10
Əysa sɵzini dawam ⱪilidu — «Mǝn yahxi ⱪoy baⱪⱪuqidurmǝn»
Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn silǝrgǝ xuni eytip ⱪoyayki, ⱪoy ⱪotiniƣa ixiktin kirmǝy, baxⱪa yǝrdin yamixip kirgǝn kixi oƣri wǝ ⱪaraⱪqidur. Ixiktin kiridiƣan kixi bolsa ⱪoylarning padiqisidur. Ixik baⱪar uningƣa ixikni eqip beridu wǝ ⱪoylar uning awazini anglap tonuydu; u ɵz ⱪoylirining isimlirini bir-birlǝp qaⱪirip ularni sirtⱪa baxlap qiⱪidu. «Ixik baⱪar uningƣa ixikni eqip beridu wǝ ⱪoylar uning awazini anglap tonuydu...» — «ixik baⱪar» bǝlkim Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyani kɵrsitixi mumkin. Bu ayǝt ⱨǝm 4-ayǝtkǝ munasiwǝtlik, «Mik.» 2:13 wǝ izaⱨatni kɵrüng. U ⱪoylirining ⱨǝmmisini sirtⱪa qiⱪirip bolup, ularning aldida mangidu, ⱪoylarmu uning kǝynidin ǝgixip mengixidu; qünki ular uning awazini tonuydu. «U ⱪoylirining ⱨǝmmisini sirtⱪa qiⱪirip bolup, ularning aldida mangidu, ⱪoylarmu uning kǝynidin ǝgixip mengixidu; qünki ular uning awazini tonuydu» — demisǝkmu, Ottura Xǝrⱪtiki ⱪoyqilar dǝl xundaⱪ yol bilǝn ⱪoylarni baⱪidu. Ⱪoyqi barliⱪ ⱪoylarƣa isim ⱪoyup ularni bu isim bilǝn qaⱪiridu. U daim «ⱪoylirini baxlaydu», ular uning awazi bilǝn ǝgixip mangidu. Adǝttǝ ⱪoyqining ⱪoylarni «ⱨǝydǝx»ning ⱨeq ⱨajiti yoⱪ. Lekin ular yat adǝmning kǝynidin mangmaydu, bǝlki uningdin ⱪaqidu; qünki ular yatlarning awazini tonumaydu.
Əysa bu tǝmsilni ularƣa sɵzlǝp bǝrgini bilǝn, lekin ular uning ɵzlirigǝ nemǝ dǝwatⱪanliⱪini ⱨeq qüxǝnmidi. Xunga Əysa ularƣa yǝnǝ mundaⱪ dedi:
— Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn silǝrgǝ xuni eytip ⱪoyayki, ⱪoylarning ixiki ɵzümdurmǝn. «ⱪoylarning ixiki ɵzümdurmǝn» — Ottura Xǝrⱪtǝ padiqilar keqidǝ ⱪoylarni ⱪoƣdax üqün ⱪotanning aƣzida toƣrisiƣa yetip uhlaydu. Xuning bilǝn ular ɵzlirini «ⱪoylarning ixiki» dǝydu. Undaⱪ ⱪoyqilar ⱨǝrküni «ɵz ⱪoyliri üqün jenini pida ⱪilidu». Mǝndin ilgiri kǝlgǝnlǝrning ⱨǝmmisi oƣri wǝ ⱪaraⱪqidur, lekin ⱪoylar ularƣa ⱪulaⱪ salmidi. «Mǝndin ilgiri kǝlgǝnlǝrning ⱨǝmmisi oƣri wǝ ⱪaraⱪqidur, lekin ⱪoylar ularƣa ⱪulaⱪ salmidi» — bu yǝrdǝ Əysaning kɵzdǝ tutⱪini Tǝwrattiki pǝyƣǝmbǝrlǝr ǝmǝs, bǝlki ɵzlirini «Israilni baⱪⱪuqilar» dǝp atiwalƣanlar — yǝni Pǝrisiylǝr, bax kaⱨinlar, Tǝwrat ustazliri, Yǝⱨudiy aⱪsaⱪalliri, xundaⱪla ɵzidin ilgiri pǝyda bolƣan «sahta Mǝsiⱨlǝr» (mǝsilǝn, «Ros.» 5:36-37)din ibarǝt. Israilƣa baⱪⱪuqi bolux kerǝk bolƣanlar ǝksiqǝ padidin payda-mǝnpǝǝt alidiƣanlarƣa aylandurulƣan («Yǝr.» 23-bab, «Əz.» 34-babni kɵrüng). Ixik ɵzümdurmǝn. Mǝn arⱪiliⱪ kirgini ⱪutⱪuzulidu ⱨǝm kirip-qiⱪip, ot-qɵplǝrni tepip yeyǝlǝydu. Yⱨ. 14:6. 10 Oƣri bolsa pǝⱪǝt oƣrilax, ɵltürüx wǝ buzux üqünla kelidu. Mǝn bolsam ularni ⱨayatliⱪⱪa erixsun wǝ xu ⱨayatliⱪi mol bolsun dǝp kǝldim. «Oƣri bolsa pǝⱪǝt oƣrilax, ɵltürüx wǝ buzux üqünla kelidu» — «ɵltürüx» grek tilida «boƣuzlax».
11 Yahxi padiqi ɵzümdurmǝn. Yahxi padiqi ⱪoylar üqün ɵz jenini pida ⱪilidu. «Yahxi padiqi ⱪoylar üqün ɵz jenini pida ⱪilidu» — «yahxi padiqi» bolƣandin keyin baxⱪa hil padiqilar bolamdu? Bu toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.   Yǝx. 40:11; Əz. 34:11, 12, 15, 22, 23; Mik. 1:14; Ibr. 13:20; 1Pet. 5:4. 12 Lekin mǝdikar undaⱪ ⱪilmaydu. U bǝlki nǝ ⱪoylarning igisi nǝ padiqisi bolmiƣaqⱪa, bɵrining kǝlginini kɵrsǝ, ⱪoylarni taxlap ⱪaqidu wǝ bɵrǝ kelip ⱪoylarni titip tiripirǝn ⱪiliwetidu. «bɵrǝ kelip ⱪoylarni titip tiripirǝn ⱪiliwetidu» — yaki «bɵrǝ kelip ⱪoylarni tutuwelip tiripirǝn ⱪiliwetidu».   Zǝk. 11:16. 13 Əmdi mǝdikar bolsa pǝⱪǝt ⱨǝⱪⱪini dǝp ixlǝp, ⱪoylarƣa kɵngül bɵlmǝy bǝdǝr ⱪaqidu.
14-15 Yahxi padiqi ɵzümdurmǝn. Ata meni toniƣinidǝk mǝn atini tonuƣinimdǝk, mǝn ɵzümningkilǝrni tonuymǝn wǝ ɵzümningkilǝrmu meni tonuydu; ⱪoylar üqün jenim pida. 2Tim. 2:19; Mat. 11:27; Luⱪa 10:22; Yⱨ. 6:46; 7:29. 16 Bu ⱪotandin bolmiƣan baxⱪa ⱪoylirimmu bar. Ularnimu elip baxlixim kerǝk wǝ ularmu awazimni anglaydu; xuning bilǝn bir pada bolidu, xundaⱪla ularning bir padiqisi bolidu. «Bu ⱪotandin bolmiƣan baxⱪa ⱪoylirimmu bar. Ularnimu elip baxlixim kerǝk ... xuning bilǝn bir pada bolidu, xundaⱪla ularning bir padiqisi bolidu» — ⱨeqⱪandaⱪ xübⱨǝ yoⱪki, muxu yǝrdǝ «bu ⱪotandin bolmiƣan»lar Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilidiƣan Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu.   Əz. 37:22.
17 Ata meni xu sǝwǝbtin sɵyiduki, mǝn jenimni ⱪayturuwelixim üqün uni pida ⱪilimǝn. Yǝx. 53:12. 18 Jenimni ⱨeqkim mǝndin alalmaydu, mǝn uni ɵz ihtiyarim bilǝn pida ⱪilimǝn. Mǝn uni pida ⱪilixⱪa ⱨoⱪuⱪluⱪmǝn wǝ xundaⱪla uni ⱪayturuwelixⱪimu ⱨoⱪuⱪluⱪmǝn; bu ǝmrni Atamdin tapxuruwalƣanmǝn. Yⱨ. 2:19.
19 Bu sɵzlǝr tüpǝylidin Yǝⱨudiylar arisida yǝnǝ bɵlünüx pǝyda boldi. Yⱨ. 7:12; 9:16. 20 Ulardin kɵp adǝmlǝr:
— Uningƣa jin qaplixiptu, u jɵylüwatidu, nemǝ üqün uning sɵzigǝ ⱪulaⱪ salƣudǝksilǝr? — deyixti. Yⱨ. 7:20; 8:48, 52.
21 Yǝnǝ bǝzilǝr bolsa:
— Jin qaplaxⱪan adǝmning sɵzliri bundaⱪ bolmaydu. Jin ⱪandaⱪmu ⱪariƣularning kɵzlirini aqalisun?! — deyixti. Mis. 4:11; Zǝb. 94:9; 146:8
 
Əysaning qǝtkǝ ⱪeⱪilixi
22 Ⱪix pǝsli bolup, Yerusalemda «Ⱪayta beƣixlax ⱨeyti» ɵtküzülüwatatti. «Ⱪayta beƣixlax ⱨeyti» — (ibadǝthanini) «ⱪayta beƣixlax ⱨeyti» bolsa miladiyǝdin ilgiri 164-yili «Yǝⱨuda Makkabus» ibadǝthanini Yunandikilǝrning butpǝrǝslikidin ⱪayturuwelip, uni ⱪaytidin Hudaning yoliƣa atap beƣixliƣanliⱪini tǝbriklǝydiƣan ⱨeyt. Bu ⱨeyt Yǝⱨudiylar arisida ⱨazirƣiqǝ «Hannukaⱨ» dǝp atilidu. 23 Əysa ibadǝthanidiki «Sulaymanning pexaywini»da aylinip yürǝtti. 1Pad. 6:3; Ros. 3:11; 5:12. 24 Yǝⱨudiylar uning ǝtrapiƣa olixiwelip:
— Bizni ⱪaqanƣiqǝ tit-tit ⱪilip tutuⱪluⱪta ⱪaldurmaⱪqisǝn? Əgǝr Mǝsiⱨ bolsang, bizgǝ oquⱪini eyt, — deyixti. «Bizni ⱪaqanƣiqǝ tit-tit ⱪilip tutuⱪluⱪta ⱪaldurmaⱪqisǝn?» — grek tilida «jenimizni ⱪaqanƣiqǝ tit-tit ⱪilip tutuⱪluⱪta ⱪaldurmaⱪqisǝn?».
25 Əysa mundaⱪ jawab bǝrdi:
— Mǝn silǝrgǝ eyttim, lekin ixǝnmǝysilǝr. Atamning nami bilǝn ⱪilƣan ǝmǝllirimning ɵzi manga guwaⱨliⱪ beridu. Yⱨ. 5:36. 26 Biraⱪ mǝn silǝrgǝ eytⱪinimdǝk, silǝr etiⱪad ⱪilmidinglar, qünki mening ⱪoylirimdin ǝmǝssilǝr. 27 Mening ⱪoylirim mening awazimni anglaydu, mǝn ularni tonuymǝn wǝ ular manga ǝgixidu. Yⱨ. 8:47. 28 Mǝn ularƣa mǝnggülük ⱨayat ata ⱪilimǝn; ular ǝsla ⱨalak bolmaydu. Ⱨeqkim ularni ⱪolumdin tartiwalalmaydu. Yⱨ. 6:39; 17:12; 18:9. 29 Ularni manga tǝⱪdim ⱪilƣan atam ⱨǝmmidin üstündur wǝ ⱨeqkim ularni atamning ⱪolidin tartiwalalmaydu. 30 Mǝn wǝ Ata ǝslidinla birdurmiz. «Mǝn wǝ Ata ǝslidinla birdurmiz» — «Ⱪan» 32:39ni kɵrüng. Muxu yǝrdǝ Mǝsiⱨning «bir» degini, yuⱪirida tilƣa elinƣan ixlirida ɵzining Huda’ata bilǝn birgǝ bir bolƣanliⱪini tǝkitlǝydu.   Yǝx. 54:5; Yⱨ. 5:19; 14:9; 17:5.
31 Buning bilǝn Yǝⱨudiylar yǝnǝ uni qalma-kesǝk ⱪilixmaⱪqi bolup, yǝrdin ⱪolliriƣa tax elixti. Yⱨ. 8:59; 11:8.
32 Əysa ularƣa: — Atamdin kǝlgǝn nurƣun yahxi ǝmǝllǝrni silǝrgǝ kɵrsǝttim. Bu ǝmǝllǝrning ⱪaysisi üqün meni qalma-kesǝk ⱪilmaⱪqisilǝr? — dedi.
33 — Seni yahxi bir ǝmǝl üqün ǝmǝs, bǝlki kupurluⱪ ⱪilƣining üqün qalma-kesǝk ⱪilimiz. Qünki sǝn bir insan turuⱪluⱪ, ɵzüngni Huda ⱪilip kɵrsǝtting! — dedi Yǝⱨudiylar jawabǝn. Yⱨ. 5:18.
34 Əysa ularƣa mundaⱪ jawab bǝrdi:
— Silǝrgǝ tǝwǝ muⱪǝddǝs ⱪanunda «Mǝn eyttim, silǝr ilaⱨlarsilǝr» dǝp pütülgǝn ǝmǝsmu? «Silǝrgǝ tǝwǝ muⱪǝddǝs ⱪanun» — 8:17 wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Mǝn eyttim, silǝr ilaⱨlarsilǝr» — bu sɵzlǝr «Zǝb.» 82:6dǝ tepilidu. Toluⱪ eytsaⱪ «Mǝn eyttim: — Silǝr ilaⱨlar ikǝnsilǝr; ⱨǝmminglar Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining oƣullirisilǝr» degǝn bolup, bu sɵz ǝslidǝ sot mǝjlisigǝ ⱪatnaxⱪan «ilaⱨlar»ƣa, yǝni Hudaning hǝlⱪigǝ soraⱪqi bolƣan yaki ɵz hǝlⱪi arisida ⱨǝrⱪandaⱪ ⱨoⱪuⱪ-mǝs’uliyiti bar adǝmlǝrgǝ eytilƣanidi. Ular muxu ixta, ⱨǝmmini soraⱪ ⱪilƣuqi Hudaƣa ohxap kǝtkǝqkǝ, «ilaⱨlar» deyilidu. 35-36-ayǝt wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Zǝb.» 82:1diki izaⱨatnimu kɵrüng.   Zǝb. 82:6 35 Huda ɵz sɵz-kalamini yǝtküzgǝnlǝrni «ilaⱨlar» dǝp atiƣan yǝrdǝ (wǝ muⱪǝddǝs yazmilarda eytilƣini ⱨǝrgiz küqtin ⱪalmaydu) 36 nemǝ üqün Ata Ɵzigǝ has-muⱪǝddǝs ⱪilip paniy dunyaƣa ǝwǝtkǝn zat «Mǝn Hudaning Oƣlimǝn» desǝ, u toƣruluⱪ «kupurluⱪ ⱪilding!» dǝysilǝr? «Nemǝ üqün Ata Ɵzigǝ has-muⱪǝddǝs ⱪilip paniy dunyaƣa ǝwǝtkǝn zat «Mǝn Hudaning Oƣlimǝn» desǝ, u toƣruluⱪ «kupurluⱪ ⱪilding!» dǝysilǝr?» — bu 36-ayǝt boyiqǝ, Huda «Zǝbur»da «Hudaning sɵz-kalami yǝtküzülgǝnlǝr»ni «ilaⱨlar» dǝp atiƣan yǝrdǝ, Hudaning Sɵz-Kalamining Ɵzi dunyaƣa kǝlgǝndǝ, «Hudaning Oƣlimǝn» desǝ, bu ⱪandaⱪmu kupurluⱪ bolidu?   Yⱨ. 5:1; 6:27. 37 Əgǝr Atamning ǝmǝllirini ⱪilmisam, manga ixǝnmǝnglar. Yⱨ. 15:24. 38 Biraⱪ ⱪilsam, manga ixǝnmigǝn ⱨalǝttimu, ǝmǝllǝrning ɵzlirigǝ ixininglar. Buning bilǝn Atining mǝndǝ ikǝnlikini, meningmu Atida ikǝnlikimni ⱨǝⱪ dǝp bilip etiⱪad ⱪilidiƣan bolisilǝr. Yⱨ. 14:11; 17:21.
39 Buning bilǝn ular yǝnǝ uni tutmaⱪqi boldi, biraⱪ u ularning ⱪolliridin ⱪutulup, u yǝrdin kǝtti. Luⱪa 4:29; Yⱨ. 8:59. 40 Andin u yǝnǝ Iordan dǝryasining u ⱪetiƣa, yǝni Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr dǝslipidǝ adǝmlǝrni qɵmüldürgǝn jayƣa berip, u yǝrdǝ turdi. Yⱨ. 1:28; 3:23.
41 Nurƣun kixilǝr uning yeniƣa kǝldi. Ular:
— Yǝⱨya ⱨeq mɵjizilik alamǝt kɵrsǝtmigǝn, lekin uning bu adǝm toƣrisida barliⱪ eytⱪanliri rast ikǝn! — deyixti. 42 Xuning bilǝn nurƣunliƣan kixilǝr bu yǝrdǝ uningƣa etiⱪad ⱪildi.
 
 

10:3 «Ixik baⱪar uningƣa ixikni eqip beridu wǝ ⱪoylar uning awazini anglap tonuydu...» — «ixik baⱪar» bǝlkim Qɵmüldürgüqi Yǝⱨyani kɵrsitixi mumkin. Bu ayǝt ⱨǝm 4-ayǝtkǝ munasiwǝtlik, «Mik.» 2:13 wǝ izaⱨatni kɵrüng.

10:4 «U ⱪoylirining ⱨǝmmisini sirtⱪa qiⱪirip bolup, ularning aldida mangidu, ⱪoylarmu uning kǝynidin ǝgixip mengixidu; qünki ular uning awazini tonuydu» — demisǝkmu, Ottura Xǝrⱪtiki ⱪoyqilar dǝl xundaⱪ yol bilǝn ⱪoylarni baⱪidu. Ⱪoyqi barliⱪ ⱪoylarƣa isim ⱪoyup ularni bu isim bilǝn qaⱪiridu. U daim «ⱪoylirini baxlaydu», ular uning awazi bilǝn ǝgixip mangidu. Adǝttǝ ⱪoyqining ⱪoylarni «ⱨǝydǝx»ning ⱨeq ⱨajiti yoⱪ.

10:7 «ⱪoylarning ixiki ɵzümdurmǝn» — Ottura Xǝrⱪtǝ padiqilar keqidǝ ⱪoylarni ⱪoƣdax üqün ⱪotanning aƣzida toƣrisiƣa yetip uhlaydu. Xuning bilǝn ular ɵzlirini «ⱪoylarning ixiki» dǝydu. Undaⱪ ⱪoyqilar ⱨǝrküni «ɵz ⱪoyliri üqün jenini pida ⱪilidu».

10:8 «Mǝndin ilgiri kǝlgǝnlǝrning ⱨǝmmisi oƣri wǝ ⱪaraⱪqidur, lekin ⱪoylar ularƣa ⱪulaⱪ salmidi» — bu yǝrdǝ Əysaning kɵzdǝ tutⱪini Tǝwrattiki pǝyƣǝmbǝrlǝr ǝmǝs, bǝlki ɵzlirini «Israilni baⱪⱪuqilar» dǝp atiwalƣanlar — yǝni Pǝrisiylǝr, bax kaⱨinlar, Tǝwrat ustazliri, Yǝⱨudiy aⱪsaⱪalliri, xundaⱪla ɵzidin ilgiri pǝyda bolƣan «sahta Mǝsiⱨlǝr» (mǝsilǝn, «Ros.» 5:36-37)din ibarǝt. Israilƣa baⱪⱪuqi bolux kerǝk bolƣanlar ǝksiqǝ padidin payda-mǝnpǝǝt alidiƣanlarƣa aylandurulƣan («Yǝr.» 23-bab, «Əz.» 34-babni kɵrüng).

10:9 Yⱨ. 14:6.

10:10 «Oƣri bolsa pǝⱪǝt oƣrilax, ɵltürüx wǝ buzux üqünla kelidu» — «ɵltürüx» grek tilida «boƣuzlax».

10:11 «Yahxi padiqi ⱪoylar üqün ɵz jenini pida ⱪilidu» — «yahxi padiqi» bolƣandin keyin baxⱪa hil padiqilar bolamdu? Bu toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

10:11 Yǝx. 40:11; Əz. 34:11, 12, 15, 22, 23; Mik. 1:14; Ibr. 13:20; 1Pet. 5:4.

10:12 «bɵrǝ kelip ⱪoylarni titip tiripirǝn ⱪiliwetidu» — yaki «bɵrǝ kelip ⱪoylarni tutuwelip tiripirǝn ⱪiliwetidu».

10:12 Zǝk. 11:16.

10:14-15 2Tim. 2:19; Mat. 11:27; Luⱪa 10:22; Yⱨ. 6:46; 7:29.

10:16 «Bu ⱪotandin bolmiƣan baxⱪa ⱪoylirimmu bar. Ularnimu elip baxlixim kerǝk ... xuning bilǝn bir pada bolidu, xundaⱪla ularning bir padiqisi bolidu» — ⱨeqⱪandaⱪ xübⱨǝ yoⱪki, muxu yǝrdǝ «bu ⱪotandin bolmiƣan»lar Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilidiƣan Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu.

10:16 Əz. 37:22.

10:17 Yǝx. 53:12.

10:18 Yⱨ. 2:19.

10:19 Yⱨ. 7:12; 9:16.

10:20 Yⱨ. 7:20; 8:48, 52.

10:21 Mis. 4:11; Zǝb. 94:9; 146:8

10:22 «Ⱪayta beƣixlax ⱨeyti» — (ibadǝthanini) «ⱪayta beƣixlax ⱨeyti» bolsa miladiyǝdin ilgiri 164-yili «Yǝⱨuda Makkabus» ibadǝthanini Yunandikilǝrning butpǝrǝslikidin ⱪayturuwelip, uni ⱪaytidin Hudaning yoliƣa atap beƣixliƣanliⱪini tǝbriklǝydiƣan ⱨeyt. Bu ⱨeyt Yǝⱨudiylar arisida ⱨazirƣiqǝ «Hannukaⱨ» dǝp atilidu.

10:23 1Pad. 6:3; Ros. 3:11; 5:12.

10:24 «Bizni ⱪaqanƣiqǝ tit-tit ⱪilip tutuⱪluⱪta ⱪaldurmaⱪqisǝn?» — grek tilida «jenimizni ⱪaqanƣiqǝ tit-tit ⱪilip tutuⱪluⱪta ⱪaldurmaⱪqisǝn?».

10:25 Yⱨ. 5:36.

10:27 Yⱨ. 8:47.

10:28 Yⱨ. 6:39; 17:12; 18:9.

10:30 «Mǝn wǝ Ata ǝslidinla birdurmiz» — «Ⱪan» 32:39ni kɵrüng. Muxu yǝrdǝ Mǝsiⱨning «bir» degini, yuⱪirida tilƣa elinƣan ixlirida ɵzining Huda’ata bilǝn birgǝ bir bolƣanliⱪini tǝkitlǝydu.

10:30 Yǝx. 54:5; Yⱨ. 5:19; 14:9; 17:5.

10:31 Yⱨ. 8:59; 11:8.

10:33 Yⱨ. 5:18.

10:34 «Silǝrgǝ tǝwǝ muⱪǝddǝs ⱪanun» — 8:17 wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Mǝn eyttim, silǝr ilaⱨlarsilǝr» — bu sɵzlǝr «Zǝb.» 82:6dǝ tepilidu. Toluⱪ eytsaⱪ «Mǝn eyttim: — Silǝr ilaⱨlar ikǝnsilǝr; ⱨǝmminglar Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining oƣullirisilǝr» degǝn bolup, bu sɵz ǝslidǝ sot mǝjlisigǝ ⱪatnaxⱪan «ilaⱨlar»ƣa, yǝni Hudaning hǝlⱪigǝ soraⱪqi bolƣan yaki ɵz hǝlⱪi arisida ⱨǝrⱪandaⱪ ⱨoⱪuⱪ-mǝs’uliyiti bar adǝmlǝrgǝ eytilƣanidi. Ular muxu ixta, ⱨǝmmini soraⱪ ⱪilƣuqi Hudaƣa ohxap kǝtkǝqkǝ, «ilaⱨlar» deyilidu. 35-36-ayǝt wǝ izaⱨatini kɵrüng. «Zǝb.» 82:1diki izaⱨatnimu kɵrüng.

10:34 Zǝb. 82:6

10:36 «Nemǝ üqün Ata Ɵzigǝ has-muⱪǝddǝs ⱪilip paniy dunyaƣa ǝwǝtkǝn zat «Mǝn Hudaning Oƣlimǝn» desǝ, u toƣruluⱪ «kupurluⱪ ⱪilding!» dǝysilǝr?» — bu 36-ayǝt boyiqǝ, Huda «Zǝbur»da «Hudaning sɵz-kalami yǝtküzülgǝnlǝr»ni «ilaⱨlar» dǝp atiƣan yǝrdǝ, Hudaning Sɵz-Kalamining Ɵzi dunyaƣa kǝlgǝndǝ, «Hudaning Oƣlimǝn» desǝ, bu ⱪandaⱪmu kupurluⱪ bolidu?

10:36 Yⱨ. 5:1; 6:27.

10:37 Yⱨ. 15:24.

10:38 Yⱨ. 14:11; 17:21.

10:39 Luⱪa 4:29; Yⱨ. 8:59.

10:40 Yⱨ. 1:28; 3:23.