7
Butpǝrǝs ǝl-millǝtlǝrni zemindin yoⱪitix
Pǝrwǝrdigar Hudaying seni ⱨazir igilǝxkǝ ketiwatⱪan zeminƣa baxlap kirgüzgǝndin keyin, aldingdin kɵp yat ǝl-millǝtlǝrni, yǝni Ⱨittiylar, Girgaxiylar, Amoriylar, Ⱪanaaniylar, Pǝrizziylar, Ⱨiwiylar, Yǝbusiylarni — sǝndin küqlük ǝl-millǝtlǝrni ⱨǝydiwetidu. Ⱪan. 31:3 Əmdi Pǝrwǝrdigar Hudaying aldingda ularni ⱪolungƣa tapxuruxi bilǝn sǝn ularƣa ⱨujum ⱪilƣiningda, sǝn ularni tǝltɵküs yoⱪitixing kerǝk; ular bilǝn ⱨeq ǝⱨdǝ tüzixinggǝ wǝ ularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilixingƣa bolmaydu. «...ularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilixingƣa bolmaydu» — bu ǝmr (wǝ uningƣa ohxap ketidiƣan baxⱪa barliⱪ ǝmrlǝr) toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.  Mis. 23:32; 34:15; Qɵl. 33:52; Yǝ. 11:11 Sening ular bilǝn nikaⱨlixixingƣa bolmaydu; sǝn ⱪizingni ularning oƣulliriƣa berixinggimu wǝ ularning ⱪizini oƣlungƣa elip berixinggimu bolmaydu; Mis. 34:16; 1Pad. 11:2 qünki ular oƣlungni Manga ǝgixixtin eziⱪturidu wǝ xuning bilǝn oƣulliring baxⱪa ilaⱨlarƣa qoⱪunidu; u qaƣda Pǝrwǝrdigarning ƣǝzipi silǝrgǝ ⱪozƣilip, silǝrni tezla yoⱪitidu.
Sǝn ularƣa xundaⱪ muamilǝ ⱪilƣinki, ularning ⱪurbangaⱨlirini buzuwetinglar, but tüwrüklirini qeⱪiwetinglar, axǝraⱨ butlirini kesiwetinglar wǝ oyma butlirini ot bilǝn kɵydürüwetinglar; «axǝraⱨ» — «ayal butlar», bǝlkim butpǝrǝslikkǝ beƣixlanƣan dǝrǝhliklǝrdur. Dǝrǝhlǝr bǝlkim but xǝklidǝ oyulƣan yaki nǝⱪixlǝngǝn boluxi mumkin.  Mis. 23:24; 34:13; Ⱪan. 12:2, 3 qünki silǝr Pǝrwǝrdigar Hudayinglarƣa pak-muⱪǝddǝs bir hǝlⱪtursilǝr; Pǝrwǝrdigar Hudayinglar silǝrni yǝr yüzidiki barliⱪ baxⱪa hǝlⱪlǝrdin üstün ⱪilip, Ɵzigǝ has bir hǝlⱪ boluxⱪa talliwalƣan. Mis. 19:5; Ⱪan. 4:20; 14:21; 26:18; 28:9; 1Pet. 2:9 Pǝrwǝrdigarning silǝrgǝ meⱨir qüxüp silǝrni talliwalƣini silǝrning baxⱪa hǝlⱪlǝrdin kɵp bolƣanliⱪinglar üqün ǝmǝs, ǝmǝliyǝttǝ silǝr barliⱪ hǝlⱪlǝr arisida ǝng az idinglar, Pǝrwǝrdigarning silǝrni sɵygini sǝwǝbidin wǝ ata-bowiliringlar aldida bǝrgǝn ⱪǝsimigǝ sadiⱪ bolƣanliⱪi üqün Pǝrwǝrdigar silǝrni küqlük ⱪol bilǝn ⱪutⱪuzup, ⱨɵrlük bǝdili tɵlǝp «ⱪulluⱪ makani»din, yǝni Misir padixaⱨi Pirǝwnning ⱪolidin qiⱪarƣan. «ⱨɵrlük bǝdili tɵlǝp ...qiⱪarƣan» — muxu sirliⱪ sɵzlǝr toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.  Ⱪan. 10:15 Xunga silǝr Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning bǝrⱨǝⱪ Huda, wǝdisidǝ turƣuqi Tǝngri ikǝnlikini bilixinglar kerǝk; U Ɵzini sɵyüp, ǝmrlirini tutⱪanlarƣa ming dǝwrgiqǝ ɵzgǝrmǝs meⱨir kɵrsitip ǝⱨdisidǝ turƣuqidur; Mis. 20:5; Ⱪan. 5:9 10 lekin Ɵzigǝ ɵqmǝnlǝrning ixlirini ɵz bexiƣa oquⱪ-axkarǝ qüxürüp, ularni yoⱪitidu; Ɵzigǝ ɵqmǝnlǝrning ⱨǝrbirigǝ ɵzi ⱪilƣan ixlirini ularning bexiƣa oquⱪ-axkarǝ ⱪayturuxⱪa ⱨayal ⱪilmaydu. Naⱨ. 1:2 11 Silǝr Mǝn bügün silǝrgǝ tapiliƣan ǝmr, bǝlgilimilǝr ⱨǝm ⱨɵkümlǝrgǝ ǝmǝl ⱪilix üqün ularni qing tutunglar.
 
Əⱨdini tutuxning bǝht-bǝrikǝtliri
12 Qoⱪum xundaⱪ boliduki, bu bǝlgilimilǝrgǝ ⱪulaⱪ selip, kɵngül ⱪoyup ǝmǝl ⱪilisanglar, Pǝrwǝrdigar Hudayinglar ata-bowiliringlarƣa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ ⱪilƣan ǝⱨdǝ wǝ meⱨirni silǝrgǝ kɵrsitip turidu; Law. 26:3; Ⱪan. 28:1 13 Seni sɵyüp bǝrikǝtlǝp, ata-bowiliringƣa ⱪǝsǝm bilǝn sanga berixkǝ wǝdǝ ⱪilƣan zeminda turƣuzup kɵpǝytidu; xu yǝrdǝ pǝrzǝntliringni, yǝr-tupriⱪingdiki mǝⱨsulatlarni, buƣdiyingni, yengi xarabingni, zǝytun meyingni, kaliliringning nǝslini wǝ ⱪoyliringning ⱪozilirini bǝrikǝtlǝp kɵpǝytidu. «pǝrzǝntliring» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «baliyatⱪuning mewisi» bilǝn ipadilinidu. 14 Sǝn barliⱪ ǝllǝrdin ziyadǝ bǝht-bǝrikǝt kɵrisǝn; arangda, ǝr-ayal yaki mal-qarwang arisida ⱨeq tuƣmasliⱪ bolmaydu; «sǝn barliⱪ ǝllǝrdin ziyadǝ bǝht-bǝrikǝt kɵrisǝn...» — muxu yǝrdǝ «sǝn» degǝn sɵz Huda pütkül Israilni bir adǝmdǝk kɵrüp, ularƣa bir gǝwdǝ süpitidǝ sɵzlǝydu. «arangda, ǝr-ayal yaki mal-qarwang arisida...» — ibraniy tilida «arangda, mǝyli ǝrkǝklǝr mǝyli ayallarda yaki mal-qarwang arisida....».  Mis. 23:26 15 Pǝrwǝrdigar sǝndin barliⱪ kesǝllǝrni neri ⱪilidu wǝ sǝn ɵzüng kɵrgǝn Misirdiki dǝⱨxǝtlik wabalardin ⱨeqⱪaysisini üstünggǝ salmaydu, bǝlki sanga ɵq bolƣanlarƣa salidu.
 
Aranglardiki barliⱪ butpǝrǝslik iz-ⱪalduⱪlirini yoⱪitix kerǝk
16 Sǝn Pǝrwǝrdigar sanga tapxurƣan barliⱪ hǝlⱪlǝrni yoⱪitixing kerǝk; sǝn ularni kɵrgǝndǝ, ularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilmasliⱪing kerǝk, sǝn ularning ilaⱨlirining ⱪulluⱪiƣa kirmǝsliking kerǝk; ǝgǝr xundaⱪ ⱪilsang, bu ix sanga ⱪiltaⱪ bolidu. «...ularni kɵrgǝndǝ, kularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilmasliⱪing kerǝk...» — ibraniy tilida «sening kɵzüng ularni ⱨeq ayimisun...». 17 Əgǝr sǝn kɵnglüngdǝ: «Bu ǝllǝr mǝndin küqlük; mǝn ⱪandaⱪ ⱪilip ularni zeminidin ⱪoƣliwetǝlǝymǝn?» — desǝng, 18 ulardin ⱪorⱪma; Pǝrwǝrdigar Hudayingning Pirǝwn ⱨǝm barliⱪ Misirliⱪlarni ⱪandaⱪ ⱪilƣanliⱪini ǝsligin, 19 — yǝni Pǝrwǝrdigar Hudaying seni xu yǝrdin qiⱪirix üqün wasitǝ ⱪilƣan, ɵz kɵzüng bilǝn kɵrgǝn dǝⱨxǝtlik ⱨɵküm-sinaⱪlar, mɵjizilik alamǝtlǝr wǝ karamǝtlǝr, küqlük ⱪol wǝ sozulƣan bilǝkni mǝⱨkǝm esingdǝ tut; Pǝrwǝrdigar sǝn ⱪorⱪuwatⱪan barliⱪ hǝlⱪnimu xundaⱪ ⱪilidu. Ⱪan. 4:34; 29:3 20 Uning üstigǝ Pǝrwǝrdigar Hudaying taki ularning sǝndin yoxurunƣan ⱪalduⱪliri yoⱪitilƣuqǝ ularning arisiƣa seriⱪ ⱨǝrilǝrni ǝwǝtidu; «seriⱪ ⱨǝrǝ» — adǝttiki ⱨǝridin tehimu qong wǝ qaⱪⱪaⱪ birhil ⱨǝrini kɵrsitixi mumkin.  Mis. 23:28; Yǝ. 24:12 21 Sǝn ulardin ⱪorⱪmasliⱪing kerǝk; qünki Pǝrwǝrdigar Hudaying arangdidur; U uluƣ wǝ dǝⱨxǝtlik bir Ilaⱨdur. 22 Pǝrwǝrdigar Hudaying xu ǝllǝrni aldingdin pǝydinpǝy ⱨǝydǝydu; sǝn ularni biraⱪla yoⱪitiwetǝlmǝysǝn; biraⱪla yoⱪitiwǝtkǝn tǝⱪdirdimu, daladiki ⱨaywanlar kɵpiyip, üstünggǝ basturup kelixi mumkin.
23 Lekin aldingƣa ilgirilǝp mangƣiningda Pǝrwǝrdigar Hudaying ularni ⱪolungƣa tapxuridu wǝ ularni parakǝndǝ ⱪilip, yoⱪitilƣuqǝ dǝkkǝ-dükkigǝ salidu. 24 U ularning padixaⱨlirini ⱪolungƣa tapxuridu, sǝn ularning namlirinimu asman astidin yoⱪ ⱪilisǝn; ularni yoⱪatⱪuqǝ ⱨeqbir adǝm aldingda turalmaydu. 25 Silǝr ularning oyma butini ot bilǝn kɵydürüwetinglar; kɵz ⱪiringlarni xularning üstidiki altun-kümüxkǝ salmanglar, ularni almanglar; bolmisa u silǝrgǝ ⱪiltaⱪ bolidu; qünki u Pǝrwǝrdigar Hudaying aldida yirginqlik bir nǝrsidur. 26 Sǝn ⱨeqⱪandaⱪ yirginqlik nǝrsini ɵyünggǝ elip kǝlmǝ; bolmisa sǝn uningƣa ohxax lǝnǝtlik nǝrsǝ bolup ⱪalisǝn; sǝn uningdin ⱪattiⱪ yirgǝn, uningƣa mutlǝⱪ nǝprǝtlǝn; qünki u lǝnǝtlik bir nǝrsidur.
 
 

7:1 Ⱪan. 31:3

7:2 «...ularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilixingƣa bolmaydu» — bu ǝmr (wǝ uningƣa ohxap ketidiƣan baxⱪa barliⱪ ǝmrlǝr) toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng.

7:2 Mis. 23:32; 34:15; Qɵl. 33:52; Yǝ. 11:11

7:3 Mis. 34:16; 1Pad. 11:2

7:5 «axǝraⱨ» — «ayal butlar», bǝlkim butpǝrǝslikkǝ beƣixlanƣan dǝrǝhliklǝrdur. Dǝrǝhlǝr bǝlkim but xǝklidǝ oyulƣan yaki nǝⱪixlǝngǝn boluxi mumkin.

7:5 Mis. 23:24; 34:13; Ⱪan. 12:2, 3

7:6 Mis. 19:5; Ⱪan. 4:20; 14:21; 26:18; 28:9; 1Pet. 2:9

7:8 «ⱨɵrlük bǝdili tɵlǝp ...qiⱪarƣan» — muxu sirliⱪ sɵzlǝr toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz.

7:8 Ⱪan. 10:15

7:9 Mis. 20:5; Ⱪan. 5:9

7:10 Naⱨ. 1:2

7:12 Law. 26:3; Ⱪan. 28:1

7:13 «pǝrzǝntliring» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «baliyatⱪuning mewisi» bilǝn ipadilinidu.

7:14 «sǝn barliⱪ ǝllǝrdin ziyadǝ bǝht-bǝrikǝt kɵrisǝn...» — muxu yǝrdǝ «sǝn» degǝn sɵz Huda pütkül Israilni bir adǝmdǝk kɵrüp, ularƣa bir gǝwdǝ süpitidǝ sɵzlǝydu. «arangda, ǝr-ayal yaki mal-qarwang arisida...» — ibraniy tilida «arangda, mǝyli ǝrkǝklǝr mǝyli ayallarda yaki mal-qarwang arisida....».

7:14 Mis. 23:26

7:16 «...ularni kɵrgǝndǝ, kularƣa ⱨeq rǝⱨim ⱪilmasliⱪing kerǝk...» — ibraniy tilida «sening kɵzüng ularni ⱨeq ayimisun...».

7:19 Ⱪan. 4:34; 29:3

7:20 «seriⱪ ⱨǝrǝ» — adǝttiki ⱨǝridin tehimu qong wǝ qaⱪⱪaⱪ birhil ⱨǝrini kɵrsitixi mumkin.

7:20 Mis. 23:28; Yǝ. 24:12