Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Rimliⱪlarƣa 1

Rimliⱪlarƣa

Rosul Pawlus Rim xǝⱨǝrdiki jamaǝtkǝ yazƣan mǝktup

1 Rosulluⱪⱪa tallap qaⱪirilƣan, Hudaning hux hǝwirini jakarlaxⱪa ayrip tǝyinlǝngǝn, Mǝsiⱨ Əysaning ⱪuli bolƣan mǝnki Pawlustin salam! ■

2 Huda bu hux hǝwǝrning kelixini heli burunla pǝyƣǝmbǝrliri arⱪiliⱪ muⱪǝddǝs yazmilarda wǝdǝ ⱪilƣanidi. ■ 3-4 Bu hux hǝwǝr Ɵz Oƣli, yǝni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ toƣrisididur; jismaniy jǝⱨǝttin U Dawutning nǝslidin tuƣulƣan; birdinbir pak-muⱪǝddǝs Roⱨ tǝripidin ɵlümdin tirildürülüx arⱪiliⱪ «küq-ⱪudrǝt Igisi Hudaning Oƣli» dǝp kɵrsitilip bekitilgǝn;□ ■ 5 U arⱪiliⱪ, xundaⱪla Uning nami üqün barliⱪ ǝllǝr arisida Hudaƣa etiⱪadtin bolƣan itaǝtmǝnlik wujudⱪa kǝltürülüxkǝ biz meⱨir-xǝpⱪǝtkǝ wǝ rosulluⱪⱪa muyǝssǝr bolduⱪ;□ 6 Silǝr ular arisida, Əysa Mǝsiⱨ tǝripidin qaⱪirilƣansilǝr.□

7 Xunga, Huda sɵygǝn wǝ U «muⱪǝddǝs bǝndilirim» dǝp qaⱪirƣan Rim xǝⱨiridiki ⱨǝmminglarƣa, Atimiz Hudadin wǝ Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨtin meⱨir-xǝpⱪǝt wǝ aman-hatirjǝmlik bolƣay!■

Tǝxǝkkür duasi

8 Aldi bilǝn mǝn Əysa Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ ⱨǝmminglar üqün Hudayimƣa tǝxǝkkür eytimǝn; qünki silǝrning etiⱪadinglar pütkül alǝmgǝ pur kǝtti.□ 9 Ɵz Oƣli toƣrisidiki hux hǝwǝrdǝ qin roⱨ-ⱪǝlbim bilǝn mǝn hizmitini ⱪiliwatⱪan Huda Ɵzi mening dualirimda silǝrni xunqǝ üzlüksiz ǝslǝp turƣanliⱪimƣa guwaⱨtur. □ ■ 10 Mǝn dualirimda, mumkin ⱪǝdǝr Hudaning iradisi bilǝn silǝrning yeninglarƣa berixⱪa ahir muyǝssǝr boluxⱪa ⱨǝmixǝ ɵtünimǝn. ■ 11 Qünki mǝn silǝrni birǝr roⱨiy iltipatⱪa igǝ ⱪilix arⱪiliⱪ mustǝⱨkǝmlǝx üqün silǝr bilǝn kɵrüxüxkǝ intayin tǝⱪǝzzamǝn; □ ■ 12 yǝni, mǝn aranglarda bolsam, bir-birimizning etiⱪadidin ɵzara tǝsǝlli wǝ ilⱨam alalaymiz demǝkqimǝn.

13 Ⱪerindaxlar, mǝn silǝrning xuni bilixinglarni halaymǝnki, baxⱪa yǝrdiki ǝlliklǝrning arisida hizmitim mewǝ bǝrgǝndǝk, silǝrning aranglardimu hizmitimning mewǝ berixi üqün yeninglarƣa berixni kɵp ⱪetim niyǝt ⱪildim, lekin bügüngiqǝ tosalƣuƣa uqrap keliwatimǝn. □ ■ 14 Mǝn ⱨǝrⱪandaⱪ adǝmlǝrgǝ, mǝyli Yunanliⱪlar wǝ yat taipilǝrgǝ, danixmǝn wǝ nadanlarƣa bolsun, ⱨǝmmisigǝ ⱪǝrzdarmǝn. □ ■ 15 Xuning üqün imkaniyǝt manga yar bǝrsila mǝn Rimdiki silǝrgimu hux hǝrwǝrni yǝtküzüp bayan ⱪilixⱪa ⱪizƣinmǝn.

Hux hǝwǝrning zor ⱪudriti

16 Qünki mǝn Mǝsiⱨ toƣrisidiki bu hux hǝwǝrdin ⱨǝrgiz hijil bolmaymǝn! Qünki u uningƣa ixǝngüqilirining ⱨǝmmisini, aldi bilǝn Yǝⱨudiylarni, andin keyin Greklǝrni nijatⱪa erixtüridiƣan Hudaning küq-ⱪudritidur! □ ■ 17 Qünki hux hǝwǝrdǝ etiⱪadⱪa asaslanƣan, Hudaning birhil ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa wǝⱨiy ⱪilinƣandur. Muⱪǝddǝs yazmilarda yezilƣinidǝk: — «Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm ixǝnq-etiⱪadi bilǝn ⱨayat bolidu».□ ■

Insaniyǝtning qüxkünlük jǝryani

18 Qünki ⱨǝⱪⱪaniyǝtsizlik bilǝn ⱨǝⱪiⱪǝtni basidiƣan insanlarning barliⱪ iplasliⱪiƣa wǝ ⱨǝⱪⱪaniyǝtsizlikigǝ nisbǝtǝn Hudaning ⱪaratⱪan ƣǝzipi ǝrxtin oquⱪ wǝⱨiy ⱪilinmaⱪta. 19 Qünki insanlar Huda toƣrisida bilǝlǝydiƣan ixlar ularning kɵz aldida turidu; qünki Huda ⱨǝmmini ularƣa oquⱪ kɵrsitip bǝrgǝn ■ 20 (qünki dunya apiridǝ bolƣandin beri Hudaning kɵzgǝ kɵrünmǝs ɵzgiqilikliri, yǝni mǝnggülük ⱪudriti wǝ birdinbir Huda ikǝnliki Ɵzi yaratⱪan mǝwjudatlar arⱪiliⱪ oquⱪ kɵrülmǝktǝ, xundaⱪla buni qüxinip yǝtkili bolidu. Xu sǝwǝbtin insanlar ⱨeq baⱨanǝ kɵrsitǝlmǝydu) ■ 21 — qünki insanlar Hudani bilsimu, uni Huda dǝp uluƣlimidi, Uningƣa tǝxǝkkür eytmidi; ǝksiqǝ, ularning oy-pikirliri bimǝnǝ bolup, nadan ⱪǝlbi ⱪarangƣulixip kǝtti. ■ 22 Ɵzlirini danixmǝn ⱪilip kɵrsǝtsimu, lekin ǝⱪilsiz bolup qiⱪti; 23 qirimas Hudaning uluƣluⱪining orniƣa qirip ɵlidiƣan adǝmzatⱪa, uqar-ⱪanatlarƣa, tɵt ayaƣliⱪ ⱨaywanlarƣa wǝ yǝr beƣirliƣuqilarƣa ohxaydiƣan butlarni almaxturup ⱪoyƣanidi.■

24 Xunga Huda ularni ⱪǝlbidiki xǝⱨwaniy ⱨǝwǝsliri bilǝn iplasliⱪ ⱪilixⱪa, xundaⱪla bir-birining tǝnlirini nomusⱪa ⱪalduruxⱪa ⱪoyup bǝrdi. 25 Ular Huda toƣrisidiki ⱨǝⱪiⱪǝtni yalƣanƣa aylandurdi, Yaratⱪuqining orniƣa yaritilƣan nǝrsilǝrgǝ qoⱪunup, tawap-taǝt ⱪilƣanidi. Ⱨalbuki, Yaratⱪuqiƣa tǝxǝkkür-mǝdⱨiyǝ mǝnggügǝ oⱪulmaⱪta! Amin!

26 Mana xuning üqün, Huda ularni pǝskǝx xǝⱨwaniy ⱨǝwǝslǝrgǝ ⱪoyup bǝrdi. Ⱨǝtta ayallarmu tǝbiiy jinsiy munasiwǝtni ƣǝyriy munasiwǝtkǝ aylandurdi; □ ■ 27 xuningdǝk, ǝrlǝrmu ayallar bilǝn bolidiƣan tǝbiiy jinsiy munasiwǝtlǝrni taxlap, baxⱪa ǝrlǝrgǝ xǝⱨwaniy ⱨǝwǝslǝr bilǝn kɵyüp pixidiƣan boldi. Ərlǝr ǝrlǝr bilǝn xǝrmǝndilikkǝ kirixti wǝ nǝtijidǝ ularning muhalip ⱪilmixliri ɵz bexiƣa qiⱪti.

28 Ular Hudani bilixtin waz keqixni layiⱪ kɵrgǝnliki talliƣanliⱪi üqün, Huda ularni buzuⱪ niyǝtlǝrgǝ wǝ nalayiⱪ ixlarni ⱪilixⱪa ⱪoyup bǝrdi. 29 Ular ⱨǝrhil ⱨǝⱪⱪaniyǝtsizlik, rǝzillik, nǝpsaniyǝtqilik, ɵqmǝnlikkǝ qɵmüp, ⱨǝsǝthorluⱪ, ⱪatilliⱪ, jedǝlhorluⱪ, mǝkkarliⱪ wǝ ⱨǝrhil bǝtniyǝtlǝr bilǝn toldi. Ular iƣwagǝr, 30 tɵⱨmǝthor, Hudaƣa nǝprǝtlinidiƣan, kibirlik, mahtanqaⱪ, qongqi, ⱨǝrhil rǝzilliklǝrni oylap qiⱪiridiƣan, ata-anisining sɵzini anglimaydiƣan, 31 yorutulmiƣan, wǝdisidǝ turmaydiƣan, kɵyümsiz wǝ rǝⱨimsiz insanlardur. 32 Ular Hudaning xularƣa bolƣan adil ⱨɵkümini, yǝni xundaⱪ ixlarni ⱪilƣuqilarning ɵlümgǝ layiⱪ ikǝnlikini eniⱪ bilsimu, bu ixlarni ɵzliri ⱪilipla ⱪalmay, bǝlki xundaⱪ ⱪilidiƣan baxⱪilardin sɵyünüp ularni alⱪixlaydu.■

■1:1 Ros. 9:15; 13:2; Gal. 1:15.

■1:2 Yar. 3:15; 22:18; 26:4; 49:10; Ⱪan. 18:15; 2Sam. 7:12; Zǝb. 132:11; Yǝx. 4:2; 7:14; 9:5; 40:10; Yǝr. 23:5; 33:14; Əz. 34:23; 37:24; Dan. 9:24; Mik. 7:20.

□1:3-4 «jismaniy jǝⱨǝttin u Dawutning nǝslidin tuƣulƣan» — muxu «Dawut» bolsa Dawut pǝyƣǝmbǝr, yǝni Israilƣa padixaⱨ bolƣan Dawut. Nurƣun pǝyƣǝmbǝrlǝr Mǝsiⱨ Dawutning ǝwladidin bolidu, dǝp bexarǝt bǝrgǝnidi. «birdinbir pak-muⱪǝddǝs Roⱨ» — grek tilida «pak-muⱪǝddǝskǝ tǝwǝ bolƣan Roⱨ» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. Bizningqǝ, xübⱨisizki, Hudaning Ɵz Muⱪǝddǝs Roⱨini kɵrsitidu; bǝzi alimlar bu ibarini Mǝsiⱨ Əysaning ɵz roⱨini bildüridu, dǝp ⱪaraydu.

■1:3-4 Mat. 1:1; Luⱪa 1:32; Ros. 2:30; 13:23; 2Tim. 2:8; Yǝx. 9:5; 44:6; 54:5; Yⱨ. 2:19; Rim. 9:5; 1Yuⱨa. 5:20.

□1:5 «Uning nami üqün barliⱪ ǝllǝr arisida Hudaƣa etiⱪadtin bolƣan itaǝtmǝnlik wujudⱪa kǝltürülüxkǝ biz meⱨir-xǝpⱪǝtkǝ wǝ rosulluⱪⱪa muyǝssǝr bolduⱪ» — «ǝllǝr» muxu yǝrdǝ Yǝⱨudiy ǝmǝs ǝllǝrni kɵrsitidu. Tǝwratta bǝzidǝ Yǝⱨudiylarƣa nisbǝtǝn «yat ǝllǝr» dǝp tǝrjimǝ ⱪilimiz. «Hudaƣa etiⱪadtin bolƣan itaǝtmǝnlik wujudⱪa kǝltürülüxkǝ...» — grek tilida sɵzmusɵz pǝⱪǝt «etiⱪadning itaiti üqün...» deyilidu.

□1:6 «Silǝr ular arisida, Əysa Mǝsiⱨ tǝripidin qaⱪirilƣansilǝr» — «ular arisida» — yǝni Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilƣan yat ǝllǝr arisida. Demǝk, Rimliⱪ etiⱪadqilar dǝl rosul Pawlus ularning hizmitidǝ boluxⱪa qaⱪirilƣan kixilǝrdindur. «Əysa Mǝsiⱨ tǝripidin qaⱪirilƣansilǝr» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mǝsiⱨkǝ mǝnsup boluxⱪa (Huda tǝripidin) qaⱪirilƣan...».

■1:7 1Kor. 1:2; Əf. 1:1.

□1:8 «silǝrning etiⱪadinglar pütkül alǝmgǝ pur kǝtti» — Rim imperiyǝsidikilǝr Rimning ⱪanuni boyiqǝ: «Imperatori «Ⱪǝysǝr»ni «Rǝb Huda» dǝp etirap ⱪilixⱪa mǝjbur idi. Xunga «Əysa Mǝsiⱨ Rǝbbimdur» dǝp etirap ⱪilƣuqilar ⱪattiⱪ ⱪarxiliⱪⱪa wǝ kɵp ⱪetim dǝⱨxǝtlik ziyankǝxlikkǝ uqraxⱪa baxlidi. Paytǝhti Rim xǝⱨiridiki puⱪralardin bǝzilirining Mǝsiⱨkǝ baƣlanƣanliⱪi: «Rim xǝⱨiridǝ Mǝsiⱨkǝ ǝgǝxküqilǝr bar ikǝn!» dǝp dunyani zilzilgǝ kǝltürgǝnidi.

□1:9 «Ɵz Oƣli toƣrisidiki hux hǝwǝrdǝ qin roⱨ-ⱪǝlbim bilǝn mǝn hizmitini ⱪiliwatⱪan Huda...» — grek tilida «qin roⱨ-ⱪǝlbim bilǝn» pǝⱪǝt «roⱨimda» deyilidu. «hizmitini ⱪiliwatⱪan Huda...» — «hizmiti» muxu yǝrdǝ grek tilida alaⱨidǝ «roⱨiy hizmǝt» yaki «kaⱨinliⱪ hizmǝt»ni kɵrsitidu.

■1:9 Rim. 9:1; 2Kor. 1:23; 11:31; Gal. 1:20; Fil. 1:8; 1Tes. 2:5; 2Tim. 1:3.

■1:10 Rim. 15:23,32.

□1:11 «roⱨiy iltipat» — Muⱪǝddǝs Roⱨtin kelidiƣan alaⱨidǝ, mɵjizilik ⱪabiliyǝttin ibarǝttur. Mǝsilǝn, «1Kor.» 12-14-bablarni kɵrüng.

■1:11 Rim. 15:29; 1Tes. 3:10.

□1:13 «silǝrning xuni bilixinglarni halaymǝnki...» — bu sɵzlǝr adǝttǝ Rim imperatori yarliⱪ qüxürgǝndǝ ixlitidiƣan ibarǝ idi. Rosul Pawlus tɵwǝndiki gepini «Alǝm imperatori Əysa Mǝsiⱨ»din kǝlgǝn dǝp puratmaⱪqi ohxaydu. Əyni sɵzlǝr «xuni bilmǝslikinglarni halimaymǝnki,...». «ǝlliklǝr...» — barliⱪ Yǝⱨudiy ǝmǝs millǝtlǝr, «yat ǝllǝr», «taipilǝr».

■1:13 1Tes. 2:18.

□1:14 «... ⱨǝrⱪandaⱪ adǝmlǝrgǝ, mǝyli Yunanliⱪlar wǝ yat taipilǝrgǝ, danixmǝn wǝ nadanlarƣa bolsun...» — muxu yǝrdǝ «yat taipilǝr» Yunanliⱪ ǝmǝslǝrni yaki xu dǝwrdiki «mǝdǝniyǝt bǝlgisi bolƣan Yunan tili»ni sɵzliyǝlmǝydiƣan «mǝdiniyǝtsizlǝr»ni kɵsitidu. «mǝn... ⱨǝmmisigǝ ⱪǝrzdarmǝn» — buning mǝnisi bǝlkim «ⱨǝmmisigǝ hux hǝwǝrni yǝtküzüxkǝ ⱪǝrzdarmǝn» bolsa kerǝk.

■1:14 1Kor. 9:16.

□1:16 «Mǝsiⱨ toƣrisidiki bu hux hǝwǝr» — grek tilida «Mǝsiⱨning hux hǝwiri» degǝn sɵzdǝ ipadilinidu. «Greklǝr» — (yaki «Yunanliⱪlar») muxu yǝrdǝ barliⱪ Yǝⱨudiy ǝmǝs millǝtlǝr yaki ǝlliklǝrgǝ wǝkil kelidu. «...nijatⱪa erixtüridiƣan Hudaning küq-ⱪudritidur» — «nijat» degǝn Huda adǝmni gunaⱨini kǝqürüp, uningdin ⱪutⱪuzup, mǝnggülük ⱨayatni ata ⱪilixini kɵrsitidu.

■1:16 Zǝb. 40:9-10; 1Kor. 1:18; 15:2; 2Tim. 1:8.

□1:17 «hux hǝwǝrdǝ etiⱪadⱪa asaslanƣan, Hudaning birhil ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi etiⱪad ⱪilƣuqilarƣa wǝⱨiy ⱪilinƣandur» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «hux hǝwǝrdǝ Hudadin kǝlgǝn, baxtin ahir etiⱪadⱪa asaslanƣan bir ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ axkarilanƣandur». «Ⱨǝⱪⱪaniy adǝm ixǝnq-etiⱪadi bilǝn ⱨayat bolidu» — «Ⱨab.» 2:4.

■1:17 Ⱨab. 2:4; Yⱨ. 3:36; Rim. 3:21; Gal. 3:11; Fil. 3:9; Ibr. 10:38.

■1:19 Ros. 14:17.

■1:20 Zǝb. 19:1-2

■1:21 Ⱪan. 28:28

■1:23 2Pad. 17:29.

□1:26 «ayallarmu tǝbiiy jinsiy munasiwǝtni ƣǝyriy munasiwǝtkǝ aylandurdi» — grek tilida «ayallarmu jinsiy munasiwǝtni tǝbiiy ⱪanuniyǝtkǝ hilap munasiwǝtkǝ aylandurdi» deyilidu.

■1:26 Law. 18:22,23.

■1:32 Ⱨox. 7:3.