2
Muxǝⱪⱪǝtkǝ ⱪarimay Rǝbning hizmitidǝ bolux
Xunga ǝy oƣlum, sǝn Mǝsiⱨ Əysada bolƣan meⱨir-xǝpⱪǝtkǝ tayinip küqlük bol; wǝ sǝn kɵp guwaⱨqilar aldida mǝndin angliƣanliringni ⱨǝm ixǝnqlik ⱨǝmdǝ baxⱪilarƣimu tǝlim berǝlǝydiƣan adǝmlǝrgǝ amanǝt ⱪilƣin.«... sǝn kɵp guwaⱨqilar aldida mǝndin angliƣanliringni ⱨǝm ixǝnqlik ⱨǝmdǝ baxⱪilarƣimu tǝlim berǝlǝydiƣan adǝmlǝrgǝ amanǝt ⱪilƣin» — nemixⱪa Pawlus «kɵp guwaⱨqilar aldida mǝndin angliƣanliring» dǝydu? Bu «guwaⱨqilar»ning nemǝ ǝⱨmiyiti bar? Oyliximizqǝ: (1) gǝrqǝ etiⱪadta kɵp «qongⱪur sirlar» bolsimu, bu sirlarning ⱨǝmmisi toƣruluⱪ Injildin eniⱪ kɵrgili bolidu; ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadta ⱨeqⱪandaⱪ «mǝhpiy tǝlim»lǝr wǝ «az sandiki alaⱨidǝ adǝmlǝrgǝ wǝⱨiy ⱪilinƣan» tǝlimlǝr yoⱪtur; (2) muxu etiⱪadqi guwaⱨqilar Pawlus wǝ baxⱪa rosullarning tǝlimlirining birhil ikǝnlikigǝ ispat berǝlǝytti.  Tit. 1:5. Əysa Mǝsiⱨning yahxi jǝngqisi bolux süpitidǝ, harliⱪ-muxǝⱪⱪǝtni ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ ortaⱪ tartⱪin.«Əysa Mǝsiⱨning yahxi jǝngqisi bolux süpitidǝ, harliⱪ-muxǝⱪⱪǝtni ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ ortaⱪ tartⱪin» — (1:8dǝ eytilƣandǝk) «ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ tartⱪin» — grek tilida «ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ birgǝ tartⱪin». Demǝk, ⱨǝr dǝwrdǝ etiⱪadqilar tartixⱪa tegixlik harliⱪ-muxǝⱪⱪǝt bar; Timotiyning Pawlus (wǝ baxⱪi etiⱪadqilar) bilǝn birgǝ mǝlum dǝrijidǝ harliⱪ-muxǝⱪⱪǝt tartixiƣa toƣra kelidu. Jǝngqi bolƣan kixi ɵzini ǝskǝrlikkǝ tizimliƣan sǝrdarini razi ⱪilix üqün adǝttiki turmux ixlirini ɵzigǝ ⱨǝlǝk ⱪiliwalmasliⱪi kerǝk.1Kor. 9:25. Musabiⱪigǝ ⱪatnaxⱪan tǝnⱨǝrikǝtqimu musabiⱪǝ ⱪaidilirigǝ riayǝ ⱪilmisa, ƣǝlibǝ tajiƣa erixǝlmǝydu.«Musabiⱪigǝ ⱪatnaxⱪan tǝnⱨǝrikǝtqimu musabiⱪǝ ⱪaidilirigǝ riayǝ ⱪilmisa, ƣǝlibǝ tajiƣa erixǝlmǝydu» — «musabiⱪǝ ⱪaidiliri»: — kona zamanlarda bu «ⱪaidilǝr» ⱨǝm musabiⱪining ɵzini wǝ musabiⱪigǝ bolƣan tǝyyarliⱪ-tǝrbiyilǝxlǝrnimu baxⱪuratti. Əjir singdürgǝn deⱨⱪan ⱨosulidin birinqi bolup bǝⱨrimǝn boluxi tegixliktur.1Kor. 9:10. Bu sɵzlirim üstidǝ yahxi oyla, xuning bilǝn Rǝb sanga ⱨǝmmǝ ixta yorutidu.
Sǝn Dawutning nǝsli bolƣan, ɵlümdin tirilgǝn Əysa Mǝsiⱨni mǝn yǝtküzüwatⱪan hux hǝwǝr boyiqǝ esingdǝ qing tut.«Dawutning nǝsli bolƣan, ɵlümdin tirilgǝn Əysa Mǝsiⱨ» — «Dawut» bolsa Dawut padixaⱨ-pǝyƣǝmbǝr, ǝlwǝttǝ. «sǝn Dawutning nǝsli bolƣan, ɵlümdin tirilgǝn Əysa Mǝsiⱨni mǝn yǝtküzüwatⱪan hux hǝwǝr boyiqǝ esingdǝ qing tut» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. Bu hux hǝwǝrni dǝp kɵp harliⱪ-muxǝⱪⱪǝt qekip, ⱨǝtta jinayǝtqi ⱨesablinip kixǝnlinip yatimǝn. Ⱨalbuki, Hudaning sɵz-kalami ⱨeq kixǝnlǝnmǝydu! Əf. 3:1,13; 4:1; Fil. 1:7; Kol. 1:24; 4:3,18; 2Tim. 1:8. 10 Əmdi mǝn dǝl xu sǝwǝbtin, Huda talliƣan bǝndilǝrning Mǝsiⱨ Əysada bolƣan nijatⱪa mǝnggülük xan-xǝrǝp bilǝn erixixi üqün ⱨǝmmǝ ixⱪa bǝrdaxliⱪ berimǝn.
11 Tɵwǝndiki bu sɵzlǝr ixǝnqliktur: —
 
«Uning bilǝn billǝ ɵlgǝnikǝnmiz,
Uning bilǝn ⱨayatta billǝ yaxaymiz.«Uning bilǝn billǝ ɵlgǝnikǝnmiz, Uning bilǝn ⱨayatta billǝ yaxaymiz...» — «Uning bilǝn» degǝnlik Mǝsiⱨ bilǝn, ǝlwǝttǝ.  Rim. 6:8.
12 Ⱪiyinqiliⱪlarƣa bǝrdaxliⱪ bǝrsǝk,
Uning bilǝn billǝ ⱨɵküm sürimiz.
Biz uningdin tansaⱪ,
Umu bizdin tanidu.Mat. 10:33; Mar. 8:38; Luⱪa 9:26; 12:9; Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; Fil. 3:10; 1Pet. 4:13.
13 Biz Uningƣa sadaⱪǝtsizlik ⱪilsaⱪmu, U yǝnila sadaⱪǝtliktur;
Qünki U Ɵzidin ⱨeq tanalmaydu».«Biz Uningƣa sadaⱪǝtsizlik ⱪilsaⱪmu, U yǝnila sadaⱪǝtliktur; qünki U Ɵzidin ⱨeq tanalmaydu» — «qünki U Ɵzidin ⱨeq tanalmaydu» yaki «qünki U qoⱪum Ɵzining sɵzidǝ turmay ⱪalmaydu». Bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.  Qɵl. 23:19; Rim. 3:3; 9:6.
 
Hudani hursǝn ⱪilidiƣan hizmǝtkar
14 Bu ixlarni dawamliⱪ ⱪerindaxlarning sǝmigǝ selip, ularni Rǝb aldida bimǝnǝ sɵzlǝr üstidǝ talax-tartix ⱪilmasliⱪni ǝstaydilliⱪ bilǝn agaⱨlandurƣin. Bundaⱪ talax-tartixlarning ⱨeqⱪandaⱪ paydisi bolmayla ⱪalmay, bǝlki angliƣuqilarni nabut ⱪilidu. 15 Usta tikimqi rǝhtni toƣra piqⱪandǝk ⱨǝⱪiⱪǝt sɵzini durus qüxǝndürüp, ɵzüngni Huda aldida tǝstiⱪlanƣudǝk, yǝrgǝ ⱪarap ⱪalmaydiƣan maⱨir bir hizmǝtkar ⱪilip kɵrsitixkǝ intilip kɵngül ⱪoyƣin; 16 lekin iplas, ⱪuruⱪ gǝplǝrdin neri tur. Qünki bundaⱪ gǝplǝrni ⱪilƣuqilar bǝribir tehimu ihlassizliⱪⱪa qɵmüp ketidu. «bundaⱪ gǝplǝrni ⱪilƣuqilar bǝribir tehimu ihlassizliⱪⱪa qɵmüp ketidu» — «bundaⱪ (kixilǝr)... tehimu ihlassizliⱪⱪa qɵmüp ketidu» grek tilida «bundaⱪ (kixilǝr)... tehimu ihlassizliⱪⱪa alƣa basturidu» degǝn kinayilik, ⱨǝjwiy sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.  1Tim. 1:4; 4:7; 6:20; Tit. 1:14; 3:9. 17 Muxundaⱪlarning gǝpliri huddi mǝrǝzdǝk tezla yamrap ketidu. Himeneyus wǝ Filetoslar mana xundaⱪlarning iqidiki ikkisidur; «muxundaⱪlarning gǝpliri huddi mǝrǝzdǝk tezla yamrap ketidu» — «yamrap ketidu» grek tilida «ot-qɵplǝrni yǝp ketidu» dǝp ipadilinidu. Rosul Pawlus xu sɵzi bilǝn: Bularning gǝpliri «Hudaning ⱪoyliri» bolƣan etiⱪadiqlar istimal ⱪilixi kerǝk bolƣan «ozuⱪ»ni, yǝni «saƣlam tǝlim»ni yoⱪⱪa qiⱪiridu, dǝp puritidu. 18 ular ⱨǝⱪiⱪǝttin qǝtnǝp, ɵlgǝnlǝrning tirilixi degǝn bu ix alliⱪaqan yüz berip boldi, dǝydu, xundaⱪla bǝzilǝrning etiⱪadini ƣulitidu. «ular ⱨǝⱪiⱪǝttin qǝtnǝp...» — grek tilida: «ular ⱨǝⱪiⱪǝtni nixan ⱪilmay (qǝtnǝp ketip)...». «ɵlgǝnlǝrning tirilixi degǝn bu ix alliⱪaqan yüz berip boldi» — bu bid’ǝt tǝlimning mǝnisi bǝlkim tɵwǝndiki ikki hil hata ⱪaraxning biri boluxi kerǝk: — (1) «adǝmlǝr Əysa Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilƣanda, Uning Roⱨi alliⱪaqan Əysa Mǝsiⱨ bilǝn billǝ ɵlüp tirilidu (bu gǝp muxu yǝrgiqǝ ⱨǝⱪiⱪǝt, ǝlwǝttǝ). Əmdi tirilix pǝⱪǝt xu roⱨiy jǝⱨǝttǝ bolup, kǝlgüsidǝ tǝn jǝⱨǝttǝ bolmaydu», yaki: (2) «biz Əysa Mǝsiⱨgǝ ixǝngǝnlǝrdǝ suƣa wǝ Roⱨⱪa qɵmüldürülgǝndin keyin bizning «tirilgǝn tǝn»imiz bar bolidu. Xunga ⱨazirⱪi tenimiz kesǝl bolmaydu, ⱨeq ɵlmǝydu».
19 Ⱨalbuki, Hudaning mǝzmut uli qing turmaⱪta. Uning üstigǝ mɵⱨür bilǝn: «Rǝb Ɵzigǝ tǝwǝ bolƣanlarni tonuydu» wǝ «Rǝbning mubarǝk namini lǝwzigǝ alidiƣanlarning ⱨǝmmisi rǝzilliktin ⱪol üzsun» dǝp mɵⱨürlǝngǝndur. «Ⱨalbuki, Hudaning mǝzmut uli qing turmaⱪta. Uning üstigǝ mɵⱨür bilǝn: «Rǝb Ɵzigǝ tǝwǝ bolƣanlarni tonuydu» wǝ «Rǝbning mubarǝk namini lǝwzigǝ alidiƣanlarning ⱨǝmmisi rǝzilliktin ⱪol üzsun» dǝp mɵⱨürlǝngǝndur» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.  Qɵl. 16:5; Yⱨ. 10:14. 20 Bay-bayaxat adǝmning ɵyidǝ pǝⱪǝt altun wǝ kümüx ⱪaqa-ⱪuqilarla ǝmǝs, yaƣaq, sapal ⱪaqilarmu bolidu. Ⱪaqa-ⱪuqilarning bǝziliri ǝtiwarlinidu, bǝziliri pǝs kɵrülidu. Rim. 9:21. 21 Əgǝr bir kixi ɵzini undaⱪlarning kiridin tazilap haliy ⱪilsa, u muⱪǝddǝs ⱪilinƣan, hojayinimizƣa yaraydiƣan ⱪaqidǝk, ⱨǝrⱪandaⱪ güzǝl ixlarƣa tǝyyar bolidu.«Əgǝr bir kixi ɵzini undaⱪlarning kiridin tazilap haliy ⱪilsa, u muⱪǝddǝs ⱪilinƣan, hojayinimizƣa yaraydiƣan ⱪaqidǝk, ⱨǝrⱪandaⱪ güzǝl ixlarƣa tǝyyar bolidu» — «hojayinimiz»: — Igimiz, ǝlwǝttǝ. Bu muⱨim ayǝt toƣrluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.
22 Xunglaxⱪa, yaxliⱪning arzu-ⱨǝwǝsliridin ɵzüngni ⱪaqurƣin, pak ⱪǝlb bilǝn Rǝbgǝ nida ⱪilƣuqi bilǝn billǝ ⱨǝⱪⱪaniyliⱪ, ixǝnq-etiⱪad, meⱨir-muⱨǝbbǝt wǝ tinq-hatirjǝmlikni ⱪoƣlixip izdǝ. 1Tim. 6:11. 23 Lekin ǝhmiⱪanǝ, bilimsizliktin qiⱪⱪan talax-tartixlarƣa arilixixni rǝt ⱪil, qünki bundaⱪ ixlarning jedǝl teriydiƣanliⱪini bilisǝn. 1Tim. 1:4; 6:4; Tit. 3:9. 24 Əmdiliktǝ Rǝbning ⱪuli jedǝllǝxmǝsliki, bǝlki ⱨǝmmǝ kixilǝrgǝ mulayim-meⱨriban, tǝlim berixkǝ maⱨir, sǝwr-taⱪǝtlik boluxi kerǝk; 1Tim. 3:2. 25 xuning bilǝn ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi bolƣanlarƣa u Huda bǝlkim ularƣa ⱨǝⱪiⱪǝtni tonup yetixigǝ towa ⱪilidiƣan ⱪǝlbni berǝr dǝp, mɵmin-mulayimliⱪ bilǝn nǝsiⱨǝt ⱪilsun; «...xuning bilǝn ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi bolƣanlarƣa u Huda bǝlkim ularƣa ⱨǝⱪiⱪǝtni tonup yetixigǝ towa ⱪilidiƣan ⱪǝlbni berǝr dǝp, mɵmin-mulayimliⱪ bilǝn nǝsiⱨǝt ⱪilsun» — «ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi bolƣanlarƣa» degǝn ibarǝ oⱪurmǝnlǝrgǝ ƣǝlitǝ tuyulƣini bilǝn, grek tilida xundaⱪ ipadilinidu. Demǝk, ⱨǝⱪiⱪǝtni jakarliƣuqiƣa ⱪarxi qiⱪsa, ǝmǝliyǝttǝ u Huda ɵzigǝ ⱪilmaⱪqi bolƣan yahxiliⱪtin mǝⱨrum bolup, ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi qiⱪⱪan bolidu. «Pǝnd.» 8:36 kɵrüng.  Pǝnd. 8:36; 9:12; 11:17; Gal. 6:1. 26 bundaⱪ bolƣanda ular uyⱪusini eqip, ɵzlirini ɵz muddiasiƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tutⱪun ⱪilƣan Iblisning tuziⱪidin ⱪutulalaydu.«bundaⱪ bolƣanda ular uyⱪusini eqip, ɵzlirini ɵz muddiasiƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tutⱪun ⱪilƣan Iblisning tuziⱪidin ⱪutulalaydu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «bundaⱪ bolƣanda ular uyⱪusini eqip, ɵzlirini tutⱪun ⱪilƣan Iblisning tuziⱪidin (Hudaning) iradisigǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa ⱪutulalaydu».
 
 

2:2 «... sǝn kɵp guwaⱨqilar aldida mǝndin angliƣanliringni ⱨǝm ixǝnqlik ⱨǝmdǝ baxⱪilarƣimu tǝlim berǝlǝydiƣan adǝmlǝrgǝ amanǝt ⱪilƣin» — nemixⱪa Pawlus «kɵp guwaⱨqilar aldida mǝndin angliƣanliring» dǝydu? Bu «guwaⱨqilar»ning nemǝ ǝⱨmiyiti bar? Oyliximizqǝ: (1) gǝrqǝ etiⱪadta kɵp «qongⱪur sirlar» bolsimu, bu sirlarning ⱨǝmmisi toƣruluⱪ Injildin eniⱪ kɵrgili bolidu; ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadta ⱨeqⱪandaⱪ «mǝhpiy tǝlim»lǝr wǝ «az sandiki alaⱨidǝ adǝmlǝrgǝ wǝⱨiy ⱪilinƣan» tǝlimlǝr yoⱪtur; (2) muxu etiⱪadqi guwaⱨqilar Pawlus wǝ baxⱪa rosullarning tǝlimlirining birhil ikǝnlikigǝ ispat berǝlǝytti.

2:2 Tit. 1:5.

2:3 «Əysa Mǝsiⱨning yahxi jǝngqisi bolux süpitidǝ, harliⱪ-muxǝⱪⱪǝtni ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ ortaⱪ tartⱪin» — (1:8dǝ eytilƣandǝk) «ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ tartⱪin» — grek tilida «ɵz ⱨǝssǝng boyiqǝ birgǝ tartⱪin». Demǝk, ⱨǝr dǝwrdǝ etiⱪadqilar tartixⱪa tegixlik harliⱪ-muxǝⱪⱪǝt bar; Timotiyning Pawlus (wǝ baxⱪi etiⱪadqilar) bilǝn birgǝ mǝlum dǝrijidǝ harliⱪ-muxǝⱪⱪǝt tartixiƣa toƣra kelidu.

2:4 1Kor. 9:25.

2:5 «Musabiⱪigǝ ⱪatnaxⱪan tǝnⱨǝrikǝtqimu musabiⱪǝ ⱪaidilirigǝ riayǝ ⱪilmisa, ƣǝlibǝ tajiƣa erixǝlmǝydu» — «musabiⱪǝ ⱪaidiliri»: — kona zamanlarda bu «ⱪaidilǝr» ⱨǝm musabiⱪining ɵzini wǝ musabiⱪigǝ bolƣan tǝyyarliⱪ-tǝrbiyilǝxlǝrnimu baxⱪuratti.

2:6 1Kor. 9:10.

2:8 «Dawutning nǝsli bolƣan, ɵlümdin tirilgǝn Əysa Mǝsiⱨ» — «Dawut» bolsa Dawut padixaⱨ-pǝyƣǝmbǝr, ǝlwǝttǝ. «sǝn Dawutning nǝsli bolƣan, ɵlümdin tirilgǝn Əysa Mǝsiⱨni mǝn yǝtküzüwatⱪan hux hǝwǝr boyiqǝ esingdǝ qing tut» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

2:9 Əf. 3:1,13; 4:1; Fil. 1:7; Kol. 1:24; 4:3,18; 2Tim. 1:8.

2:11 «Uning bilǝn billǝ ɵlgǝnikǝnmiz, Uning bilǝn ⱨayatta billǝ yaxaymiz...» — «Uning bilǝn» degǝnlik Mǝsiⱨ bilǝn, ǝlwǝttǝ.

2:11 Rim. 6:8.

2:12 Mat. 10:33; Mar. 8:38; Luⱪa 9:26; 12:9; Rim. 8:17; 2Kor. 4:10; Fil. 3:10; 1Pet. 4:13.

2:13 «Biz Uningƣa sadaⱪǝtsizlik ⱪilsaⱪmu, U yǝnila sadaⱪǝtliktur; qünki U Ɵzidin ⱨeq tanalmaydu» — «qünki U Ɵzidin ⱨeq tanalmaydu» yaki «qünki U qoⱪum Ɵzining sɵzidǝ turmay ⱪalmaydu». Bu muⱨim sɵz toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

2:13 Qɵl. 23:19; Rim. 3:3; 9:6.

2:16 «bundaⱪ gǝplǝrni ⱪilƣuqilar bǝribir tehimu ihlassizliⱪⱪa qɵmüp ketidu» — «bundaⱪ (kixilǝr)... tehimu ihlassizliⱪⱪa qɵmüp ketidu» grek tilida «bundaⱪ (kixilǝr)... tehimu ihlassizliⱪⱪa alƣa basturidu» degǝn kinayilik, ⱨǝjwiy sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.

2:16 1Tim. 1:4; 4:7; 6:20; Tit. 1:14; 3:9.

2:17 «muxundaⱪlarning gǝpliri huddi mǝrǝzdǝk tezla yamrap ketidu» — «yamrap ketidu» grek tilida «ot-qɵplǝrni yǝp ketidu» dǝp ipadilinidu. Rosul Pawlus xu sɵzi bilǝn: Bularning gǝpliri «Hudaning ⱪoyliri» bolƣan etiⱪadiqlar istimal ⱪilixi kerǝk bolƣan «ozuⱪ»ni, yǝni «saƣlam tǝlim»ni yoⱪⱪa qiⱪiridu, dǝp puritidu.

2:18 «ular ⱨǝⱪiⱪǝttin qǝtnǝp...» — grek tilida: «ular ⱨǝⱪiⱪǝtni nixan ⱪilmay (qǝtnǝp ketip)...». «ɵlgǝnlǝrning tirilixi degǝn bu ix alliⱪaqan yüz berip boldi» — bu bid’ǝt tǝlimning mǝnisi bǝlkim tɵwǝndiki ikki hil hata ⱪaraxning biri boluxi kerǝk: — (1) «adǝmlǝr Əysa Mǝsiⱨkǝ etiⱪad ⱪilƣanda, Uning Roⱨi alliⱪaqan Əysa Mǝsiⱨ bilǝn billǝ ɵlüp tirilidu (bu gǝp muxu yǝrgiqǝ ⱨǝⱪiⱪǝt, ǝlwǝttǝ). Əmdi tirilix pǝⱪǝt xu roⱨiy jǝⱨǝttǝ bolup, kǝlgüsidǝ tǝn jǝⱨǝttǝ bolmaydu», yaki: (2) «biz Əysa Mǝsiⱨgǝ ixǝngǝnlǝrdǝ suƣa wǝ Roⱨⱪa qɵmüldürülgǝndin keyin bizning «tirilgǝn tǝn»imiz bar bolidu. Xunga ⱨazirⱪi tenimiz kesǝl bolmaydu, ⱨeq ɵlmǝydu».

2:19 «Ⱨalbuki, Hudaning mǝzmut uli qing turmaⱪta. Uning üstigǝ mɵⱨür bilǝn: «Rǝb Ɵzigǝ tǝwǝ bolƣanlarni tonuydu» wǝ «Rǝbning mubarǝk namini lǝwzigǝ alidiƣanlarning ⱨǝmmisi rǝzilliktin ⱪol üzsun» dǝp mɵⱨürlǝngǝndur» — bu muⱨim ayǝt toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

2:19 Qɵl. 16:5; Yⱨ. 10:14.

2:20 Rim. 9:21.

2:21 «Əgǝr bir kixi ɵzini undaⱪlarning kiridin tazilap haliy ⱪilsa, u muⱪǝddǝs ⱪilinƣan, hojayinimizƣa yaraydiƣan ⱪaqidǝk, ⱨǝrⱪandaⱪ güzǝl ixlarƣa tǝyyar bolidu» — «hojayinimiz»: — Igimiz, ǝlwǝttǝ. Bu muⱨim ayǝt toƣrluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

2:22 1Tim. 6:11.

2:23 1Tim. 1:4; 6:4; Tit. 3:9.

2:24 1Tim. 3:2.

2:25 «...xuning bilǝn ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi bolƣanlarƣa u Huda bǝlkim ularƣa ⱨǝⱪiⱪǝtni tonup yetixigǝ towa ⱪilidiƣan ⱪǝlbni berǝr dǝp, mɵmin-mulayimliⱪ bilǝn nǝsiⱨǝt ⱪilsun» — «ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi bolƣanlarƣa» degǝn ibarǝ oⱪurmǝnlǝrgǝ ƣǝlitǝ tuyulƣini bilǝn, grek tilida xundaⱪ ipadilinidu. Demǝk, ⱨǝⱪiⱪǝtni jakarliƣuqiƣa ⱪarxi qiⱪsa, ǝmǝliyǝttǝ u Huda ɵzigǝ ⱪilmaⱪqi bolƣan yahxiliⱪtin mǝⱨrum bolup, ɵz-ɵzigǝ ⱪarxi qiⱪⱪan bolidu. «Pǝnd.» 8:36 kɵrüng.

2:25 Pǝnd. 8:36; 9:12; 11:17; Gal. 6:1.

2:26 «bundaⱪ bolƣanda ular uyⱪusini eqip, ɵzlirini ɵz muddiasiƣa ǝmǝl ⱪilixⱪa tutⱪun ⱪilƣan Iblisning tuziⱪidin ⱪutulalaydu» — baxⱪa birhil tǝrjimisi: «bundaⱪ bolƣanda ular uyⱪusini eqip, ɵzlirini tutⱪun ⱪilƣan Iblisning tuziⱪidin (Hudaning) iradisigǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa ⱪutulalaydu».