Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yuⱨanna 21

Əysaning yǝttǝ muhlisiƣa kɵrünüxi

1 Bu ixlardin keyin, Əysa Tiberiyas dengizining boyida muhlisliriƣa yǝnǝ bir ⱪetim kɵründi. Uning bu ⱪetimⱪi kɵrünüxi mundaⱪ boldi:□ 2 Simon Petrus, «ⱪoxkezǝk» dǝp atalƣan Tomas, Galiliyǝdiki Kanaliⱪ Nataniyǝl, Zǝbǝdiyning oƣulliri wǝ baxⱪa ikki muhlis billǝ idi.■ 3 Simon Petrus:

Mǝn beliⱪ tutⱪili barimǝn, — dedi.

Kɵpqilik:

Bizmu sǝn bilǝn billǝ barimiz, — deyixti.

Ular taxⱪiriƣa qiⱪip, kemigǝ olturdi, lekin xu bir keqǝ ⱨeqnǝrsǝ tutalmidi. 4 Tang atay deginidǝ, Əysa ⱪirƣaⱪta turatti, biraⱪ muhlislar uning Əysa ikǝnlikini bilmidi. 5 Xunga Əysa:

— Balilar, silǝrdǝ yegüdǝk bir nǝrsǝ yoⱪⱪu? — dǝp soridi.

— Yoⱪ, — dǝp jawab bǝrdi ular.□

6 Əysa ularƣa — Torni kemining ong tǝripigǝ taxlanglar, xundaⱪ ⱪilsanglar tutisilǝr, — dedi.

Xuning bilǝn ular torni xu yaⱪⱪa taxlap, xundaⱪ kɵp beliⱪ tuttiki, ⱨǝtta torni tartip qiⱪiralmay ⱪaldi.□ ■ 7 Əysa sɵygǝn muhlis Petrusⱪa:

— Bu Rǝbⱪu! — dedi.

Simon Petrus uning Əysa ikǝnlikini anglap, tonini ɵzigǝ yɵgǝp (qünki belining asti yalingaq idi) ɵzini dengizƣa taxlidi.■ 8 Ⱪirƣaⱪtin anqǝ yiraⱪ ǝmǝs bolup, tǝhminǝn ikki yüz gǝz yiraⱪliⱪta bolƣaqⱪa, ⱪalƣan muhlislar beliⱪ bilǝn tolƣan torni tartip kiqik kemisi bilǝn ⱪirƣaⱪⱪa kǝldi.□ 9 Ular ⱪirƣaⱪⱪa qiⱪⱪanda, xahardin yeⱪilƣan, üstidǝ beliⱪ ⱪoyuⱪluⱪ gülhanni wǝ nanni kɵrdi. 10 Əysa:

— Əmdi tutⱪan beliⱪinglardin ǝkelinglar, — dedi.■

11 Simon Petrus kemigǝ qiⱪip, torni ⱪirƣaⱪⱪa tartip qiⱪardi. Tor qong beliⱪlar bilǝn tolƣan bolup, jǝmiy bir yüz ǝllik üq beliⱪ bar idi. Beliⱪ xunqǝ kɵp bolƣini bilǝn, tor yirtilmiƣanidi. □ 12 Əysa:

— Kelinglar, naxta ⱪilinglar, — dedi. Muhlislarning iqidin ⱨeqkim uningdin:

— Sǝn kim bolisǝn? — dǝp soraxⱪa petinalmidi. Qünki ular uning Rǝb ikǝnlikini bildi. □ 13 Əysa nanni ǝkilip ularƣa bǝrdi ⱨǝm beliⱪlarnimu xundaⱪ ⱪildi. 14 Mana bu Əysaning ɵlgǝndin keyin tirilip, ɵzini muhlisliriƣa üqinqi ⱪetim ayan ⱪilixi idi.□

Əysaning Petrusning ɵzidin üq ⱪetim tenixidin keyin uni ǝsligǝ kǝltürüxi

15 Ular naxta ⱪilƣandin keyin, Əysa Simon Petrustin:

— Yunusning oƣli Simon, sǝn meni bulardinmu qongⱪur sɵyǝmsǝn? — dǝp soridi.

— Xundaⱪ Rǝb, mening seni sɵyidiƣanliⱪimni sǝn bilisǝn! — dedi Petrus.

Əysa uningƣa:

Undaⱪta, ⱪozilirimni otlitip baⱪ! — dedi.□

16 U ikkinqi ⱪetim yǝnǝ uningdin:

— Yunusning oƣli Simon, meni sɵyǝmsǝn? — dǝp soridi.

Petrus yǝnǝ:

— Xundaⱪ, Rǝb, mening seni sɵyidiƣanliⱪimni bilisǝn, — dedi.

Əysa uningƣa:

— Undaⱪta, ⱪoylirimni baⱪ, — dedi.□

17 Üqinqi ⱪetim uningdin yǝnǝ:

— Yunusning oƣli Simon, meni sɵyǝmsǝn? — dǝp soridi.

Petrus Əysaning üqinqi ⱪetim ɵzidin: «Meni sɵyǝmsǝn?» dǝp soriƣanliⱪiƣa kɵngli yerim bolup:

— Rǝb, sǝn ⱨǝmmini bilisǝn, seni sɵyidiƣanliⱪimnimu bilisǝn, — dedi.

Əysa uningƣa:

— Undaⱪta, ⱪoylirimni otlat. □ ■ 18 Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, sanga xuni eytip ⱪoyayki, yax waⱪtingda belingni ɵzüng baƣlap, ⱪǝyǝrgǝ baray desǝng xu yǝrgǝ mangatting; lekin yaxanƣanda, ⱪolliringni uzitisǝn wǝ baxⱪa birsi seni baƣlap, sǝn halimaydiƣan yǝrgǝ elip ketidu, — dedi.□ ■

19 Əysa bu sɵzni Petrusning ⱪandaⱪ ɵlüx arⱪiliⱪ Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltüridiƣanliⱪini eniⱪ bildürüx üqün eytti. Andin, uningƣa yǝnǝ:

— Manga ǝgǝxküqi bolƣin, — dedi.■

20 Petrus kǝynigǝ burulup, Əysa sɵyidiƣan muhlisning ǝgixip keliwatⱪanliⱪini kɵrdi (bu muhlis kǝqlik tamaⱪta Əysaning ⱪuqiⱪiƣa yɵlinip: «I Rǝb, seni tutup beridiƣan kimdu?» dǝp soriƣan muhlis idi). □ ■ 21 Petrus uni kɵrüp, Əysadin:

— I Rǝb, bu adǝm keyin ⱪandaⱪ bolar? — dǝp soridi.

22 Əysa uningƣa: — Əgǝr mǝn ⱪayta kǝlgüqǝ uning turup ⱪelixini halisammu, sening buning bilǝn nemǝ karing?! Manga ǝgǝxküqi bolƣin, — dedi.

23 Buning bilǝn ⱪerindaxlar arisida «Ⱨeliⱪi muhlis ɵlmǝydu» degǝn gǝp tarⱪaldi. Lekin Əysa Petrusⱪa: «U ɵlmǝydu» demigǝnidi, bǝlki pǝⱪǝt: «Əgǝr mǝn ⱪayta kǝlgüqǝ uning turup ⱪelixini halisammu, sening buning bilǝn nemǝ karing?!» degǝnidi.

Hatimǝ

24 Bu ixlarƣa guwaⱨliⱪ bǝrgüqi ⱨǝmdǝ bu ixlarni hatiriligüqi ǝnǝ xu muhlistur. Uning guwaⱨliⱪining ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnlikini bilimiz.■

25 Əysa bulardin baxⱪa nurƣun ixlarnimu ⱪilƣanidi; ǝgǝr ularning ⱨǝmmisi bir-birlǝp yezilƣan bolsa, meningqǝ yezilƣan kitablar pütkül alǝmning ɵzigǝ siƣmaytti! ■

□21:1 «Tiberiyas dengizi» — Galiliyǝdǝ bolup, «Galiliyǝ dengizi» wǝ «Hinnǝsǝrǝt kɵli» dǝpmu atilidiƣan qong kɵldur.

■21:2 Mat. 4:21; Mar. 1:19; Yⱨ. 1:46.

□21:5 «silǝrdǝ yegüdǝk bir nǝrsǝ yoⱪⱪu?» — grek tilida «beliⱪ tuttunglarmu?» degǝnni puritidu.

□21:6 «Torni kemining ong tǝripigǝ taxlanglar, xundaⱪ ⱪilsanglar tutisilǝr» — Galiliyǝ dengizidiki beliⱪlar kündüzi dengiz astiƣa qüxüwalidiƣini tüpǝylidin, xu waⱪitta beliⱪ tutux zadi mumkin ǝmǝs idi.

■21:6 Luⱪa 5:4, 6, 7.

■21:7 Yⱨ. 13:23; 20:2.

□21:8 «tǝhminǝn ikki yüz gǝz» — yüz metrdǝk.

■21:10 Luⱪa 24:41.

□21:11 «Beliⱪ xunqǝ kɵp bolsimu, tor yirtilmiƣanidi» — buning ǝⱨmiyiti toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

□21:12 «Muhlislarning iqidin ⱨeqkim uningdin: — Sǝn kim bolisǝn? — dǝp soraxⱪa petinalmidi. Qünki ular uning Rǝb ikǝnlikini bildi» — Rǝb Əysa ularƣa tonux bolƣan ⱪiyapǝttin baxⱪa birhil ⱪiyapǝttǝ ularƣa kɵrüngǝn bolsa kerǝk.

□21:14 «Əysaning ɵlgǝndin keyin tirilip» — grek tilida «Əysaning ɵlgǝnlǝr iqidin tirilip,...». «ɵzini muhlisliriƣa üqinqi ⱪetim ayan ⱪilixi» — bǝlkim on birǝylǝnning jǝm bolƣan waⱪtida ularƣa nisbǝtǝn üqinqi ⱪetimⱪi kɵrünüxini kɵrsitidu.

□21:15 «Yunusning oƣli Simon» — «Yunus» — grek tilida wǝ ibraniy tilida «Yonaⱨ» (ǝrǝbqǝ «Yunus»). Bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «Yuⱨanna» deyilidu. «meni bulardinmu qongⱪur sɵyǝmsǝn» — muxu soalda «bular» kimni bildüridu? Bizningqǝ ǝyni yǝrdǝ turƣan baxⱪa muhlislarni kɵrsitidu. «Ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ yǝnǝ tohtilimiz. «mening seni sɵyidiƣanliⱪimni sǝn bilisǝn!» — «sɵyidiƣanliⱪim» muxu yǝrdǝ adǝttǝ «dost tutux» degǝn bir peil bilǝn ipadilinidu. Bu sɵzning mǝnisi grek tilidiki «sɵyüx»tin ajiz bolƣaqⱪa, bǝzi alimlar Petrusning sɵzi «mening sanga bolƣan muⱨǝbbitimni «sɵyüx» degili bolmaydu, pǝⱪǝt «dost tutux» degili bolidu» degǝndǝk kiqik peilliⱪni bildüridu yaki bolmisa Petrusning ɵzining Əysaƣa bolƣan muⱨǝbbitigǝ gumani barliⱪini bildüridu, dǝp ⱪaraydu. Biz bu kɵzⱪaraxⱪa ⱪayilmiz.

□21:16 «...Rǝb, mening seni sɵyidiƣanliⱪimni bilisǝn» — «sɵyidiƣanliⱪim» degǝn sɵz -15-ayǝttikidǝk «dost tutux» degǝn peil bilǝn ipadilinidu.

□21:17 «Yunusning oƣli Simon, meni sɵyǝmsǝn?» — «sɵyǝmsǝn» — Əysa bu ⱪetim «sɵyüx»ni bildürüx üqün (15-ayǝttiki) «dost tutux» degǝn peilni ixlitidu. «Rǝb, sǝn ⱨǝmmini bilisǝn, seni sɵyidiƣanliⱪimnimu bilisǝn» — bu ayǝttiki «sɵyǝmsǝn?» wǝ «sɵyidiƣanliⱪim» ikkisi yuⱪirida tilƣa elinƣan «dost bolux» degǝn peil bilǝn ipadilinidu.

■21:17 Yⱨ. 16:30.

□21:18 «yaxanƣanda, ⱪolliringni uzitisǝn wǝ baxⱪa birsi seni baƣlap, sǝn halimaydiƣan yǝrgǝ elip ketidu» — bǝzi kona tarihlar boyiqǝ, rosul Petrus ahirda Rǝbbi Əysadǝk krestlǝngǝn (Rim xǝⱨiridǝ).

■21:18 Yⱨ. 13:36; Ros. 12:3; 2Pet. 1:14.

■21:19 2Pet. 1:14.

□21:20 «Petrus kǝynigǝ burulup, Əysa sɵyidiƣan muhlisning ǝgixip keliwatⱪanliⱪini kɵrdi..» — yuⱪirida eytⱪinimizdǝk, «Əysa sɵyidiƣan muhlis» rosul Yuⱨannadur.

■21:20 Yⱨ. 13:23; 20:2; 21:7.

■21:24 Yⱨ. 19:35.

■21:25 Yⱨ. 20:30.