31
Yǝxua Musaƣa orun basar ⱪilip bekitilidu
1 Andin Musa berip ⱨǝmmǝ Israilƣa sɵz ⱪildi; 2 u mundaⱪ dedi: «Mǝn bügün bir yüz yigirmǝ yaxⱪa kirdim; ǝmdi silǝrgǝ sǝrdar yaki baxliƣuqi bolalmaymǝn. Pǝrwǝrdigar manga: Sǝn bu Iordan dǝryasidin ɵtmǝysǝn, degǝnidi.□«silǝrgǝ sǝrdar yaki baxliƣuqi bolalmaymǝn» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «silǝrning aldinglarda qiⱪip-kirip yürǝlmǝymǝn» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. ■Qɵl. 27:12; Ⱪan. 3:26
3 Lekin Pǝrwǝrdigar Hudayinglar Ɵzi silǝrni yetǝklǝp dǝryadin ɵtüp, bu ǝllǝrni aldinglarda wǝyran ⱪilidu; xuning bilǝn ularning mal-mülkini igilǝysilǝr; Pǝrwǝrdigarning eytⱪinidǝk, Yǝxua silǝrning aldinglarda baxlap dǝryadin ɵtidu. ■Qɵl. 27:18 4 Pǝrwǝrdigar Siⱨon bilǝn Og degǝn ikki Amoriy padixaⱨi wǝ ularning zeminini ⱨalak ⱪilƣandǝk, u bu ǝllǝrgimu xundaⱪ ⱪilidu. ■Qɵl. 21:24,33 5 Əmma Pǝrwǝrdigar ularni ⱪolunglarƣa tapxurƣinida, mǝn silǝrgǝ tapiliƣan pütkül ǝmr boyiqǝ ularƣa muamilǝ ⱪilisilǝr. ■Ⱪan. 7:1, 2 6 Jür’ǝtlik wǝ ⱪǝysǝr bolunglar, ularning aldida titrimǝnglar, ulardin ⱨeq ⱪorⱪmanglar; qünki silǝr bilǝn birgǝ barƣuqi Pǝrwǝrdigar Hudayinglar Ɵzidur; U silǝrdin waz kǝqmǝydu, silǝrni ⱨǝrgiz taxliwǝtmǝydu!».■Yǝ. 1:5; Ibr. 13:5
7 Andin Musa Yǝxuani qaⱪirip pütkül Israilning kɵz aldida uningƣa sɵz ⱪilip: «Sǝn jür’ǝtlik wǝ ⱪǝysǝr bolƣin; qünki bu hǝlⱪ Pǝrwǝrdigar ularning ata-bowiliriƣa ⱪǝsǝm ⱪilip berixkǝ wǝdǝ ⱪilƣan zeminƣa kirgǝndǝ sǝn ular bilǝn billǝ berixing kerǝk; sǝn ularƣa uni igilitip miras ⱪildurisǝn. 8 Mana, sening aldingda mangƣuqi Pǝrwǝrdigar Ɵzidur; U sǝn bilǝn billǝ bolup sǝndin waz kǝqmǝydu, seni ⱨǝrgiz taxliwǝtmǝydu! Sǝn ⱪorⱪmiƣin, parakǝndǝ bolma!» — dedi.■Yǝ. 1:9
Musaning ǝⱨdinamǝ yezip tapxuruxi
9 Musa bu ⱪanunni yezip bolup, uni Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵtüridiƣan Lawiyning ǝwladi bolƣan kaⱨinlar bilǝn Israilning barliⱪ aⱪsaⱪalliriƣa tapxurup bǝrdi. 10 Musa ularƣa mundaⱪ buyrudi: —
«Ⱨǝr yǝttǝ yilning ahirⱪi yilida, yǝni azadliⱪ yili dǝp bekitilgǝn waⱪitta, «kǝpilǝr ⱨeyti» baxlanƣanda, 11 Israilning ⱨǝmmisi kelip Pǝrwǝrdigar Hudayingning ⱨuzurida jǝm bolux üqün u tallaydiƣan jayƣa yiƣilƣanda, uni anglisun dǝp pütkül Israilning aldida bu ⱪanunni oⱪup berisǝn. ■Əzra 10:8; Nǝⱨ. 8:1,2,3,8 12 Xuning üqün xu qaƣda barliⱪ hǝlⱪni, ǝr bolsun, ayal bolsun, bala bolsun, ⱪowuⱪliringning iqidǝ turuwatⱪan musapir bolsun, ularning ⱨǝmmisi anglap, ɵginip, Pǝrwǝrdigar Hudayinglardin ⱪorⱪup, bu ⱪanunning barliⱪ sɵzlirini tutup uningƣa ǝmǝl ⱪilsun, dǝp ularni yiƣⱪin. □«... ⱪowuⱪliringning iqidǝ turuwatⱪan musapir» — demǝk, «silǝr bilǝn billǝ turuwatⱪan musapir». «Silǝr bilǝn billǝ turuwatⱪan» ibraniy tilida adǝttǝ «ⱪowuⱪliringlar iqidǝ turuwatⱪan» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu. 13 Xundaⱪ bolsa, ularning bu ⱪanunni tonumiƣan balilirimu uni anglap ɵginip, silǝr igilǝxkǝ Iordan dǝryasidin ɵtüp baridiƣan zeminda yaxiƣan barliⱪ künliridǝ Pǝrwǝrdigar Hudayinglardin ⱪorⱪidiƣan bolidu».
Musa Yǝxuaƣa ɵz wǝzipisi toƣruluⱪ buyruydu
14 Andin Pǝrwǝrdigar Musaƣa sɵz ⱪilip: «Mana sening ɵlidiƣan waⱪting yeⱪinlixip ⱪaldi. Əmdi Yǝxuani qaⱪirƣin, ikkinglar jamaǝt qediriƣa berip xu yǝrdǝ ⱨazir bolunglar. Mǝn uningƣa wǝzipǝ tapxurimǝn» dedi.
Xuning bilǝn Musa bilǝn Yǝxua ikkisi berip, jamaǝt qedirida ⱨazir boldi. 15 Pǝrwǝrdigar bulut tüwrükining iqidǝ kɵründi; bulut tüwrüki qedirning dǝrwazisining üstidǝ tohtidi.
16 Pǝrwǝrdigar Musaƣa mundaⱪ dedi: «Mana, sǝn ata-bowiliringning ⱪexida uhlax aldida turisǝn; andin bu hǝlⱪ ⱪozƣilip, baridiƣan zemindiki yat ilaⱨlarƣa ǝgixip buzuⱪqiliⱪ ⱪilip, Meni taxlap, Mǝn ular bilǝn baƣliƣan ǝⱨdini buzidu. □«buzuⱪqiliⱪ ⱪilix» — muxu yǝrdǝ Hudaƣa wapasizliⱪ yaki asiyliⱪ ⱪilixni bildüridu. Ⱪanaandiki ǝllǝr arisida «buzuⱪqiliⱪ» roⱨiy jǝⱨǝttǝ bolupla ⱪalmay, jismaniy jǝⱨǝttimu butpǝrǝslikkǝ munasiwǝtlik jinsiy buzuⱪqiliⱪ mǝwjut idi. 17 Xu waⱪitta Mening ƣǝzipim ularƣa tutixip, Mǝn ularnimu taxlap, ulardin yüzümni yoxurimǝn. Ular yutuwetilidu, kɵp balayi’apǝt wǝ külpǝtlǝr bexiƣa qüxidu wǝ ular xu waⱪitta: «Xübⱨisizki, Hudayimiz arimizda bolmiƣini üqün, bu balalar beximizƣa qüxti» — dǝydu. □«xu waⱪitta» — ibraniy tilida «xu küni». 18 Lekin Mǝn ularning baxⱪa ilaⱨlarƣa mayil bolup ǝgixip, ⱪilƣan ⱨǝmmǝ rǝzillikliri üqün xu küni yüzümni pütünlǝy yoxurimǝn.
19 Əmdi silǝr ɵzünglar üqün bu ƣǝzǝlni pütüp, uni Israillarƣa ɵgitinglar; bu ƣǝzǝlning keyin Israillarning ǝyibigǝ Mǝn üqün guwaⱨqi boluxi üqün uni ularning aƣziƣa salƣin. 20 Qünki Mǝn ularni Mǝn ata-bowiliriƣa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ ⱪilƣan, süt bilǝn ⱨǝsǝl eⱪip turidiƣan yurtⱪa kirgüzimǝn; andin ular yǝp toyup, sǝmrigǝndǝ baxⱪa ilaⱨlarƣa ǝgixip, ularning ⱪulluⱪiƣa kiridu wǝ Meni kɵzgǝ ilmay ǝⱨdǝmni buzidu. 21 Əmma xundaⱪ boliduki, kɵp balayi’apǝtlǝr bilǝn külpǝtlǝr ularning bexiƣa qüxkinidǝ, bu ƣǝzǝl ularni ǝyiblǝp guwaⱨ beridu; qünki bu ƣǝzǝl ularning ǝwladlirining aƣzida untulmaydu. Qünki Mǝn ularni ularƣa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ ⱪilƣan zeminƣa tehi kirgüzmǝyla ularning nemǝ hiyal ⱪiliwatⱪinini obdan bilimǝn».
22 Xularni dǝp, Musa xu küni bu ƣǝzǝlni yezip, Israillarƣa ɵgǝtti. 23 Andin Pǝrwǝrdigar Nunning oƣli Yǝxuaƣa: «Jür’ǝtlik wǝ ⱪǝysǝr bolƣin, qünki sǝn Mǝn Israillarƣa ⱪǝsǝm bilǝn wǝdǝ ⱪilƣan zeminƣa ularni baxlap kirisǝn wǝ Mǝn sǝn bilǝn billǝ bolimǝn» dǝp ǝmr ⱪildi.■Yǝ. 1:6
24 Musa bu ⱪanunning sɵzlirini bir kitabⱪa pütünlǝy yezip bolƣandin keyin 25 u Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdǝ sanduⱪini kɵtürüp mangƣan Lawiylarƣa buyrup mundaⱪ dedi: 26 — Bu ⱪanun kitabini silǝrning ǝyibinglǝrgǝ guwaⱨqi bolup turuxi üqün Pǝrwǝrdigar Hudayinglarning ǝⱨdǝ sanduⱪining yeniƣa ⱪoyunglar. ■2Pad. 22:8 27 Qünki mǝn silǝrning asiy wǝ boynunglar ⱪattiⱪ ikǝnlikinglarni bilimǝn. Mana, mǝn tehi aranglarda tirik tursam Pǝrwǝrdigarƣa asiyliⱪ ⱪilip kǝldinglar; ɵlümümdin keyin silǝr tehimu xundaⱪ ⱪilisilǝr!
28 Mǝn ularning ⱪulaⱪliriƣa bu sɵzlǝrning ⱨǝmmisini anglitixim üqün, xundaⱪla yǝr bilǝn asmanni ularning ǝyibigǝ guwaⱨqi boluxⱪa qaⱪirixim üqün ǝmdi mening aldimƣa ⱪǝbililiringlarning ⱨǝmmǝ aⱪsaⱪalliri wǝ ǝmǝldarlirini yiƣinglar. 29 Qünki ɵlümümdin keyin silǝrning tüptin buzulup, mǝn silǝrgǝ ǝmr ⱪilƣan yoldin qǝtnǝp ketidiƣininglarni bilimǝn. Xuning bilǝn künlǝrning ahirida külpǝtlǝr bexinglarƣa qüxidu; qünki silǝr Pǝrwǝrdigarning nǝziridǝ rǝzil bolƣanni ⱪilip, ⱪolliringlarning ixliri bilǝn uning ƣǝzipini ⱪozƣaysilǝr».□«künlǝrning ahirida» — ahirⱪi zamanni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
30 Andin Musa Israillarning pütkül jamaiti aldida bu ƣǝzǝlning tekistini baxtin-ahirƣiqǝ oⱪup bǝrdi: —□«pütkül jamaiti aldida» — ibraniy tilida «...pütkül jamaitining ⱪulaⱪliri iqigǝ....».
□31:2 «silǝrgǝ sǝrdar yaki baxliƣuqi bolalmaymǝn» — muxu yǝrdǝ ibraniy tilida «silǝrning aldinglarda qiⱪip-kirip yürǝlmǝymǝn» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.
■31:11 Əzra 10:8; Nǝⱨ. 8:1,2,3,8
□31:12 «... ⱪowuⱪliringning iqidǝ turuwatⱪan musapir» — demǝk, «silǝr bilǝn billǝ turuwatⱪan musapir». «Silǝr bilǝn billǝ turuwatⱪan» ibraniy tilida adǝttǝ «ⱪowuⱪliringlar iqidǝ turuwatⱪan» degǝn sɵzlǝr bilǝn ipadilinidu.
□31:16 «buzuⱪqiliⱪ ⱪilix» — muxu yǝrdǝ Hudaƣa wapasizliⱪ yaki asiyliⱪ ⱪilixni bildüridu. Ⱪanaandiki ǝllǝr arisida «buzuⱪqiliⱪ» roⱨiy jǝⱨǝttǝ bolupla ⱪalmay, jismaniy jǝⱨǝttimu butpǝrǝslikkǝ munasiwǝtlik jinsiy buzuⱪqiliⱪ mǝwjut idi.
□31:17 «xu waⱪitta» — ibraniy tilida «xu küni».
□31:29 «künlǝrning ahirida» — ahirⱪi zamanni kɵrsǝtsǝ kerǝk.
□31:30 «pütkül jamaiti aldida» — ibraniy tilida «...pütkül jamaitining ⱪulaⱪliri iqigǝ....».