18
Yǝxayaning Efiopiyidin kǝlgǝn ǝlqilǝrgǝ bǝrgǝn bexariti
1-2 Aⱨ, Efiopiyǝ dǝryalirining boyliridiki ⱪanatlarning wiȥildiƣan awazliri bilǝn ⱪaplanƣan yǝr-zemin! —
Sǝn ⱪomux kemilǝr üstidǝ ǝlqilǝrni dengizdin ɵtküzüp ǝwǝtisǝn;
— I yǝl tapan hǝwǝrqilǝr,
Egiz boyluⱪ ⱨǝm siliⱪ terilik bir ǝlgǝ,
Yiraⱪ-yeⱪinlarƣa ⱪorⱪunq bolidiƣan bir millǝtkǝ,
Zemini dǝryalar tǝripidin bɵlüngǝn,
Küqlük, tajawuzqi bir ǝlgǝ ⱪaytip beringlar!«Aⱨ, Efiopiyǝ dǝryalirining boyliridiki ⱪanatlarning wiȥildiƣan awazliri bilǝn ⱪaplanƣan yǝr-zemin!» — miladiyǝdin ilgiriki 715-yili, Efiopiyǝning padixaⱨi Pianⱪi Misirni ixƣal ⱪilip yengi bir sulalini (Misirdiki 25-sulalǝ) bǝrpa ⱪilƣandin keyin, Asuriyǝ imperiyǝsigǝ ⱪarxi bir ittipaⱪni xǝkillǝndürüx ümididǝ, ottura xǝrⱪtiki barliⱪ dɵlǝtlǝrgǝ ǝlqilǝrni ǝwǝtti. Muxu babta Yǝxaya ǝlqilǝrning aldiƣa kelip, ularni ⱪayturmaⱪqi bolup, yuⱪiriⱪi hǝwǝrni yǝtküzidu. «I yǝl tapan hǝwǝrqilǝr, egiz boyluⱪ ⱨǝm siliⱪ terilik bir ǝlgǝ, ...zemini dǝryalar tǝripidin bɵlüngǝn, küqlük, tajawuzqi bir ǝlgǝ ⱪaytip beringlar!» — Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr ǝlqilǝrni ɵz dɵlitigǝ (Efiopiyiliklǝr egiz boyluⱪ, siliⱪ terilik, ǝxǝddiy bir hǝlⱪ idi) ⱪaytixni dǝwǝt ⱪilidu. U ular arⱪiliⱪ yǝnǝ, kǝlgüsidǝ pütkül dunya Pǝrwǝrdigarƣa boysunidu, dǝp jakarlimaⱪqi. Xuning bilǝn tǝng, u Yerusalemdikilǝrgǝ muxu ittipaⱪning paydisizliⱪini, Pǝrwǝrdigarƣa tayanmisa ⱨǝmmǝ ixlirining ⱪuruⱪ bolidiƣanliⱪini dǝwatidu, ǝlwǝttǝ.
Jaⱨanda turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisi,
Jimiki yǝr yüzidikilǝr!
Taƣlarda bir tuƣ kɵtürülgǝndila,
Kɵrünglar!
Kanay qelinƣandila,
Anglanglar!... «tuƣ» ... «kanay» — bularning nemini bildüridiƣanliⱪini bilix üqün, 11-bab ⱨǝm 27-babni kɵrüng. «Tuƣ» ⱨǝm ⱪutulux bǝlgisi ⱨǝm dunyadiki ǝng ahirⱪi urux bilǝn munasiwǝtlik. kanay Hudaning ɵz ⱪowmini ɵzigǝ qaⱪirixⱪa ixlitilidu.
Qünki Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: —
Mǝn tinqliⱪta turimǝn,
Nur üstidǝ yalildap turƣan issiⱪtǝk,
Issiⱪ ⱨosul mǝzgilidiki xǝbnǝmlik buluttǝk,
Ɵz turalƣumda kɵzitimǝn;«Mǝn tinqliⱪta turimǝn, nur üstidǝ yalildap turƣan issiⱪtǝk, issiⱪ ⱨosul mǝzgilidiki xǝbnǝmlik buluttǝk, Ɵz turalƣumda kɵzitimǝn» — issiⱪ ⱨǝm xǝbnǝm gaⱨida kɵrünmigini bilǝn, ularning ⱨosulƣa bolƣan tǝsiri naⱨayiti küqlüktur. Hudamu ohxaxla daim «tinq» ⱨǝm kɵrünmǝydu; u ⱨeqnemini demigǝndǝk yaki ⱪilmiƣandǝk turidu. Bu dunyadiki nurƣun ixlar hudasiz ⱪilinƣandǝk bolƣini bilǝn (demǝk, Hudaning küq-ⱪudriti xu ixlarƣa kerǝk ǝmǝstǝk turƣini bilǝn), Huda ⱨaman Ɵz hǝlⱪi bilǝn billǝ bolidu, ⱨǝmmǝ ixlarning arⱪisida turidu ⱨǝm bǝlgilǝngǝn waⱪitta ⱪolini sozidu (5- ⱨǝm 6-ayǝtni kɵrüng).
Qünki ⱨosul elix aldida,
Üzüm qeqǝkligǝndin keyin,
Qeqǝklǝr üzüm bolƣanda,
U putiƣuqi piqaⱪlar bilǝn bihlarni kesip,
Ⱨǝm xahlirini kesip taxlaydu.«Ⱨosul elix aldida, ... qeqǝklǝr üzüm bolƣanda, U putiƣuqi piqaⱪlar bilǝn bihlarni kesip, ⱨǝm xahlirini kesip taxlaydu» — demǝk, muxu dunyadiki ⱨɵkümdarlar «Ⱨosul, yǝni dunyadiki barliⱪ ǝl-yurtlar bizningki» degǝndǝ, Huda tuyuⱪsiz ⱨǝmmisini ularning ⱪolidin elip taxlap ularni yǝrgǝ ⱪaritip ⱪoyidu.
Ular yiƣixturulup taƣdiki alƣur ⱪuxlarƣa,
Yǝr yüzidiki ⱨaywanlarƣa ⱪaldurulidu.
Alƣur ⱪuxlar ulardin ozuⱪlinip yazni ɵtküzidu,
Yǝr yüzidiki ⱨaywanlar ular bilǝn ⱪixni ɵtküzidu.«... Alƣur ⱪuxlar ulardin ozuⱪlinip yazni ɵtküzidu, yǝr yüzidiki ⱨaywanlar ular bilǝn ⱪixni ɵtküzidu» — bu ix waⱪitliⱪ ǝmǝs, bǝlki Hudaning muxu dunyadiki ⱨɵkümdarlardin ⱨoⱪuⱪni tartiwelip, ularning urux-jedǝllirini ahirlaxturup, dunyadiki ⱨaywanlarƣa tügimǝs aramliⱪ beridiƣanliⱪini bildüridu.
Xu künidǝ samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarƣa bir sowƣat elip kelinidu;
Yǝni egiz boyluⱪ ⱨǝm siliⱪ terilik bir millǝttin,
Yiraⱪ-yeⱪinlarƣa ⱪorⱪunq bolidiƣan bir ǝldin,
Zemini dǝryalar tǝripidin bɵlüngǝn,
Küqlük, tajawuzqi bir millǝttin berilidu;
Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari Pǝrwǝrdigarning nami bolƣan jayƣa,
Yǝni Zion teƣiƣa elip kelinidu. «Xu künidǝ ... Pǝrwǝrdigarƣa bir sowƣat elip kelinidu... Pǝrwǝrdigarning nami bolƣan jayƣa, yǝni Zion teƣiƣa elip kelinidu» — demǝk, Efiopiyǝliklǝr Hudani tonuydu ⱨǝm Hudaƣa ⱪilƣan ibaditi ⱪobul ⱪilinidu. Xübⱨisizki, ular muxu yǝrdǝ ɵzila ǝmǝs, bǝlki dunyadiki barliⱪ millǝtlǝrgǝ wǝkil bolup, Pǝrwǝrdigarƣa beⱪinidu.
 
 

18:1-2 «Aⱨ, Efiopiyǝ dǝryalirining boyliridiki ⱪanatlarning wiȥildiƣan awazliri bilǝn ⱪaplanƣan yǝr-zemin!» — miladiyǝdin ilgiriki 715-yili, Efiopiyǝning padixaⱨi Pianⱪi Misirni ixƣal ⱪilip yengi bir sulalini (Misirdiki 25-sulalǝ) bǝrpa ⱪilƣandin keyin, Asuriyǝ imperiyǝsigǝ ⱪarxi bir ittipaⱪni xǝkillǝndürüx ümididǝ, ottura xǝrⱪtiki barliⱪ dɵlǝtlǝrgǝ ǝlqilǝrni ǝwǝtti. Muxu babta Yǝxaya ǝlqilǝrning aldiƣa kelip, ularni ⱪayturmaⱪqi bolup, yuⱪiriⱪi hǝwǝrni yǝtküzidu. «I yǝl tapan hǝwǝrqilǝr, egiz boyluⱪ ⱨǝm siliⱪ terilik bir ǝlgǝ, ...zemini dǝryalar tǝripidin bɵlüngǝn, küqlük, tajawuzqi bir ǝlgǝ ⱪaytip beringlar!» — Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr ǝlqilǝrni ɵz dɵlitigǝ (Efiopiyiliklǝr egiz boyluⱪ, siliⱪ terilik, ǝxǝddiy bir hǝlⱪ idi) ⱪaytixni dǝwǝt ⱪilidu. U ular arⱪiliⱪ yǝnǝ, kǝlgüsidǝ pütkül dunya Pǝrwǝrdigarƣa boysunidu, dǝp jakarlimaⱪqi. Xuning bilǝn tǝng, u Yerusalemdikilǝrgǝ muxu ittipaⱪning paydisizliⱪini, Pǝrwǝrdigarƣa tayanmisa ⱨǝmmǝ ixlirining ⱪuruⱪ bolidiƣanliⱪini dǝwatidu, ǝlwǝttǝ.

18:3 ... «tuƣ» ... «kanay» — bularning nemini bildüridiƣanliⱪini bilix üqün, 11-bab ⱨǝm 27-babni kɵrüng. «Tuƣ» ⱨǝm ⱪutulux bǝlgisi ⱨǝm dunyadiki ǝng ahirⱪi urux bilǝn munasiwǝtlik. kanay Hudaning ɵz ⱪowmini ɵzigǝ qaⱪirixⱪa ixlitilidu.

18:4 «Mǝn tinqliⱪta turimǝn, nur üstidǝ yalildap turƣan issiⱪtǝk, issiⱪ ⱨosul mǝzgilidiki xǝbnǝmlik buluttǝk, Ɵz turalƣumda kɵzitimǝn» — issiⱪ ⱨǝm xǝbnǝm gaⱨida kɵrünmigini bilǝn, ularning ⱨosulƣa bolƣan tǝsiri naⱨayiti küqlüktur. Hudamu ohxaxla daim «tinq» ⱨǝm kɵrünmǝydu; u ⱨeqnemini demigǝndǝk yaki ⱪilmiƣandǝk turidu. Bu dunyadiki nurƣun ixlar hudasiz ⱪilinƣandǝk bolƣini bilǝn (demǝk, Hudaning küq-ⱪudriti xu ixlarƣa kerǝk ǝmǝstǝk turƣini bilǝn), Huda ⱨaman Ɵz hǝlⱪi bilǝn billǝ bolidu, ⱨǝmmǝ ixlarning arⱪisida turidu ⱨǝm bǝlgilǝngǝn waⱪitta ⱪolini sozidu (5- ⱨǝm 6-ayǝtni kɵrüng).

18:5 «Ⱨosul elix aldida, ... qeqǝklǝr üzüm bolƣanda, U putiƣuqi piqaⱪlar bilǝn bihlarni kesip, ⱨǝm xahlirini kesip taxlaydu» — demǝk, muxu dunyadiki ⱨɵkümdarlar «Ⱨosul, yǝni dunyadiki barliⱪ ǝl-yurtlar bizningki» degǝndǝ, Huda tuyuⱪsiz ⱨǝmmisini ularning ⱪolidin elip taxlap ularni yǝrgǝ ⱪaritip ⱪoyidu.

18:6 «... Alƣur ⱪuxlar ulardin ozuⱪlinip yazni ɵtküzidu, yǝr yüzidiki ⱨaywanlar ular bilǝn ⱪixni ɵtküzidu» — bu ix waⱪitliⱪ ǝmǝs, bǝlki Hudaning muxu dunyadiki ⱨɵkümdarlardin ⱨoⱪuⱪni tartiwelip, ularning urux-jedǝllirini ahirlaxturup, dunyadiki ⱨaywanlarƣa tügimǝs aramliⱪ beridiƣanliⱪini bildüridu.

18:7 «Xu künidǝ ... Pǝrwǝrdigarƣa bir sowƣat elip kelinidu... Pǝrwǝrdigarning nami bolƣan jayƣa, yǝni Zion teƣiƣa elip kelinidu» — demǝk, Efiopiyǝliklǝr Hudani tonuydu ⱨǝm Hudaƣa ⱪilƣan ibaditi ⱪobul ⱪilinidu. Xübⱨisizki, ular muxu yǝrdǝ ɵzila ǝmǝs, bǝlki dunyadiki barliⱪ millǝtlǝrgǝ wǝkil bolup, Pǝrwǝrdigarƣa beⱪinidu.