Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Əfǝsusluⱪlarƣa 2

1 Wǝ silǝr bolsanglar, ⱪǝbiⱨlikliringlar ⱨǝm gunaⱨliringlarda ɵlgǝn bolup,□ ■ 2 bu dunyaning dǝwrigǝ ǝgixip, ⱨawaning ⱨoⱪuⱪini tutⱪan ⱨɵkümdarƣa, yǝni bügünki kündǝ itaǝtsizliktin bolƣan pǝrzǝntlǝrni ⱪutritiwatⱪan roⱨⱪa ǝgixip, bu ixlarda ilgiri mangƣansilǝr;□ ■ 3 biz ⱨǝrbirimizmu ilgiri xularning arisida ǝtlirimizdiki xǝⱨwǝt-ⱨǝwǝslǝrdǝ ⱨayat ɵtküzgǝnmiz, ǝtlirimiz ⱨǝm ɵz oy-hiyalimizning haⱨixliriƣa ǝmǝl ⱪilip, baxⱪilarƣa ohxax, maⱨiyǝttǝ «ƣǝzǝptiki pǝrzǝntlǝr» bolƣanmiz;□ 4 biraⱪ Huda, mol rǝⱨim-xǝpⱪǝtni kɵrsǝtküqi bolup, bizni sɵygǝndǝ bizgǝ kɵrsǝtkǝn alǝmbǝhx meⱨir-muⱨǝbbiti tüpǝylidin, — 5 ⱨǝtta itaǝtsizliklǝrdǝ ɵlgǝn waⱪtimizdimu, bizgǝ Mǝsiⱨ bilǝn billǝ jan kirgüzüp (meⱨir-xǝpⱪǝt bilǝn ⱪutⱪuzuldunglar!),□ ■ 6 bizni Uning bilǝn billǝ tirildürüp, ǝrxlǝrdǝ Mǝsiⱨ Əysa bilǝn billǝ olturƣuzƣan; 7 mǝⱪsiti kǝlgüsi zamanlarda Uning Mǝsiⱨ Əysada bizgǝ ⱪaritilƣan meⱨribanliⱪi bilǝn ipadilǝngǝn xapaitining xunqǝ ƣayǝt zor ikǝnlikini kɵsitixtin ibarǝttur; 8 qünki silǝr xǝpⱪǝt bilǝnla ixǝnq arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldunglar. Bu ix ɵzünglardin kǝlgǝn ix ǝmǝs, bǝlki Hudadin kǝlgǝn iltipat,□ ■ 9 u zadila adǝmlǝrning ǝmǝl-ǝjridin kǝlmǝydu, bu ⱨǝm ⱨeqkimning mahtanmasliⱪi üqündur. ■ 10 Qünki biz Hudaning ixligǝn ⱨüniridurmiz, hǝyrhaⱨ ixlar üqün Mǝsiⱨ Əysada yaritilƣanmiz; Huda ǝsli bizning ularda mengiximiz üqün bu ixlarni aldin’ala tǝyyarliƣanidi.■

11 Xunga silǝr ǝslidǝ ǝtliringlarƣa asasǝn «yat ǝllǝr» dǝp ⱨesablanƣininglarni, — insanning ⱪoli bilǝn ǝtliridǝ «hǝtnǝ ⱪilinƣanlar» dǝp atalƣanlar tǝripidin «hǝtnisiz» dǝp atalƣanliⱪinglarni,□ 12 xundaⱪla xu qaƣda Mǝsiⱨsiz bolup, Israilning puⱪraliⱪining sirtida turup, wǝdilǝrni elip kǝlgüqi ǝⱨdilǝrni yat bilip, bu dunyada ümidsiz ⱨǝm hudasiz yaxiƣininglarni esinglarda tutunglar; □ ■ 13 lekin ǝsli yiraⱪlarda bolƣan silǝr ⱨazir Mǝsiⱨning ⱪeni arⱪiliⱪ yeⱪin ⱪilindinglar; 14 qünki U bizning inaⱪliⱪimizdur, U ikki tǝrǝpni bir ⱪilip otturidiki ara tamni qeⱪiwǝtti; ■ 15 yǝni, Ɵz ǝtliri arⱪiliⱪ ɵqmǝnlikni tügitip, bǝlgilimilǝrni kɵrsǝtkǝn, ǝmrlǝrni yǝtküzgǝn ⱪanunni bikar ⱪilip, ikki tǝrǝpni Ɵzidǝ yengi bir adǝm ⱪilip yaratti, xuning bilǝn inaⱪliⱪni apiridǝ ⱪildi; □ 16 krestkǝ mihlinip muxuning wasitisi bilǝn ɵqmǝnlikni ⱪǝtl ⱪilip, ikkisini bir tǝndǝ Huda bilǝn ǝplǝxtürdi; □ 17 andin U kelip, yiraⱪlarda turƣan silǝrgimu inaⱪliⱪ hux hǝwirini jakarlidi, yeⱪindikilǝrgimu inaⱪliⱪni jakarlidi. □ ■ 18 Qünki ⱨǝr ikkimizning Uning arⱪiliⱪ bir Roⱨta Ata aldiƣa kirix ⱨoⱪuⱪimiz bardur. ■ 19 Xunga xuningdin baxlap silǝr musapirlar, yaⱪa yurttikilǝr ǝmǝs, bǝlki muⱪǝddǝs bǝndilǝrgǝ wǝtǝndax bolisilǝr, Hudaning ɵyidikiliridin bolisilǝr; ■ 20 silǝr rosullar wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝr bolƣan ulning üstigǝ ⱪurulmaⱪtisilǝr; binaning «burjǝk texi» bolsa Əysa Mǝsiⱨ Ɵzidur; □ ■ 21 Uningda pütkül bina puhta jipsilaxturulup, Rǝbdǝ muⱪǝddǝs bir ibadǝthana boluxⱪa ɵsüp barmaⱪta. □ ■ 22 Silǝrmu ⱪoxulup Uningda Hudaning bir turalƣusi boluxⱪa Roⱨta birlǝxtürülüp ⱪurulmaⱪtisilǝr.□

□2:1 «silǝr bolsanglar, ⱪǝbiⱨlikliringlar ⱨǝm gunaⱨliringlarda ɵlgǝn bolup,...» — adǝm gunaⱨning ilkidǝ bolsa roⱨiy jǝⱨǝttin bir «ɵlük», «ɵlgǝn» bolidu, halas.

■2:1 Rim. 5:6; Kol. 2:13.

□2:2 «bügünki kündǝ itaǝtsizliktin bolƣan pǝrzǝntlǝr» — «itaǝtsizliktin bolƣan pǝrzǝntlǝr» degǝn ibarǝ insanning ǝsli tüp tǝbiitidǝ itaǝtsizlikning barliⱪini kɵrsitidu (ⱨǝmmimiz Adǝm’atimizning «itaǝtsiz tǝbiiti»gǝ mirashor bolup tuƣulduⱪ). Lekin «itaǝtsizliktin bolƣan pǝrzǝntlǝr» Hudaning xǝpⱪiti bilǝn Hudaning Ɵzining pǝrzǝntliri bolidu (5-ayǝtni kɵrüng). «ⱨawaning ⱨoⱪuⱪini tutⱪan ⱨɵkümdar»... «itaǝtsizliktin bolƣan pǝrzǝntlǝrni ⱪutritiwatⱪan roⱨ» — Xǝytanni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.

■2:2 Yⱨ. 12:31; 14:30; 16:11; 1Kor. 6:11; Əf. 6:12; Kol. 3:7; Tit. 3:3.

□2:3 «biz ⱨǝrbirimizmu ilgiri xularning arisida ǝtlirimizdiki xǝⱨwǝt-ⱨǝwǝslǝrdǝ ⱨayat ɵtküzgǝnmiz ... maⱨiyǝttǝ «ƣǝzǝptiki pǝrzǝntlǝr» bolƣanmiz» — «ƣǝzǝptiki pǝrzǝntlǝr» ikki bisliⱪ ibarǝ bolup, ⱨǝm «ⱨǝrdaim ƣǝzǝpkǝ tolup yürgǝn adǝmlǝr» ⱨǝmdǝ «(Hudaning) ƣǝzǝp künigǝ bekitilgǝn adǝmlǝr»nimu kɵrsitidu.

□2:5 «ⱨǝtta itaǝtsizliklǝrdǝ ɵlgǝn waⱪtimizdimu, bizgǝ Mǝsiⱨ bilǝn billǝ jan kirgüzüp (meⱨir-xǝpⱪǝt bilǝn ⱪutⱪuzuldunglar!),...» — «Mǝsiⱨ bilǝn billǝ jan kirgüzüp (janlandurup)...» degǝnlik nemǝ bildüridu? Mǝsiⱨ Əysa ɵlgǝndǝ, Huda Uningƣa etiⱪad baƣliƣuqilarni Uning bilǝn tǝng ɵlgǝn, U ɵlümdin tirilgǝndǝ Uning bilǝn tǝng tirilgǝn dǝp ⱨesabliƣan. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. «(meⱨir-xǝpⱪǝt bilǝn ⱪutⱪuzuldunglar!)» — Pawlus muxu yǝrdǝ Əfǝsusluⱪlarni riƣbǝtlǝndürüxtǝ bǝk ⱨayajanlinip ketip, tuyuⱪsiz 8-ayǝttiki «silǝr xǝpⱪǝt bilǝnla ixǝnq arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldunglar!» degǝn gǝpkǝ ɵtüp ketidu.

■2:5 Ros. 15:11; Rim. 6:8; 8:11; Kol. 3:1, 3; Tit. 3:5.

□2:8 «qünki silǝr xǝpⱪǝt bilǝnla ixǝnq arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldunglar» — bu «ⱪutⱪuzulux» ⱨayat(-mamat)liⱪtiki addiy hǝtǝrlǝrdin ǝmǝs, bǝlki hǝtǝrning hǝtiri bolƣan gunaⱨtin ⱪutⱪuzulup mǝnggü ⱨayatⱪa erixixtin ibarǝt.

■2:8 Mat. 16:17; Əf. 1:19.

■2:9 Rim. 3:27; 1Kor. 1:29.

■2:10 2Kor. 5:17; Əf. 1:4; 4:24; Tit. 2:14.

□2:11 «silǝr ǝslidǝ ǝtliringlarƣa asasǝn «yat ǝllǝr» dǝp ⱨesablanƣininglar» — «ǝtliringlarƣa asasǝn» yaki «ǝtlik kɵzⱪaraxqǝ». «insanning ⱪoli bilǝn ǝtliridǝ «hǝtnǝ ⱪilinƣanlar» dǝp atalƣanlar tǝripidin «hǝtnisiz» dǝp atalƣanliⱪinglar» — demǝk, Yǝⱨudiylar tǝripidin «hǝtnisiz» dǝp atalƣanlar. Injil boyiqǝ «ⱨǝⱪiⱪiy hǝtnǝ» ǝttǝ ǝmǝs, roⱨ-ⱪǝlbtǝ boluxi kerǝk. Demǝk, ⱪǝlb-roⱨ barliⱪ xǝhsiy arzu-ⱨǝwǝslǝr, bu dunyaƣa tǝwǝ barliⱪ ezitⱪuluⱪtin «kesiwetilip», Hudaƣa ibadǝt ⱪilixⱪa ǝrkin ⱪilinidu. Mundaⱪ «roⱨiy hǝtnǝ» «adǝmning ⱪoli» bilǝn ǝmǝs, pǝⱪǝt Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi arⱪiliⱪ bolidu.

□2:12 «...wǝdilǝrni elip kǝlgüqi ǝⱨdilǝrni yat bilip...» — «wǝdilǝr» bolsa Hudaning wǝdiliri, ǝlwǝttǝ.

■2:12 Rim. 9:4.

■2:14 Yǝx. 9:5; Mik. 5:4; Yⱨ. 16:33; Ros. 10:36; Rim. 5:1; Kol. 1:20.

□2:15 «yǝni, Ɵz ǝtliri arⱪiliⱪ ɵqmǝnlikni tügitip, bǝlgilimilǝrni kɵrsǝtkǝn, ǝmrlǝrni yǝtküzgǝn ⱪanunni bikar ⱪilip, ikki tǝrǝpni Ɵzidǝ yengi bir adǝm ⱪilip yaratti, xuning bilǝn inaⱪliⱪni apiridǝ ⱪildi» — «Mǝsiⱨ Ɵz ǝtliri arⱪiliⱪ ... ⱪanunni... bikar ⱪilip» — Yǝⱨudiy jamaǝt ⱨǝm Hudani tonumaⱪqi bolƣan «yat ǝllǝr»ning dostluⱪta boluxiƣa ǝng qong tosalƣu, xuningdǝk ⱨǝtta ɵqmǝnlikni pǝyda ⱪilƣan amil bolsa dǝl Huda Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürgǝn Tǝwrat ⱪanunidiki bǝlgilimilǝr idi. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ biz bu bǝlgilimilǝr üstidǝ tohtilimiz. «Yengi bir adǝm» — Mǝsiⱨ wǝ jamaǝt, yǝni bir bax bir tǝn bolidu (Mǝsiⱨ bax, jamaǝt tǝn bolidu).

□2:16 «krestkǝ mihlinip muxuning wasitisi bilǝn ɵqmǝnlikni ⱪǝtl ⱪilip, ikkisini bir tǝndǝ Huda bilǝn ǝplǝxtürdi» — «bir tǝndǝ» bolsa Ɵzining krestkǝ mihlanƣan teni. Bu tǝn ⱨazir tirilgǝndin keyin Ɵzi bilǝn jamaǝttin tǝrkib tapⱪan tǝn boldi. «Kirix sɵz»imizdiki «jamaǝt» toƣruluⱪ mǝzmunlarni kɵrüng.

□2:17 «andin U kelip, yiraⱪlarda turƣan silǝrgimu inaⱪliⱪ hux hǝwirini jakarlidi, yeⱪindikilǝrgimu inaⱪliⱪni jakarlidi» — «U (Mǝsiⱨ) kelip.. silǝrgimu...hux hǝwǝrni jakarlidi».... muxu ixta biz Əysa Mǝsiⱨning «Ɵz teni bolƣan jamaǝt» bilǝn bir bolƣanliⱪimizni kɵrimiz. Mǝsiⱨ Əysa Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ hux hǝwǝrni jakarliƣandin keyin, krestkǝ mihlinip, kɵmülüp, tirilgǝn; andin ǝrxkǝ kɵtürülgǝn. U ⱪandaⱪmu «silǝrgǝ («yiraⱪlarda turƣanlar»ƣa, yǝni Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgǝ) kǝldi»? Jawab Injildiki «Rosullarning paaliyǝtliri»dǝ kɵrülidu. Əysaning ǝlqiliri, jamaitidikiliri baxⱪilarƣa hux hǝwǝrni yǝtküzgǝndǝ, U Ɵzi ular arⱪiliⱪ muxu ixni ⱪilidu. Qünki jamaǝt Ɵzining tenidur. Mǝsilǝn, «Ros.» 1:1-2, 9:4-5 wǝ izaⱨatlarni kɵrüng. «Yeⱪin turƣanlar» yǝnǝ Yǝⱨudiylarni kɵrsitidu, ǝlwǝttǝ.

■2:17 Yǝx. 57:19; Əf. 3:12.

■2:18 Yⱨ. 10:9; 14:6; Rim. 5:2; Əf. 3:12; Ibr. 10:19.

■2:19 Gal. 6:10.

□2:20 «silǝr rosullar wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝr bolƣan ulning üstigǝ ⱪurulmaⱪtisilǝr» — yaki, «silǝr rosullarning wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrning ulining üstigǝ ⱪurulmaⱪtisilǝr». «silǝr rosullar wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝr bolƣan ulning üstigǝ ⱪurulmaⱪtisilǝr; binaning «burjǝk texi» bolsa Əysa Mǝsiⱨ ɵzidur» — «ⱪoxumqǝ sɵz»diki «rosullar wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝr» üstidiki muzakirimizni kɵrüng.

■2:20 Yǝx. 28:16; Mat. 16:18; 1Kor. 3:9,10; 1Pet. 2:4; Wǝⱨ. 21:14

□2:21 «Uningda pütkül bina puhta jipsilaxturulup, Rǝbdǝ muⱪǝddǝs bir ibadǝthana boluxⱪa ɵsüp barmaⱪta» — «Rǝbdǝ» «Mǝsiⱨ Əysaning Ɵzidǝ». 22-ayǝttǝ «Rǝbdǝ» «Uningda» dǝp elinidu.

■2:21 1Kor. 6:19; 2Kor. 6:16; Əf. 4:16.

□2:22 «Silǝrmu ⱪoxulup Uningda Hudaning bir turalƣusi boluxⱪa Roⱨta birlǝxtürülüp ⱪurulmaⱪtisilǝr» — «Roⱨ» — Muⱪǝddǝs Roⱨ, Hudaning Roⱨi.