Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna 20

Əysaning tirilixi

Mat. 28:1-10; Mar. 16:1-8; Luⱪa 24:1-12

1 Ⱨǝptining birinqi küni tang sǝⱨǝr, Magdalliⱪ Mǝryǝm ⱪǝbrigǝ bardi wǝ ⱪǝbrining aƣzidiki taxning eliwetilgǝnlikini kɵrdi. ◼ ◘ 2 Xunga u yügürginiqǝ kelip Simon Petrus wǝ Əysa sɵygǝn ⱨeliⱪi muhlisning yeniƣa kelip, ularƣa:

— Ular Rǝbni ⱪǝbridin yɵtkiwetiptu, uni ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣinini bilmiduⱪ! — dedi. ◼ ◘

3 Petrus bilǝn ⱨeliⱪi muhlis taxⱪiriƣa qiⱪip, ⱪǝbrigǝ ⱪarap yol aldi. ◘ 4 Ikkiylǝn tǝng yügürüp mangdi, lekin ⱨeliⱪi muhlis Petrustin tez yügürüp, ⱪǝbrigǝ birinqi bolup yetip bardi. 5 U engixip iqigǝ ⱪarap, kanap kepǝnlǝrning u yǝrdǝ yeyiⱪliⱪ turƣanliⱪini kɵrdi, lekin iqkirigǝ kirmidi. ◘ 6 Uningƣa ǝgixip kǝlgǝn Simon Petrus yetip kelip, ⱪǝbrigǝ kirdi wǝ u yǝrdǝ yeyiⱪliⱪ turƣan kanap kepǝnlǝrni, 7 xundaⱪla Əysaning bexiƣa oralƣan yaƣliⱪnimu kɵrdi. Yaƣliⱪ kepǝnlǝr bilǝn bir yǝrdǝ ǝmǝs, bǝlki ayrim yǝrdǝ yɵgǝklik turatti. ◘

8 Andin ⱪǝbrigǝ awwal kǝlgǝn ⱨeliⱪi muhlismu ⱪǝbrigǝ kirip, ǝⱨwalni kɵrüp ixǝndi ◼ 9 (qünki ular uning ɵlümdin ⱪayta tirilixining muⱪǝrrǝrliki ⱨǝⱪⱪidǝ muⱪǝddǝs yazmilardiki bexarǝtni tehiqǝ qüxǝnmǝytti). ◼ ◘ 10 Xuning bilǝn ikkiylǝn ɵz turalƣuliriƣa ⱪaytixti. ◼

Əysaning Magdalliⱪ Mǝryǝmgǝ kɵrünüxi

Mar. 16:9-11

11 Əmma Mǝryǝm bolsa ⱪǝbrining sirtida turup yiƣlawatatti. U yiƣlap turup ⱪǝbrining iqigǝ engixip ⱪariwidi, ◘ 12 mana aⱪ kiyim kiygǝn ikki pǝrixtǝ turatti; ularning biri Əysaning jǝsiti ⱪoyulƣan yǝrning bax tǝripidǝ, yǝnǝ biri ayaƣ tǝripidǝ olturatti.

13 Ular Mǝryǝmdin:

— Hanim, nemixⱪa yiƣlaysǝn? — dǝp soridi.

— Rǝbbimni elip ketiptu, uni nǝgǝ ⱪoyƣanliⱪini bilǝlmǝywatimǝn, — dedi u ularƣa.

14 U xu sɵzlǝrni ⱪilipla, kǝynigǝ buruluwidi, Əysaning xu yǝrdǝ turƣanliⱪini kɵrdi. Lekin u uning Əysa ikǝnlikini bilmidi. ◘

15 Əysa uningdin — Hanim, nemixⱪa yiƣlaysǝn, kimni izdǝysǝn? — dǝp soridi.

Mǝryǝm uni baƣwǝn xu, dǝp oylap:

— Tǝⱪsir, ǝgǝr uni siz xu yǝrdin yɵtkiwǝtkǝn bolsingiz, ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣanliⱪingizni eytip bǝrgǝysiz. Mǝn uni elip ketimǝn, — dedi.

16 Mǝryǝm! — dedi Əysa uningƣa.

Mǝryǝm burulupla, ibraniy tilida:

— Rabboni! — dedi (bu sɵz «ustaz» degǝn mǝnidǝ).

17 Əysa uningƣa: — Manga esilmiƣin! Qünki mǝn tehi atamning yeniƣa qiⱪmidim. Berip ⱪerindaxlirimƣa: Meni «Silǝrningmu Atanglarning, yǝni mening Atamning, silǝrning Hudayinglarning, yǝni mening Hudayimning yeniƣa qiⱪimǝn!» dǝydu, — dǝp yǝtküzgin, dedi. ◼ ◘

18 Xuning bilǝn Magdalliⱪ Mǝryǝm muhlislarning yeniƣa berip, ularƣa: «Rǝbni kɵrdüm!» dedi wǝ xundaⱪla Əysa ɵzigǝ eytⱪan u sɵzlǝrni ularƣa yǝtküzdi. ◘

Əysaning muhlisliriƣa kɵrünüxi

Mat. 28:16-20; Mar. 16:14-18; Luⱪa 24:36-49

19 Xu küni kǝqtǝ, yǝni ⱨǝptining birinqi küni kǝqtǝ, Yǝⱨudiylardin ⱪorⱪⱪanliⱪi üqün muhlislar yiƣilƣan ɵydǝ ixiklirini ⱨim taⱪiwalƣanidi; xu waⱪitta, Əysa kelip ularning otturisida kɵrünüp, ɵrǝ turƣan ⱨalda ularƣa:

— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! — dedi. ◼ ◘ 20 Buni dǝp, ⱪollirini wǝ biⱪinini ularƣa kɵrsǝtti. Xuning bilǝn muhlislar Rǝbni kɵrginidin xadlandi. ◘ 21 Xunga Əysa ularƣa yǝnǝ:

— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! Ata meni ǝwǝtkinidǝk, mǝnmu silǝrni ǝwǝtimǝn, — dedi. ◘

22 Bu sɵzni eytⱪandin keyin, u ularning üstigǝ bir püwlǝp:

— Muⱪǝddǝs Roⱨni ⱪobul ⱪilinglar. 23 Kimning gunaⱨlirini kǝqürsǝnglar, uning gunaⱨi kǝqürüm ⱪilinidu; kimning gunaⱨlirini tutuwalsanglar, xuning gunaⱨi tutuwelinidu! — dedi. ◼ ◘

Əysaning Tomasⱪa kɵrünüxi

24 Əmma on ikkiylǝnning biri, yǝni «ⱪoxkezǝk» dǝp atalƣan Tomas Əysa kǝlgǝndǝ ularning yenida ǝmǝs idi. ◼ 25 Xunga baxⱪa muhlislar uningƣa:

— Biz Rǝbni kɵrduⱪ! — deyixti. Lekin Tomas ularƣa:

— Uning ⱪollirida mihlarning izini kɵrmigüqǝ, mihlarning iziƣa ɵz barmiⱪimni wǝ biⱪiniƣa ɵz ⱪolumni tiⱪip baⱪmiƣuqǝ, ⱨǝrgiz ixǝnmǝymǝn, — dedi.

26 Sǝkkiz kündin keyin, muhlislar yǝnǝ xu ɵy iqidǝ jǝm bolƣanda, Tomasmu ular bilǝn billǝ idi. Ixiklǝr taⱪaⱪliⱪ tursimu, Əysa kelip ularning arisida turup:

— Silǝrgǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay! — dedi. 27 Andin u Tomasⱪa:

— Barmiⱪingni bu yǝrgǝ tǝgküzüp, ⱪollirimƣa ⱪara. Ⱪolungni uzitip, biⱪinimƣa tiⱪip, gumanda bolmay, ixǝngüqi bolƣin! — dedi. ◘

28 Tomas uningƣa: — Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayimsǝn! — dǝp jawab bǝrdi. ◼

29 Əysa uningƣa:

— Meni kɵrgǝnliking üqün ixǝnding. Kɵrmǝy turup ixǝngüqilǝr bǝhtliktur! — dedi. ◘

Uxbu kitabning mǝⱪsiti

30 Əysa muhlislirining aldida bu kitabta hatirilǝnmigǝn baxⱪa nurƣun mɵjizilik alamǝtlǝrnimu kɵrsǝtti. ◘ 31 Lekin muxular silǝrni Əysaning Mǝsiⱨ, xundaⱪla Hudaning Oƣli ikǝnlikigǝ ixǝnsun ⱨǝm bu arⱪiliⱪ uningƣa etiⱪad ⱪilip, uning nami arⱪiliⱪ ⱨayatliⱪⱪa erixsun, dǝp yezildi.

◼20:1 «ⱨǝptining birinqi küni» — yǝni yǝkxǝnbǝ küni. «Magdalliⱪ Mǝryǝm... ⱪǝbrining aƣzidiki taxning eliwetilgǝnlikini kɵrdi» — ⱪǝbrǝ ɵngkür idi («Mat.» 27:60, «Luⱪa» 23:53).

◘20:1 Mat. 28:1; Mar. 16:1; Luⱪa 24:1.

◼20:2 «Ular Rǝbni ⱪǝbridin yɵtkiwetiptu, uni ⱪǝyǝrgǝ ⱪoyƣinini bilmiduⱪ!» — muxu ayǝttiki «biz» ispatlayduki, Injildiki baxⱪa «bayanlar»da eytilƣandǝk, ǝslidǝ Mǝryǝm bilǝn billǝ yǝnǝ baxⱪa ayallarmu bar idi («Mat.» 28:1, «Mar.» 16:1-2. «Luⱪa» 23:54-24:1ni kɵrüng).

◘20:2 Yuⱨ. 13:23; 21:7,20.

◘20:3 Luⱪa 24:12.

◘20:5 Yuⱨ. 19:40.

◘20:7 Yuⱨ. 11:44.

◼20:8 «Andin ⱪǝbrigǝ awwal kǝlgǝn ⱨeliⱪi muhlismu ⱪǝbrigǝ kirip, ǝⱨwalni kɵrüp ixǝndi» — «ⱨeliⱪi muhlis» (Yuⱨanna) nemigǝ ixǝndi? U xu kepǝnlǝrni wǝ yaƣliⱪning xundaⱪ rǝtlik ⱪoyulƣanliⱪini kɵrüp, Əysaning jǝsitini ⱨeqkim oƣrilimidi, bǝlki u qoⱪum ɵlümdin tirildi, dǝp ixǝndi.

◼20:9 «uning ɵlümdin ⱪayta tirilixi..» — grek tilida «uning ɵlgǝnlǝrning arisidin tirilixi...». «uning ɵlümdin ⱪayta tirilixining muⱪǝrrǝrliki ⱨǝⱪⱪidǝ muⱪǝddǝs yazmilardiki bexarǝt...» — biz baxⱪa yǝrlǝrdǝ kɵrsǝtkinimizdǝk, Tǝwrat-Zǝburda Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixini kɵrsitidiƣan nurƣun bexarǝtlǝr bardur.

◘20:9 Zǝb. 16:10; Ros. 2:25,31; 13:35.

◼20:10 «Xuning bilǝn ikkiylǝn ɵz turalƣuliriƣa ⱪaytixti» — «ɵz turalƣuliriƣa» grek tilida «ɵzliriningkigǝ» yaki «ɵzliriningkilǝrgǝ».

◘20:11 Mat. 28:1; Mar. 16:5; Luⱪa 24:4.

◘20:14 Mat. 28:9; Mar. 16:9.

◼20:17 «Əysa uningƣa: — Manga esilmiƣin!.. dedi» — «manga esilmiƣin!» yaki «manga ⱪol tǝgküzüwǝrmǝ». Keyinki sɵzlǝr buning mǝnisining «esilmiƣin» ikǝnlikini eniⱪ kɵrsitidu. «Berip ⱪerindaxlirimƣa: Meni «Silǝrningmu atanglarning, yǝni mening atamning, silǝrning Hudayinglarning, yǝni mening Hudayimning yeniƣa qiⱪimǝn!» dǝydu, — dǝp yǝtküzgin» — Əysaning Magdalliⱪ Mǝryǝmgǝ kɵrünüxi toƣruluⱪ wǝ uningƣa eytⱪan bu muⱨim sɵzliri toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

◘20:17 Zǝb. 22:22; Mat. 28:10; Yuⱨ. 16:2; Ibr. 2:11.

◘20:18 Mat. 28:8; Mar. 16:10; Luⱪa 24:9.

◼20:19 «Silǝrgǝ hatirjǝmlik bolƣay» — ibraniy tilida «Xalom ǝlǝyⱪum!» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu, ǝrǝb tilida «ǝssalamuǝlǝykum».

◘20:19 Mar. 16:14; Luⱪa 24:36; 1Kor. 15:5.

◘20:20 Yuⱨ. 16:22.

◘20:21 Yǝx. 61:1; Mat. 28:19; Mar. 16:15; Luⱪa 4:18; Yuⱨ. 17:18.

◼20:23 «Kimning gunaⱨlirini kǝqürsǝnglar, uning gunaⱨi kǝqürüm ⱪilinidu; kimning gunaⱨlirini tutuwalsanglar, xuning gunaⱨi tutuwelinidu!» — bu rosullarning kixilǝrning gunaⱨini toluⱪ kǝqürüm ⱪilix ⱨoⱪuⱪi bar, degǝnlik ǝmǝs. Undaⱪ ⱨoⱪuⱪ pǝⱪǝt Hudaƣila tǝwǝdur. «Mat.» 16:19 wǝ 18:18ni kɵrüng. Bizningqǝ, bu «gunaⱨlarni kǝqürüm ⱪilix» jamaǝtning tǝrtipigǝ baƣliⱪtur. Eƣir gunaⱨ sadir ⱪilƣan etiⱪadqilar jamaǝtkǝ ⱪatnixiwerǝmdu? Rǝbbimiz «Mat.» 18:15-20dǝ bu mǝsilǝ toƣruluⱪ ǝmr beridu; bu ǝmr boyiqǝ jamaǝtning gunaⱨ sadir ⱪilƣan ǝmma towa ⱪilmiƣan ⱪerindaxlirini jamaǝttin qiⱪirix ⱨoⱪuⱪi bardur. «Korintliⱪlarƣa (1) wǝ (2)»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng, bolupmu «2Kor.» 2:11 toƣruluⱪ qüxǝndürüximizni kɵrüng.

◘20:23 Mat. 16:19; 18:18.

◼20:24 ««ⱪoxkezǝk» dǝp atalƣan Tomas» — grek tilida ««Didimus» dǝp atalƣan Tomas».

◘20:27 1Yuⱨ. 1:1.

◼20:28 «Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayimsǝn!» — grek tilida «Mening Rǝbbim ⱨǝm mening Hudayim!». Ⱨazir barliⱪ muhlislar Mǝsiⱨning toluⱪ salaⱨiyitini tonup yǝtkǝnidi.

◘20:29 1Pet. 1:8.

◘20:30 Yuⱨ. 21:25.