Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Rosullarning paaliyǝtliri 21

Pawlusning Yerusalemƣa berixi

1 Andin biz ulardin ajrilip qiⱪⱪandin keyin, kemǝ bilǝn udul Ⱪos ariliƣa ⱪarap yol alduⱪ. Ətisi, Rodos ariliƣa, u yǝrdin Patara xǝⱨirigǝ barduⱪ.□ 2 Patarada Fǝnikiyǝ rayoniƣa baridiƣan bir kemini tepip, uningƣa olturup yolƣa qiⱪtuⱪ. 3 Siprus arili kɵrüngǝndin keyin, uni sol tǝripimizdǝ ⱪaldurup ɵtüp, Suriyǝgǝ ⱪarap mengip, Tur xǝⱨiridǝ ⱪuruⱪluⱪⱪa qiⱪtuⱪ. Qünki kemǝ bu yǝrdǝ yük qüxürmǝkqi idi.□ 4 U yǝrdǝ muhlislarni tepip, ularning yenida yǝttǝ kün turduⱪ. Ularƣa Muⱪǝddǝs Roⱨning wǝⱨiyisi kelip, ular Pawlusⱪa ayiƣing Yerusalemƣa basmisun, dǝp nǝsiⱨǝt ⱪildi.□ ■ 5 Biraⱪ biz u yǝrdǝ turux waⱪtimiz toxⱪanda, sǝpirimizni dawamlaxturduⱪ. Ularning ⱨǝmmisi, jümlidin hotun-baliliri bizni xǝⱨǝrning sirtiƣiqǝ uzitip qiⱪti. Ⱨǝmmimiz dengiz boyida tizlinip olturup billǝ dua ⱪilduⱪ. 6 Ⱪuqaⱪlixip hoxlaxⱪandin keyin, biz kemigǝ qiⱪtuⱪ, ular ɵylirigǝ ⱪaytixti.

7 Tur xǝⱨiridin dengiz sǝpirimizni dawamlaxturup, ahirida Pitolimays xǝⱨirigǝ kǝlduⱪ. U yǝrdiki ⱪerindaxlar bilǝn kɵrüxüp, ularning yenida bir kün turduⱪ. 8 Ətisi, u yǝrdin ayrilip, Ⱪǝysǝriyǝ xǝⱨirigǝ kǝlduⱪ. Biz burun Yerusalemdiki «yǝttǝ hizmǝtkar»din biri bolƣan, hux hǝwǝrqi Filipning ɵyigǝ berip ⱪonduⱪ.□ ■ 9 Bu kixining tehi yatliⱪ ⱪilinmiƣan, bexarǝt-wǝⱨiylǝrni yǝtküzidiƣan tɵt ⱪizi bar idi.■ 10 Biz u yǝrdǝ birnǝqqǝ kün turƣandin keyin, Agabus isimlik bir pǝyƣǝmbǝr Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidin qüxti. ■ 11 Bu kixi bizning aldimizƣa kelip, Pawlusning bǝlweƣini ⱪoliƣa elip, ɵzining put-ⱪolini baƣlap:

— Muⱪǝddǝs Roⱨ mundaⱪ dǝydu: — Yǝⱨudiylar bu bǝlwaƣning igisini Yerusalemda muxundaⱪ baƣlap, yat ǝlliklǝrning ⱪoliƣa tapxuridu! — dedi.□ ■

12 Bularni anglap, ⱨǝm biz ⱨǝm xu yǝrlik kixilǝr bilǝn birliktǝ Pawlustin Yerusalemƣa barmiƣin dǝp ɵtünduⱪ. 13 Lekin Pawlus jawabǝn:

— Silǝr nemixⱪa bunqiwala yiƣlap, yürikimni ezisilǝr? Mǝn Yerusalemda Rǝb Əysaning nami üqün tutⱪun boluxla ǝmǝs, xu yǝrdǝ ɵlüxkimu tǝyyarmǝn, — dedi.

14 Biz uni ⱪayil ⱪilalmay, ahirida süküt ⱪilip:

— Rǝbning iradisi ada ⱪilinsun! — deduⱪ.■

15 Bu künlǝrdin keyin, yük-taⱪimizni yiƣixturup, Yerusalemƣa qiⱪip barduⱪ. 16 Ⱪǝysǝriyǝlik muhlislardin birnǝqqisi biz bilǝn sǝpǝrdax boldi; ular Minason isimlik bir kixining ɵyidǝ ⱪonimiz dǝp uni birgǝ elip mangdi; bu kixi Siprusluⱪ, ⱪeri muhlis idi.□

Pawlusning Yaⱪup bilǝn kɵrüxüxi

17 Yerusalemƣa yǝtkǝndǝ ⱪerindaxlar bizni huxalliⱪ bilǝn ⱪarxi aldi. 18 Ətisi, Pawlus biz bilǝn billǝ Yaⱪupni kɵrgili bardi. Yaⱪup bilǝn aⱪsaⱪallarning ⱨǝmmisi u yǝrgǝ yiƣilƣanidi. 19 Pawlus ular bilǝn salamlaxⱪandin keyin, Hudaning ɵzining hizmiti arⱪiliⱪ ǝllǝr arisida ⱪilƣan ixlirini bir-birlǝp ularƣa tǝpsiliy eytip bǝrdi. 20 Bularni angliƣanda, ular Hudaƣa mǝdⱨiyǝ oⱪudi, andin Pawlusⱪa:

— Kɵrüwatisǝn, i ⱪerindixim, Yǝⱨudiylar iqidǝ ⱪanqǝ mingliƣan etiⱪad ⱪilƣuqilar bar! Ularning ⱨǝmmisi Tǝwrat ⱪanuniƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa intayin ⱪizƣin ikǝn. 21 Ular sening toƣrangda: «U ǝllǝrning arisida yaxiƣan pütün Yǝⱨudiylarƣa Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tapxurulƣinidin yenixni, yǝni balilirini hǝtnǝ ⱪildurmasliⱪni, Yǝⱨudiylarning ǝn’ǝnilirigǝ riayǝ ⱪilmasliⱪni ɵgitidu» dǝp anglidi. 22 Əmdi ⱪandaⱪ ⱪilix kerǝk? Qünki halayiⱪ qoⱪum sening bu yǝrgǝ kǝlgǝnlikingni anglap ⱪalidu. 23 Xunga bizning deginimizdǝk ⱪilƣin: Arimizda ⱪǝsǝm iqkǝn tɵt adǝm bar. □ 24 Sǝn ularni elip, ular bilǝn birliktǝ Tǝwrattiki tazilinix ⱪaidisidin ɵtüp, ularning ⱪurbanliⱪ qiⱪimlirini ɵzüng kɵtürgin, andin ular qaqlirini qüxürǝlǝydu. Buning bilǝn, ⱨǝmmǝylǝn sǝn toƣruluⱪ angliƣanlirining ⱨǝmmisining rast ǝmǝslikini wǝ sening ɵzüng Tǝwratⱪa tǝrtipi boyiqǝ riayǝ ⱪiliwatliⱪingni bilip yetidu. □ 25 Əmma ǝllǝrdin bolƣan etiⱪadqilarƣa kǝlsǝk, biz ularƣa pǝⱪǝtla butlarƣa atalƣan nǝrsilǝrni yemǝslik, ⱪanni wǝ boƣup soyulƣan ⱨaywanning gɵxinimu yeyixtin wǝ jinsiy buzuⱪluⱪtin ɵzlirini saⱪlax toƣruluⱪ ⱪararimizni ɵtkǝnki hǝt arⱪiliⱪ uⱪturduⱪ.■

26 Buning bilǝn, Pawlus u kixilǝrni elip, ǝtisi ɵzi ular bilǝn billǝ tazilinix ⱪaidisini ɵtküzüxti; andin u ibadǝthaniƣa kirip, kaⱨinlarƣa ɵzlirining paklinix mudditining ⱪaqan toxudiƣanliⱪi, yǝni ⱨǝrⱪaysisi üqün ⱪurbanliⱪ ⱪilinixning ⱪaysi küni bolidiƣanliⱪini uⱪturup ⱪoydi.□ ■

Pawlusning ibadǝthanida tutⱪun ⱪilinixi

27 Yǝttǝ künlük muddǝt toxuxⱪa az ⱪalƣanda, Asiya ɵlkisidin kǝlgǝn bǝzi Yǝⱨudiylar Pawlusni ibadǝthanida kɵrüp, halayiⱪni ⱪutritip, uningƣa ⱪol selip: 28 — Əy Israillar, yardǝmdǝ bolunglar! Ⱨǝmmǝ yǝrdila, ⱨǝmmǝ adǝmgǝ hǝlⱪimizgǝ, Tǝwrat ⱪanuniƣa wǝ ibadǝthaniƣa ⱪarxi sɵzlǝrni ɵgitiwatⱪan adǝm dǝl xu. Uning üstigǝ, u yǝnǝ Greklǝrni ibadǝthanimizƣa baxlap kirip, bu muⱪǝddǝs jayni bulƣidi! — dǝp quⱪan kɵtürdi 29 (ularning bundaⱪ deyixining sǝwǝbi, ǝslidǝ ular xǝⱨǝrdǝ Əfǝsusluⱪ Trofimusning Pawlus bilǝn billǝ bolƣanliⱪini kɵrgǝnidi wǝ Pawlus uni ibadǝthaniƣa baxlap kirgǝn, dǝp oyliƣanidi).□ ■

30 Xuning bilǝn, pütün xǝⱨǝr zilziligǝ kǝldi. Halayiⱪ tǝrǝp-tǝrǝptin yügürüp kelip, Pawlusni tutup, ibadǝthanidin sɵrǝp elip qiⱪti. Ibadǝthanining dǝrwaziliri dǝrⱨal taⱪiwetildi. □ 31 Bu top adǝm Pawlusni urup ɵltürüwǝtmǝkqi bolup turƣanda, pütkül Yerusalemni malimanqliⱪ ⱪaplap kǝtkǝnliki toƣrisidiki bir hǝwǝr u yǝrdǝ turuxluⱪ Rim ⱪismining mingbexiƣa yǝtküzüldi. □ 32 Mingbexi dǝrⱨal lǝxkǝr wǝ birnǝqqǝ yüzbexini elip, top-top adǝmlǝrni basturuxⱪa yügürüp kǝldi. Mingbexi wǝ ǝskǝrlǝrni kɵrgǝn halayiⱪ Pawlusni uruxtin tohtidi. 33 Mingbexi aldiƣa ɵtüp, lǝxkǝrlǝrni Pawlusni tutup ikki zǝnjir bilǝn baƣlaxⱪa buyrudi. Andin u:

— Bu adǝm kim? U nemǝ gunaⱨ ⱪildi? — dǝp soridi.■

34 Lekin topilangqilarning iqidǝ bǝzilǝr uni desǝ, bǝzilǝr buni deyixip warⱪirixatti. Malimanqiliⱪ tüpǝylidin mingbexi ⱨǝⱪiⱪiy ǝⱨwalni eniⱪlaxⱪa amalsiz ⱪelip, ahir Pawlusni ⱪǝl’ǝgǝ elip ketixni buyrudi. 35 Lekin Pawlus ⱪǝl’ǝning pǝlǝmpiyigǝ kǝlgǝndǝ, topilangqilar tehimu zorawanlixip kǝtkǝqkǝ, lǝxkǝrlǝr uni kɵtürüxkǝ mǝjbur boldi. 36 Qünki ularning kǝynidin top-top adǝmlǝr ǝgixip mengip:

— U yoⱪitilsun! — dǝp warⱪirixatti.■

Pawlusning guwaⱨliⱪ berip aⱪlinixi

37 Kǝlǝgǝ ǝkirilixigǝ az ⱪalƣanda, Pawlus mingbexiƣa:

— Sizgǝ bir eƣiz sɵz ⱪilsam bolamdikin? — dǝp soridi.

Mingbexi: — Grekqǝ bilǝmsǝn? 38 Undaⱪta, ilgiri isyan kɵtürüp, «hǝnjǝrqi ⱪatillar»din tɵt ming adǝmni baxlap qɵlgǝ ⱪeqip kǝtkǝn ⱨeliⱪi Misirliⱪ ǝmǝsmusǝn? — dǝp soridi.□

39 Lekin Pawlus: — Mǝn Yǝⱨudiy, Kilikiyǝ ɵlkisidiki uluƣ xǝⱨǝr Tarsusning puⱪrasimǝn. Halayiⱪⱪa birnǝqqǝ eƣiz sɵz ⱪiliximƣa ijazǝt ⱪilixingizni ɵtünimǝn, — dedi.■

40 Mingbexi ijazǝt beriwidi, Pawlus pǝlǝmpǝydǝ turup, halayiⱪⱪa ⱪol ixariti ⱪildi. Ⱪattiⱪ jimjitliⱪ basⱪanda, u ibraniy tilida sɵzlǝxkǝ baxlap: —□

□21:1 «Andin biz ulardin ajrilip qiⱪⱪandin keyin, kemǝ bilǝn udul Ⱪos ariliƣa ⱪarap yol alduⱪ. Ətisi, Rodos ariliƣa, u yǝrdin Patara xǝⱨirigǝ barduⱪ» — bu ayǝttiki «biz», «alduⱪ» wǝ «barduⱪ» degǝn sɵzlǝrgǝ ⱪariƣanda, Luⱪa yǝnǝ Pawlusⱪa ⱨǝmraⱨ boldi.

□21:3 «uni , yǝni Siprus arilini sol tǝripimizdǝ ⱪaldurup ɵtüp...» — demǝk, «uning jǝnubidin aylinip ɵtüp...».

□21:4 «Ularƣa Muⱪǝddǝs Roⱨning wǝⱨiyisi kelip, ular Pawlusⱪa ayiƣing Yerusalemƣa basmisun, dǝp nǝsiⱨǝt ⱪildi» — «nǝsiⱨǝt ⱪildi» degǝnning baxⱪa hil tǝrjimisi: «nǝsiⱨǝt ⱪilatti». Muⱪǝddǝs Roⱨ ularƣa Pawlusning Yerusalemda tartidiƣan azabliridin hǝwǝr bǝrgǝnidi. U alliⱪaqan baxⱪa yǝrlǝrdiki muhlislardin muxu hǝwǝrni angliƣan (20:23). Lekin muxu yǝrdǝ Muⱪǝddǝs Roⱨning uningƣa «barmisun» degǝn sɵzigǝ ⱪariƣanda, uning Yerusalemƣa berixi Hudaning iradisi ǝmǝs, dǝp oylaxⱪa mayilmiz.

■21:4 Ros. 20:23; 21:12.

□21:8 «Biz burun Yerusalemdiki «yǝttǝ hizmǝtkar»din biri bolƣan, hux hǝwǝrqi Filipning ɵyigǝ berip ⱪonduⱪ» — Yerusalemdiki «yǝttǝ hizmǝtkar» — 6-babni kɵrüng.

■21:8 Ros. 6:5; 8:29.

■21:9 Yo. 2:28-29; Ros. 2:17.

■21:10 Ros. 11:28.

□21:11 «Yǝⱨudiylar bu bǝlwaƣning igisini Yerusalemda muxundaⱪ baƣlap, yat ǝlliklǝrning ⱪoliƣa tapxuridu!» — 21-36-ayǝtlǝrni kɵrüng. Pawlus rimliⱪlarning soriⱪiƣa tartilidu. Yǝⱨudiylarning ɵz adǝmliridin birini yat ǝllik kixilǝrning ⱪoliƣa tapxuruxi ɵzlirigǝ bǝk uyatliⱪ ix bolƣaqⱪa, ularning Pawlusⱪa bolƣan ɵqmǝnliki naⱨayiti eniⱪ turidu.

■21:11 Ros. 20:23; 21:33.

■21:14 Mat. 6:10; Luⱪa 11:2; 22:42.

□21:16 «ular Minason isimlik bir kixining ɵyidǝ ⱪonimiz dǝp uni birgǝ elip mangdi; bu kixi Siprusluⱪ, ⱪeri muhlis idi» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «ular bizni (Yerusalemdiki) ɵyidǝ kütmǝkqi bolƣan Minason isimlik bir Siprusluⱪni biz bilǝn elip, uning ɵyigǝ baxlap bardi».

□21:23 «Arimizda ⱪǝsǝm iqkǝn tɵt adǝm bar» — «ⱪǝsǝm iqkǝn» Hudaning aldida iqkǝn; bu Hudaning raziliⱪini elix üqün yaki uningƣa tǝxǝkkür eytix üqün bolƣan bolsa kerǝk. Bundaⱪ ⱪilixi ǝmǝliyǝttǝ «yengi ǝⱨdǝ»gǝ muwapiⱪ ǝmǝs, bǝlki «kona ǝⱨdǝ»gǝ ait ix idi.

□21:24 «tazilinix ⱪaidisidin ɵtüp...» — «tazilinix» ibraniy tilida bolsa «taⱨarǝt». Yaⱪuplar eytⱪan xu «Tǝwrat ⱪanuniƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa intayin ⱪizƣin» bolƣan Yǝⱨudiy etiⱪadqilar bǝlkim Pawlusni «Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr»ning zeminliridin ɵtüxi bilǝn «napak boldi» dǝp ⱪarixi mumkin idi. «Ular qaqlirini qüxürǝlǝydu» — Tǝwrat, «Qɵl.» 6:13-20ni kɵrüng. «Nazariylar» Huda aldida duasining iltija ⱪilinixi üqün yaki tǝxǝkkür eytixi üqün qaqlirini uzun ⱪoyuwitǝtti. Ⱪǝsǝmning mɵⱨliti toxⱪanda, awwal ⱪurbanliⱪ sunup andin qaqlirini qüxürüwetǝtti.

■21:25 Yar. 9:4; Mis. 20:3; Ros. 15:23; 1Kor. 8:1.

□21:26 «... Pawlus u kixilǝrni elip, ǝtisi ɵzi ular bilǝn billǝ tazilinix ⱪaidisini ɵtküzüxti; andin u ibadǝthaniƣa kirip, ... ⱨǝrⱪaysisi üqün ⱪurbanliⱪ ⱪilinixning ⱪaysi küni bolidiƣanliⱪini uⱪturup ⱪoydi» — bu ix, yǝnǝ Yaⱪupning tǝxǝbbus ⱪilƣini ⱨǝmdǝ uningƣa Pawlusning ⱪoxuluxi, uning bu tɵt kixi bilǝn «tazilinix»i wǝ ular bilǝn billǝ ⱪurbanliⱪ ⱪilixi toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

■21:26 Ros. 24:6.

□21:29 «... ǝslidǝ ular xǝⱨǝrdǝ Əfǝsusluⱪ Trofimusning Pawlus bilǝn billǝ bolƣanliⱪini kɵrgǝnidi» — Əfǝsusluⱪ Trofimus Yǝⱨudiy ǝmǝs, grek idi, ǝlwǝttǝ.

■21:29 Ros. 20:4; 2Tim. 4:20.

□21:30 «Halayiⱪ tǝrǝp-tǝrǝptin yügürüp kelip, Pawlusni tutup, ibadǝthanidin sɵrǝp elip qiⱪti. Ibadǝthanining dǝrwaziliri dǝrⱨal taⱪiwetildi» — mǝⱪsiti xübⱨisizki, ibadǝthanining ɵzidǝ ⱪalaymiⱪanqiliⱪ qiⱪmisun üqün idi.

□21:31 «lǝxkǝr ⱪismining mingbexi» — grek tilida «hiliarⱪ»; ǝmǝliyǝttǝ 600 ǝskǝrni baxⱪuratti.

■21:33 Ros. 21:11.

■21:36 Luⱪa 23:18; Yⱨ. 19:15; Ros. 22:22.

□21:38 «hǝnjǝrqi ⱪatillar» — Rim imperiyǝsigǝ ⱪarxi turƣan ǝng ǝxǝddiy siyasiy eⱪim idi. Ular adǝm ɵltürüxkǝ ixlitidiƣan ǝng yahxi kɵridiƣan ⱪoral kiyim iqidǝ yoxuruxⱪa ⱪolayliⱪ bolƣan hǝnjǝr idi.

■21:39 Ros. 9:11,30.

□21:40 «u ibraniy tilida sɵzlǝxkǝ baxlap..» — «ibraniy tilida» — Aramiy dialektida boluxi mumkin.