Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Rosullarning paaliyǝtliri 2

Muⱪǝddǝs Roⱨning etiⱪadqilarƣa kelixi

1 Əmdi «orma ⱨeyt» künining waⱪti-saiti toxⱪanda, bularning ⱨǝmmisi Yerusalemda bir yǝrgǝ jǝm bolƣanidi.□ ■ 2 Asmandin tuyuⱪsiz küqlük xamal soⱪⱪandǝk bir awaz anglinip, ular olturuwatⱪan ɵyni bir aldi. 3 Ot yalⱪunidǝk tillar ularƣa kɵrünüp, ularning ⱨǝrbirining üstigǝ tarⱪilip ⱪondi. 4 Ularning ⱨǝmmisi Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa toldurulup, Roⱨ ularƣa sɵz ata ⱪilixi bilǝn ular namǝlum tillarda sɵzligili turdi.■

5 U qaƣda, asman astidiki barliⱪ ǝllǝrdin kǝlgǝn nurƣun ihlasmǝn Yǝⱨudiy ǝrlǝrmu Yerusalemda turuwatⱪanidi.□ 6 Əmdi etiⱪadqilarning bu awazi anglinip, top-top adǝmlǝr xu yǝrgǝ jǝm boluxti ⱨǝmdǝ etiⱪadqilarning ɵzliri turuxluⱪ jaydiki tillarda sɵzlixiwatⱪanliⱪini anglap, tengirⱪap ⱪelixti.□ 7 Ular ⱨǝyran bolup tǝǝjjüplinip:

— Ⱪaranglar, sɵzlixiwatⱪanlarning ⱨǝmmisi Galiliyǝliklǝrƣu? 8 Ⱪandaⱪlarqǝ ularning bizning ana yurtimizdiki tillirimizda sɵzlixiwatⱪanliⱪini anglawatⱪandimiz? 9 Arimizda Partiyalar, Medialar, Elamlar, xundaⱪla Mesopotamiyǝ, Yǝⱨudiyǝ, Kapadokiya, Pontus, Asiya, 10-11 Frigiyǝ ⱨǝm Pamfiliyǝ, Misir, Liwiyǝning Kurinigǝ yeⱪin jayliridin kǝlgǝnlǝr, xuningdǝk muxu yǝrdǝ musapir bolup turuwatⱪan Rim xǝⱨiridin kǝlgǝnlǝr — Yǝⱨudiylar bolsun, Tǝwrat etiⱪadiƣa kirgǝnlǝr bolsun, Kretlar wǝ Ərǝblǝr bolsun, ⱨǝmmimiz ularning Hudaning ⱪilƣan uluƣ ǝmǝllirini bizning ana tillirimizda sɵzlǝwatⱪanliⱪini anglawatimiz! — deyixti.

12 Ular ⱨang-tang ⱪelip alaⱪzadilik bilǝn bir-birigǝ:

— Bu zadi ⱪandaⱪ ixtu? — deyixti.

13 Əmma bǝzilǝr:

— Bular yengi xarab bilǝn obdanla mǝst bolup ⱪaptu! — dǝp mǝshirǝ ⱪilixti.

Petrusning qüxǝndürüxi, Əysa Mǝsiⱨni jar ⱪilixi

14 Əmma Petrus ⱪalƣan on birǝylǝn bilǝn ornidin turup, awazini kɵtürüp kɵpqilikkǝ mundaⱪ dedi:

— Əy Yǝⱨudiyǝdikilǝr wǝ Yerusalemda barliⱪ turuwatⱪanlar! Bu ix silǝrgǝ mǝlum bolƣayki, sɵzlirimgǝ ⱪulaⱪ selinglar! 15 Bular silǝr oyliƣandǝk mǝst ǝmǝs, qünki ⱨazir pǝⱪǝt ǝtigǝn saǝt toⱪⱪuz boldi. □ 16 Əmǝliyǝttǝ bu dǝl Yoel pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ aldin eytilƣan xu ixtur:

17 — «Huda mundaⱪ dedi:

«Mǝn ahirⱪi künlǝrdǝ Ɵz Roⱨimni barliⱪ ǝt igiliri üstigǝ ⱪuyimǝn;

Silǝrning oƣul-ⱪizliringlar wǝⱨiylik bexarǝt yǝtküzidu,

Silǝrning yigitliringlar ƣayibanǝ alamǝt kɵrünüxlǝrni kɵridu;

Silǝrning ⱪeriliringlar alamǝt qüxlǝrni kɵridu;□ ■

18 Bǝrⱨǝⱪ, xu künlǝrdǝ ⱪullirim üstigimu, dedǝklirim üstigimu Roⱨimni ⱪuyimǝn, ular bexarǝt yǝtküzidu.□

19 Mǝn yuⱪirida asmanlarda karamǝt ixlar, tɵwǝndǝ, zeminda mɵjizilik alamǝtlǝrni,

Ⱪan, ot, is-tütǝk tüwrüklirini kɵrsitimǝn.

20 Rǝbning uluƣ ⱨǝm karamǝt-xǝrǝplik küni bolmiƣuqǝ,

Ⱪuyax ⱪarangƣuluⱪⱪa,

Ay ⱪanƣa aylandurulidu.■

21 Ⱨǝm xu qaƣda xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki,

Rǝbning namini qaⱪirip nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi ⱪutⱪuzulidu».□ ■

22 Əy Israillar, muxu sɵzlǝrni anglanglar. Nasarǝtlik Əysa bolsa, Huda aranglarda u arⱪiliⱪ kɵrsǝtkǝn ⱪudrǝtlik ǝmǝllǝr, karamǝtlǝr wǝ mɵjizilik alamǝtlǝr bilǝn silǝrgǝ tǝstiⱪliƣan bir zat — bu ixlar ⱨǝmminglarƣa mǝlum — 23 u kixi Hudaning bekitkǝn mǝⱪsiti wǝ aldin’ala bilixi boyiqǝ satⱪunluⱪⱪa uqrap tutup berilgǝndin keyin, silǝr uni Tǝwrat ⱪanunisiz yürgǝn adǝmlǝrning ⱪoli arⱪiliⱪ krestlǝp ɵltürgüzdünglar. □ ■ 24 Lekin Huda uni ɵlümning azablarning ilkidin azad ⱪilip ⱪayta tirildürdi. Qünki ɵlümning uni tutⱪun ⱪilixi ⱨǝrgiz mumkin ǝmǝs. ■ 25 Dawut Zǝburda u toƣruluⱪ mundaⱪ aldin eytⱪan:

«Mǝn Pǝrwǝrdigarni ⱨǝrdaim kɵz aldimda kɵrüp keliwatimǝn;

U ong yenimda bolƣaqⱪa,

Mǝn ⱨǝrgiz tǝwrǝnmǝymǝn.■

26 Xunga mening ⱪǝlbim huxallandi,

Mening tilim xadlinip yayridi;

Mening tenim ümid-arzu iqidǝ turidu;

27 Qünki Sǝn jenimni tǝⱨtisarada ⱪaldurmaysǝn,

Xundaⱪla Sening Muⱪǝddǝs Bolƣuqungƣa qirixlǝrni kɵrgüzmǝysǝn.

28 Sǝn manga ⱨayat yollirini kɵrsǝtkǝnsǝn;

Ⱨuzurung bilǝn meni xad-huramliⱪⱪa tolup taxⱪuzisǝn».□ ■

29 Ⱪerindaxlar, mǝn atimiz padixaⱨ Dawut toƣruluⱪ ⱨeq ikkilǝnmǝy xuni eytimǝnki, u ɵldi wǝ uning ⱪǝbrisi bügünki küngiqǝ arimizda bar. ■ 30 Əmdi u pǝyƣǝmbǝr bolup, Hudaning uning tǝhtigǝ olturuxⱪa ɵz puxtidin birǝylǝnni turƣuzuxⱪa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ bǝrgǝnlikini bilǝtti. □ ■ 31 U Mǝsiⱨning ɵlgǝndin keyin tirildürülidiƣinini aldin’ala kɵrüp yǝtkǝn wǝ bu munasiwǝt bilǝn Mǝsiⱨning tǝⱨtisarada ⱪaldurulmaydiƣinini wǝ tenining qirimǝydiƣinini tilƣa alƣan. ■ 32 Huda dǝl bu Əysani ɵlümdin tirildürdi, wǝ ⱨǝmmimiz bu ixning guwaⱨqilirimiz. ■ 33 U Hudaning ong yenida xan-xǝrǝp iqidǝ olturƣuzulup, xundaⱪla Ata wǝdǝ ⱪilƣan Muⱪǝddǝs Roⱨni ⱪobul ⱪilip, ⱨazir kɵrüwatⱪan ⱨǝm anglawatⱪanliringlarni tɵküp bizlǝrgǝ qüxürdi. □ ■ 34-35 Qünki Dawut ɵzi ǝrxkǝ qiⱪⱪan ǝmǝs; lekin u munu sǝzlǝrni Zǝburda eytⱪan: —

«Pǝrwǝrdigar mening Rǝbbimgǝ eyttiki: —

«Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilmiƣuqǝ,

Mening ong yenimda olturƣin!»».□ ■

36 Xuning üqün, pütkül Israil jǝmǝtidikilǝr xuni ⱪǝt’iy bilsunki, Huda silǝr krestligǝn dǝl uxbu Əysani ⱨǝm Rǝb ⱨǝm Mǝsiⱨ ⱪilip tiklidi!».

37 Bu sɵzlǝr angliƣanlarning yürikigǝ sanjilƣandǝk ⱪattiⱪ tǝgkǝn bolup ular Petrus wǝ baxⱪa rosullardin:

— I ⱪerindaxlar, undaⱪta biz nemǝ ⱪiliximiz kerǝk? — dǝp soraxti.■

38 Petrus ularƣa: — Towa ⱪilinglar, ⱨǝrbiringlar Əysa Mǝsiⱨning namida gunaⱨliringlarning kǝqürüm ⱪilinixi üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilinglar wǝ xundaⱪ ⱪilsanglar Hudaning iltipati bolƣan Muⱪǝddǝs Roⱨ silǝrgǝ ata ⱪilinidu. 39 Qünki bu wǝdǝ silǝrgǝ wǝ silǝrning baliliringlarƣa, yiraⱪta turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisigǝ, yǝni Pǝrwǝrdigar Hudayimiz ɵzigǝ qaⱪirƣanlarning ⱨǝmmisigǝ ata ⱪilinidu.□ ■

40 Petrus yǝnǝ nurƣun baxⱪa sɵzlǝr bilǝn ularni agaⱨlandurup ularƣa:

— Silǝr ɵzünglarni bu iplas dǝwrdin ⱪutⱪuzunglar! — dǝp jekilidi. 41 Xuning bilǝn uning sɵzini ⱪobul ⱪilƣanlar qɵmüldürülüxti. Xu küni jamaǝtkǝ ⱪoxulƣanlar üq mingqǝ kixi idi. 42 Ular ɵzlirini izqil ⱨalda rosullarning tǝlimigǝ, etiⱪadqilarning birlik-ⱨǝmdǝmlikigǝ, nanni oxtuxⱪa wǝ dualarƣa beƣixlidi. □

Etiⱪadqilar arisidiki inaⱪliⱪ

43 Wǝ ⱪorⱪunq ularning ⱨǝrbirining üstigǝ qüxti wǝ rosullarning wasitisi bilǝn nurƣun karamǝtlǝr wǝ mɵjizilik alamǝtlǝr yüz bǝrdi. ■ 44 Pütün etiⱪadqilar dawamliⱪ jǝm bolup billǝ yaxap, barliⱪini ortaⱪ tutuxti.■

45 Ular mal-mülüklirini setip, pulini ⱨǝrkimning eⱨtiyajiƣa ⱪarap ⱨǝmmisigǝ tǝⱪsim ⱪilixatti. ■ 46 Ular ⱨǝr küni ibadǝthana ⱨoylisiƣa bir niyǝttǝ jǝm boluxatti, ɵy-ɵylǝrdǝ huxal-huramliⱪ wǝ aⱪ kɵngüllük bilǝn ortaⱪ ƣizalinixip, nanni oxtup yeyixip, □ 47 Hudaƣa mǝdⱨiyǝ oⱪuxatti; ular pütkül halayiⱪning izzitigǝ sazawǝr boldi. Rǝb ⱨǝr küni ⱪutⱪuzuluwatⱪanlarni jamaǝtkǝ ⱪoxatti.□ ■

□2:1 ««orma ⱨeyt» künining waⱪti-saiti toxⱪanda,..» — yaki «orma ⱨeyt küni ǝmǝlgǝ axurulƣanda,...». Bu tǝrjimǝ toƣra bolsa «orma ⱨeyt küni»ning ɵzi birhil bexarǝt yaki «bexarǝtlik rǝsim» bolidu. «Lawiylar»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdiki «ⱨeytlar» toƣruluⱪ mǝzmunni kɵrüng. «Orma ⱨeyt» — «ɵtüp ketix ⱨeyti»din keyinki ǝllikinqi küni kelidiƣan ⱨeyt, xunglaxⱪa bǝzi waⱪitlarda grek tilida «Əllikinqi kündiki ⱨeyt» («pentekost») dǝp atilidu (bǝlkim Mayning bexi ǝtrapida).

■2:1 Law. 23:15; Ⱪan. 16:9; Ros. 1:14.

■2:4 Mat. 3:11; Mar. 1:8; 16:17; Luⱪa 3:16; Yⱨ. 14:26; 15:26; 16:13; Ros. 10:46; 11:15; 19:6.

□2:5 «U qaƣda, asman astidiki barliⱪ ǝllǝrdin kǝlgǝn nurƣun ihlasmǝn Yǝⱨudiy ǝrlǝrmu Yerusalemda turuwatⱪanidi» — muxu ǝrlǝr bǝlkim ⱨeytni tǝbriklǝxkǝ kǝlgǝnidi.

□2:6 «Əmdi etiⱪadqilarning bu awazi anglinip, top-top adǝmlǝr xu yǝrgǝ jǝm boluxti...» — «awaz» degǝn sɵz toƣruluⱪ üq qüxǝnqǝ bar: (1) 2-ayǝttǝ tilƣa elinƣan «asmandin (qüxkǝn)... awaz»; (2) tǝrjimimizdǝk, barliⱪ etiⱪadqilar namǝlum til bilǝn Hudani mǝdⱨiyǝligǝn qong awazi; (3) grek tilida bǝzi waⱪitta «awaz» degǝn sɵz «hǝwǝr»ni bildürgǝqkǝ, muxu yǝrdiki «awaz» «nurƣun adǝmlǝrning tuyuⱪsiz kɵp tillarda sɵzlisixiwatⱪanliⱪi toƣrisidiki hǝwǝr»ni bildürüximu mumkin.

□2:15 «ⱨazir pǝⱪǝt ǝtigǝn saǝt toⱪⱪuz boldi» — Yǝⱨudiylarning waⱪit ɵlqimi boyiqǝ «künning üqinqi saiti».

□2:17 «Mǝn ahirⱪi künlǝrdǝ ɵz Roⱨimni barliⱪ ǝt igiliri üstigǝ ⱪuyimǝn» — «ahirⱪi künlǝr» yaki «ahir zaman» adǝttǝ Injil dǝwrining ɵzini kɵrsitidu; demǝk, Mǝsiⱨning birinqi ⱪetim dunyaƣa kelixidin tartip ikkinqi ⱪetim kelixigiqǝ bolƣan waⱪitni kɵrsitidu. «Roⱨimni» grek tilida muxu yǝrdǝ «Roⱨimdin» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

■2:17 Yǝx. 44:3; Əz. 11:19; 36:27; Yo. 2:27-29; Zǝk. 12:10; Luⱪa 2:36; Yⱨ. 7:3; Ros. 10:45; 21:9.

□2:18 «xu künlǝrdǝ ⱪullirim üstigimu, dedǝklirim üstigimu Roⱨimni ⱪuyimǝn...» — «Roⱨimni» grek tilida muxu yǝrdǝ «Roⱨimdin» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

■2:20 Yo. 2:10, 31; 3:15; Yǝx. 13:10; 24:23; Am. 8:9; Mat. 24:29; Wǝⱨ. 6:12-13

□2:21 «...ⱨǝm xu qaƣda xundaⱪ ǝmǝlgǝ axuruliduki, Rǝbning namini qaⱪirip nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisi ⱪutⱪuzulidu» — (17-21-ayǝt) «Yo.» 2:28-32ni kɵrüng.

■2:21 Yo. 2:30-32; Rim. 10:13.

□2:23 «Tǝwrat ⱪanunisiz yürgǝn adǝmlǝr»... — muxu yǝrdǝ yat ǝlliklǝr, bolupmu rimliⱪlarni kɵrsitidu.

■2:23 Ros. 4:28; 5:30.

■2:24 Ros. 10:40.

■2:25 Zǝb. 16:8-11

□2:28 «...Sǝn manga ⱨayat yollirini kɵrsǝtkǝnsǝn; ⱨuzurung bilǝn meni xad-huramliⱪⱪa tolup taxⱪuzisǝn».» — (25-28-ayǝt) «Zǝb.» 16:8-11ni kɵrüng.

■2:28 Zǝb. 16:8-11

■2:29 1Pad. 2:10; Ros. 13:36.

□2:30 «ɵz puxtidin birǝylǝn...» — grek tilida «uning qatiriⱪidin qiⱪⱪandin birǝylǝn...».

■2:30 2Sam. 7:12; Zǝb. 132:11; Luⱪa 1:32; Ros. 13:23; Rim. 1:3; 2Tim. 2:8.

■2:31 Zǝb. 16:10; Ros. 13:35.

■2:32 Yⱨ. 15:27; Ros. 1:8.

□2:33 «xundaⱪla Ata wǝdǝ ⱪilƣan Muⱪǝddǝs Roⱨni ⱪobul ⱪilip,...» — yaki «xundaⱪla Atidin Muⱪǝddǝs Roⱨ ata ⱪilix wǝdisini tapxuruwelip,...».

■2:33 Ros. 1:4; 5:31; 10:45; Fil. 2:9.

□2:34-35 «Pǝrwǝrdigar mening Rǝbbimgǝ eyttiki: — «Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilmiƣuqǝ, Mening ong yenimda olturƣin!»» — «Zǝb.» 110:1.

■2:34-35 Zǝb. 110:1; 1Kor. 15:25; Əf. 1:20; Ibr. 1:13.

■2:37 Zǝk. 12:10; Luⱪa 3:10; Ros. 9:6; 16:30.

□2:39 «bu wǝdǝ silǝrgǝ wǝ silǝrning baliliringlarƣa, yiraⱪta turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisigǝ, yǝni Pǝrwǝrdigar Hudayimiz ɵzigǝ qaⱪirƣanlarning ⱨǝmmisigǝ ata ⱪilinidu» — «bu wǝdǝ» Muⱪǝddǝs Roⱨni kɵrsitidu.

■2:39 Yo. 2:30-32; Əf. 2:13.

□2:42 «etiⱪadqilarning birlik-ⱨǝmdǝmliki» — bu alaⱨidǝ mǝnidǝ bolup, grek tilida «ortaⱪliⱪ» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Bu sɵz ⱨǝm Huda bilǝn bolƣan alaⱪini, ⱨǝm etiⱪadqilarning bir-biri bilǝn bolƣan ziq alaⱪisini wǝ Hudaning xapaitidin ortaⱪ nesiwǝ boluxni bildüridu. «nan oxtux» — xübⱨisizki, ularning Əysaning ɵlümini hatirilǝx üqün nan oxtuxini kɵrsitidu («Mat.» 26:26-28, «1Kor.» 11-bab, 17-34ni kɵrüng).

■2:43 Mar. 16:17; Ros. 5:12.

■2:44 Ⱪan. 15:4; Ros. 4:32.

■2:45 Yǝx. 58:7; Ros. 4:35.

□2:46 «ular ⱨǝr küni ... aⱪ kɵngüllük bilǝn ortaⱪ ƣizalinixip, nanni oxtup yeyixip,...» — 2:42diki izaⱨatni kɵrüng.

□2:47 «...Rǝb ⱨǝr küni ⱪutⱪuzuluwatⱪanlarni jamaǝtkǝ ⱪoxatti» — yaki «...Rǝb ⱨǝr küni ⱪutⱪuzuluwatⱪanlarni ularning arisiƣa ⱪoxatti».

■2:47 Ros. 5:14; 11:21.