǝtkǝn ⱨaman, ⱪuyax ⱪariyidu, ay yoruⱪluⱪini bǝrmǝydu, ■ 25 yultuzlar asmandin tɵkülüp qüxidu, asmandiki küqlǝr lǝrzigǝ kelidu. □ ■ 26 Andin kixilǝr Insan’oƣlining uluƣ küq-ⱪudrǝt wǝ xan-xǝrǝp bilǝn bulutlar iqidǝ keliwatⱪanliⱪini kɵridu. □ ■ 27 U ɵz pǝrixtilirini ǝwǝtidu, ular uning talliƣanlirini dunyaning tɵt tǝripidin, zeminning qǝtliridin asmanning qǝtlirigiqǝ yiƣip jǝm ⱪilidu.□

Ənjür dǝrihidin sawaⱪ elix

28 — Ənjür dǝrihidin mundaⱪ tǝmsilni biliwelinglar: — Uning xahliri kɵkirip yopurmaⱪ qiⱪarƣanda, yazning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini bilisilǝr. ■ 29 Huddi xuningdǝk, mǝn baya degǝnlirimning yüz beriwatⱪanliⱪini kɵrgininglarda, uning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini, ⱨǝtta ixik aldida turuwatⱪanliⱪini biliwelinglar.□

30 Mǝn silǝrgǝ bǝrⱨǝⱪ xuni eytip ⱪoyayki, bu alamǝtlǝrning ⱨǝmmisi ǝmǝlgǝ axurulmay turup, bu dǝwr ɵtmǝydu. □ 31 Asman-zemin yoⱪilidu, biraⱪ mening sɵzlirim ⱨǝrgiz yoⱪalmaydu. ■

Ⱨoxyar bolunglar

32 Lekin xu küni yaki waⱪit-saiti toƣruluⱪ hǝwǝrni ⱨeqkim bilmǝydu — ⱨǝtta nǝ ǝrxtiki pǝrixtilǝrmu bilmǝydu, nǝ oƣul bilmǝydu, uni pǝⱪǝt Atila bilidu. ■ 33 Ⱨoxyar bolunglar, sǝgǝk bolup dua ⱪilinglar, qünki u waⱪit-saǝtning ⱪaqan kelidiƣanliⱪini bilmǝysilǝr. ■ 34 Bu huddi yaⱪa yurtⱪa qiⱪmaⱪqi bolƣan adǝmning ǝⱨwaliƣa ohxaydu. Yolƣa qiⱪidiƣan qaƣda, u ⱪulliriƣa ɵz ⱨoⱪuⱪini beⱪitip, ⱨǝrbirigǝ ɵz wǝzipisini tapxuridu wǝ dǝrwaziwǝnningmu sǝgǝk boluxini tapilaydu. 35 Xuningdǝk, silǝrmu sǝgǝk bolunglar; qünki ɵyning igisining ⱪaytip kelidiƣan waⱪtining — kǝqⱪurunmu, tün yerimimu, horaz qilliƣan waⱪitmu yaki sǝⱨǝr waⱪtimu — uni bilǝlmǝysilǝr; 36 u tuyuⱪsiz kǝlgǝndǝ, silǝrning uhlawatⱪininglarning üstigǝ qüxmisun! 37 Silǝrgǝ eytⱪinimni mǝn ⱨǝmmǝylǝngǝ eytimǝn: Sǝgǝk turunglar!

■13:1 Mat. 24:1; Luⱪa 21:5.

■13:2 1Pad. 9:7, 8; Mik. 3:12; Luⱪa 19:44.

■13:3 Mat. 24:3; Luⱪa 21:7.

■13:4 Ros. 1:6.

■13:5 Yǝr. 29:8; Əf. 5:6; 2Tes. 2:2, 3; 1Yuⱨa. 4:1.

□13:6 «Mana ɵzüm xudurmǝn» — «Mana ɵzüm Mǝsiⱨdurmǝn» degǝn mǝnini bildüridu.

■13:6 Yǝr. 14:14; 23:21.

□13:8 «bir millǝt yǝnǝ bir millǝt bilǝn uruxⱪa qiⱪidu, bir padixaⱨliⱪ yǝnǝ bir padixaⱨliⱪ bilǝn uruxⱪa qiⱪidu» — ibraniy tilida (xundaⱪla grek tilida) bu ibarǝ dunya boyiqǝ kengǝygǝn uruxlarni kɵrsitixi mumkin («Yǝx.» 19:2, «2Tar.» 15:3-6dǝ bu turaⱪliⱪ ibarǝ toƣruluⱪ misallar bar. «Mana bu ixlarning yüz berixi «tuƣutning tolƣiⱪining baxlinixi» bolidu, halas» — Əysa Mǝsiⱨ ⱪaysi ixning «tuƣulidu»ƣanliⱪini biwasitǝ demǝydu. Tɵwǝndiki sɵzlirigǝ ⱪariƣanda, buni yengi dǝwrning tuƣuluxi dǝp ⱪaraymiz.

■13:8 Yǝx. 19:2.

□13:9 «sot mǝⱨkimiliri» — grek tilida «sanⱨedrinlar». Yǝⱨudiylarning mǝⱨkimilirini wǝ bǝlkim baxⱪa ⱨǝrhil soraⱪhanilarni kɵrsitidu.

■13:9 Mat. 10:17; 24:9; Luⱪa 21:12; Yⱨ. 15:19; 16:2; Wǝⱨ. 2:10.

□13:10 «bulardin awwal hux hǝwǝr pütkül ǝllǝrgǝ jakarlinixi kerǝk» — «awwal» degǝn sɵzgǝ ⱪariƣanda, hux hǝwǝrning ⱨǝr jayƣa jakarlinixi zamanning ahiridin awwal, xundaⱪla bǝlkim 9-ayǝttǝ eytilƣan naⱨayiti eƣir ziyankǝxliktin awwal boluxi mumkin («Mat.» 24:14ni kɵrüng).

■13:11 Mat. 10:19; Luⱪa 12:11; 21:4.

■13:12 Əz. 38:21; Mik. 7:6.

■13:13 Mat. 10:22; 24:13; Luⱪa 21:19; Wǝⱨ. 2:7,10.

□13:14 «Wǝyran ⱪilƣuqi yirginqlik nomussizliⱪ» — buning toƣrisida Tǝwrat «Dan.» 9:24-27ni wǝ u toƣruluⱪ izaⱨatlarni kɵrüng.

■13:14 Dan. 9:27; Mat. 24:15; Luⱪa 21:20,21; 2Tes. 2:4

□13:17 «u künlǝrdǝ ⱨamilidar ayallar wǝ bala emitiwatⱪanlarning ⱨaliƣa way!» — undaⱪ kixilǝrgǝ ⱪeqix ǝpsiz bolidu, ǝlwǝttǝ.

□13:18 «Ⱪaqidiƣan waⱪtinglarning ⱪixⱪa toƣra kelip ⱪalmasliⱪi üqün dua ⱪilinglar» — Yǝⱨudiy diniy ǝrbablarning Tǝwrat ⱪanuniƣa bolƣan qüxǝnqisigǝ asasǝn, Yǝⱨudiylar adǝttǝ xabat (dǝm elix) künidǝ xǝⱨǝr dǝrwazisi wǝ dukanlarni taⱪixi kerǝk. Bu küni sǝpǝr ⱪilix mǝn’i ⱪilinƣan bolƣaqⱪa, Pǝlǝstindǝ turƣanlarƣa nisbǝtǝn yemǝklik setiwelix wǝ baxⱪa yǝrlǝrgǝ ⱪeqix intayin ⱪulaysiz bolidu. «Ⱪix»ta Yǝⱨudiyǝdǝ dǝrya-wadilarda su pat-pat texip turƣaqⱪa, ⱪixtimu ⱪeqix intayin tǝs bolidu.

■13:19 Mat. 24:21

□13:20 «U Ɵz talliƣanlar üqün» — grek tilida «U talliƣan talliƣanliri üqün» degǝnlik bilǝn ipadilinidu — Huda Ɵzining talliƣanliriƣa baƣliƣan muⱨǝbbitini alaⱨidǝ tǝkitlǝydu.

□13:21 ««Ⱪaranglar, bu yǝrdǝ Mǝsiⱨ bar!» yaki «ⱪaranglar, u ǝnǝ u yǝrdǝ!» desǝ, ixǝnmǝnglar» — «u» — Mǝsiⱨni kɵrsitidu.

■13:21 Mat. 24:23; Luⱪa 21:8.

■13:22 Ⱪan. 13:2; 2Tes. 2:11.

■13:24 Yǝx. 13:10; Əz. 32:7; Yo. 2:10,31; 3:15; Mat. 24:29; Luⱪa 21:25; Wǝⱨ. 6:12.

□13:25 «yultuzlar asmandin tɵkülüp qüxidu, asmandiki küqlǝr lǝrzigǝ kelidu» — «Yǝx.» 13:10, 34:4, «Yo.» 2:10ni kɵrüng. «Asmandiki küqlǝr» bǝlkim barliⱪ jin-xǝytanlarni kɵrsitidu; «lǝrzigǝ kelidu» bǝlkim ularning küqtin ⱪelixini kɵrsitidu.

■13:25 Yǝx. 13:10; 34:4.

□13:26 «Andin kixilǝr insan’oƣlining uluƣ küq-ⱪudrǝt wǝ xan-xǝrǝp bilǝn bulutlar iqidǝ keliwatⱪanliⱪini kɵridu» — «Dan.» 7:13ni kɵrüng.

■13:26 Dan. 7:10; Mat. 16:27; 24:30; Mar. 14:62; Luⱪa 21:27; Ros. 1:11; 1Tes. 4:16; 2Tes. 1:10; Wǝⱨ. 1:7.

□13:27 «dunyaning tɵt tǝripidin» — grek tilida «tɵt xamaldin» bilǝn ipadilinidu.

■13:28 Mat. 24:32; Luⱪa 21:29.

□13:29 «mǝn baya degǝnlirimning yüz beriwatⱪanliⱪini kɵrgininglarda, uning yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪini, ⱨǝtta ixik aldida turuwatⱪanliⱪini biliwelinglar» — bu tekisttiki «uning (yeⱪinlap ⱪalƣanliⱪi)» yaki insan’oƣlining ɵzini, yaki kelidiƣan künini, yaki Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrsitidu («Luⱪa» 21:31).

□13:30 «bu alamǝtlǝrning ⱨǝmmisi ǝmǝlgǝ axurulmay turup, bu dǝwr ɵtmǝydu» — ǝgǝr tilƣa elinƣan alamǝt Yerusalemning wǝyran boluxiƣa (miladiyǝ 70-yili) (13:2) ⱪaritilƣan bolsa, undaⱪta «dǝwr» degǝn sɵz tǝbiiyki (1) Əysaning dǝwridǝ yaxap ɵtkǝn adǝmlǝrni kɵrsitidu. Əgǝr Mǝsiⱨning dunyaƣa ⱪaytip kelixigǝ (13:26) ⱪaritilƣan bolsa, «dǝwr» degǝn sɵz bǝlkim (2) pütün Yǝⱨudiyǝ hǝlⱪini (3) bu ayǝtlǝrdǝ eytilƣan «dǝⱨxǝtlik azab-oⱪubǝt»tiki wǝⱪǝlǝrning baxlinix dǝwridǝ yaxiƣanlarni kɵrsitidu. Xunga barliⱪ wǝⱪǝlǝr xu dǝwr iqidǝ yüz beridu, degǝnlik bolidu. Bizningqǝ (3)-xǝrⱨ aldi-kǝyni ayǝtlǝrgǝ ǝng bap kelidu.

■13:31 Zǝb. 102:25-27; Yǝx. 40:8; 51:6; Ibr. 1:11.

■13:32 Mat. 24:36; Ros. 1:7.

■13:33 Mat. 24:42; 25:13; Luⱪa 12:40; 21:36; 1Tes. 5:6.