19
19-küy •••• Alǝm ⱨǝm Tǝwrat Hudaning xǝripidur!
Dawut yazƣan küy: —
 
Ərxlǝr Tǝngrining uluƣluⱪini jakarlaydu,
Asman gümbizi Uning ⱪoli yasiƣanlirini namayan ⱪilidu;
Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu;
Keqǝ-keqilǝp ular bilimni ayan ⱪiliwatidu.«Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu» — «ular» ǝrxlǝr wǝ asman gümbizini kɵrsitidu. «Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu; keqǝ-keqilǝp ular bilimni ayan ⱪiliwatidu» — ayǝtning baxⱪa birhil tǝrjimisi «Kün baxⱪa bir küngǝ gǝplirini tɵkidu, keqǝ baxⱪa bir keqigǝ sɵz ⱪilmaⱪta».
Tilsiz ⱨǝm awazsiz bolsimu, ularning sadasi alǝmgǝ anglanmaⱪta.«Tilsiz ⱨǝm awazsiz bolsimu, ularning sadasi alǝmgǝ anglanmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Alǝmdǝ ⱨǝrⱪandaⱪ bir til ularning sadasini anglap qüxinǝlǝydu».
Ularning ɵlqǝm tanisi yǝr yüzidǝ tartilmaⱪta;
Ularning sɵzliri alǝmning qetigiqǝ yǝtmǝktǝ.
Ularning iqidǝ Huda ⱪuyax üqün qedir tikkǝn,«Ularning ɵlqǝm tanisi yǝr yüzidǝ tartilmaⱪta» — bu «ɵlqǝm tanisi» bǝlkim insanning tǝsǝwwur-oylirini ɵlqigüqi boluxi mumkin.  Rim. 10:18
Ⱪuyax ⱨujrisidin toyƣa qiⱪⱪan yigittǝk qiⱪidu,
Bǝygigǝ qüxidiƣan palwandǝk xadlinidu;Top. 1:5
Asmanlarning bir qetidin ɵrlǝydu,
Jaⱨanning u qetigiqǝ qɵrgilǝydu,
Uning ⱨararitidin ⱨeqⱪandaⱪ mǝhluⱪat yoxurunalmaydu.
Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanuni mukǝmmǝldur,
U insan wujudini yengilaydu;
Pǝrwǝrdigar bǝrgǝn ⱨɵküm-guwaⱨlar muⱪim-ixǝnqlik ,
U nadanlarni dana ⱪilidu.«Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanuni mukǝmmǝldur» — «Tǝwrat-ⱪanun» tooƣruluⱪ: «Tǝwrat» (toraⱨ) ibraniy tili bolup, muxu yǝrdǝ «ⱪanun, tǝlim, yolyoruⱪ» degǝn mǝnidǝ ixlitilidu. «Tǝwrat ⱪanuni» degǝn ibarǝ adǝttǝ Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ kǝltürülgǝn Tǝwrattiki «Yaritilix», «Misirdin qiⱪix», «Lawiylar» «Qɵl-Bayawandiki sǝpǝr» ⱨǝm «Ⱪanun xǝrⱨi» degǝn aldinⱪi bǝx ⱪisimning ⱪanun-pǝrmanliⱪ mǝzmunini kɵrsitidu.  2Sam. 22:31; Zǝb. 18:30
Pǝrwǝrdigarning kɵrsǝtmiliri durus,
U ⱪǝlbni xadlanduridu;
Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri yoruⱪluⱪtur,
U kɵzlǝrni nurlanduridu.«Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri yoruⱪluⱪtur» — yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri roxǝndur» yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri paktur».
Pǝrwǝrdigardin ǝyminix pak ixtur, u mǝnggü dawamlixidu;
Pǝrwǝrdigarning ⱨɵkümliri ⱨǝⱪtur,
Ⱨǝrbiri tamamǝn ⱨǝⱪⱪaniyǝttur.
10 Ular altundin, bǝrⱨǝⱪ kɵp sap altundin ⱪimmǝtliktur;
Ⱨǝsǝldin, ⱨǝsǝl jǝwⱨiridin xerindur;Zǝb. 119:72,103,127; Pǝnd. 8:11
11 Ular bilǝn ⱪulung oyƣitilidu;
Insan ularƣa riayǝ ⱪilixta qing tursa qong mukapat bardur.
12 Kim ɵz hataliⱪlirini bilip yetǝlisun?
Meni bilip-bilmǝy ⱪilƣan gunaⱨlirimdin saⱪit ⱪilƣaysǝn;
13 Ɵz ⱪul-qakaringni baxbaxtaⱪ gunaⱨlardin tartⱪaysǝn;
Bu gunaⱨlarni manga hojayin ⱪildurmiƣaysǝn;
Xuning bilǝn mǝn ⱪusursiz bolimǝn,
Eƣir gunaⱨtin haliy bolƣaymǝn.
14 I Pǝrwǝrdigar, mening Ⱪoram Texim wǝ Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkarim,
Aƣzimdiki sɵzlǝr, ⱪǝlbimdiki oylinixlar nǝziringdǝ mǝⱪbul bolƣay!«I Pǝrwǝrdigar, mening Ⱪoram Texim wǝ Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkarim» — «Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkar» yaki «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» toƣruluⱪ: — Ibraniy tilida «goel» degǝn bu sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Birsi kǝmbǝƣǝl bolup, ɵzini ⱪulluⱪⱪa setiwǝtkǝn bolsa yaki baxⱪa ⱪiyin ǝⱨwalƣa uqrap mal-mülükini satⱪan bolsa, Musa pǝyƣǝmbǝr tapxuruwalƣan ⱪanunƣa asasǝn, muxu kixining ɵzining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanliri, ⱨǝmjǝmǝtliri bu kixini ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzux ⱨoⱪuⱪi bar idi. Demǝk, «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» ɵz ⱪerindixini ⱨɵr ⱪilmaⱪqi bolsa, uni ⱪutⱪuzalaytti. Ⱨoⱪuⱪni ixlitix «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»ning ɵz ihtiyarliⱪi bilǝn bolatti, ǝlwǝttǝ. Birsi ɵz uruⱪ-tuƣⱪiniƣa «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» bolup uni ⱪutⱪuzmaⱪqi bolsa, ⱨeqkim uni tosalmaytti.
Xunga pǝyƣǝmbǝrlǝr Hudaning ⱪutⱪuzƣuqi ikǝnlikini bayan ⱪilix üqün pat-pat dǝl muxu sɵzni ixlitidu. Demǝk, Huda Ɵz bǝndisigǝ yaki hǝlⱪigǝ «ⱨǝmjǝmǝt»lik ⱪilip, ularning «goel»i, yǝni «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»si bolidu. Uning Ɵz hǝlⱪini ⱪutⱪuzuxi Ɵz ihtiyariliⱪi bilǝn, ǝlwǝttǝ!
 
 

19:2 «Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu» — «ular» ǝrxlǝr wǝ asman gümbizini kɵrsitidu. «Ularning sɵzliri kün-künlǝr dǝryadǝk eⱪiwatidu; keqǝ-keqilǝp ular bilimni ayan ⱪiliwatidu» — ayǝtning baxⱪa birhil tǝrjimisi «Kün baxⱪa bir küngǝ gǝplirini tɵkidu, keqǝ baxⱪa bir keqigǝ sɵz ⱪilmaⱪta».

19:3 «Tilsiz ⱨǝm awazsiz bolsimu, ularning sadasi alǝmgǝ anglanmaⱪta» — baxⱪa birhil tǝrjimisi «Alǝmdǝ ⱨǝrⱪandaⱪ bir til ularning sadasini anglap qüxinǝlǝydu».

19:4 «Ularning ɵlqǝm tanisi yǝr yüzidǝ tartilmaⱪta» — bu «ɵlqǝm tanisi» bǝlkim insanning tǝsǝwwur-oylirini ɵlqigüqi boluxi mumkin.

19:4 Rim. 10:18

19:5 Top. 1:5

19:7 «Pǝrwǝrdigarning tǝwrat-ⱪanuni mukǝmmǝldur» — «Tǝwrat-ⱪanun» tooƣruluⱪ: «Tǝwrat» (toraⱨ) ibraniy tili bolup, muxu yǝrdǝ «ⱪanun, tǝlim, yolyoruⱪ» degǝn mǝnidǝ ixlitilidu. «Tǝwrat ⱪanuni» degǝn ibarǝ adǝttǝ Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ kǝltürülgǝn Tǝwrattiki «Yaritilix», «Misirdin qiⱪix», «Lawiylar» «Qɵl-Bayawandiki sǝpǝr» ⱨǝm «Ⱪanun xǝrⱨi» degǝn aldinⱪi bǝx ⱪisimning ⱪanun-pǝrmanliⱪ mǝzmunini kɵrsitidu.

19:7 2Sam. 22:31; Zǝb. 18:30

19:8 «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri yoruⱪluⱪtur» — yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri roxǝndur» yaki «Pǝrwǝrdigarning pǝrmanliri paktur».

19:10 Zǝb. 119:72,103,127; Pǝnd. 8:11

19:14 «I Pǝrwǝrdigar, mening Ⱪoram Texim wǝ Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkarim» — «Ⱨǝmjǝmǝt-Nijatkar» yaki «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» toƣruluⱪ: — Ibraniy tilida «goel» degǝn bu sɵzning alaⱨidǝ mǝnisi bar. Birsi kǝmbǝƣǝl bolup, ɵzini ⱪulluⱪⱪa setiwǝtkǝn bolsa yaki baxⱪa ⱪiyin ǝⱨwalƣa uqrap mal-mülükini satⱪan bolsa, Musa pǝyƣǝmbǝr tapxuruwalƣan ⱪanunƣa asasǝn, muxu kixining ɵzining yeⱪin uruⱪ-tuƣⱪanliri, ⱨǝmjǝmǝtliri bu kixini ⱨɵrlükkǝ qiⱪirip ⱪutⱪuzux ⱨoⱪuⱪi bar idi. Demǝk, «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» ɵz ⱪerindixini ⱨɵr ⱪilmaⱪqi bolsa, uni ⱪutⱪuzalaytti. Ⱨoⱪuⱪni ixlitix «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»ning ɵz ihtiyarliⱪi bilǝn bolatti, ǝlwǝttǝ. Birsi ɵz uruⱪ-tuƣⱪiniƣa «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi» bolup uni ⱪutⱪuzmaⱪqi bolsa, ⱨeqkim uni tosalmaytti. Xunga pǝyƣǝmbǝrlǝr Hudaning ⱪutⱪuzƣuqi ikǝnlikini bayan ⱪilix üqün pat-pat dǝl muxu sɵzni ixlitidu. Demǝk, Huda Ɵz bǝndisigǝ yaki hǝlⱪigǝ «ⱨǝmjǝmǝt»lik ⱪilip, ularning «goel»i, yǝni «ⱨǝmjǝmǝt-ⱪutⱪuzƣuqi»si bolidu. Uning Ɵz hǝlⱪini ⱪutⱪuzuxi Ɵz ihtiyariliⱪi bilǝn, ǝlwǝttǝ!