Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝxaya 17

Dǝmǝxⱪ wǝ Əfraim toƣruluⱪ bir bexarǝt

1 Dǝmǝxⱪ toƣruluⱪ yüklǝngǝn wǝⱨiy: —

Mana, Dǝmǝxⱪ xǝⱨǝr bolup turuwǝrmǝy, naⱨayiti bir dɵwǝ harabiliⱪⱪa aylandurulidu.

2 Aroǝrdiki xǝⱨǝrlǝr adǝmzatsiz bolup,

Ⱪoy padiliriƣa ⱪaldurulidu,

Ular tinq-aman yatidu,

Ularni ⱪorⱪutⱪudǝk ⱨeqbir adǝmmu kɵrünmǝydu.

3 Əfraimda bolsa, ⱪorƣanliⱪ xǝⱨǝrlǝr yoⱪilidu,

Dǝmǝxⱪning xaⱨanǝ ⱨoⱪuⱪi,

Suriyǝning ⱪalduⱪliri yoⱪilidu;

Ular «Israilning xɵⱨriti»dǝk yoⱪ bolidu.

— dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.□

4 Xu küni xundaⱪ boliduki, Yaⱪupning xɵⱨriti suslixip,

Tenidiki semiz ǝtlǝr sizip ketidu.

5 Ularning ⱨali bolsa ormiqi buƣday orƣandin keyin,

Yǝni biliki bilǝn yiƣip orƣandin keyin,

Ⱨǝtta Rǝfayim jilƣisida adǝmlǝr baxaⱪlarni tǝrgǝndin keyinki ⱨalǝtkǝ ohxax, ⱪalƣini yoⱪ deyǝrlik bolidu;□

6 Ⱨalbuki, yǝnǝ azraⱪ tǝrgüdǝk baxaⱪ,

Zǝytun dǝrihi silkingǝndin keyin,

Əng uqida ikki-üq tal mewǝ,

Kɵp mewiligǝn xahlirida tɵt-bǝx tal mewǝ ⱪaldurulidu,

— dǝydu Israilning Hudasi bolƣan Pǝrwǝrdigar.

7 — Xu küni insan bolsa Yaratⱪuqisiƣa nǝzirini tikidu,

Kɵzi Israildiki Muⱪǝddǝs Bolƣuqida bolidu.

8 Ular ɵz ⱪurbangaⱨliriƣa, yǝni ɵz ⱪoli bilǝn yasiƣanliriƣa,

Yaki barmaⱪliri bilǝn xǝkillǝndürgǝnlirigǝ ⱨeq ⱪarimaydu,

Nǝ «Axǝraⱨ»larƣa nǝ «kün tüwrükliri»gǝ ⱨeq ümid baƣlimaydu.□

9 Xu künidǝ uning ⱪorƣanliⱪ xǝⱨǝrliri,

Əslidiki Israillarning aldida qatⱪalliⱪⱪa wǝ taⱪir taƣlarƣa aylandurulƣan harabǝ xǝⱨǝrlǝrdǝk,

Ⱨǝmmisi wǝyran bolup ketidu. □

10 Qünki nijating bolƣan Hudani untup ⱪalding,

Küqüng bolƣan «Ⱪoram Tax Bolƣuqi»ni ǝslimiding;

Xunga sǝn «sǝrhil» ɵsümlüklǝrni tikip ⱪoyƣining bilǝn,

Wǝ yaⱪa yurttiki üzüm tallirini tikkining bilǝn,□

11 Ularni tikkǝn künila yaxartⱪining bilǝn,

Tikkǝn ǝtisila ularni qeqǝklǝtkining bilǝn,

Ⱨosuliƣa erixkǝn künidǝ, u pǝⱪǝt bir patman dawaliƣusiz ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt bolidu, halas!□

12 Ⱨǝy! Kɵp hǝlⱪlǝrning quⱪan-sürǝnliri!

Ular dengiz-okyanlarni urƣutup dolⱪunlardǝk xawⱪunlarni kɵtüridu,

Aⱨ, ǝllǝrning ⱪaynam-taxⱪinliri!

Dolⱪunlanƣan küqlük sulardǝk ular ⱪaynam-taxⱪinlarni kɵtüridu.

13 Əllǝr uluƣ sularning ⱪaynam-taxⱪinliridǝk dolⱪunlinip ketidu;

Biraⱪ U ularning dǝkkisini berixi bilǝnla, ular yiraⱪⱪa bǝdǝr ⱪeqip ketidu.

Ular taƣdiki ot-qɵplǝrning topa-topanliri xamalda yiraⱪlarƣa uquruwetilgǝndǝk,

Ⱪara ⱪuyun aldida qang-tozanglar ⱪuyun bolƣandǝk ⱨǝydiwetilidu!■

14 Kǝqtǝ — wǝⱨimǝ!

Tang sǝⱨǝrdǝ — yoⱪ biraⱪ!

Mana bizni bulap kǝtkǝnlǝrning nesiwisi,

Bizdin olja-ƣǝniymǝt eliwalƣanlarning aⱪiwitidur!

□17:3 «Ular «Israilning xɵⱨriti»dǝk yoⱪ bolidu» — sɵzmusɵz tǝrjimǝ ⱪilƣanda, «Ular Israilning xɵⱨritidǝk bolidu». Oylaymizki, muxu sɵz kinayilik gǝp bolup: — «xɵⱨriti yoⱪ» degǝnlik (4-ayǝtni kɵrüng). Bǝzi alimlar, kǝlgüsidǝ Israilning xɵⱨriti ǝsligǝ kǝltürülidu, xunga Dǝmǝxⱪningmu xɵⱨriti bolidu, dǝp ⱪaraydu.

□17:5 «Ularning ⱨali bolsa ormiqi buƣday orƣandin keyin, yǝni biliki bilǝn yiƣip orƣandin keyin, ... ⱪalƣini yoⱪ deyǝrlik bolidu» — demǝk, ormiqi ǝgǝr bilikini ixlitip orsa, naⱨayiti az baxaⱪlar ⱪelip ⱪalidu; Rǝfayim (Rǝfayiylarning) jilƣisi Yerusalemning jǝnub tǝripidǝ, u yǝrgǝ kǝmbǝƣǝllǝr berip ormiqilar ⱪaldurƣan buƣdayni terǝtti; ǝlwǝttǝ tǝrgǝndin keyin ⱪalƣan buƣday «yoⱪ deyǝrlik» bolidu; Hudaning jazasi bilǝn Əfraimning adǝmliri, xɵⱨriti, ⱨǝmmisi ohxaxla «yoⱪ deyǝrlik» bolidu. Muxu balayi’apǝtlǝr Asuriyǝ imperiyǝsining birnǝqqǝ ⱪetimliⱪ tajawuzliri bilǝn ularning bexiƣa kǝldi. Ahirida Asuriyǝ Əfraimdiki kɵp aⱨalini sürgün ⱪildi (miladiyǝdin ilgiriki 722-yili).

□17:8 «Ular ɵz ⱪurbangaⱨliriƣa... nǝ «Axǝraⱨ»larƣa nǝ «kün tüwrükliri»gǝ ⱨeq ümid baƣlimaydu» — muxu ayǝttiki ⱪurbangaⱨlar wǝ «kün tüwrükliri», xübⱨisizki, butlarƣa qoⱪunuxta ixlitidiƣan nǝrsilǝr. «Axǝraⱨlar» degǝn butlar bǝlkim butpǝrǝslikkǝ beƣixlanƣan dǝrǝhliklǝr idi. Dǝrǝhlǝr bǝlkim «ayal mǝbud» xǝklidǝ oyulƣan yaki nǝⱪixlǝngǝn bolsa kerǝk. Adǝmlǝrning hiyallirida, muxu mǝbud «zeminni munbǝtlik ⱪilarmix» wǝ «ayallarni tuƣumqan ⱪilarmix». Bularƣa qoⱪunux adǝtlirining ⱨǝrhil jinsiy ǝhlaⱪsizliⱪ bilǝn munasiwiti bar idi. Xu sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda az bir ⱪisim Əfraimdikilǝr Hudaƣila ümid-ixǝnq baƣlaydu. Bexarǝtning bir ⱪetimliⱪ ǝmǝlgǝ axuruluxini «2Tar.» 30-31-babtin, 34:9-ayǝttinmu kɵrgili bolidu.

□17:9 «ǝslidiki Israillarning aldida qatⱪalliⱪⱪa wǝ taⱪir taƣlarƣa aylandurulƣan harabǝ xǝⱨǝrlǝrdǝk...» — muxu kona «harabǝ xǝⱨǝrlǝr», Yǝxua pǝyƣǝmbǝrning yetǝkqilikidǝ, Israillar Hudaƣa tayinip zeminni ixƣal ⱪilƣanda wǝyran ⱪilinƣanidi. Xu harabǝ kona xǝⱨǝrlǝr ularƣa Hudaƣa tayinix kerǝklikini ǝslitixi kerǝk idi.

□17:10 «Xunga sǝn «sǝrhil» ɵsümlüklǝrni tikip ⱪoyƣining bilǝn, wǝ yaⱪa yurttiki üzüm tallirini tikkining bilǝn,...» — muxu ayǝttiki «ɵsümlüklǝr» hurapiyliⱪ bilǝn tikilgǝn, adǝmni bay ⱪilidiƣan yaki rawaj tapⱪuzidiƣan «seⱨriy ɵsümlüklǝr»mix.

□17:11 «Ⱨosuliƣa erixkǝn künidǝ, u pǝⱪǝt bir patman dawaliƣusiz ⱪayƣu-ⱨǝsrǝt bolidu, halas!» — pütkül ayǝtning baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimisi boluxi mumkin.

■17:13 Ayup 21:18; Zǝb. 1:4; 35:5; 83:13-15; Ⱨox. 13:3