Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna 3

Ⱪaytidin tɵrilix

1 Yǝⱨudiylar kengǝxmisining Pǝrisiylǝrdin bolƣan Nikodim isimlik bir yolbaxqisi bar idi. 2 Bu adǝm bir keqisi Əysaning aldiƣa kelip:

— Ustaz, sening Hudadin kǝlgǝn tǝlim bǝrgüqi ikǝnlikingni bilimiz. Qünki Huda uning bilǝn billǝ bolmisa, ⱨeqkimning sǝn kɵrsǝtkǝn bu mɵjizilik alamǝtlǝrni kɵrsitixi ⱪǝt’iy mumkin ǝmǝs, — dedi.□ ■

3 Əysa uningƣa jawabǝn:

— Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga xuni eytip ⱪoyayki, ⱨeqkim yuⱪiridin tuƣulmiƣiqǝ, Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrǝlmǝs! — dedi.□

4 Nikodim:

— Adǝm ⱪeriƣinida ⱪandaⱪmu ⱪaytidin tuƣulsun? Anisining ⱪorsiⱪiƣa ⱪayta kirip tuƣuluxi mumkinmu?! — dǝp soridi.

5 Əysa mundaⱪ jawab bǝrdi:

— Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga xuni eytip ⱪoyayki, ⱨǝm sudin, ⱨǝm Roⱨtin tuƣulmiƣiqǝ, ⱨeqkim Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirǝlmǝs!■ 6 Əttin tuƣulƣan bolsa ǝttur; roⱨtin tuƣulƣan bolsa roⱨtur.■ 7 Sanga: «Yuⱪiridin tuƣuluxunglar kerǝk» deginimgǝ ⱨǝyran ⱪalma. 8 Xamal haliƣan tǝrǝpkǝ soⱪidu, sǝn uning awazini anglaysǝn, lekin ⱪǝyǝrdin kelip, ⱪǝyǝrgǝ baridiƣinini bilmǝysǝn. Roⱨtin tuƣulƣan ⱨǝrbirimu xundaⱪtur.□

9 Nikodim yǝnǝ jawabǝn Əysaƣa:

— Bu ixlar ⱪandaⱪmu mumkin bolar? — dedi.

10 Əysa uningƣa jawabǝn mundaⱪ dedi:

— «Sǝn Israilning ɵlimasi turup, bunimu bilmǝmsǝn? □ 11 Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, mǝn sanga xuni eytip ⱪoyayki, biz bilginimizni eytimiz wǝ kɵrginimizgǝ guwaⱨliⱪ berimiz, lekin silǝr bizning guwaⱨliⱪimizni ⱪobul ⱪilmaysilǝr. □ ■ 12 Silǝrgǝ zemindiki ixlarni eytsam ixǝnmigǝn yǝrdǝ, ǝrxtiki ixlarni eytsam ⱪandaⱪmu ixinisilǝr? 13 Ɵzi ǝrxtǝ bolup, ǝrxtin qüxküqidin, yǝni Insan’oƣlidin baxⱪa ⱨeqkim ǝrxkǝ qiⱪmidi. □ ■ 14 Musa qɵldǝ tuq yilanni kɵtürgǝndǝk, Insan’oƣlimu ohxaxla xundaⱪ egiz kɵtürülüxi kerǝk. □ ■ 15 Xundaⱪ bolƣanda, uningƣa etiⱪad ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi ⱨalak bolmay, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixǝlǝydu».□ ■

16 Qünki Huda dunyadiki insanlarni xu ⱪǝdǝr sɵyiduki, Ɵzining birdinbir yeganǝ Oƣlini pida boluxⱪa bǝrdi. Mǝⱪsiti, uningƣa etiⱪad ⱪilƣan ⱨǝrbirining ⱨalak bolmay, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixixi üqündur. □ ■ 17 Huda Oƣlini dunyadiki insanlarni gunaⱨⱪa bekitix üqün ǝmǝs, bǝlki ularning u arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuluxi üqün dunyaƣa ǝwǝtti. ■ 18 Kimki uningƣa etiⱪad ⱪilƣuqi bolsa, gunaⱨⱪa bekitilmǝydu; lekin etiⱪad ⱪilmiƣuqi bolsa alliⱪaqan gunaⱨⱪa bekitilgǝndur; qünki u Hudaning yǝkkǝ-yeganǝ Oƣlining namiƣa etiⱪad ⱪilmiƣan. ■ 19 Wǝ gunaⱨⱪa bekitix sǝwǝbi mana xuki, nur dunyaƣa kǝlgǝn bolsimu, insanlar nurni ǝmǝs, bǝlki ⱪarangƣuluⱪni yahxi kɵrdi; qünki ularning ǝmǝlliri rǝzil idi. ■ 20 Qünki rǝzillik ⱪilƣuqi ⱨǝrbiri nurni yaman kɵrüp wǝ ɵzining ⱪilƣan-ǝtkǝnlirining axkara ⱪilinmasliⱪi üqün nurƣa kǝlmǝydu; 21 lekin ⱨǝⱪiⱪǝtni yürgüzgüqi bolsa, ǝmǝllirini Hudaƣa tayinip ⱪilƣanliⱪi ayan bolsun dǝp, nurƣa kelidu.□ ■

Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr yǝnǝ guwaⱨliⱪ beridu

22 Bu ixlardin keyin, Əysa muhlisliri bilǝn Yǝⱨudiyǝ zeminiƣa bardi; u u yǝrdǝ ular bilǝn billǝ turup, kixilǝrni qɵmüldürdi. ■ 23 Xu qaƣda Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝrmu Salim yezisining yenidiki Aynon degǝn yǝrdǝ kixilǝrni qɵmüldürüwatatti. Qünki u yǝrning süyi mol idi. Kixilǝr uning aldiƣa kelixip, qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilixatti ■ 24 (qünki xu qaƣda Yǝⱨya tehi zindanƣa taxlanmiƣanidi).■

25 xu waⱪitlarda Yǝⱨyaning muhlisliri bir Yǝⱨudiy kixi bilǝn taⱨarǝt ⱪaidiliri toƣrisida bǝs-munazirǝ ⱪilixip ⱪaldi. 26 Andin muhlislar Yǝⱨyaning yeniƣa kelip:

— Ustaz, Iordan dǝryasining u ⱪetida sǝn bilǝn birgǝ bolƣan, ɵzüng tǝriplǝp guwaⱨliⱪ bǝrgǝn ⱨeliⱪi kixi mana ⱨazir ɵzi kixilǝrni qɵmüldürüwatidu, wǝ ⱨǝmmǝ adǝm uning yeniƣa ketixiwatidu, — dedi.□ ■

27 Yǝⱨya mundaⱪ jawab bǝrdi:

— Əgǝr uningƣa ǝrxtin ata ⱪilinmiƣan bolsa, insan ⱨeqnǝrsigǝ igǝ bolalmaydu. 28 Mening silǝrgǝ: «Mǝn Mǝsiⱨ ǝmǝs, pǝⱪǝt uning aldida ǝwǝtilgǝnmǝn» deginimgǝ ɵzünglar guwaⱨqisilǝr. ■ 29 Kelinqǝkni ǝmrigǝ alƣuqi yigittur; ⱪoldixi yigitning awazini kütidu; ⱪoldax uning awazini anglap, ⱪǝlbidǝ tolimu hursǝn bolidu. Xuningƣa ohxax, mǝndimu hursǝnlik tolup taxidu. □ 30 Uning yüksilixi, mening ajizlixixim muⱪǝrrǝrdur.□

31 Üstündin kǝlgüqi ⱨǝmmidin üstündur. Zemindin kǝlgüqi zeminƣa tǝwǝ bolup zemindiki ixlarni sɵzlǝydu. Ərxtin kǝlgüqi ⱨǝmmidin üstündur; ■ 32 ɵzining ǝrxtǝ kɵrgǝn wǝ angliƣanliri bolsa, u bular toƣruluⱪ guwaⱨliⱪ beridu; biraⱪ ⱨeqkim uning guwaⱨliⱪini ⱪobul ⱪilmaydu. ■ 33 Ⱨalbuki, kimki uning guwaⱨliⱪini ⱪobul ⱪilƣan bolsa, Hudaning ⱨǝⱪ ikǝnlikigimu mɵⱨürini basⱪan bolidu . □ ■ 34 Qünki Huda ǝwǝtkini Hudaning sɵzlirini sɵzlǝydu; qünki Huda Roⱨni uningƣa ɵlqǝm bilǝn kǝmlǝp bǝrmǝs. □ ■ 35 Ata Oƣulni sɵyidu wǝ ⱨǝmmǝ ixlarni uning ⱪoliƣa tapxurƣandur. □ ■ 36 Oƣulƣa etiⱪad ⱪilƣuqi mǝnggülük ⱨayatⱪa igidur. Lekin Oƣulƣa itaǝt ⱪilmiƣuqi ⱨayatni ⱨeq kɵrmǝydu, bǝlki Hudaning ƣǝzipi xundaⱪlarning üstidǝ turidu.■

□3:2 «Ustaz» — Ibraniy tilida «Rabbi», «ustaz» degǝn mǝnidǝ.

■3:2 Yⱨ. 7:50; 9:16, 33; 19:39; Ros. 10:38.

□3:3 «ⱨeqkim yuⱪiridin tuƣulmiƣiqǝ, Hudaning padixaⱨliⱪini kɵrǝlmǝs!» — «yuⱪiridin» degǝn sɵz grek tilida yǝnǝ «ⱪaytidin» degǝnnimu bildüridu wǝ xübⱨisizki, muxu yǝrdǝ bu ikki mǝnini ɵz iqigǝ alidu.

■3:5 Tit. 3:5.

■3:6 Rim. 8:5.

□3:8 «Xamal haliƣan tǝrǝpkǝ soⱪidu, sǝn uning awazini anglaysǝn, lekin ⱪǝyǝrdin kelip, ⱪǝyǝrgǝ baridiƣinini bilmǝysǝn. Roⱨtin tuƣulƣan ⱨǝrbirimu xundaⱪtur» — grek tilida «xamal» wǝ «roⱨ» birla sɵz bilǝn ipadilinidu. Əysaning bu ayǝttiki küqlük sɵzlirini «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ bir-birlǝp xǝrⱨlǝymiz.

□3:10 «Sǝn Israilning ɵlimasi» — bu sɵz bǝlkim Nikodimning Israil iqidǝ sǝwiyisi ǝng yuⱪiri Tǝwrat ustazi ikǝnlikini kɵrsitixi mumkin.

□3:11 «biz bilginimizni eytimiz wǝ kɵrginimizgǝ guwaⱨliⱪ berimiz, lekin silǝr bizning guwaⱨliⱪimizni ⱪobul ⱪilmaysilǝr» — nemixⱪa Əysa Nikodimƣa xunqǝ eƣir tǝnbiⱨ beridu? Uning bu bayanidin ikki muⱨim soal qiⱪidu: «biz» kim?, «silǝr» kim? Bular toƣrisida «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz.

■3:11 Yⱨ. 3:32; 7:16; 8:28; 12:49; 14:24.

□3:13 «Ɵzi ǝrxtǝ bolup, ǝrxtin qüxküqidin, yǝni Insan’oƣlidin baxⱪa ⱨeqkim ǝrxkǝ qiⱪmidi» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «ɵzi ǝrxtǝ bolup» degǝn sɵz tepilmaydu.

■3:13 Yⱨ. 6:62; Əf. 4:9.

□3:14 «Musa qɵldǝ tuq yilanni kɵtürgǝndǝk, Insan’oƣlimu ohxaxla xundaⱪ egiz kɵtürülüxi kerǝk» — oⱪurmǝnlǝr tilƣa elinƣan bu wǝⱪǝning tǝpsilatlirini «Qɵl.» 21:4-9dǝ tapalaydu. Israillar gunaⱨ sadir ⱪilƣanda, Huda ularƣa tǝrbiyǝ berix üqün arisiƣa yilanlarni ǝwǝtkǝn. Yilanlar nurƣun adǝmlǝrni qaⱪⱪan, Musa Hudaning yolyoruⱪi bilǝn tuqtin bir yilan yasap, uni ⱨasiƣa bekitip, ⱨasini egiz kɵtürüp Israilning bargaⱨini aylinip mangƣan. Yilanlarning zǝⱨiridin ɵlǝy dǝp ⱪalƣanlar ǝgǝr iman bilǝn xu tuq yilanƣa ⱪarisa saⱪayƣan. Bu wǝⱪǝ Əysaning kresttǝ kɵtürülüxigǝ bexarǝt bolidu. Gunaⱨidin ɵlǝy degǝnlǝr Əysaƣa iman bilǝn ⱪarisa (Əysa biz üqün gunaⱨning ɵzi ⱪilinƣan, 2Kor.5:21) gunaⱨtin saⱪaytilidu — demǝk, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixidu.

■3:14 Qɵl. 21:9; 2Pad. 18:4; Yⱨ. 8:28; 12:32.

□3:15 «xundaⱪ bolƣanda, uningƣa etiⱪad ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi ⱨalak bolmay, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixǝlǝydu» — Bu kimning sɵzi? Mǝsiⱨning sɵzliri bǝlkim 15-ayǝttǝ tohtaydu. 16-21-ayǝtlǝrni rosul Yuⱨanna Muⱪǝddǝs Roⱨning türtkǝ-yolyoruⱪi bilǝn yazƣan, dǝp ixinimiz.

■3:15 Yⱨ. 3:15.

□3:16 «xu ⱪǝdǝr sɵyiduki,...» — grek tilida yǝnǝ «xu yol bilǝn sɵyiduki,...» degǝn mǝninimu bildüridu.

■3:16 Yⱨ. 3:36; Luⱪa 19:10; Rim. 5:8; 8:31; 1Yuⱨa. 4:9; 5:10.

■3:17 Luⱪa 9:56; Yⱨ. 9:39; 12:47; 1Yuⱨa. 4:14.

■3:18 Yⱨ. 5:24; 6:40,47; 20:31.

■3:19 Yⱨ. 1:5.

□3:21 «Hudaƣa tayinip ⱪilƣanliⱪi» — grek tilida «Hudada ⱪilƣanliⱪi» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

■3:21 Əf. 5:8,13.

■3:22 Yⱨ. 4:1.

■3:23 Mat. 3:6; Mar. 1:5; Luⱪa 3:7.

■3:24 Mat. 14:3.

□3:26 «Ustaz» — Grek tilida «rabbi». «... ɵzüng tǝriplǝp guwaⱨliⱪ bǝrgǝn ⱨeliⱪi kixi mana ⱨazir ɵzi kixilǝrni qɵmüldürüwatidu, wǝ ⱨǝmmǝ adǝm uning yeniƣa ketixiwatidu» — nemixⱪa Yǝⱨyaning muhlisliri xu Yǝⱨudiy kixi bilǝn bǝs-munazirǝ ⱪilip (25-ayǝt) bu soalni tuƣdurƣan? Yǝⱨya bolsa Tǝwrat dǝwridiki ǝng ahirⱪi, xundaⱪla ǝng uluƣ pǝyƣǝmbǝr ⱨesablinidu. Yǝⱨya xu salaⱨiyitidǝ Tǝwrat («kona ǝⱨdǝ»)tiki taⱨarǝt ixlirini tehiqǝ saⱪlap kǝlgǝnidi. Lekin Mǝsiⱨ «iqki taziliⱪ»ni tǝkitlǝydiƣan tǝlimi bilǝn «yengi ǝⱨdǝ»ni tonuxturuwatⱪanidi. Xuning bilǝn xu bǝs-munaziridǝ Yǝⱨyaning tǝlimliri wǝ Əysaning tǝlimliri otturisidiki pǝrⱪlǝr tügixi mumkin idi. Yǝⱨyaning muhlislirining «hǝlⱪ «Sǝndin waz keqip, bu «yengi adǝm»ning ⱪexiƣa baridu» deyixning mǝⱪsiti Yǝⱨyaning inawǝt-abruyini ⱪoƣdax idi, ǝlwǝttǝ. Lekin Yǝⱨyaning (27-31-ayǝttiki) jawabi «Bundaⱪ oylap ketixning ⱨajiti yoⱪ, ǝksiqǝ huxal boluximiz lazim» idi.

■3:26 Mat. 3:11; Mar. 1:7; Luⱪa 3:16; Yⱨ. 1:15, 26, 34.

■3:28 Mal. 3:1; Mat. 11:10; Mar. 1:2; Luⱪa 1:17; 7:27; Yⱨ. 1:20, 21, 23.

□3:29 «Kelinqǝkni ǝmrigǝ alƣuqi yigittur; ⱪoldixi yigitning awazini kütidu; ⱪoldax uning awazini anglap, ⱪǝlbidǝ tolimu hursǝn bolidu. Xuningƣa ohxax, mǝndimu hursǝnlik tolup taxidu» — muxu sɵzlǝr bilǝn Yǝⱨya pɵyƣǝmbǝr Əysa Mǝsiⱨni toy yigitigǝ ohxitidu wǝ: Ɵzüm bolsam pǝⱪǝt toy yigitining ⱪoldiximǝn, halas, dǝydu.

□3:30 «Uning yüksilixi, mening ajizlixixim muⱪǝrrǝrdur» — Yǝⱨyaning sɵzliri muxu yǝrdǝ tügǝydu, 31-36-ayǝtlǝrni rosul Yuⱨanna Muⱪǝddǝs Roⱨning türtkǝ-yolyoruⱪi bilǝn yazƣan, degǝn pikirgǝ mayilmiz. Bǝzi alimlar 32-34- yaki 32-36-ayǝtlǝrnimu Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝrning sɵzliri, dǝp ⱪaraydu.

■3:31 Yⱨ. 8:23.

■3:32 Yⱨ. 5:30; 8:26; 12:49; 14:10; 1Yuⱨa. 5:10.

□3:33 «Kimki uning guwaⱨliⱪini ⱪobul ⱪilƣan bolsa, Hudaning ⱨǝⱪ ikǝnlikigimu mɵⱨürini basⱪan bolidu» — «Huda ⱨǝⱪ» degǝn sɵzdǝ kɵzdǝ tutulƣini nemǝ? Xübⱨisizki, Hudaning ǝslidǝ Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨ ǝwǝtimǝn, dǝp bǝrgǝn nurƣun wǝdiliri ⱨazir Əysada toluⱪ ǝmǝlgǝ axurulƣan, degǝnlik bolidu. «Mɵⱨürini basⱪan» — birinqidin, baxⱪilarƣa «Huda ⱨǝⱪtur» dǝp eniⱪ guwaⱨliⱪ beridiƣan wǝ ikkinqidin, Hudaning guwaⱨliⱪini ⱪobul ⱪilƣuqi ɵz ⱨayatida xu guwaⱨliⱪni tǝstiⱪlaydiƣan Hudaning Roⱨining ispatini kɵridu, xunga «Huda ⱨǝⱪ» dǝp tehimu küqlük guwaⱨqi bolidu.

■3:33 Rim. 3:4.

□3:34 «...qünki Huda Roⱨni uningƣa ɵlqǝm bilǝn kǝmlǝp bǝrmǝs» — «Roⱨ» — Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨi. Demǝk, Huda pǝyƣǝmbǝrlirigǝ Ɵz Roⱨidin «ɵlqǝm bilǝn kǝmlǝp» ata ⱪilƣini bilǝn, Mǝsiⱨgǝ bolsa ɵlqimǝy bǝrmǝktǝ. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Huda Roⱨni ɵlqǝm bilǝn kǝmlǝp bǝrmǝs» — demǝk, Injil dǝwridǝ Huda Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ Muⱪǝddǝs Roⱨini ⱨǝmmǝ etiⱪadqiƣa ɵlqimǝy ata ⱪilidu.

■3:34 Əf. 4:7.

□3:35 «Ata Oƣulni sɵyidu wǝ ⱨǝmmǝ ixlarni uning ⱪoliƣa tapxurƣandur» — «Ata» muxu yǝrdǝ Hudani kɵrsitidu; «Oƣul» bolsa — Hudaning Ɵz Oƣli, ǝlwǝttǝ. «Yuⱨanna»da «Oƣul» kɵp ixlitilidu; qünki Hudaning Oƣli birdinbirdur.

■3:35 Mat. 11:27; 28:18; Luⱪa 10:22; Yⱨ. 5:22; 17:2; Ibr. 2:8.

■3:36 Yⱨ. 3:36; 6:47; 1Yuⱨa. 5:10.