15
Ⱪǝrzlǝrdin halas ⱪilix
Ⱨǝrbir yǝttǝ yilning ahirida sǝn bir «halas ⱪilix»ni jakarliƣin. Mis. 21:2; Yǝr. 34:14 Bu «halas ⱪilix» mundaⱪ bolidu: — barliⱪ ⱪǝrz igiliri ⱪoxnisiƣa bǝrgǝn ⱪǝrzni kǝqürüm ⱪilixi kerǝk; uni ⱪoxnisidin yaki ⱪerindixidin tǝlǝp ⱪilmasliⱪi kerǝk; qünki Pǝrwǝrdigar aldida bir «halas ⱪilix» jakarlandi. «... Pǝrwǝrdigar aldida bir «halas ⱪilix» jakarlandi» — bǝzi alimlar bu «halas ⱪilix» degǝnning mǝnisi, ⱪǝrz igiliri yǝttǝ yil iqidǝ ⱪǝrzdarlardin ⱪǝrzni sorimasliⱪi kerǝk; lekin yǝttinqi yildin keyin ⱪǝrzlǝrni ⱪaytidin soraxⱪa bolidu, dǝp bekitilgǝn, dǝp ⱪaraydu. Qǝtǝlliktin bolsa tǝlǝp ⱪilixⱪa bolidu; lekin ⱪerindixingda bolƣan ⱪǝrzni kǝqürüm ⱪilixing kerǝk.
Ⱨalbuki, aranglarda ⱨajǝtmǝnlǝr bolmaydu; qünki Pǝrwǝrdigar Hudaying silǝrgǝ miras bolux üqün igilixinglarƣa beridiƣan xu zeminda turƣiningda seni ziyadǝ bǝrikǝtlǝydu; Pǝⱪǝt silǝr Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning awaziƣa ⱪulaⱪ selip, mǝn silǝrgǝ bügün tapiliƣan bu pütün ǝmrgǝ ǝmǝl ⱪilixⱪa kɵngül bɵlsǝnglar xundaⱪ bolidu. Qünki Pǝrwǝrdigar Hudaying sanga wǝdǝ ⱪilƣandǝk u seni bǝrikǝtlǝydu; sǝn kɵp ǝllǝrgǝ kapalǝtlik elip ⱪǝrz berisǝn, lekin ulardin ⱪǝrz almaysǝn; sǝn kɵp ǝllǝr üstigǝ ⱨɵküm sürisǝn, lekin ular üstüngdin ⱨɵküm sürmǝydu.
 
Sehiy bolunglar!
Pǝrwǝrdigar Hudaying sanga beridiƣan zeminda xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ turuwatⱪan ⱪerindaxliring arisidin kǝmbǝƣǝl bir adǝm bolsa, sǝn uningƣa kɵnglüngni ⱪattiⱪ ⱪilma yaki ⱨajiti qüxkǝn ⱪerindixingƣa ⱪolungni yumuwalma; «xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ» — ibraniy tilida «dǝrwaziliringlar iqidǝ» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. sǝn bǝlki sehiyliⱪ bilǝn uningƣa ⱪolungni oquⱪ ⱪil wǝ uningda nemǝ kǝm bolsa qoⱪum ⱨajitidin qiⱪip uningƣa ɵtnǝ berip tur. Kɵnglüngdǝ namrat ⱪerindixingdin aƣrinip: Yǝttinqi yil, yǝni «halas yili» yeⱪinlaxti, dǝp rǝzil oyda boluxtin, uningƣa ⱨeq nǝrsǝ bǝrmǝsliktin ⱨezi bol; xundaⱪ bolup ⱪalsa u sening toƣrangda Pǝrwǝrdigarƣa pǝryad kɵtürüxi bilǝn bu ix sanga gunaⱨ ⱨesablinidu. «...namrat ⱪerindixingdin aƣrinip» — ibraniy tilida «namrat ⱪerindixingƣa kɵzüngni rǝzil ⱪilip» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. 10 Sǝn qoⱪum uningƣa sehiyliⱪ bilǝn bǝrgin; uningƣa bǝrginingdǝ kɵnglüngdǝ narazi bolma; qünki bu ix üqün Pǝrwǝrdigar Hudaying seni barliⱪ ixliringda wǝ ⱪolungdiki barliⱪ ǝmgikingdǝ bǝrikǝtlǝydu. Mat. 5:42; Luⱪa 6:35 11 Qünki kǝmbǝƣǝllǝr zemindin yoⱪap kǝtmǝydu; xunga mǝn sanga: «Sǝn sehiyliⱪ bilǝn zemindiki ⱪerindixingƣa, yǝni sening namratliringƣa wǝ ⱨajǝtmǝnliringgǝ ⱪolungni aqⱪin» — dǝp tapilidim. Mat. 26:11; Yⱨ. 12:8
 
Ⱪullarni ⱪoyuwetix
12 Sening ⱪerindixing, mǝyli ibraniy ǝr yaki ibraniy ayal bolsun sanga setilƣan bolsa, u altǝ yil ⱪulluⱪungda bolidu, andin yǝttinqi yilida sǝn uni ɵzüngdin halas ⱪilip ⱪoyuwǝt. Mis. 21:2; Yǝr. 34:14 13 Uni ⱪoyuwǝtkǝndǝ ⱪuruⱪ ⱪol ⱪoyuwǝtsǝng bolmaydu; 14 sǝn qoⱪum ⱪoyliringdin, haminingdin wǝ xarab kɵlqikingdin tǝⱪdim ⱪilixing kerǝk; Pǝrwǝrdigar Hudaying seni bǝrikǝtligini boyiqǝ sǝn uningƣa bǝr. 15 Sening ǝslidǝ Misir zeminida ⱪul bolƣanliⱪingni, xuningdǝk Pǝrwǝrdigar Hudaying seni ⱨɵrlük bǝdili tɵlǝp ⱪutⱪuzƣanliⱪini yadingda tut; xunga mǝn bügün bu ixni sanga tapilidim.
16 Ⱨalbuki, xu ⱪulung sanga: «mǝn sǝndin kǝtmǝymǝn» desǝ (qünki u seni wǝ ailǝngdikilǝrni sɵyidu, sening bilǝn ⱨali yahxi bolidu) 17 — xu qaƣda sǝn bigizni elip uning ⱪuliⱪini ixiktǝ tǝx. Xuning bilǝn u mǝnggügǝ sening ⱪulung bolidu. Xuningdǝk dedikinggimu xundaⱪ muamilǝ ⱪilƣin. Mis. 21:6
18  Ⱪulungni yeningdin ⱪoyuwetix sanga eƣir kǝlmisun; qünki u ⱪulluⱪungda altǝ yil bolƣaqⱪa, ⱪimmiti mǝdikarningkidin ikki ⱨǝssǝ artuⱪ bolidu; uni ⱪoyuwǝtsǝng Pǝrwǝrdigar Hudaying barliⱪ ixliringda seni bǝrikǝtlǝydu. «ⱪimmiti mǝdikarningkidin ikki ⱨǝssǝ artuⱪ bolidu» — ⱪul ⱨǝrküni igisi üqün ixlǝydiƣan waⱪit mǝdikar ixligǝn waⱪitning ikki ⱨǝssidin kɵp boluxi mumkin; qünki ⱪul keqǝ-kündüz hojayinning buyruⱪi astida turuxi kerǝk.
 
Hudaƣa ǝng esilni beƣixlax
19 Kaliliring wǝ ⱪoyliring arisida tuƣulƣan barliⱪ tunji ǝrkǝk mozay-ⱪoziliringni Pǝrwǝrdigar Hudayingƣa ata; kaliliringning tunjisini ⱨeqⱪandaⱪ ǝmgǝkkǝ salma, ⱪoyliringning tunjisini ⱪirⱪima. Mis. 13:2; 22:29; 34:19; Law. 27:26; Qɵl. 3:13 20 Sǝn wǝ ɵyüngdikilǝr ⱨǝr yili xu melingni Pǝrwǝrdigar Hudaying aldida, Pǝrwǝrdigar tallaydiƣan jayda yǝnglar. 21 Biraⱪ xu ⱨaywanlarning bir yeri meyip bolsa, mǝyli u mǝjruⱨ , kor yaki uningda ⱨǝrⱪandaⱪ nuⱪsan bolsa, uni Pǝrwǝrdigar Hudayingƣa ⱪurbanliⱪ ⱪilmasliⱪing kerǝk. Law. 22:20; Ⱪan. 17:1 22 Bǝlki uni xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ yesǝng bolidu; kixilǝr mǝyli pak yaki napak bolsun, uni jǝrǝn yaki keyikni yegǝndǝk yesǝ bolidu. «xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ» — ibraniy tilida «dǝrwaziliring iqidǝ» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu. 23 Pǝⱪǝt sǝn uning ⱪenini yemǝ; ⱪenini suni yǝrgǝ tɵkkǝndǝk tɵküwǝt. Ⱪan. 12:16,23
 
 

15:1 Mis. 21:2; Yǝr. 34:14

15:2 «... Pǝrwǝrdigar aldida bir «halas ⱪilix» jakarlandi» — bǝzi alimlar bu «halas ⱪilix» degǝnning mǝnisi, ⱪǝrz igiliri yǝttǝ yil iqidǝ ⱪǝrzdarlardin ⱪǝrzni sorimasliⱪi kerǝk; lekin yǝttinqi yildin keyin ⱪǝrzlǝrni ⱪaytidin soraxⱪa bolidu, dǝp bekitilgǝn, dǝp ⱪaraydu.

15:7 «xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ» — ibraniy tilida «dǝrwaziliringlar iqidǝ» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.

15:9 «...namrat ⱪerindixingdin aƣrinip» — ibraniy tilida «namrat ⱪerindixingƣa kɵzüngni rǝzil ⱪilip» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.

15:10 Mat. 5:42; Luⱪa 6:35

15:11 Mat. 26:11; Yⱨ. 12:8

15:12 Mis. 21:2; Yǝr. 34:14

15:17 Mis. 21:6

15:18 «ⱪimmiti mǝdikarningkidin ikki ⱨǝssǝ artuⱪ bolidu» — ⱪul ⱨǝrküni igisi üqün ixlǝydiƣan waⱪit mǝdikar ixligǝn waⱪitning ikki ⱨǝssidin kɵp boluxi mumkin; qünki ⱪul keqǝ-kündüz hojayinning buyruⱪi astida turuxi kerǝk.

15:19 Mis. 13:2; 22:29; 34:19; Law. 27:26; Qɵl. 3:13

15:21 Law. 22:20; Ⱪan. 17:1

15:22 «xǝⱨǝr-yezanglar iqidǝ» — ibraniy tilida «dǝrwaziliring iqidǝ» degǝn sɵz bilǝn ipadilinidu.

15:23 Ⱪan. 12:16,23