26
Hudaƣa itaǝtmǝn boluxning bǝht-bǝrikiti, itaǝtsizlik kǝltüridiƣan balayi’apǝtlǝr
1 Silǝr ɵzünglar üqün ⱨeqⱪandaⱪ but yasimanglar yaki ɵzünglarƣa ⱨeq oyma mǝbud yaki ⱨǝykǝl-tüwrükni turƣuzmanglar yaki ularƣa bax uruxⱪa oyulƣan nǝⱪixlik taxlarni zemininglarda ⱨǝrgiz tiklimǝnglar; qünki Ɵzüm Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn. ■Mis. 20:4; Ⱪan. 5:8; 16:22; Zǝb. 97:7 2 Mening xabat künlirimni tutup, muⱪǝddǝs jayimƣa ihlasmǝn bolunglar. Mǝn Pǝrwǝrdigardurmǝn.■Law. 19:30
3 Əgǝr silǝr mening bǝlgilimilirimdǝ mengip, ǝmrlirimni tutup ularƣa ǝmǝl ⱪilsanglar, ■Ⱪan. 28 4 Mǝn yeringlarning ɵz ⱨosulini berip turuxiƣa, daladiki dǝrǝhlǝrning mewisini qiⱪirixiƣa waⱪtida yamƣurliringlarni yaƣdurup turimǝn. 5 Xuning bilǝn haman tepix waⱪti üzüm yiƣix pǝsligiqǝ bolidu, üzüm yiƣix waⱪti terilƣu waⱪtiƣiqǝ bolidu; silǝr neninglarni toyunƣuqǝ yǝp, ɵz zemininglarda tinq-aman turisilǝr. ■Law. 25:19 6 Mǝn zeminƣa aram-tinqliⱪ ata ⱪilimǝn, xuning bilǝn ⱨeqkim silǝrni ⱪorⱪitalmaydu, aramhuda yetip uhlaysilǝr; wǝⱨxiy ⱨaywanlarni zemindin yoⱪitimǝn, ⱪiliqmu zemininglardin ɵtmǝydu; ■Ayup 11:18,19 7 silǝr düxmǝnliringlarni ⱪoƣlaysilǝr, ular aldinglarda ⱪiliqlinip yiⱪilidu. 8 Silǝrdin bǝx kixi yüz kixini ⱪoƣlaydu, yüz kixi on mingni ⱪaquridu; düxmǝnliringlar bolsa aldinglarda ⱪiliqlinip yiⱪilidu. ■Yǝ. 23:10 9 Mǝn silǝrgǝ yüzümni ⱪaritip, silǝrni pǝrzǝnt kɵrgüzüp kɵpǝytimǝn, silǝr bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni mǝzmut turƣuzimǝn. 10 Silǝr tehiqǝ uzun saⱪlanƣan kona axliⱪni yǝwatⱪininglarda, yengi axliⱪ qiⱪidu; yengisi wǝjidin konisini qiⱪiriwetisilǝr. 11 Mǝn Ɵz makanimni aranglarda turƣuzimǝn wǝ ⱪǝlbim silǝrdin nǝprǝtlǝnmǝydu. ■Əz. 37:26; 2Kor. 6:16 12 Mǝn aranglarda mengip silǝrning Hudayinglar bolimǝn wǝ silǝr Mening hǝlⱪim bolisilǝr.
13 Mǝn silǝrni Misirda ularning ⱪulliri boluxtin ⱨɵr ⱪilixⱪa xu zeminidin qiⱪarƣan Hudayinglar Pǝrwǝrdigardurmǝn; Mǝn boyunturuⱪunglarning asarǝtlirini sundurup, ⱪǝddinglarni tik ⱪilip mangƣuzdum.
14 Ⱨalbuki, ǝgǝr silǝr Manga ⱪulaⱪ salmay, bu ǝmrlǝrning ⱨǝmmisigǝ ǝmǝl ⱪilmay, ■Ⱪan. 28:15; Yiƣ. 2:17; Mal. 2:2 15 bǝlgilimilirimni taxlap, ⱪǝlbinglardin ⱨɵkümlirimni yaman kɵrüp, barliⱪ ǝmrlirimni tutmay, ǝⱨdǝmni buzsanglar, 16 Mǝnmu bexinglarƣa xu ixlarni qüxürimǝnki, — Mǝn silǝrgǝ wǝⱨimǝ selip, kɵzünglarni kor ⱪilidiƣan, jeninglarni zǝiplǝxtüridiƣan sil-waba kesili, kezik kesilini bexinglarƣa qüxürimǝn. Silǝr uruⱪunglarni bikar qeqip-teriysilǝr, qünki düxmǝnliringlar uni yǝp ketidu.
17 Mǝn yüzümni silǝrgǝ ⱪarxi ⱪilimǝn, xuning bilǝn silǝr düxmǝnliringlardin urulup ⱪaqidiƣan bolisilǝr; silǝrni ɵq kɵrgüqilǝr üstünglardin ⱨɵkümranliⱪ ⱪilidu; ⱨeqkim silǝrni ⱪoƣlimisimu, ⱪaqisilǝr.■Pǝnd. 28:1
18 Bulardin ⱨeq ibrǝt almay, bǝlki Manga yǝnǝ ⱪulaⱪ salmisanglar, Mǝn gunaⱨliringlar tüpǝylidin silǝrgǝ bolƣan jazani yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitimǝn, 19 küq-ⱨǝywǝnglardin bolƣan ⱨakawurluⱪinglarni sundurimǝn; asmininglarni tɵmürdǝk ⱪilip, yeringlarni mistǝk ⱪiliwetimǝn; □«... asmininglarni tɵmürdǝk ⱪilip, yeringlarni mistǝk ⱪiliwetimǝn» — demǝk, asmandin ⱨɵl-yeƣin qüxmǝydu ⱨǝmdǝ bǝlkim ularning dualiri asmandin yuⱪiriƣa ɵtmǝydu, yǝr susiz bolup intayin ⱪattiⱪlixip bolidu. 20 ǝjir-japayinglar bikarƣa ketidu, yeringlar ⱨosul bǝrmǝydu, daladiki dǝrǝhlǝrgǝ mewǝ qüxmǝydu.
21 Əgǝr yǝnila Mǝn bilǝn ⱪarxi mangsanglar, xundaⱪla Manga ⱪulaⱪ salmisanglar, Mǝn gunaⱨliringlarƣa layiⱪ bexinglarƣa qüxidiƣan waba-külpǝtlǝrni yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitimǝn. 22 Aranglarƣa silǝrni baliliringlardin juda ⱪilidiƣan, qarpayliringlarni yoⱪitidiƣan, silǝrni azlitidiƣan yawayi ⱨaywanlarni ǝwǝtimǝn; yol-koqiliringlar adǝmzatsiz qɵldǝk bolup ⱪalidu. 23 Silǝr bu ixlar arⱪiliⱪ ibrǝt-tǝrbiyǝ almay, bǝlki yǝnila Manga ⱪarxi mangsanglar, 24 Mǝnmu silǝrgǝ ⱪarxi mengip, gunaⱨinglar tüpǝylidin bolƣan jazani yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitip, Mǝn Ɵzüm silǝrni urimǝn; ■2Sam. 22:27; Zǝb. 18:26-27 25 üstünglarƣa ǝⱨdǝmni buzƣanliⱪning intiⱪamini alidiƣan ⱪiliq qüxürimǝn; xuning bilǝn silǝr xǝⱨǝrlǝrgǝ yiƣiliwalisilǝr, Mǝn aranglarƣa waba qüxürimǝn; xuning bilǝn silǝr düxmǝnlǝrning ⱪoliƣa qüxisilǝr. 26 Silǝrgǝ yɵlǝnqük bolƣan axliⱪni ⱪurutiwetimǝn; on ayal bir bolup bir tonurda nan yeⱪip, nanlarni silǝrgǝ tarazida tartip beridu, ǝmma buni yegininglar bilǝn toymaysilǝr. □«silǝrgǝ yɵlǝnqük bolƣan axliⱪni ⱪurutiwetimǝn; ...» — sɵzmusɵz tǝrjimǝ ⱪilƣanda «Mǝn silǝrning «nan ⱨasa»nglarni sunduriwǝtkinimdǝ, ...». «Yɵlǝnqük» degǝn sɵz ibraniy tilida adǝttǝ «tayaⱪ» yaki «ⱨasa»ni bildüridu. Mumkinqiliki barki, ⱪǝdimki zamanlarda Yǝⱨudiy hǝlⱪi ɵz nanlirini bir tayaⱪta (zihⱪa ɵtküzgǝndǝk) kɵtürüp mangatti. Omumǝn, mǝnisi bizning tǝrjimǝ ⱪilƣinimizdǝk bolsa kerǝk.
27 Əgǝr bulardin ⱨeq ibrǝt almay, manga ⱪulaⱪ salmisanglar, bǝlki manga ⱪarxi mangsanglar, 28 Mǝnmu ⱪǝⱨr bilǝn silǝrgǝ ⱪarxi mangimǝn; Mǝn, yǝni Mǝn Ɵzüm gunaⱨliringlar tüpǝylidin jaza-tǝrbiyini yǝnǝ yǝttǝ ⱨǝssǝ eƣirlitip qüxürimǝn. 29 Xuning bilǝn silǝr oƣulliringlarning gɵxi wǝ ⱪizliringlarning gɵxini yǝysilǝr; ■Ⱪan. 28:53; 2Pad. 6:28; Yiƣ. 4:10 30 xundaⱪla Mǝn ⱪurbanliⱪ «yuⱪiri jay»liringlani wǝyran ⱪilip, «kün tüwrük»liringlarni sundurup, ɵlükliringlarni sunuⱪ butliringlarning üstigǝ taxliwetimǝn; Mening ⱪǝlbim silǝrdin nǝprǝtlinidu. □«yuⱪiri jaylar» — Israil wǝ Yǝⱨuda uzundin beri taƣ qoⱪⱪiliri ⱪatarliⱪ jaylarda ⱨǝrhil butlarƣa qoⱪunup, ⱨǝtta axu jaylarda «insan ⱪurbanliⱪ»larni ⱪilip kǝlgǝn («Əz.» 16:21, 20:28 ⱪatarliⱪlarni kɵrüng). ««kün tüwrük»liringlarni» — «kün tüwrük»lǝr bǝlkim küngǝ qoⱪunuxⱪa munasiwǝtlik but-ⱨǝykǝllǝr boluxi mumkin. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «isriⱪdanliringlarni». ■2Tar. 34:7 31 Mǝn xǝⱨǝrliringlarni wǝyran ⱪilip, muⱪǝddǝs jayliringlarni harab ⱪilip, ⱪurbanliⱪinglarning huxbuylirini yǝnǝ purimaymǝn; 32 zeminni ⱨalakǝtkǝ elip barimǝn; uningda olturaⱪlaxⱪan düxmǝnliringlar bu ǝⱨwalƣa ⱨǝyranuⱨǝs ⱪalidu. 33 Silǝrni ǝllǝrning arisiƣa taritip, kǝyninglardin ⱪiliqni suƣurup ⱪoƣlaymǝn; xuning bilǝn zemininglar wǝyran bolup xǝⱨǝrliringlar harab ⱪilinidu. 34 U waⱪitta, silǝr düxmǝnliringlarning zeminida turuwatⱪininglarda, zemin wǝyranǝ bolƣan barliⱪ künlǝrdǝ, zemin ɵz xabat künliridin sɵyünidu; u zamanda zemin dǝrwǝⱪǝ aram elip ɵz xabatliridin sɵyünidu. ■Law. 25:2 35 Ɵzi wǝyranǝ bolup turƣan barliⱪ künliridǝ u aram alidu, yǝni silǝr uningda turuwatⱪan waⱪittiki xabat künliringlarda ⱨeq almiƣan aramni ǝmdi alidu.
36 Aranglardin ⱪutulup ⱪalƣanlar bolsa, ular düxmǝnlǝrning zeminlirida turƣinida kɵngüllirigǝ yürǝkzadilik salimǝn, xuning bilǝn ular qüxkǝn bir yopurmaⱪning xǝpisini anglisa ⱪiliqtin ⱪaqⱪandǝk ⱪaqidu; ⱨeqkim ⱪoƣlimisimu yiⱪilip qüxidu. 37 Gǝrqǝ ⱨeqkim ularni ⱪoƣlimisimu, dǝrwǝⱪǝ ⱪiliqtin yiⱪitilƣandǝk ular bir-birining üstigǝ putlixip yiⱪilidu; silǝrdǝ düxmǝnliringlarƣa ⱪarxi turƣudǝk küq ⱪalmaydu. 38 Əllǝrning arisida ⱨalak bolisilǝr, düxmǝnliringlarning zemini silǝrni yǝp ketidu. 39 Aranglardin ⱪutulup ⱪalƣanliri bolsa ɵz rǝzilliki tüpǝylidin düxmǝnliringlarning zeminida zǝiplixidu; wǝ ata-bowilirining rǝzillikidimu yürüp, xular zǝiplǝxkǝndǝk ularmu zǝiplixidu.□«ata-bowilirining rǝzillikidimu yürüp, xular zǝiplǝxkǝndǝk ularmu zǝiplixidu» — yaki «ɵzliridiki, xundaⱪla ata-bowilirining rǝzillikidǝ yürüp zǝiplixidu».
Gunaⱨlarni iⱪrar ⱪilip nijat tepix
40 Ⱨalbuki, ular ɵzi ⱪilƣan rǝzilliki bilǝn ata-bowilirining sadir ⱪilƣan rǝzillikini, Manga yüz ɵrüp asiyliⱪ ⱪilƣinini, xundaⱪla ularning Manga ⱪarxi turup mangƣinini boyniƣa alidu, □«... Manga ⱪarxi turup mangƣinini boyniƣa alidu» — xu ayǝtning ⱪiziⱪ bir yeri xuki, uningda eniⱪ ⱨalda hǝlⱪning birla qong rǝzilliki, birla qong asiyliⱪi kɵrsitilgǝndǝk turidu. Ⱪaysi «birla gunaⱨ» desǝk, jawab xübⱨisizki, Injilda tepilidu — u bolsimu, ɵz Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨini rǝt ⱪilixtin ibarǝt. 41 xuningdǝk Mening ularƣa ⱪarxi mangƣinimƣa, xuningdǝk ularni düxmǝnlirining ⱪoliƣa tapxurƣinimƣa iⱪrar bolidu. Xunga ǝgǝr u waⱪitta ularning hǝtnisiz kɵngli tɵwǝn ⱪilinip, ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini ⱪobul ⱪilsa, 42 undaⱪta Mǝn Yaⱪup bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni yad ⱪilip, Isⱨaⱪ bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmnimu wǝ Ibraⱨim bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmnimu esimgǝ kǝltürimǝn, zeminnimu yad ⱪilimǝn. 43 Qünki zemin ulardin taxlinip, ularsiz bolup harabǝ turƣan waⱪitta, xabat künliridin sɵyünidu; ular bolsa ɵz ⱪǝbiⱨlikining jazasini ⱪobul ⱪilidu; sǝwǝbi dǝl xuki, ular Mening ⱨɵkümlirimni taxlidi, bǝlgilimilirimni ⱪǝlbidin yaman kɵrgǝnidi.
44 Ⱨalbuki, xundaⱪ bolsimu, ular ɵz düxmǝnlirining zeminida turƣinida Mǝn ularni taxlimaymǝn yaki ularƣa ɵqlük ⱪilmaymǝn, xuningdǝk ular bilǝn baƣliƣan ǝⱨdǝmni buzmaymǝn, ularni yoⱪatmaymǝn; qünki Mǝn Ɵzüm ularning Hudasi Pǝrwǝrdigardurmǝn. ■Ⱪan. 4:31; Rim. 11:1,26 45 Mǝn bǝlki ularni dǝp, ularning Hudasi boluxⱪa ǝllǝrning kɵzi aldida Misir zeminidin qiⱪirip kǝlgǝn ata-bowiliri bilǝn baƣlaxⱪan ǝⱨdǝmni esimdǝ tutimǝn. Mǝn Pǝrwǝrdigardurmǝn.
Hulasǝ
46 Pǝrwǝrdigar Musani wasitǝ ⱪilip, Sinay teƣida ɵzi bilǝn Israillarning otturisida bekitkǝn ⱨɵkümlǝr, bǝlgilimilǝr wǝ ⱪanunlar mana xular idi.
■26:1 Mis. 20:4; Ⱪan. 5:8; 16:22; Zǝb. 97:7
■26:3 Ⱪan. 28
■26:14 Ⱪan. 28:15; Yiƣ. 2:17; Mal. 2:2
□26:19 «... asmininglarni tɵmürdǝk ⱪilip, yeringlarni mistǝk ⱪiliwetimǝn» — demǝk, asmandin ⱨɵl-yeƣin qüxmǝydu ⱨǝmdǝ bǝlkim ularning dualiri asmandin yuⱪiriƣa ɵtmǝydu, yǝr susiz bolup intayin ⱪattiⱪlixip bolidu.
■26:24 2Sam. 22:27; Zǝb. 18:26-27
□26:26 «silǝrgǝ yɵlǝnqük bolƣan axliⱪni ⱪurutiwetimǝn; ...» — sɵzmusɵz tǝrjimǝ ⱪilƣanda «Mǝn silǝrning «nan ⱨasa»nglarni sunduriwǝtkinimdǝ, ...». «Yɵlǝnqük» degǝn sɵz ibraniy tilida adǝttǝ «tayaⱪ» yaki «ⱨasa»ni bildüridu. Mumkinqiliki barki, ⱪǝdimki zamanlarda Yǝⱨudiy hǝlⱪi ɵz nanlirini bir tayaⱪta (zihⱪa ɵtküzgǝndǝk) kɵtürüp mangatti. Omumǝn, mǝnisi bizning tǝrjimǝ ⱪilƣinimizdǝk bolsa kerǝk.
■26:29 Ⱪan. 28:53; 2Pad. 6:28; Yiƣ. 4:10
□26:30 «yuⱪiri jaylar» — Israil wǝ Yǝⱨuda uzundin beri taƣ qoⱪⱪiliri ⱪatarliⱪ jaylarda ⱨǝrhil butlarƣa qoⱪunup, ⱨǝtta axu jaylarda «insan ⱪurbanliⱪ»larni ⱪilip kǝlgǝn («Əz.» 16:21, 20:28 ⱪatarliⱪlarni kɵrüng). ««kün tüwrük»liringlarni» — «kün tüwrük»lǝr bǝlkim küngǝ qoⱪunuxⱪa munasiwǝtlik but-ⱨǝykǝllǝr boluxi mumkin. Baxⱪa birhil tǝrjimisi: — «isriⱪdanliringlarni».
□26:39 «ata-bowilirining rǝzillikidimu yürüp, xular zǝiplǝxkǝndǝk ularmu zǝiplixidu» — yaki «ɵzliridiki, xundaⱪla ata-bowilirining rǝzillikidǝ yürüp zǝiplixidu».
□26:40 «... Manga ⱪarxi turup mangƣinini boyniƣa alidu» — xu ayǝtning ⱪiziⱪ bir yeri xuki, uningda eniⱪ ⱨalda hǝlⱪning birla qong rǝzilliki, birla qong asiyliⱪi kɵrsitilgǝndǝk turidu. Ⱪaysi «birla gunaⱨ» desǝk, jawab xübⱨisizki, Injilda tepilidu — u bolsimu, ɵz Ⱪutⱪuzƣuqi-Mǝsiⱨini rǝt ⱪilixtin ibarǝt.
■26:44 Ⱪan. 4:31; Rim. 11:1,26