15
Ɵzimizni ⱪanaǝtlǝndürüxnila oylimayli
Əmdi etiⱪadimiz küqlük bolƣan bizlǝr ɵzimizni ⱪanaǝtlǝndürüxnila oylimay, bǝlki etiⱪadi ajizlarningmu ajizliⱪlirini kɵtüriximiz kerǝk. 1Kor. 9:22; Gal. 6:1 Ⱨǝrbirimiz ɵz yeⱪinimizning etiⱪadini ⱪurup qiⱪixi üqün, uning bǝht-bǝrikitini kɵzlǝp, uni hursǝn ⱪilixⱪa intilǝyli. Qünki ⱨǝtta Mǝsiⱨmu Ɵzini ⱪanduruxni oylimiƣanidi. Bu toƣrisida muⱪǝddǝs yazmilarda mundaⱪ pütülgǝn: «Sǝn Hudani ⱨaⱪarǝt ⱪilƣanlarning ⱨaⱪarǝtliri Mening üstümgǝ qüxti». «Sǝn Hudani ⱨaⱪarǝt ⱪilƣanlarning ⱨaⱪarǝtliri Mening üstümgǝ qüxti» — («Zǝb.» 69:9).   Zǝb. 69:7-9; Yǝx. 53:4, 5. Qünki burunda wǝⱨiy bilǝn pütülgǝn yazmilardiki ⱨǝrⱪaysi sɵzlǝr bizgǝ ɵgitix üqün yezilƣan bolup, mǝⱪsiti muⱪǝddǝs kitablardin kǝlgǝn sǝwr-taⱪǝt wǝ ilⱨambǝhx arⱪiliⱪ bizdǝ azru-ümidning boluxi üqündur. Rim. 4:23, 24.
Əmdi sǝwr-taⱪǝt wǝ ilⱨambǝhxning Igisi Huda silǝrni Mǝsiⱨ Əysani ülgǝ ⱪilip, ɵzara bir oy-niyǝtkǝ kǝltürgǝy; Rim. 12:16; 1Kor. 1:10; Fil. 2:2; 3:16; 1Pet. 3:8. buning bilǝn silǝr Hudani, yǝni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨning Atisini bir jan bir dil bilǝn bir eƣizdin uluƣliƣaysilǝr.
 
Bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar
Xunga, Mǝsiⱨ silǝrni ⱪobul ⱪilip, Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürginidǝk, silǝrmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar. «Mǝsiⱨ silǝrni ⱪobul ⱪilip, Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürginidǝk, silǝrmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mǝsiⱨ silǝrni ⱪobul ⱪilƣandǝk, silǝrmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilip Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürünglar». Əmǝliyǝttǝ bu mǝnisimu bizning tǝrjimimizdin qiⱪidu. 8-9 Qünki silǝrgǝ xuni eytimǝnki, Əysa Mǝsiⱨ Hudaning ata-bowilarƣa bǝrgǝn wǝdilirini ispatlax üqün, xu arⱪiliⱪ ǝllǝrmu Hudaning rǝⱨim-xǝpⱪitini kɵrüp uni uluƣlixi üqün, hǝtnǝ ⱪilinƣanlarƣa Hudaning ⱨǝⱪiⱪitini yǝtküzgüqi hizmǝtkar süpitidǝ tǝyinlǝndi. Bu huddi muⱪǝddǝs yazmilarda: —
«Xunga Sanga ǝllǝr arisida mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn,
Wǝ Sening namingni küylǝymǝn» — dǝp yezilƣanidi. «Əysa Mǝsiⱨ Hudaning ata-bowilarƣa bǝrgǝn wǝdilirini ispatlax üqün» — «Hudaning ata-bowilarƣa bǝrgǝn wǝdiliri» Huda Ibraⱨim, Isⱨaⱪ, Yaⱪup, Yüsüp, Musa pǝyƣǝmbǝr wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ yǝtküzgǝn wǝdiliri degǝnlik. «xu arⱪiliⱪ ǝllǝrmu Hudaning rǝⱨim-xǝpⱪitini kɵrüp uni uluƣlixi üqün...» — «ǝllǝr» muxu yǝrdǝ yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xunga Sanga ǝllǝr arisida mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn...» — «ǝllǝr» yǝnǝ muxu yǝrdǝ yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xunga Sanga ǝllǝr arisida mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn, wǝ Sening namingni küylǝymǝn» — («Zǝb.» 18:49. Bu bexarǝttǝ Mǝsiⱨ Ɵz Roⱨi arⱪiliⱪ Dawut pǝyƣǝmbǝrning aƣzidin sɵzlǝydu. Pawlus bu muⱨim gǝpliri (8-9-ayǝtlǝr) arⱪiliⱪ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr wǝ Yǝⱨudiylarning bir-birini ⱪobul ⱪilixini dǝwǝt ⱪilidu; qünki Mǝsiⱨ Əysa Ɵzi Yǝⱨudiylar («hǝtnǝ ⱪilinƣanlar»)ƣa hizmǝtkar tǝyinlǝndi ⱨǝm xuningdǝk Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr («yat ǝllǝr»)ning Hudani mǝdⱨiyilixigǝ baxlamqiliⱪ ⱪilidu; demǝk, Mǝsiⱨ ikki tǝrǝpning hizmitidǝ bolƣandin keyin, nemixⱪa silǝr Yǝⱨudiylar wǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr kiqik peilliⱪ bilǝn Uning uluƣ ülgisigǝ ǝgixip bir-biringlarni ⱪobul ⱪilmaysilǝr?   2Sam. 22:50; Zǝb. 18:49-50.
10 Wǝ U yǝnǝ: —
«Əy ǝllǝr,
Hudaning hǝlⱪi bilǝn billǝ xad-huram bolunglar!» — dǝydu. «Wǝ U yǝnǝ: ... dǝydu» — bu wǝ keyinki ayǝttiki «U» Mǝsiⱨdur. Muxu ayǝttiki bexarǝtlǝr Uning Ɵzining pǝyƣǝmbǝrlǝrning aƣzi arⱪiliⱪ eytⱪan sɵzliridur. 15-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. «Əy ǝllǝr» — «ǝllǝr» yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Əy ǝllǝr, Hudaning hǝlⱪi bilǝn billǝ xad-huram bolunglar!» — «Ⱪan.» 32:43.   Ⱪan. 32:43.
11 Wǝ yǝnǝ U: —
«Əy barliⱪ ǝllǝr, Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar,
Əy pütkül ⱪowmlǝr, Uni uluƣlanglar!» — dǝydu. «Əy barliⱪ ǝllǝr, Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar, ǝy pütkül ⱪowmlǝr, Uni uluƣlanglar!» — («Zǝb.» 117:1) — bu ayǝt wǝ yuⱪiriⱪi nǝⱪil kǝltürülgǝn ikki ayǝttǝ, Mǝsiⱨ (dunyaƣa kelixtin burun) pǝyƣǝmbǝrlǝrning aƣzidin bexarǝt berip, kǝlgüsidǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr bilǝn Ɵzi talliƣan hǝlⱪi billǝ Hudaƣa ibadǝt ⱪilixip, Uning hizmitidǝ billǝ boluxidiƣanliⱪini aldin’ala eytidu.   Zǝb. 117:1 12 Yǝnǝ, Yǝxaya pǝyƣǝmbǝrmu mundaⱪ dǝydu: —
«Yǝssǝning yiltizi bolƣan kixi mǝydanƣa qiⱪidu,
Əllǝrgǝ ⱨakimliⱪ ⱪilidiƣan zat ornidin turidu;
Əllǝr dǝrwǝⱪǝ Uningƣa ümid baƣlaydu». «Yǝssǝning yiltizi bolƣan kixi mǝydanƣa qiⱪidu, ǝllǝrgǝ ⱨakimliⱪ ⱪilidiƣan zat ornidin turidu; ǝllǝr dǝrwǝⱪǝ Uningƣa ümid baƣlaydu» — («Yǝx.» 11:10) Mǝsiⱨ toƣruluⱪ yǝnǝ bir bexarǝt. Yǝssǝ bolsa, Dawut pǝyƣǝmbǝrning atisi idi. Biraⱪ uning ǝwladi Mǝsiⱨ, yǝni «uning yiltizi»dur.   Yǝx. 11:10; Wǝⱨ. 5:5; 22:16.
13 Əmdi ümidning Igisi Huda Ɵzigǝ ixiniwatⱪanliⱪinglardin ⱪǝlbinglarni toluⱪ xad-huramliⱪ wǝ tinq-hatirjǝmlikkǝ toldurƣay, xuning bilǝn Muⱪǝddǝs Roⱨning küq-ⱪudriti bilǝn ümidkǝ tolup taxⱪaysilǝr. «ümidning Igisi Huda...» — ǝyni sɵz «ümidning Hudasi...».
 
Pawlusning rosulluⱪ hizmiti toƣrisida
14 I ⱪerindaxlirim, kɵnglünglarning meⱨribanliⱪ bilǝn tolƣanliⱪiƣa, mol bilimlǝr bilǝn toluⱪ bezǝlgǝnlikigǝ, xundaⱪla bir-biringlarƣa ɵzara jekilǝp berǝlǝydiƣanliⱪinglarƣimu ⱪayilmǝn. 15 Xundaⱪ bolsimu, Huda manga ata ⱪilƣan xapaǝt tüpǝylidin mǝn silǝrgǝ bir ⱪisim tǝrǝplǝrdin nǝqqǝ ixlarni ǝslitip ⱪoyuxⱪa sǝl jür’ǝtlik bolup uxbu hǝtni yazmaⱪtimǝn. 16 Xu xapaǝt bilǝn mǝn Hudaning hux hǝwirini yǝtküzüp kaⱨindǝk Uning ibaditini ⱨǝmmǝ yǝrdǝ wujudⱪa kǝltürüx hizmitidǝ Yǝⱨudiy ǝmǝs ǝllǝrgǝ Mǝsiⱨ Əysaning hizmǝtkari bolup tǝyinlǝndim. Bu hizmitimning mǝⱪsiti ǝllǝrning Hudaƣa sunidiƣan ibaditi Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip, Hudani hursǝn ⱪilidiƣan ⱪurbanliⱪtǝk Uning ⱪobul ⱪilixiƣa layiⱪ boluxi üqündur. «bu hizmitimning mǝⱪsiti ǝllǝrning Hudaƣa sunidiƣan ibaditi Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip...» — «ǝllǝr»: yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xu xapaǝt bilǝn mǝn Hudaning hux hǝwirini yǝtküzüp kaⱨindǝk Uning ibaditini ⱨǝmmǝ yǝrdǝ wujudⱪa kǝltürüx hizmitidǝ Yǝⱨudiy ǝmǝs ǝllǝrgǝ Mǝsiⱨ Əysaning hizmǝtkari bolup tǝyinlǝndim. Bu hizmitimning mǝⱪsiti ǝllǝrning Hudaƣa sunidiƣan ibaditi, Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip, Hudani hursǝn ⱪilidiƣan ⱪurbanliⱪtǝk uning ⱪobul ⱪilixiƣa layiⱪ boluxi üqündur» — rosul Pawlus ɵzini kaⱨinƣa ohxitidu. Hudaning kona zamanlardiki ibadǝthaniƣa kaⱨinlarni tǝminlǝxtiki mǝⱪsiti hǝlⱪning toƣra yolda Hudaƣa ibadǝt ⱪilixidin ibarǝt idi. Xunga ular hǝlⱪning ɵz ⱪurbanliⱪlirini toƣra, Hudaning ⱪobul ⱪilixiƣa layiⱪ petidǝ sunuxiƣa yardǝmqi wǝ hizmǝtkar idi. Pawlus ɵzining hux hǝwǝrni yǝtküzüxning ahirⱪi mǝⱪsiti Hudaƣa ⱨǝⱪiⱪiy, mǝnilik, qin dilliⱪ ibadǝtni barliⱪⱪa kǝltürüxtin ibarǝttur, dǝydu. Hǝⱪning bu ibaditini pak-muⱪǝddǝs ⱪilix Muⱪǝddǝs Roⱨning ixi, ǝlwǝttǝ. Bu ibadǝtmu pǝⱪǝt jamaǝt ibadǝt sorunlirida ǝmǝs, bǝlki ixǝngüqining pütün ⱨayati arⱪiliⱪ ipadilinidu (12:1-2). 17 Xuning üqün Mǝsiⱨ Əysada bolƣanliⱪimdin Hudaning manga tapxurƣanliridin pǝhirlinimǝn. 18-19 Qünki ǝllǝrning Hudaƣa itaǝt ⱪilixi üqün Mǝsiⱨning manga ⱪildurƣanliridin baxⱪa ⱨeqnemini tilƣa elixⱪa ⱨǝddim ǝmǝs. Sɵz wǝ ǝmǝllǝr arⱪiliⱪ, alamǝtlik mɵjizilǝr wǝ karamǝtlǝr arⱪiliⱪ, Muⱪǝddǝs Roⱨning küq-ⱪudriti bilǝn Yerusalemdin baxlap Illirikon ɵlkisgiqǝ aylinip ⱨǝmmǝ yǝrdǝ Mǝsiⱨning hux hǝwirini toluⱪ jakarlidim. 20 Xundaⱪ ⱪilip baxⱪilar salƣan ulning üstigǝ bina salmasliⱪ üqün, ǝzǝldin Mǝsiⱨning nami anglanmiƣan yǝrlǝrdǝ bu hux hǝwǝrni jakarlaxⱪa intilip kǝldim. 21 Bu toƣrisida muⱪǝddǝs yazmilarda eytilƣinidǝk: —
«Uningdin hǝwǝrsiz bolƣanlar Uni kɵridu,
Anglimiƣanlar anglap qüxinidu». «Uningdin hǝwǝrsiz bolƣanlar Uni kɵridu, anglimiƣanlar anglap qüxinidu» — «Yǝx.» 52:15.   Yǝx. 52:15.
 
Pawlusning Rimƣa berix pilani
22 Mana, xu hizmǝtlirim sǝwǝbidin yeninglarƣa berixni kɵp ⱪetim oyliƣan bolsammu, lekin tosulƣularƣa uqrap baralmidim. Rim. 1:13; 1Tes. 2:18. 23-24 Lekin ⱨazir muxu ǝtraplarda hux hǝwǝr yǝtküzülmigǝn yǝrlǝr manga ⱪalmiƣanliⱪtin, ⱨǝmdǝ kɵp yillardin beri silǝrni yoⱪlap berix arzuyum bolƣanliⱪtin, Ispaniyǝgǝ beriximda silǝrnimu yoⱪlap ɵtmǝkqimǝn. Sǝpirimdǝ aldi bilǝn silǝr bilǝn kɵrüxüp, bir mǝzgil ⱨǝmraⱨliⱪinglardin toluⱪ huxallinip, andin silǝrning yardiminglarda sǝpirimni dawamlaxturuxumni ümid ⱪilimǝn. Rim. 1:10; 15:32; 1Tes. 3:10; 2Tim. 1:4.
25 Biraⱪ ⱨazir bolsa Yerusalemƣa berip, u yǝrdiki muⱪǝddǝs bǝndilǝrning hizmitidǝ boluxⱪa ketiwatimǝn. Ros. 19:21; 24:17. 26 Qünki Makedoniyǝ wǝ Ahaya ɵlkiliridiki jamaǝtlǝr Yerusalemdiki muⱪǝddǝs bǝndilǝr arisidiki yoⱪsullarƣa ianǝ toplap yardǝm berixni layiⱪ kɵrdi. 27 Bu ixni ular bǝrⱨǝⱪ layiⱪ kɵrdi; ǝmǝliyǝttǝ bolsa ular Yerusalemdikilǝrgǝ ⱪǝrzdardur. Qünki ǝllǝr Yǝⱨudiy ⱪerindaxlarning roⱨiy bǝhtliridin bǝⱨrimǝn bolƣan bolsa, maddiy jǝⱨǝttin ularƣa yardǝm berixkǝ toƣra kelidu. «Qünki ǝllǝr Yǝⱨudiy ⱪerindaxlarning roⱨiy bǝhtliridin bǝⱨrimǝn bolƣan bolsa, maddiy jǝⱨǝttin ularƣa yardǝm berixkǝ toƣra kelidu» — «yardǝm berix» degǝn sɵz grek tilida adǝttǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki hizmǝt bilǝn munasiwǝtliktur.
28 Mǝn bu ixni püttürgǝndin keyin, yǝni Yerusalemdiki ⱪerindaxlarning jamaǝtlǝrning etiⱪadining bu mewisini ⱪobul ⱪilixini jǝzmǝnlǝxtürgǝndin keyin, silǝrni yoⱪlap ɵtüp Ispaniyǝgǝ barimǝn. «Yerusalemdiki ⱪerindaxlarning jamaǝtlǝrning etiⱪadining bu mewisini ⱪobul ⱪilixini jǝzmǝnlǝxtürgǝndin keyin,...» — grek tilida «(Yerusalemdiki) ⱪerindaxlarƣa bu mewisini yǝtküzüp mɵⱨürlǝndürgǝndin keyin,...» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. Rosul Pawlus Yǝⱨudiy ⱪerindaxlarning bu sowƣatni ⱪobul ⱪilixini intayin muⱨim dǝp bilǝtti. Qünki uni ⱪobul ⱪilixi sowƣat bǝrgǝnlǝrni, yǝni Yǝⱨudiy ǝmǝs ixǝngüqilǝrni «bizning ⱪerindaxlirimiz» dǝp ⱪobul ⱪilixiƣa barawǝr bolatti, xunglaxⱪa barliⱪ jamaǝtlǝrning birliki wǝ muⱨǝbbitini mustǝⱨkǝmlǝp alƣa sürǝtti. Hudaƣa tǝxǝkkür, Yǝⱨudiy ⱪerindaxlar uni ⱪobul ⱪildi («Ros.» 21:17). 29 Yeninglarƣa barƣinimda, Mǝsiⱨning toluⱪ bǝht-bǝrikitini silǝrgǝ elip baridiƣanliⱪimni bilimǝn. Rim. 1:11.
 
30 Ⱪerindaxlar, Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ wǝ Muⱪǝddǝs Roⱨning meⱨir-muⱨǝbbiti bilǝn silǝrdin ɵtünimǝnki, mǝn üqün Hudaƣa dua ⱪilip mǝn bilǝn birliktǝ kürǝx ⱪilƣaysilǝr — «mǝn üqün Hudaƣa dua ⱪilip mǝn bilǝn birliktǝ kürǝx ⱪilƣaysilǝr» — «kürǝx ⱪilƣaysilǝr» degǝn sɵzlǝr jin-xǝytanlarning Hudaning hizmitigǝ daim ⱪarxi qiⱪidiƣanliⱪini kɵrsitidu; xunga bu hizmǝt üqün dua ⱪilix (bularning ⱪarxi qiⱪⱪanliⱪi tüpǝylidin) birhil kürǝx, tǝs bir ix bolidu (mǝsilǝn «Kol.» 2:1, 4:11ni kɵrüng).   2Kor. 1:11. 31 mening Yǝⱨudiyǝ ɵlkisidiki etiⱪad ⱪilmiƣanlarning yaman niyǝtliridin saⱪlinixim, xuningdǝk Yerusalemda in’amni yǝtküzüx hizmitimning xu yǝrdiki muⱪǝddǝs bǝndilǝrning ⱪobul ⱪilixiƣa erixixi üqün 2Tes. 3:2. 32 ⱨǝmdǝ ahirda Huda buyrusa, peⱪirning xad-huramliⱪ bilǝn yeninglarƣa berip, silǝr bilǝn ortaⱪ istiraⱨǝt ⱪiliximiz üqünmu dua ⱪilƣaysilǝr. Rim. 1:10; 15:23.
33 Amanliⱪ-hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda ⱨǝmminglar bilǝn billǝ bolƣay! Amin! «Amanliⱪ-hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda» — ǝsliy tilida «Amanliⱪ-hatirjǝmlikning Hudasi».
 
 

15:1 1Kor. 9:22; Gal. 6:1

15:3 «Sǝn Hudani ⱨaⱪarǝt ⱪilƣanlarning ⱨaⱪarǝtliri Mening üstümgǝ qüxti» — («Zǝb.» 69:9).

15:3 Zǝb. 69:7-9; Yǝx. 53:4, 5.

15:4 Rim. 4:23, 24.

15:5 Rim. 12:16; 1Kor. 1:10; Fil. 2:2; 3:16; 1Pet. 3:8.

15:7 «Mǝsiⱨ silǝrni ⱪobul ⱪilip, Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürginidǝk, silǝrmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilinglar» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «Mǝsiⱨ silǝrni ⱪobul ⱪilƣandǝk, silǝrmu bir-biringlarni ⱪobul ⱪilip Hudaƣa xan-xǝrǝp kǝltürünglar». Əmǝliyǝttǝ bu mǝnisimu bizning tǝrjimimizdin qiⱪidu.

15:8-9 «Əysa Mǝsiⱨ Hudaning ata-bowilarƣa bǝrgǝn wǝdilirini ispatlax üqün» — «Hudaning ata-bowilarƣa bǝrgǝn wǝdiliri» Huda Ibraⱨim, Isⱨaⱪ, Yaⱪup, Yüsüp, Musa pǝyƣǝmbǝr wǝ baxⱪa pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ yǝtküzgǝn wǝdiliri degǝnlik. «xu arⱪiliⱪ ǝllǝrmu Hudaning rǝⱨim-xǝpⱪitini kɵrüp uni uluƣlixi üqün...» — «ǝllǝr» muxu yǝrdǝ yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xunga Sanga ǝllǝr arisida mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn...» — «ǝllǝr» yǝnǝ muxu yǝrdǝ yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xunga Sanga ǝllǝr arisida mǝdⱨiyǝ oⱪuymǝn, wǝ Sening namingni küylǝymǝn» — («Zǝb.» 18:49. Bu bexarǝttǝ Mǝsiⱨ Ɵz Roⱨi arⱪiliⱪ Dawut pǝyƣǝmbǝrning aƣzidin sɵzlǝydu. Pawlus bu muⱨim gǝpliri (8-9-ayǝtlǝr) arⱪiliⱪ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr wǝ Yǝⱨudiylarning bir-birini ⱪobul ⱪilixini dǝwǝt ⱪilidu; qünki Mǝsiⱨ Əysa Ɵzi Yǝⱨudiylar («hǝtnǝ ⱪilinƣanlar»)ƣa hizmǝtkar tǝyinlǝndi ⱨǝm xuningdǝk Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr («yat ǝllǝr»)ning Hudani mǝdⱨiyilixigǝ baxlamqiliⱪ ⱪilidu; demǝk, Mǝsiⱨ ikki tǝrǝpning hizmitidǝ bolƣandin keyin, nemixⱪa silǝr Yǝⱨudiylar wǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr kiqik peilliⱪ bilǝn Uning uluƣ ülgisigǝ ǝgixip bir-biringlarni ⱪobul ⱪilmaysilǝr?

15:8-9 2Sam. 22:50; Zǝb. 18:49-50.

15:10 «Wǝ U yǝnǝ: ... dǝydu» — bu wǝ keyinki ayǝttiki «U» Mǝsiⱨdur. Muxu ayǝttiki bexarǝtlǝr Uning Ɵzining pǝyƣǝmbǝrlǝrning aƣzi arⱪiliⱪ eytⱪan sɵzliridur. 15-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. «Əy ǝllǝr» — «ǝllǝr» yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Əy ǝllǝr, Hudaning hǝlⱪi bilǝn billǝ xad-huram bolunglar!» — «Ⱪan.» 32:43.

15:10 Ⱪan. 32:43.

15:11 «Əy barliⱪ ǝllǝr, Pǝrwǝrdigarni mǝdⱨiyilǝnglar, ǝy pütkül ⱪowmlǝr, Uni uluƣlanglar!» — («Zǝb.» 117:1) — bu ayǝt wǝ yuⱪiriⱪi nǝⱪil kǝltürülgǝn ikki ayǝttǝ, Mǝsiⱨ (dunyaƣa kelixtin burun) pǝyƣǝmbǝrlǝrning aƣzidin bexarǝt berip, kǝlgüsidǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr bilǝn Ɵzi talliƣan hǝlⱪi billǝ Hudaƣa ibadǝt ⱪilixip, Uning hizmitidǝ billǝ boluxidiƣanliⱪini aldin’ala eytidu.

15:11 Zǝb. 117:1

15:12 «Yǝssǝning yiltizi bolƣan kixi mǝydanƣa qiⱪidu, ǝllǝrgǝ ⱨakimliⱪ ⱪilidiƣan zat ornidin turidu; ǝllǝr dǝrwǝⱪǝ Uningƣa ümid baƣlaydu» — («Yǝx.» 11:10) Mǝsiⱨ toƣruluⱪ yǝnǝ bir bexarǝt. Yǝssǝ bolsa, Dawut pǝyƣǝmbǝrning atisi idi. Biraⱪ uning ǝwladi Mǝsiⱨ, yǝni «uning yiltizi»dur.

15:12 Yǝx. 11:10; Wǝⱨ. 5:5; 22:16.

15:13 «ümidning Igisi Huda...» — ǝyni sɵz «ümidning Hudasi...».

15:16 «bu hizmitimning mǝⱪsiti ǝllǝrning Hudaƣa sunidiƣan ibaditi Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip...» — «ǝllǝr»: yat ǝllǝr, Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrni kɵrsitidu. «Xu xapaǝt bilǝn mǝn Hudaning hux hǝwirini yǝtküzüp kaⱨindǝk Uning ibaditini ⱨǝmmǝ yǝrdǝ wujudⱪa kǝltürüx hizmitidǝ Yǝⱨudiy ǝmǝs ǝllǝrgǝ Mǝsiⱨ Əysaning hizmǝtkari bolup tǝyinlǝndim. Bu hizmitimning mǝⱪsiti ǝllǝrning Hudaƣa sunidiƣan ibaditi, Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ pak-muⱪǝddǝs ⱪilinip, Hudani hursǝn ⱪilidiƣan ⱪurbanliⱪtǝk uning ⱪobul ⱪilixiƣa layiⱪ boluxi üqündur» — rosul Pawlus ɵzini kaⱨinƣa ohxitidu. Hudaning kona zamanlardiki ibadǝthaniƣa kaⱨinlarni tǝminlǝxtiki mǝⱪsiti hǝlⱪning toƣra yolda Hudaƣa ibadǝt ⱪilixidin ibarǝt idi. Xunga ular hǝlⱪning ɵz ⱪurbanliⱪlirini toƣra, Hudaning ⱪobul ⱪilixiƣa layiⱪ petidǝ sunuxiƣa yardǝmqi wǝ hizmǝtkar idi. Pawlus ɵzining hux hǝwǝrni yǝtküzüxning ahirⱪi mǝⱪsiti Hudaƣa ⱨǝⱪiⱪiy, mǝnilik, qin dilliⱪ ibadǝtni barliⱪⱪa kǝltürüxtin ibarǝttur, dǝydu. Hǝⱪning bu ibaditini pak-muⱪǝddǝs ⱪilix Muⱪǝddǝs Roⱨning ixi, ǝlwǝttǝ. Bu ibadǝtmu pǝⱪǝt jamaǝt ibadǝt sorunlirida ǝmǝs, bǝlki ixǝngüqining pütün ⱨayati arⱪiliⱪ ipadilinidu (12:1-2).

15:21 «Uningdin hǝwǝrsiz bolƣanlar Uni kɵridu, anglimiƣanlar anglap qüxinidu» — «Yǝx.» 52:15.

15:21 Yǝx. 52:15.

15:22 Rim. 1:13; 1Tes. 2:18.

15:23-24 Rim. 1:10; 15:32; 1Tes. 3:10; 2Tim. 1:4.

15:25 Ros. 19:21; 24:17.

15:27 «Qünki ǝllǝr Yǝⱨudiy ⱪerindaxlarning roⱨiy bǝhtliridin bǝⱨrimǝn bolƣan bolsa, maddiy jǝⱨǝttin ularƣa yardǝm berixkǝ toƣra kelidu» — «yardǝm berix» degǝn sɵz grek tilida adǝttǝ muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki hizmǝt bilǝn munasiwǝtliktur.

15:28 «Yerusalemdiki ⱪerindaxlarning jamaǝtlǝrning etiⱪadining bu mewisini ⱪobul ⱪilixini jǝzmǝnlǝxtürgǝndin keyin,...» — grek tilida «(Yerusalemdiki) ⱪerindaxlarƣa bu mewisini yǝtküzüp mɵⱨürlǝndürgǝndin keyin,...» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. Rosul Pawlus Yǝⱨudiy ⱪerindaxlarning bu sowƣatni ⱪobul ⱪilixini intayin muⱨim dǝp bilǝtti. Qünki uni ⱪobul ⱪilixi sowƣat bǝrgǝnlǝrni, yǝni Yǝⱨudiy ǝmǝs ixǝngüqilǝrni «bizning ⱪerindaxlirimiz» dǝp ⱪobul ⱪilixiƣa barawǝr bolatti, xunglaxⱪa barliⱪ jamaǝtlǝrning birliki wǝ muⱨǝbbitini mustǝⱨkǝmlǝp alƣa sürǝtti. Hudaƣa tǝxǝkkür, Yǝⱨudiy ⱪerindaxlar uni ⱪobul ⱪildi («Ros.» 21:17).

15:29 Rim. 1:11.

15:30 «mǝn üqün Hudaƣa dua ⱪilip mǝn bilǝn birliktǝ kürǝx ⱪilƣaysilǝr» — «kürǝx ⱪilƣaysilǝr» degǝn sɵzlǝr jin-xǝytanlarning Hudaning hizmitigǝ daim ⱪarxi qiⱪidiƣanliⱪini kɵrsitidu; xunga bu hizmǝt üqün dua ⱪilix (bularning ⱪarxi qiⱪⱪanliⱪi tüpǝylidin) birhil kürǝx, tǝs bir ix bolidu (mǝsilǝn «Kol.» 2:1, 4:11ni kɵrüng).

15:30 2Kor. 1:11.

15:31 2Tes. 3:2.

15:32 Rim. 1:10; 15:23.

15:33 «Amanliⱪ-hatirjǝmlik Igisi bolƣan Huda» — ǝsliy tilida «Amanliⱪ-hatirjǝmlikning Hudasi».