Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝxaya 19

Misir jazalinip, tǝrbiyǝ berilip saⱪaytilidu wǝ Hudaƣa ibadǝt ⱪilidu

1 Misir toƣruluⱪ yüklǝngǝn wǝⱨiy: —

Mana, Pǝrwǝrdigar tez uqidiƣan bulut üstigǝ minip,

Misirƣa yetip kelidu;

Misirdiki butlar uning aldida tǝwrinip ketidu,

Misirning yüriki bolsa iqidin erip ketidu.

2 — «Wǝ Mǝn Misirliⱪlarni bir-birigǝ ⱪarxi ⱪutritimǝn;

Ularning ⱨǝmmisi ɵz ⱪerindaxliriƣa ⱪarxi turixidu,

Ɵz ⱪoxniliri bilǝnmu soⱪixidu;

Xǝⱨǝr bilǝn xǝⱨǝr,

Padixaⱨliⱪ bilǝn padixaⱨliⱪ bir-birigǝ ⱪarxi urixidu;

3 Wǝ Misirning roⱨi ɵz iqidin yoⱪap ketidu;

Mǝn ularni mǝsliⱨǝtsiz ⱪaldurimǝn;

Xunga ular butlarni wǝ ǝrwaⱨlarni,

Ərwaⱨlarni qaⱪirƣuqilarni ⱨǝm palqilarni izdǝp mǝsliⱨǝt soraydu;

4 Mǝn Misirliⱪlarni rǝⱨimsiz bir ⱨɵkümranning ⱪoliƣa tapxurimǝn;

Əxǝddiy bir padixaⱨ ularning üstidin ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidu» — dǝp jakarlaydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigar;□

5 Ⱨǝm sular «dengiz»din yoⱪaydu,

Dǝryasi ⱪaƣjirap pütünlǝy ⱪurup ketidu;□

6 Dǝryalarni sesiⱪqiliⱪ ⱪaplaydu,

Misirning ɵstǝng-ⱪanalliri ⱪaƣjirap tügǝydu;

Ⱪomuxlar ⱨǝm yekǝnlǝr solixidu;

7 Nil dǝryasi boyidiki yǝrlǝr,

Nil dǝryasining ⱪuyulux aƣzidiki yǝrlǝr giyaⱨsiz ⱪalidu,

Nil dǝryasi boyidiki ziraǝtlǝrning ⱨǝmmisi ⱪurup, tozup, yoⱪilidu.

8 Beliⱪqilar bolsa zar ⱪaⱪxaydu;

Nil dǝryasiƣa ⱪarmaⱪ taxliƣuqilarning ⱨǝmmisi nalǝ kɵtüridu;

Sularning üstigǝ tor yayƣuqilarning bexi sanggilap ketidu.

9 Ziƣirqilar ⱨǝm libas toⱪuƣuqilar hijalǝtqiliktǝ ⱪalidu,

10 jǝmiyǝtning «tüwrük»liri parǝ-parǝ bolup,

Mǝdikarlarning kɵnglimu yerim bolidu.

11 Tolimu ǝhmǝⱪ Zoan xǝⱨirining ǝmǝldarliri!

Pirǝwnning ǝng dana mǝsliⱨǝtqiliridin ǝhmiⱪanǝ mǝsliⱨǝtlǝr qiⱪidu!

Silǝr ⱪandaⱪmu Pirǝwngǝ: —

«Mǝn bolsam danalarning ǝwladi,

Ⱪǝdimki padixaⱨlarning nǝslidurmǝn!» — dǝwatⱪansilǝr tehi?□

12 Misir, sening danixmǝnliring ⱨazir ⱪeni?

Ular danixmǝn bolsa, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning Misir toƣruluⱪ nemilǝrni kɵngligǝ pükkǝnlikini sanga ayan ⱪilsun!

13 Zoan xǝⱨirining ǝmǝldarliri nadanlaxti,

Mǝmfis xǝⱨirining ǝmǝldarliri aldinip kǝtti;

Misir ⱪǝbililirining «burjǝk tax»liri bolsa ularni eziⱪturup ⱪoydi.□

14 Pǝrwǝrdigar ularning arisiƣa bir ⱪaymuⱪturƣuqi roⱨni arilaxturiwǝtti;

Xunga birsi mǝst bolup ɵz ⱪusuⱪida teyilip ǝlǝng-sǝlǝng bolƣandǝk,

Ular Misirdikilǝrni ⱨǝrbir ixida ǝlǝng-sǝlǝng ⱪiliwǝtti.

15 Xuning bilǝn Misirƣa,

Bax, ⱪuyruⱪ, palma xehi yaki ⱪomuxlar ⱪilaliƣudǝk ⱨeqⱪandaⱪ amal ⱪalmaydu. □ ■

16 Xu küni Misirdikilǝr ⱪiz-ayallarƣa ohxap ⱪalidu,

Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar ⱪolini ularning üstigǝ tǝnglixi bilǝn titrǝp ⱪorⱪidu,

17 Ⱨǝmdǝ Yǝⱨuda zemini bolsa Misirƣa wǝⱨimǝ bolup ⱪalidu;

Qünki samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigarning bekitkǝn iradisi tüpǝylidin,

Yǝni Uning ɵzlirigǝ ⱪaritilƣan iradisi tüpǝylidin,

Kimgǝ Yǝⱨudaning gepi ⱪilinsila xu qɵqüydu.

18 Xu küni Ⱪanaanning tili sɵzlǝydiƣan,

Wǝ samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa beⱪinip sadiⱪliⱪ ⱪǝsimi ⱪilidiƣan Misirning bǝx xǝⱨiri bolidu;

Ulardin biri «Ⱨalak xǝⱨiri» dǝp atilidu.□ ■

19 Xu küni Misirning zemini otturisida Pǝrwǝrdigarƣa atalƣan bir ⱪurbangaⱨ,

Ⱨǝm qegrasida Pǝrwǝrdigarƣa atalƣan bir tüwrük bolidu.

20 Bular bolsa samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa ⱨǝm bǝlgǝ ⱨǝm xaⱨit bolidu;

Qünki ǝzgüqilǝr tüpǝylidin ular Pǝrwǝrdigarƣa nalǝ kɵtürgǝn bolidu;

U ularni ǝrkinlikkǝ qiⱪiridiƣan bir ⱪutⱪuzƣuqi ⱨǝm ⱪoƣdiƣuqini ǝwǝtidu.□

21 Pǝrwǝrdigar Misirliⱪlarƣa tonutulup ayan ⱪilinidu;

Xu küni Misir Pǝrwǝrdigarni tonuydu;

Ular uningƣa ⱪurbanliⱪ axliⱪ ⱨǝdiyǝliri bilǝn ibadǝt ⱪilidu;

Ular Pǝrwǝrdigarƣa ⱪǝsǝm iqidu wǝ uningƣa ǝmǝl ⱪilidu.■

22 Pǝrwǝrdigar Misirni uridu;

U ularni uridu ⱨǝm saⱪaytidu;

Xuning bilǝn ular Pǝrwǝrdigarning yeniƣa ⱪaytidu,

U ularning dua-tilawitini ⱪobul ⱪilip ularni saⱪaytidu.

23 Xu küni Misirdin Asuriyǝgǝ mangidiƣan, egiz kɵtürülgǝn tüz yol eqilidu;

Asuriyǝliklǝr Misirƣa kiridu,

Misirliⱪlar Asuriyǝgǝ kiridu;

Misir Asuriyǝ bilǝn billǝ Hudaning hizmǝt-ibaditidǝ bolidu.□

24 Xu küni Israil Misir wǝ Asuriyǝ bilǝn bir bolup,

Üqisi, yǝr yüzidikilǝrgǝ bǝht yǝtküzgüqilǝr bolidu.

25 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar ularƣa bǝht ata ⱪilip: —

«Hǝlⱪim bolƣan Misirƣa,

Ɵz ⱪolumning ijadi bolƣan Asuriyǝgǝ

Wǝ Ɵz mirasim bolƣan Israilƣa bǝht yar bolsun!» — dǝydu. □

□19:4 «mǝn Misirliⱪlarni rǝⱨimsiz bir ⱨɵkümranning ⱪoliƣa tapxurimǝn...» — muxu bexarǝtni bǝlkim awwal Efiopiyǝlik Pianⱪi (miladiyǝdin ilgiriki 715-yili), Asuriyǝlik Sargon (20-babni kɵrüng), Asuriyǝlik Sǝnnaherib wǝ yaki keyinki Pars padixaⱨliri Kambisis (miladiyǝdin ilgiriki 525-yili), andin Ataksǝrksis (III) «Oⱪus» ⱪatarliⱪlar (miladiyǝdin ilgiriki 343-yili) tǝripidin ǝmǝlgǝ axurulƣan idi.

□19:5 «sular «dengiz»din yoⱪaydu» — muxu yǝrdǝ «dengiz» Nil dǝryasini kɵrsitidu.

□19:11 «Pirǝwn» — Misir padixaⱨlirining dǝwr-dǝwrgiqǝ ixlǝtkǝn unwani. «Mǝn bolsam... ⱪǝdimki padixaⱨlarning nǝslidurmǝn!» — Misirning ɵrp-adǝtliri boyiqǝ, padixaⱨning mǝsliⱨǝtqilirining ⱨǝmmisi yuⱪiri tǝbiⱪilik yaki padixaⱨ jǝmǝtidin boluxi kerǝk idi.

□19:13 «Mǝmfis» — yaki «Nof». «Misir ⱪǝbililirining «burjǝk tax»liri» — bǝlkim Misir jǝmiyitidiki mɵtiwǝrlǝrdur.

□19:15 «Bax, ⱪuyruⱪ, palma xehi, ⱪomux» — bǝlkim Misir jǝmiyitidiki ⱨǝrhil tǝbiⱪidiki adǝmlǝrni bildüridu.

■19:15 Yǝx. 9:13

□19:18 «Ⱪanaanning tili» — «Ⱪanaan» Pǝlǝstin, yǝni Israilning zemini, ⱨazirⱪi «Israiliyǝ»ni kɵrsitidu. Xunga ular ibraniy tilini sɵzlixidu.

■19:18 Ⱪan. 10:20; Yǝr. 12:16

□19:20 «Bular .. Pǝrwǝrdigarƣa ⱨǝm bǝlgǝ ⱨǝm xaⱨit bolidu; qünki ǝzgüqilǝr tüpǝylidin ular Pǝrwǝrdigarƣa nalǝ kɵtürgǝn bolidu; u ularni ǝrkinlikkǝ qiⱪiridiƣan bir ⱪutⱪuzƣuqi ⱨǝm ⱪoƣdiƣuqini ǝwǝtidu...» — (18-22-ayǝtlǝr) — Muxu ayǝtlǝrdiki bexarǝt bǝlkim ahirⱪi zamanda ǝmǝlgǝ axurulidu. Bǝzi alimlar bexarǝtlǝr miladiyǝdin ilgiriki 4-1-ǝsirlǝrdǝ «ⱪismǝn ǝmǝlgǝ axurulƣan» dǝp ⱪaraydu. Xu zamanlarda Misir nurƣun Yǝⱨudiy musapirlarni ⱪobul ⱪilip, ularƣa Misirning qegrisiƣa yeⱪin jayda yengi bir ibadǝthanini ⱪuruxⱪa yol ⱪoydi wǝ ⱨǝtta uni ⱪuruxⱪa yardǝm bǝrdi. Miladiyǝdin keyin Misirdiki mǝsiⱨiy jamaǝtlǝrmu naⱨayiti kɵp bolƣan.

■19:21 Mal. 1:11

□19:23 «Xu küni Misirdin Asuriyǝgǝ mangidiƣan, egiz kɵtürülgǝn tüz yol eqilidu...» — muxu yol ⱨeliⱨǝm mǝwjut. Biraⱪ Israil ⱨǝm Misir wǝ Suriyǝlǝr otturisidiki munasiwǝt yahxi bolmiƣaqⱪa, yol uzundin buyan etiklik ⱨalǝttǝ turmaⱪta.

□19:25 «Hǝlⱪim bolƣan Misirƣa, Ɵz ⱪolumning ijadi bolƣan Asuriyǝgǝ wǝ Ɵz mirasim bolƣan Israilƣa bǝht yar bolsun!» — pikrimizqǝ muxu bexarǝtning (1-25-ayǝtlǝrning) ahirⱪi ⱪismi («xu küni Misirdikilǝr ⱪiz-ayallarƣa ohxap ⱪalidu...» yǝni 16-ayǝttin baxlap) tehi ǝmǝlgǝ axurulmiƣan. Yǝxayaning dǝwridikilǝr üqün, bu bexarǝt ularning Misirƣa ⱪoxuluxⱪa bolmaydiƣanliⱪini bildürgǝn; bundaⱪ ⱪilix Pǝrwǝrdigarƣa ixǝnmǝslikkǝ barawǝr. Bexarǝttǝ, ular Misirƣa ǝmǝs, bǝlki Misir ɵzlirigǝ beⱪindi bolidu, deyilidu. Ahirda Huda Misirliⱪlarni Israillar ⱪorⱪidiƣan Asuriyǝliklǝr bilǝn billǝ Ɵzigǝ, xundaⱪla Israilƣa beⱪinduridu.