Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝxaya 28

Əfraim, yǝni «ximaliy padixaⱨliⱪ» toƣruluⱪ bir bexarǝt •••• Birdinbir ul nemǝ?

1 Əfraimdiki mǝyhorlarning bexidiki tǝkǝbburluⱪ bilǝn taⱪiwalƣan güllük tajiƣa way!

Munbǝt jilƣining bexiƣa taⱪiwalƣan,

Yǝni ularning solixip ⱪalƣan «pǝhri» bolƣan güligǝ way!

I xarabning ǝsiri bolƣanlar!□

2 Mana, Rǝb bir küq wǝ ⱪudrǝt igisini ⱨazirlidi;

U bolsa, mɵldürlük judun ⱨǝm wǝyran ⱪilƣuqi borandǝk,

Dǝⱨxǝt bilǝn taxⱪan kǝlkün suliridǝk,

Əxǝddiylǝrqǝ tajni yǝrgǝ uridu.

3 Əfraimdiki mǝyhorlarning bexidiki tǝkǝbburluⱪ bilǝn taⱪiwalƣan güllük taji ayaƣ astida qǝylinidu;

4 Wǝ munbǝt jilƣining bexida taⱪiwalƣan,

Ularning «pǝhri» bolƣan solixip ⱪalƣan güli bolsa,

Baldur pixⱪan ǝnjürdǝk bolidu;

Uni kɵrgǝn kixi kɵrüpla,

Ⱪoliƣa elip kap etip yutuwalidu.

5 Xu künidǝ, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar Ɵz hǝlⱪining ⱪaldisi üqün xǝrǝplik bir taj,

Xundaⱪla kɵrkǝm bir qǝmbirǝk bolidu.

6 U yǝnǝ ⱨɵküm qiⱪirixⱪa olturƣanlarƣa toƣra ⱨɵküm qiⱪarƣuqi Roⱨ,

Wǝ dǝrwazida jǝngni qekindürgüqigǝ küq bolidu. □

Yerusalemdiki ǝmirlǝrning ǝⱨwali •••• Kim Hudaning sɵzini qüxinǝlǝydu?

7 Biraⱪ bularmu xarab arⱪiliⱪ hatalaxti,

Ⱨaraⱪ bilǝn eziⱪip kǝtti: —

Ⱨǝm kaⱨin ⱨǝm pǝyƣǝmbǝr ⱨaraⱪ arⱪiliⱪ eziⱪip kǝtti;

Ular xarab tǝripidin yutuwelinƣan;

Ular ⱨaraⱪ tüpǝylidin ǝlǝng-sǝlǝng bolup eziⱪip kǝtti;

Ular aldin kɵrüxtin adaxti,

Ⱨɵküm ⱪilixta eziⱪixti;□ ■

8 Qünki ⱨǝmmǝ dastihan box orun ⱪalmay ⱪusuⱪ wǝ nijasǝt bilǝn toldi. □

Əmirlǝr Yǝxayani mazaⱪ ⱪilidu

9 «U kimgǝ bilim ɵgǝtmǝkqidu?

U zadi kimni muxu hǝwǝrni qüxinidiƣan ⱪilmaⱪqidu?» □

Yǝxaya jawab beridu

10 Eƣizlandurulƣanlarƣa ǝmǝsmu?! Əmqǝktin ayrilƣan bowaⱪlarƣa ǝmǝsmu?!

Qünki hǝwǝr bolsa wǝzmuwǝz, wǝzmuwǝzdur,

Ⱪurmuⱪur, ⱪurmuⱪurdur,

Bu yǝrdǝ azraⱪ,

Xu yǝrdǝ azraⱪ bolidu...□

11 Qünki duduⱪlaydiƣan lǝwlǝr wǝ yat bir til bilǝn U muxu hǝlⱪⱪǝ sɵz ⱪilidu.□ ■

12 U ularƣa: —

«Mana, aram muxu yǝrdǝ,

Ⱨali yoⱪlarni aram aldurunglar;

Yengilinix muxudur» — degǝn,

Biraⱪ ular ⱨeqnemini anglaxni halimiƣan.□

13 Xunga Pǝrwǝrdigarning sɵzi ularƣa: —

«Wǝzmuwǝz, wǝzmuwǝzdur,

Ⱪurmuⱪur, ⱪurmuⱪurdur.

Muxu yǝrgǝ azraⱪ,

Xu yǝrgǝ azraⱪ bolidu;

Xuning bilǝn ular aldiƣa ketiwetip,

Putlixip, ongda qüxidu,

Sundurulup,

Tuzaⱪⱪa qüxüp tutulup ⱪalidu.□ ■

14 — Xunga ⱨǝy silǝr mazaⱪ ⱪilƣuqilar, Yerusalemda turƣan muxu hǝlⱪni idarǝ ⱪilƣuqilar,

Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglap ⱪoyunglar!

15 Qünki silǝr: — «Biz ɵlüm bilǝn ǝⱨdǝ tüzduⱪ,

Tǝⱨtisara bilǝn billǝ bir kelixim bekittuⱪ;

Ⱪamqa taxⱪindǝk ɵtüp kǝtkǝndǝ,

U bizgǝ tǝgmǝydu;

Qünki yalƣanqiliⱪni baxpanaⱨimiz ⱪilduⱪ,

Yalƣan sɵzlǝr astida mɵkünüwalduⱪ» — dedinglar,□

16 Xunga Rǝb Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: —

Mana, Zionda ul bolux üqün bir Tax,

Sinaⱪtin ɵtküzülgǝn bir tax,

Ⱪimmǝtlik bir burjǝk texi,

Ixǝnqlik ⱨǝm muⱪim ul texini salƣuqi Mǝn bolimǝn.

Uningƣa ixinip tayanƣan kixi ⱨeq ⱨoduⱪmaydu, aldirimaydu.□ ■

17 Wǝ Mǝn adalǝtni ɵlqǝm tanisi ⱪilimǝn,

Ⱨǝⱪⱪaniyliⱪni bolsa tik ɵlqigüq yip ⱪilimǝn;

Mɵldür baxpanaⱨi bolƣan yalƣanqiliⱪni süpürüp taxlaydu,

Wǝ kǝlkün mɵküwalƣan jayini texip ǝpketidu.□

18 Xuning bilǝn ɵlüm bilǝn tüzgǝn ǝⱨdǝnglar bikar ⱪiliwetilidu;

Silǝrning tǝⱨtisara bilǝn bekitkǝn keliximinglar aⱪmaydu;

Ⱪamqa taxⱪindǝk ɵtüp kǝtkǝndǝ,

Silǝr uning bilǝn qǝyliwetilisilǝr.

19 U ɵtüp ketixi bilǝnla silǝrni tutidu;

Ⱨǝm sǝⱨǝr-sǝⱨǝrlǝrdǝ,

Ⱨǝm keqǝ-kündüzlǝrdimu u ɵtüp turidu,

Bu hǝwǝrni pǝⱪǝt anglap qüxinixning ɵzila wǝⱨimigǝ qüxüx bolidu.

20 Qünki kariwat sozulup yetixⱪa ⱪisⱪiliⱪ ⱪilidu,

Yotⱪan bolsa adǝm tügülüp yatsimu tarliⱪ ⱪilidu.□

21 Qünki Pǝrwǝrdigar Ɵz ixini,

Yǝni Ɵzining ƣǝyriy ǝmilini yürgüzüx üqün,

Ɵzigǝ yat bolƣan ixni wujudⱪa qiⱪirix üqün,

Pǝrazim teƣida turƣinidǝk ornidin turidu,

U Gibeon jilƣisida ƣǝzǝplǝnginidǝk ƣǝzǝplinidu;□

22 Xunga mazaⱪ ⱪilƣuqilar bolmanglar;

Bolmisa, kixǝnliringlar qing bolidu;

Qünki mǝn samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Rǝb Pǝrwǝrdigardin bir ⱨalakǝt toƣrisida,

Yǝni pütkül yǝr yüzigǝ ⱪǝt’iylik bilǝn bekitkǝn bir ⱨalakǝt toƣrisidiki hǝwǝrni angliƣanmǝn.

Əⱪilliⱪ deⱨⱪanning terix-yiƣixi toƣrisida bir tǝmsil

23 — Ⱪulaⱪ selinglar, awazimni anglanglar;

Tingxanglar, sɵzlirimni anglanglar.

24 Yǝr ⱨǝydigüqi deⱨⱪan terix üqün yǝrni kün boyi ⱨǝydǝmdu?

U pütün kün yǝrni aƣdurup,

Qalmilarni ezǝmdu?

25 U yǝrning yüzini tǝkxiligǝndin keyin,

Ⱪarakɵz bǝdiyanni taxlap,

Zirini qeqip,

Buƣdayni taplarda selip,

Arpini terixⱪa bekitilgǝn jayƣa,

Ⱪara buƣdayni etiz ⱪirliriƣa terimamdu?

26 Qünki uning Hudasi uni toƣra ⱨɵküm ⱪilixⱪa nǝsiⱨǝt ⱪilidu,

U uningƣa ɵgitidu.

27 Bǝrⱨǝⱪ, ⱪarakɵz bǝdiyan qixliⱪ tirna bilǝn tepilmǝydu;

Tuluⱪ zirǝ üstidǝ ⱨǝydǝlmǝydu;

Bǝlki ⱪarakɵz bǝdiyan bolsa ⱪamqa bilǝn soⱪulidu,

Zirǝ bolsa tɵmür-tayaⱪ bilǝn urulup dan ajritilidu.

28 Un tartixⱪa danni ezix kerǝk, ǝmma deⱨⱪan uni mǝnggügǝ tepewǝrmǝydu;

U ⱨarwa qaⱪliri yaki at tuyaⱪliri bilǝn uni mǝnggügǝ tepewǝrmǝydu;

29 Muxu ixmu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigardin kelidu;

U nǝsiⱨǝt berixtǝ karamǝt,

Danaliⱪta uluƣdur. □ ■

□28:1 «Əfraimdiki mǝyhorlarning bexidiki tǝkǝbburluⱪ bilǝn taⱪiwalƣan güllük tajiƣa way!...» — Əfraimning bǝgliri ⱨaraⱪ iqixkǝ bǝk amraⱪ idi. Ularning ɵrp-aditigǝ asasǝn, abruyluⱪ adǝmlǝr olturuxlarda gül taj taⱪaytti. Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr, ularning «pǝhri» bolƣan güli, yǝni ularning «xan-xǝripi» solixip ketip yoⱪay dǝp ⱪaldi, dǝydu. Aq adǝm kɵrüpla yǝwalidiƣan bir tal ǝnjürdǝk ular yoⱪap ketixi mumkin. Ⱨazir bolsa, tǝkǝbburluⱪ ⱪilidiƣan yaki ǝyx-ixrǝt ⱪilidiƣan waⱪit ǝmǝs, bǝlki towa ⱪilip pǝryad kɵtürüx kerǝk, degǝnliktur. «Munbǝt jilƣa» — ximaliy padixaⱨliⱪ (Israil)ning paytǝhti bolƣan Samariyǝ jaylaxⱪan jilƣini kɵrsǝtsǝ kerǝk.

□28:6 «U yǝnǝ ⱨɵküm qiⱪirixⱪa olturƣanlarƣa toƣra ⱨɵküm qiⱪarƣuqi Roⱨ, wǝ dǝrwazida jǝngni qekindürgüqigǝ küq bolidu» — mɵtiwǝrlǝr hǝlⱪ üqün ⱨɵküm qiⱪirix, sot ⱪilix üqün xǝⱨǝr dǝrwazilirida olturatti. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «Düxmǝnni dǝrwazisiƣiqǝ qekindurgüqigǝ küq bolidu» — demǝk, ⱨujum ⱪilidiƣanlarƣa küq bolidu.

□28:7 «kaⱨin» — muⱪǝddǝs ibadǝthanida hǝlⱪlǝrgǝ wǝkil bolup ⱪurbanliⱪ ⱪilƣuqi.

■28:7 Yǝx. 5:11

□28:8 «Ⱨǝmmǝ dastihan box orun ⱪalmay ⱪusuⱪ wǝ nijasǝt bilǝn toldi» — mumkinqiliki barki, Yǝxaya orda bilǝn bolƣan munasiwiti bilǝn Yerusalemdiki ǝrbablarning olturuxiƣa ⱪatnixalaydu. Tɵwǝndiki ayǝtlǝrgǝ ⱪariƣanda, olturuxning sǝwǝbi, Misir bilǝn Asuriyǝgǝ ⱪarxi turux ittipaⱪi toƣrisidiki kelixim tüzgǝnlikni tǝbriklǝxtin ibarǝt idi. Yǝxaya ⱨǝrdaim mundaⱪ ittipaⱪni tüzmǝslikni tǝxǝbbus ⱪilip, ularning mazaⱪliriƣa uqriƣan.

□28:9 «U kimgǝ bilim ɵgǝtmǝkqidu? U zadi kimni muxu hǝwǝrni qüxinidiƣan ⱪilmaⱪqidu?» — muxu sɵzlǝr, bǝlkim, ziyapǝttǝ olturƣanlar Yǝxayani mazaⱪ ⱪilidiƣan sɵz boluxi mumkin. Xübⱨisizki, ular «Pǝⱪǝt Hudaƣila tayiniximiz kerǝk» degǝn hǝwǝrni intayin addiy, sǝbiy balining kɵzⱪarixi, halas, dǝp ⱪaraytti.

□28:10 «Eƣizlandurulƣanlarƣa ǝmǝsmu?! Əmqǝktin ayrilƣan bowaⱪlarƣa ǝmǝsmu?!» — muxu sɵzlǝr, bǝlkim, Yǝxayaning jawabining baxlinixi. Yǝxaya ularning «muxu kɵzⱪarixing bǝk addiy ikǝn» degǝn mazaⱪ gǝplirini ɵzlirigǝ ⱪayturup: «Pǝⱪǝt addiy adǝmlǝr, sǝbiy balidǝk kiqik peil kixilǝrla muxularni qüxinǝlǝydu, xundaⱪla Hudaning sɵzini ⱪobul ⱪilalaydu. Tǝkǝbbur, ɵzini ǝⱪilliⱪ qaƣlaydiƣanlar ⱨǝrgiz qüxinǝlmǝydu», dǝydu. «Qünki hǝwǝr bolsa wǝzmuwǝz, wǝzmuwǝzdur, ⱪurmuⱪur, ⱪurmuⱪurdur, bu yǝrdǝ azraⱪ, xu yǝrdǝ azraⱪ bolidu...» — muxu sɵzning üq muⱨim nuⱪtisi bar: — (1) Yǝxaya muxu yǝrdǝ kitabidiki bexarǝtlǝrni toluⱪ qüxinixkǝ tolimu muⱨim bir aqⱪuqni beridu. Bexarǝtlǝr bir-birlǝp, birsi bu ⱨǝⱪiⱪǝtni tǝkitlisǝ, birsi u ⱨǝⱪiⱪǝtni tǝkitlǝydu, ⱨǝmmǝ bexarǝt arⱪiliⱪ bizgǝ ⱪandaⱪ ⱪilip Hudaƣa pütünlǝy, ǝtrapliⱪ ixinip tayinixni ɵgitidu. (2) «wǝzmuwǝz, ... ⱪurmuⱪur...» ibraniy tilida «saw, saw,.... kaw, kaw, ....» degǝndǝk kiqik balining tǝlǝppuzida eytilidu. Xuning bilǝn u Hudaning sɵzini ⱪobul ⱪilix üqün kiqik baliƣa ohxax kiqik peilliⱪ boluxi kerǝk dǝp tǝkitlǝydu. (3) bala sɵzligǝndǝk «saw, saw,.... kaw, kaw, ....» degǝn sɵzlǝr yǝnǝ kelip yat bir tildǝk bolup, 11-ayǝtni tonuxturidu. Tɵwǝndiki izaⱨatnimu kɵrüng.

□28:11 «Qünki duduⱪlaydiƣan lǝwlǝr wǝ yat bir til bilǝn U muxu hǝlⱪⱪǝ sɵz ⱪilidu» — demǝk, Yerusalem wǝ Yǝⱨudaliⱪlar yat bir dɵlǝt tǝripidin basturulup, yat yurtⱪa yɵtkilidu. Ular Hudaning addiy sɵzlirini «balilarqǝ gǝp» dǝp mazaⱪ ⱪilip rǝt ⱪilidu, nǝtijidǝ muxundaⱪ awazlar ularda yamrap ketidu.

■28:11 1Kor. 14:21

□28:12 «Mana, aram muxu yǝrdǝ, ⱨali yoⱪlarni aram aldurunglar; yengilinix muxudur» — bu sɵzlǝr Yǝxaya yǝtküzgǝn hǝwǝrning jǝwⱨiridur. Hudaƣa tayinix — aramliⱪtur! «Duduⱪlaydiƣan lǝwlǝr wǝ yat bir til bilǝn U (Pǝrwǝrdigar) muxu hǝlⱪⱪǝ sɵz ⱪilidu... biraⱪ ular ⱨeqnemini anglaxni halimiƣan» — mǝzkur bexarǝt (11-13 ) toƣruluⱪmu «1Kor.» 14:21-22 wǝ uningƣa baƣliⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»nimu kɵrüng.

□28:13 «Xuning bilǝn ular aldiƣa ketiwetip, putlixip, ongda qüxidu, ...tuzaⱪⱪa qüxüp tutulup ⱪalidu» — ɵzi talliƣan yoli bilǝn alƣa basⱪini bilǝn, nǝtijisi ⱨalakǝttur, halas.

■28:13 2Kor. 2:16

□28:15 «Biz ɵlüm bilǝn ǝⱨdǝ tüzduⱪ, tǝⱨtisara bilǝn billǝ bir kelixim bekittuⱪ... yalƣan sɵzlǝr astida mɵkünüwalduⱪ» — ⱨǝrⱪandaⱪ kixi muxundaⱪ sɵzlǝrni aƣzi bilǝn demǝydu, ǝlwǝttǝ. Biraⱪ Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr muxu sɵzlǝrni ularning aƣziƣa selip, ularning tüzgǝn ǝⱨdisining ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨmiyitini ayan ⱪilidu. Xu qaƣdiki ǝⱨdǝ bolsa Misir bilǝn bolƣanidi, biraⱪ Yǝxaya bexarǝttǝ xuni biwasitǝ demǝydu. Buning sǝwǝbi bǝlkim Misirdiki bu ǝⱨdǝ kǝlgüsidǝ adǝmni tehimu aldaydiƣan, ahirⱪi zamandiki bir ǝⱨdini kɵrsitidu. Muxu ǝⱨdini Israil Xǝytanning wǝkili dǝjjal bilǝn tüzidu. «Dan.» 9:27, Injil «Wǝⱨ.» 11:2, 13:5ni kɵrüng.

□28:16 «Sinaⱪtin ɵtküzülgǝn bir tax» — sɵzmusɵz tǝrjimǝ ⱪilƣanda, «Sinaⱪ texi». Bu ibarǝ baxⱪilarni sinaydiƣan ⱨǝm ɵzi sinaⱪtin ɵtkǝn bir tax, degǝn ikki mǝnini ɵz iqigǝ alsa kerǝk.

■28:16 Zǝb. 118:22; Mat. 21:42; Ros. 4:11; Rim. 9:33; 10:11; Əf. 2:20; 1Pet. 2:6, 7, 8

□28:17 «adalǝtni ɵlqǝm tanisi ⱪilimǝn» — yaki «toƣra ⱨɵküm ⱪilixni ɵlqǝm tanisi ⱪilimǝn» (26-ayǝtnimu kɵrüng).

□28:20 «Qünki kariwat sozulup yetixⱪa ⱪisⱪiliⱪ ⱪilidu, yotⱪan bolsa adǝm tügülüp yatsimu tarliⱪ ⱪilidu» — bu kinayilik gǝp. Ular Hudaning aramliⱪini rǝt ⱪilidu, ɵzining aram almaⱪqi bolƣan yoli bolsa ɵzigǝ ⱨeq aram bǝrmǝydu.

□28:21 «Pǝrazim teƣi» wǝ «Gibeon jilƣisi» — bu ikki jayda yüz bǝrgǝn ixlarni qüxinix üqün, Tǝwrattiki «2Sam.» 5:17-20, 22-ayǝt ⱪatarliⱪlarni kɵrüng. Huda axu yǝrlǝrdǝ Dawut padixaⱨning tǝhtini mustǝⱨkǝmlǝx üqün Filistiylǝr üstidin ikki ⱪetim qong ƣǝlibǝ ⱪilƣanidi. Biraⱪ Yǝxaya ⱪobul ⱪilƣan wǝⱨiygǝ asasǝn, adǝmni jazalaxtiki muxundaⱪ ixlarning ɵzi Hudaning muⱨǝbbǝtlik tǝbiitigǝ pütünlǝy ƣǝyriy, tüptin yat kelidiƣan, Ɵzi nǝprǝtlinidiƣan ix ikǝnliki ayan ⱪilinidu.

□28:29 «Muxu ixmu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigardin kelidu; u nǝsiⱨǝt berixtǝ karamǝt, danaliⱪta uluƣdur» — 23-29-ayǝtlǝrning ǝsli tekistliridiki bǝzi sɵzlǝr naⱨayiti az uqriƣaqⱪa, baxⱪa birnǝqqǝ hil tǝrjimiliri uqrxi mumkin. Biraⱪ üq ix eniⱪ turidu: — (1) Yǝr ⱨǝydǝx ⱨǝm danni soⱪup ajritixmu kɵrünüxtǝ yǝrgǝ yaki danƣa ⱪarita «ⱪattiⱪ ⱪolluⱪ muamilǝ» ⱪilixⱪa ohxaydu; muxu ixlar bǝlkim Hudaning bizgǝ ixlitidiƣan tǝrbiyǝ tǝdbirlirini bildüruxi mumkin. (2) Ⱨǝmmimiz ǝⱪilliⱪ deⱨⱪandin ɵginǝyliki, u mǝⱪsǝtlik ⱨalda ⱨǝmmǝ ixni ⱪilidu. U ⱨǝrgiz yǝr ⱨǝydǝx yaki dan soⱪup ajritixtin ibarǝt ikki ixni zoⱪlinix üqün ⱪilmaydu; u ahirⱪi nixanƣa ⱪarap, ⱨǝrⱪaysi uruⱪlarning ⱨosulini kɵzlǝydu. Hudamu ohxaxla ⱨǝmmimizgǝ ohximaydiƣan tǝrbiyilik usul ⱪollinip, bizdin ⱨosul qiⱪarmaⱪqi. Uning bǝzidǝ muamilisi «ⱪopal» yaki ⱪattiⱪ kɵrünsimu, u bǝribir ⱨǝrⱪandaⱪ danning ünüp qiⱪixiƣa kerǝk bolƣan xaraitni obdan bilidu, ⱨǝrbirimizdin ayrim-ayrim ⱨalda ⱨosul qiⱪirix usulini bilidu. (3) Mǝlum bir ⱨosul üqün ⱨǝydǝp-terix yaki dan ajritix usuli muwapiⱪ bolƣini bilǝn, ǝⱪilliⱪ deⱨⱪan muxu usulni qǝktin axuruwǝtmǝy ixlitidu. Huda ohxaxla ⱨǝmmimizni kiqik peil, muⱨǝbbǝtlik kixilǝrdin ⱪilix üqün dǝl ⱪandaⱪ ⱨǝm ⱪanqilik dǝrijidiki muamilini ixlitix kerǝklikini bilidu.

■28:29 Yǝr. 32:19