9
Saulning Əysaƣa etiⱪad ⱪilixi
Əmma xu qaƣlar Saul ⱨǝr nǝpisidǝ Rǝbning muhlisliriƣa tehiqǝ izqil ⱪirƣinqiliⱪ tǝⱨditliri seliwatⱪan pǝyt idi. U Bax kaⱨinning aldiƣa berip, «Saul ⱨǝr nǝpisidǝ Rǝbning muhlisliriƣa tehiqǝ izqil ⱪirƣinqiliⱪ tǝⱨditliri seliwatⱪan pǝyt idi» — grek tilida «Saulning ⱨǝr nǝpǝsliri Rǝbning muhlisliriƣa tehiqǝ izqil ⱪirƣinqiliⱪ tǝⱨditliri bolup,...».   Ros. 8:3; 22:4; 26:9; 1Kor. 15:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13. Dǝmǝxⱪ xǝⱨiridiki sinagoglarƣa tǝwsiyǝ heti yezip berixni soridi. Xundaⱪ bolƣanda, u Dǝmǝxⱪtǝ Mǝsiⱨ yolidikilǝrdin birǝrsini, mǝyli ǝr bolsun, ayal bolsun tepiwalsila, baƣlap tutⱪun ⱪilip, Yerusalemƣa elip kelixkǝ ruhsǝt bolatti. «Mǝsiⱨ yolidikilǝr» — muxu yǝrdǝ grek tilida pǝⱪǝt ««yol»dikilǝr» deyilidu (qünki etiⱪadning pǝⱪǝt birla yoli bardur). «Dǝmǝxⱪ xǝⱨiridiki sinagoglarƣa tǝwsiyǝ heti yezip berixni soridi. Xundaⱪ bolƣanda, u Dǝmǝxⱪtǝ Mǝsiⱨ yolidikilǝrdin birǝrsini... tepiwalsila, baƣlap tutⱪun ⱪilip, Yerusalemƣa elip kelixkǝ ruhsǝt bolatti» — Saul tutmaⱪqi bolƣanlar Mǝsiⱨgǝ etiⱪad ⱪilƣan Yǝⱨudiylarla idi (uning Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrning Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilixidin ⱨeq hǝwiri bolmisa kerǝk).
Dǝmǝxⱪtiki sinagoglar Dǝmǝxⱪ xǝⱨirini baxⱪurmiƣan, ǝlwǝttǝ. Lekin xǝⱨǝrdǝ Yǝⱨudiylarning tǝsiri heli küqlük bolƣaqⱪa (23-ayǝtni kɵrüng) Saul Yǝⱨudiy ixǝngüqilǝrni tutmaⱪqi bolsa, ularning yardimini yaki ruhsitini sorimisa bolmaytti.
Saul yolƣa qiⱪip, Dǝmǝxⱪ xǝⱨirigǝ yeⱪinlaxⱪanda, tuyuⱪsiz asmandin küqlük bir nur qüxüp, uning ǝtrapini yorutuwǝtti. Ros. 22:6; 26:31; 1Kor. 15:8; 2Kor. 12:2. U yǝrgǝ yiⱪildi wǝ ɵzigǝ:
— Saul, Saul! Manga nemixⱪa ziyankǝxlik ⱪilisǝn? — degǝn bir awazni anglidi. «Saul, Saul!» — adǝmning ismini ikki ⱪetim qaⱪirix bolsa rǝbning uningƣa bolƣan qongⱪur meⱨir-muⱨǝbbitini wǝ ɵzigǝ tolimu ǝziz ikǝnlikini kɵrsitidu.
— I Rǝb, sǝn kimsǝn? — dǝp soridi u.
Awaz: — Mǝn sǝn ziyankǝxlik ⱪiliwatⱪan Əysadurmǝn. Ros. 5:39. Ornungdin tur, xǝⱨǝrgǝ kir, nemǝ ⱪilixing kerǝkliki sanga eytip berilidu» — dedi. Luⱪa 3:10; Ros. 2:37; 16:30.
Uning bilǝn billǝ mangƣan adǝmlǝr awazni anglisimu, ⱨeqkimni kɵrǝlmigǝqkǝ, xu yǝrdǝ ün qiⱪiralmay turupla ⱪaldi. Dan. 10:7. Saul yǝrdin turup, kɵzlirini eqip ⱪaridi, lekin ⱨeq nǝrsini kɵrǝlmidi. Ⱨǝmraⱨliri uni ⱪolidin yetilǝp Dǝmǝxⱪⱪǝ elip kirdi. U üq küngiqǝ kɵzi kɵrmǝs bolup nǝ yemidi nǝ iqmidi.
10 Dǝmǝxⱪtǝ Ananiyas isimlik mǝlum bir muhlis bar idi. Rǝb uningƣa bir ƣayibanǝ kɵrünüxtǝ kɵrünüp uni:
— Ananiyas! — dǝp qaⱪirdi.
— Mana mǝn, i Rǝb, — dǝp jawab bǝrdi u.
11 Rǝb uningƣa:
— Sǝn dǝrⱨal «Tüz» dǝp atalƣan koqiƣa berip, Yǝⱨudaning ɵyidin Tarsusluⱪ Saul isimlik birini sorap tap; qünki mana, u dua-tilawǝt ⱪiliwatidu. Ros. 21:39; 22:3. 12 U dua ⱪiliwatⱪinida, ƣayibanǝ kɵrünüxtǝ Ananiyas isimlik bir kixining kelip, kɵzini kɵridiƣan ⱪilix üqün üstigǝ ⱪolini tǝgküzgǝnlikini kɵrdi, — dedi.
13 Ananiyas:
— I Rǝb, mǝn bu adǝmning hǝwirini nurƣun kixilǝrdin anglidim, u Yerusalemdiki muⱪǝddǝs bǝndiliringgǝ xunqǝ kɵp ziyan-zǝhmǝt yǝtküzgǝn! «u Yerusalemdiki muⱪǝddǝs bǝndiliringgǝ xunqǝ kɵp ziyan-zǝhmǝt yǝtküzgǝn!» — Injilda «muⱪǝddǝs bǝndilǝr» degǝn ibarǝ kɵp yǝrlǝrdǝ ixlitilgǝn. U grekqidǝ «muⱪǝddǝslǝr» dǝp ipadilinidu. «Tǝbirlǝr»dǝ eytⱪinimizdǝk, «muⱪǝddǝs» degǝn sɵz «Hudaƣa atalƣan», «Hudaƣa has», «Hudaƣa mǝhsus ayrilƣan» degǝn mǝnini bildüridu.   Ros. 9:1; 1Kor. 15:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13. 14 Ⱨazir u muxu yǝrdǝ namingƣa nida ⱪilƣanlarning ⱨǝmmisini tutup baƣlax üqün bax kaⱨinlardin ⱨoⱪuⱪ aptu — dedi.
15 Lekin Rǝb uningƣa:
— Bariwǝr! Qünki u namimni ǝllǝrning wǝ ularning padixaⱨlirining ⱨǝm Israillarning aldida ayan ⱪilix üqün ɵzümgǝ alaⱨidǝ talliƣan bir ǝswabtur. «... u namimni ǝllǝrning wǝ ularning padixaⱨlirining ⱨǝm Israillarning aldida ayan ⱪilix üqün...» — grek tilida «... u namimni ǝllǝrning wǝ ularning padixaⱨlirining ⱨǝm Israillarning aldida kɵtürüx üqün...».
«Əllǝr» — yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr.
   Ros. 13:2; 22:21; Rim. 1:1; Gal. 1:15; 2:8; Əf. 3:8; 1Tim. 2:7; 2Tim. 1:1. 16 Qünki mǝn uningƣa namim üqün ⱪanqilik azab-oⱪubǝtlǝrni tartixining muⱪǝrrǝr ikǝnlikini ayan ⱪilimǝn, — dedi. Ros. 21:11; 2Kor. 11:23.
17 Buning bilǝn Ananiyas berip, xu ɵygǝ kirdi; u ⱪollirini Saulning üstigǝ tǝgküzüp uningƣa:
— Ⱪerindax Saul, Rǝb, yǝni bu yǝrgǝ keliwatⱪan yolungda sanga kɵrüngǝn Əysa, kɵzliringni kɵrǝlǝydiƣan bolsun dǝp wǝ sening Muⱪǝddǝs Roⱨⱪa tolduruluxung üqün meni xǝhsǝn ɵzi ǝwǝtti, — dewidi, Ros. 22:12. 18 Saulning kɵzliridin huddi beliⱪ ⱪasiriⱪidǝk bolƣan bir nǝrsilǝr qüxüp, kɵzliri eqilip kɵrǝlǝydiƣan boldi. U ornidin turup, qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪildi. 19 U ƣizalanƣandin keyin, ⱪuwwǝtlinip maƣdurƣa kirdi.
 
Saulning Dǝmǝxⱪtǝ hux hǝwǝr jakarlixi
20  Saul Dǝmǝxⱪtiki muhlislarning yenida birnǝqqǝ kün turdi wǝ waⱪitni ɵtküzmǝy sinagoglarƣa kirip, «U kixi Hudaning Oƣlidur» dǝp Əysani jakarlaxⱪa baxlidi. 21 Uni angliƣanlar sɵzliridin intayin ⱨǝyran boluxup:
— Bu adǝm Yerusalemda bu namƣa nida ⱪilƣuqilarni ⱪattiⱪ wǝyran ⱪilƣan ⱨeliⱪi adǝm ǝmǝsmu? Bu yǝrgimu muxundaⱪlarni baƣlap bax kaⱨinlarƣa tutup berix mǝⱪsitidǝ kǝlgǝnmidu? — deyixti.
22 Lekin Saulning ⱪayil ⱪilix küqi barƣanseri exip, Əysaning Mǝsiⱨ ikǝnlikini ispatlap Dǝmǝxⱪtiki Yǝⱨudiylarni parakǝndiqilikkǝ qɵmdürdi. «Saulning ⱪayil ⱪilix küqi barƣanseri exip,..» — yaki, «Saul barƣanseri küqlǝndürülüp,...». «Dǝmǝxⱪtiki Yǝⱨudiylarni parakǝndiqilikkǝ qɵmdürdi» — yaki «Dǝmǝxⱪtiki Yǝⱨudiylarni buni rǝt ⱪilixⱪa amalsiz ⱪaldurdi».
23 Kɵp künlǝrdin keyin, Yǝⱨudiylar Saulni yoⱪatmaⱪⱪa ⱪǝst ⱪilmaⱪqi boldi. 24 Lekin Saul ularning suyiⱪǝstidin hǝwǝr tapti; uni tutup ɵltürüx üqün ular keqǝ-kündüz xǝⱨǝrning ⱪowuⱪlirida paylap yürdi. 2Kor. 11:32. 25 Lekin muhlislar bir küni keqidǝ uni qong sewǝtkǝ olturƣuzup, sepil kamaridin qüxürdi. «uni ... sepil kamaridin qüxürdi» — yaki, «uni... küngüridin qüxürdi». «2Kor.» 11:33nimu kɵrüng.   Yǝ. 2:15; 1Sam. 19:12.
 
Saul Yerusalemda
26 Saul Yerusalemƣa yetip berip, u yǝrdiki muhlislarƣa ⱪoxulmaⱪqi boldi, lekin ularning ⱨǝmmisi uning muhlis ikǝnlikigǝ ixǝnmǝy, uningdin ⱪorⱪti. Ros. 22:17. 27 Biraⱪ Barnabas uni elip berip, rosullar bilǝn kɵrüxtürdi. U ularƣa Saulning Dǝmǝxⱪning yolida Rǝbni ⱪandaⱪ kɵrgǝnlikini, Rǝbningmu uningƣa gǝp ⱪilƣanliⱪini qüxǝndürdi wǝ uning Dǝmǝxⱪtǝ Əysaning namida ⱪandaⱪ jür’ǝtlik bilǝn sɵz-kalam yǝtküzgǝnlikini uⱪturdi. Ros. 11:25. 28 Buning bilǝn, Saul Yerusalemda rosullar bilǝn billǝ oquⱪ-axkarǝ yürüp, yürǝklik ⱨalda Rǝbning namida sɵz-kalam yǝtküzǝtti. «Saul Yerusalemda rosullar bilǝn billǝ oquⱪ-axkarǝ yürüp...» — grek tilida «Saul Yerusalemda rosullar bilǝn billǝ kirip-qiⱪip...». 29 U yǝnǝ grekqǝ sɵzlixidiƣan Yǝⱨudiylar bilǝnmu sɵzlixip munazirilixǝtti; nǝtijisi, ular uningƣa ⱪǝst ⱪilmaⱪqi boldi. 30 Ⱪerindaxlar bu ixtin hǝwǝr tepip, uni Ⱪǝysǝriyǝ xǝⱨirigǝ elip berip, andin u yǝrdin Tarsus degǝn xǝⱨǝrgǝ yolƣa saldi.
31 U qaƣda, pütkül Yǝⱨudiyǝ, Galiliyǝ wǝ Samariyǝdiki jamaǝtlǝr bir mǝzgil tinqliⱪⱪa erixip, etiⱪadta ⱪuruldi; Rǝbning ⱪorⱪunqida mengip, Muⱪǝddǝs Roⱨning riƣbǝt-tǝsǝllisi bilǝn ularning sanlirimu barƣanseri kɵpǝymǝktǝ idi. «u qaƣda...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «xuning bilǝn...» yaki «xunga...».
 
Petrus Lidda wǝ Yoppa xǝⱨǝrliridǝ yaratⱪan mɵjizilǝr
32 Xu waⱪitlarda xundaⱪ boldiki, Petrus ⱨǝrⱪaysi jaylarni arilap yürgǝndǝ, Lidda xǝⱨiridiki muⱪǝddǝs bǝndilǝrnimu yoⱪlaxⱪa qüxti. 33 U yǝrdǝ u Əneyas isimlik bir adǝmni uqratti. Bu adǝm palǝq bolup, orun tutup yatⱪili sǝkkiz yil bolƣanikǝn. «orun tutup...» — grek tilida «palas tutup...». 34 Petrus uningƣa:
— Əneyas, Əysa, yǝni Mǝsiⱨ bolƣuqi seni saⱪaytidu. Ornungdin turup, palisingni yiƣixtur! — dedi.
U dǝrⱨal ornidin turdi. 35  Əneyasni kɵrgǝn Lidda xǝⱨiridiki wǝ Xaron rayonidikilǝrning ⱨǝmmisi towa ⱪilip Rǝbgǝ baƣlandi. «...Xaron rayonidikilǝrning ⱨǝmmisi towa ⱪilip Rǝbgǝ baƣlandi» — grek tilida «Xaron rayonidikilǝrning ⱨǝmmisi (ɵz yolidin) burulup Rǝbgǝ baƣlandi».
36 Yoppa xǝⱨiridǝ bolsa Tabita isimlik bir ayal muhlis bar idi (uning ismi grekqidǝ «Dorkas» idi). U ⱨǝrdaim yahxi ǝmǝllǝr wǝ hǝyr-sahawǝtlik ixlarƣa berilǝtti. «Yoppa xǝⱨiri» — krek tilida ismi «Yoppa». Ⱨazirⱪi ismi «Jaffa» yaki «Hayfa». «...Tabita....Dorkas...» — «Tabita» ibraniy tilida, «Dorkas» grek tilida «jǝrǝn» degǝn mǝnidǝ. 37 Xu künlǝrdǝ xundaⱪ boldiki, u kesǝl bolup, ɵlüp kǝtti. Kixilǝr jǝsǝtni yuyup, üstünki ⱪǝwǝttiki bir ɵygǝ yatⱪuzup ⱪoydi. 38 Yoppa xǝⱨiri Lidda xǝⱨirigǝ yeⱪin bolƣaqⱪa, Yoppadiki muhlislar Petrusning Liddada ikǝnlikini anglap, uning aldiƣa ikki adǝm ǝwǝtti. Ular: «Ⱨayal bolmay yenimizƣa kǝlsǝng!» — dǝp yelindi. 39 Petrus ornidin turup ular bilǝn billǝ Yoppaƣa bardi. Yoppaƣa yetip kelixi bilǝn ular uni üstünki ⱪǝwǝttiki ɵygǝ baxlap qiⱪti. Barliⱪ tul ayallar Petrusning ǝtrapiƣa olixip, yiƣa-zar ⱪilixip uningƣa Dorkasning ular bilǝn billǝ bolƣan waⱪtida ɵzlirigǝ tikip bǝrgǝn kɵnglǝk-kiyimlirini kɵrsitixti.
40 Lekin Petrus ⱨǝmmǝylǝnni qiⱪiriwetip, tizlinip olturup dua ⱪildi. Andin u jǝsǝtkǝ ⱪarap:
— Tabita, ornungdin tur! — dedi.
Tabita kɵzini eqip, Petrusni kɵrüp, ornida olturdi.
41 Petrus uningƣa ⱪolini uzitip uni yɵlǝp turƣuzdi wǝ muⱪǝddǝs bǝndilǝr bilǝn tul ayallarni qaⱪirip, Dorkasni ularƣa tirik tapxurup bǝrdi. 42 Bu hǝwǝr pütkül Yoppaƣa tarⱪilip, nurƣun kixilǝr Rǝbgǝ etiⱪad ⱪildi. «Bu hǝwǝr pütkül Yoppaƣa tarⱪilip...» — muxu yǝrdǝ «Yoppa» Yoppa (Jaffa) xǝⱨirining ǝtrapidiki pütkül yǝrlǝrni kɵrsǝtsǝ kerǝk. (ⱨazirⱪi ismi «Hayfa»). 43 Xundaⱪ boldiki, Petrus Yoppada Simon isimlik bir kɵnqining ɵyidǝ uzun künlǝr turdi.
 
 

9:1 «Saul ⱨǝr nǝpisidǝ Rǝbning muhlisliriƣa tehiqǝ izqil ⱪirƣinqiliⱪ tǝⱨditliri seliwatⱪan pǝyt idi» — grek tilida «Saulning ⱨǝr nǝpǝsliri Rǝbning muhlisliriƣa tehiqǝ izqil ⱪirƣinqiliⱪ tǝⱨditliri bolup,...».

9:1 Ros. 8:3; 22:4; 26:9; 1Kor. 15:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13.

9:2 «Mǝsiⱨ yolidikilǝr» — muxu yǝrdǝ grek tilida pǝⱪǝt ««yol»dikilǝr» deyilidu (qünki etiⱪadning pǝⱪǝt birla yoli bardur). «Dǝmǝxⱪ xǝⱨiridiki sinagoglarƣa tǝwsiyǝ heti yezip berixni soridi. Xundaⱪ bolƣanda, u Dǝmǝxⱪtǝ Mǝsiⱨ yolidikilǝrdin birǝrsini... tepiwalsila, baƣlap tutⱪun ⱪilip, Yerusalemƣa elip kelixkǝ ruhsǝt bolatti» — Saul tutmaⱪqi bolƣanlar Mǝsiⱨgǝ etiⱪad ⱪilƣan Yǝⱨudiylarla idi (uning Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrning Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilixidin ⱨeq hǝwiri bolmisa kerǝk). Dǝmǝxⱪtiki sinagoglar Dǝmǝxⱪ xǝⱨirini baxⱪurmiƣan, ǝlwǝttǝ. Lekin xǝⱨǝrdǝ Yǝⱨudiylarning tǝsiri heli küqlük bolƣaqⱪa (23-ayǝtni kɵrüng) Saul Yǝⱨudiy ixǝngüqilǝrni tutmaⱪqi bolsa, ularning yardimini yaki ruhsitini sorimisa bolmaytti.

9:3 Ros. 22:6; 26:31; 1Kor. 15:8; 2Kor. 12:2.

9:4 «Saul, Saul!» — adǝmning ismini ikki ⱪetim qaⱪirix bolsa rǝbning uningƣa bolƣan qongⱪur meⱨir-muⱨǝbbitini wǝ ɵzigǝ tolimu ǝziz ikǝnlikini kɵrsitidu.

9:5 Ros. 5:39.

9:6 Luⱪa 3:10; Ros. 2:37; 16:30.

9:7 Dan. 10:7.

9:11 Ros. 21:39; 22:3.

9:13 «u Yerusalemdiki muⱪǝddǝs bǝndiliringgǝ xunqǝ kɵp ziyan-zǝhmǝt yǝtküzgǝn!» — Injilda «muⱪǝddǝs bǝndilǝr» degǝn ibarǝ kɵp yǝrlǝrdǝ ixlitilgǝn. U grekqidǝ «muⱪǝddǝslǝr» dǝp ipadilinidu. «Tǝbirlǝr»dǝ eytⱪinimizdǝk, «muⱪǝddǝs» degǝn sɵz «Hudaƣa atalƣan», «Hudaƣa has», «Hudaƣa mǝhsus ayrilƣan» degǝn mǝnini bildüridu.

9:13 Ros. 9:1; 1Kor. 15:9; Gal. 1:13; 1Tim. 1:13.

9:15 «... u namimni ǝllǝrning wǝ ularning padixaⱨlirining ⱨǝm Israillarning aldida ayan ⱪilix üqün...» — grek tilida «... u namimni ǝllǝrning wǝ ularning padixaⱨlirining ⱨǝm Israillarning aldida kɵtürüx üqün...». «Əllǝr» — yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr.

9:15 Ros. 13:2; 22:21; Rim. 1:1; Gal. 1:15; 2:8; Əf. 3:8; 1Tim. 2:7; 2Tim. 1:1.

9:16 Ros. 21:11; 2Kor. 11:23.

9:17 Ros. 22:12.

9:22 «Saulning ⱪayil ⱪilix küqi barƣanseri exip,..» — yaki, «Saul barƣanseri küqlǝndürülüp,...». «Dǝmǝxⱪtiki Yǝⱨudiylarni parakǝndiqilikkǝ qɵmdürdi» — yaki «Dǝmǝxⱪtiki Yǝⱨudiylarni buni rǝt ⱪilixⱪa amalsiz ⱪaldurdi».

9:24 2Kor. 11:32.

9:25 «uni ... sepil kamaridin qüxürdi» — yaki, «uni... küngüridin qüxürdi». «2Kor.» 11:33nimu kɵrüng.

9:25 Yǝ. 2:15; 1Sam. 19:12.

9:26 Ros. 22:17.

9:27 Ros. 11:25.

9:28 «Saul Yerusalemda rosullar bilǝn billǝ oquⱪ-axkarǝ yürüp...» — grek tilida «Saul Yerusalemda rosullar bilǝn billǝ kirip-qiⱪip...».

9:31 «u qaƣda...» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «xuning bilǝn...» yaki «xunga...».

9:33 «orun tutup...» — grek tilida «palas tutup...».

9:35 «...Xaron rayonidikilǝrning ⱨǝmmisi towa ⱪilip Rǝbgǝ baƣlandi» — grek tilida «Xaron rayonidikilǝrning ⱨǝmmisi (ɵz yolidin) burulup Rǝbgǝ baƣlandi».

9:36 «Yoppa xǝⱨiri» — krek tilida ismi «Yoppa». Ⱨazirⱪi ismi «Jaffa» yaki «Hayfa». «...Tabita....Dorkas...» — «Tabita» ibraniy tilida, «Dorkas» grek tilida «jǝrǝn» degǝn mǝnidǝ.

9:42 «Bu hǝwǝr pütkül Yoppaƣa tarⱪilip...» — muxu yǝrdǝ «Yoppa» Yoppa (Jaffa) xǝⱨirining ǝtrapidiki pütkül yǝrlǝrni kɵrsǝtsǝ kerǝk. (ⱨazirⱪi ismi «Hayfa»).