Misirdin qiⱪix
1
Israillarning Misirda tartⱪan azabliri
1 Wǝ tɵwǝndikilǝr Israil bilǝn billǝ Misirƣa barƣan oƣullirining isimliri (ular ⱨǝrⱪaysisi ɵz bala-qaⱪilirini elip, Yaⱪup bilǝn billǝ Misirƣa barƣanidi): — ◼«Wǝ» — «wǝ» degǝn bu sɵz «Misirdin qiⱪix» degǝn kitabning «yaritilix» degǝn kitab bilǝn ziq baƣlinixliⱪ ikǝnlikini kɵrsitidu. «Yar.» 50:26ni kɵrüng. «Israil» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Yaⱪupning ismini «Israil»ƣa ɵzgǝrtkǝnidi («Yar.» 32:28, 35:10ni kɵrüng).  ◘Yar. 46:8; Mis. 6:14. 2 Rubǝn, Ximeon, Lawiy, Yǝⱨuda, 3 Issakar, Zǝbulun, Binyamin, 4 Dan, Naftali, Gad wǝ Axir. 5 Əmdi Yaⱪupning puxtidin bolƣanlar jǝmiy bolup yǝtmix adǝm idi. Bu waⱪitta Yüsüp Misirda idi. ◘Yar. 46:27; Ⱪan. 10:22; Ros. 7:14.
6 Keyin Yüsüp, uning barliⱪ ⱪerindaxliri ⱨǝmdǝ barliⱪ zamandaxliri ɵlüp tügidi. 7 Xundaⱪtimu, Israillar kɵp tuƣulup, tez awup, intayin küqǝydi; ular zeminƣa bir kǝldi. ◘Ⱪan. 26:5; Ros. 7:17 8 U waⱪitlarda Yüsüpni bilmǝydiƣan yengi bir padixaⱨ Misirda tǝhtkǝ qiⱪti. ◼«Yüsüpni bilmǝydiƣan yengi bir padixaⱨ» — bǝlkim «Ⱨiksos Pirǝwnlǝr» sulalisini aƣdurƣan kixi «Aⱪmos» (miladiyǝdin ilgiri 1570-1546-yillar) boluxi mumkin.  ◘Ros. 7:18 9 U hǝlⱪigǝ: Mana, Israillarning hǝlⱪi bizdin ziyadǝ awup ⱨǝmdǝ bizdinmu küqlinip kǝtti. 10 Əmdi biz ularƣa nisbǝtǝn aⱪilanǝ ix tutayli; bolmisa, ular tehimu awup ketidu, mubada urux partlap ⱪalsa, xundaⱪ boliduki, ular düxmǝnlirimiz tǝrǝpkǝ ɵtüp, bizgǝ ⱨujum ⱪilip, yurttin qiⱪip ketixi mumkin, — dedi. ◘Ros. 7:19
11 Xuning bilǝn ular ularni ⱪiliwatⱪan ǝmgǝklǝrdǝ harlax üqün ix baxlirini tǝyinlǝp nazarǝtqilikkǝ ⱪoydi. Xuning bilǝn Israillar Pirǝwn üqün Pitom bilǝn Raamsǝs degǝn maddiy ǝxya saⱪlaydiƣan xǝⱨǝrlǝrni yasap bǝrdi. ◼«ular ularni ⱪiliwatⱪan ǝmgǝklǝrdǝ harlax üqün..» — ⱪariƣanda, Misirliⱪlar aliⱪaqan Israillarni ɵzliri üqün ǝmgǝk ⱪilixⱪa salƣanidi. «Raamsǝs» — baxⱪa yǝrlǝrdǝ «Ramsǝs» dǝp atilidu. 12 Lekin ularni ⱪanqǝ ǝzgǝnseri, bular xunqǝ kɵpiyip ⱨǝmmǝ yǝrni ⱪaplidi; buning bilǝn misirliⱪlar Israillarƣa ɵq bolup kǝtti. ◼«Israillarƣa ɵq bolup kǝtti» — yaki «Israillar tüpǝylidin azar yedi».  ◘Zǝb. 105:24-25 13 Xuning bilǝn misirliⱪlar Israillarƣa zulum ⱪilip, ularni tehimu ⱪattiⱪ ixlitip eƣir ixlarƣa saldi. 14 Misirliⱪlar ularni layqiliⱪ, hix-kesǝk ⱪuyux wǝ etizlarning ⱨǝrhil ǝmgǝklirigǝ selip, ixning ⱪattiⱪliⱪi bilǝn ularning turmuxiƣa ⱪattiⱪ eƣirqiliⱪ saldi; ularni nemǝ ǝmgǝkkǝ salmisun, intayin japaliⱪ idi.
15 Misir padixaⱨi ikki ibraniy tuƣut anisiƣa sɵz ⱪilip (ularning birining ismi Xifraⱨ, yǝnǝ birining ismi Puaⱨ idi): ◼«Ibraniylar» — yǝⱨudiylarni, yǝni Israillarni kɵrsitidu.
16 — silǝr ⱪaqanliki ibraniy hotunlarni tuƣdursanglar, tuƣⱪanda obdan ⱪaranglar; bowaⱪ oƣul bolsa, ɵltürüwetinglar; ⱪiz bolsa, tirik ⱪoyunglar, — dedi. ◼«tuƣⱪanda obdan ⱪaranglar» — Ibraniy tilida «toƣut orunduⱪida sǝpselip ⱪaranglar».
17 Lekin tuƣut aniliri Hudadin ⱪorⱪup, Misirning padixaⱨi ularƣa eytⱪandǝk ⱪilmay, bǝlki oƣul bowaⱪlarni tirik ⱪoydi.
18 Xunga Misirning padixaⱨi tuƣut anilirini qaⱪirtip ulardin: — Bu nemǝ ⱪilƣininglar?! Oƣul balilarni nemixⱪa tirik ⱪoydunglar? — dǝp soridi.
19 Tuƣut aniliri Pirǝwngǝ jawab berip: — Ibraniy ayallar misirliⱪ ayallarƣa ohximaydu. Ular küqlük, saƣlam-timǝn bolƣini üqün tuƣut aniliri ularning ⱪexiƣa yetip barƣuqǝ, ɵzliri tuƣup bolidu, — dedi.
20 Nǝtijidǝ, Huda tuƣut aniliriƣa iltipat kɵrsǝtti; Israil hǝlⱪi dawamliⱪ kɵpiyip, tehimu küqǝydi. 21 Xundaⱪ boldiki, tuƣut aniliri Hudadin ⱪorⱪidiƣan ihlasmǝn bolƣanliⱪi üqün Huda ularni aililik boluxⱪa muyǝssǝr ⱪildi.
22 Buning bilǝn Pirǝwn barliⱪ puⱪraliriƣa: — Israillardin yengi tuƣulƣan oƣul balilarning ⱨǝmmisini dǝryaƣa taxlanglar, lekin ⱪiz balilarning ⱨǝmmisini tirik ⱪaldurunglar, dǝp ǝmr ⱪildi. ◼«dǝrya» — mǝzkur kitabta «dǝrya» pǝⱪǝt Nil dǝryasini kɵrsitidu. Misirda ⱨeqⱪandaⱪ baxⱪa qong dǝrya yoⱪ. Bügüngǝ ⱪǝdǝr Misirliⱪlar «dǝrya» desǝ, pǝⱪǝt Nil dǝryasinila kɵrsitidu.
Muxu wǝⱪǝlǝr yüz bǝrgǝn zamanlarda Misirliⱪlar yǝnǝ Nil dǝryasini «ɵz ilaⱨlirimizdin biri» dǝp ⱨesablap uningƣa qoⱪunatti.  ◘Ros. 7:19  
Misir imperiyǝsi
 
 

◼1:1 «Wǝ» — «wǝ» degǝn bu sɵz «Misirdin qiⱪix» degǝn kitabning «yaritilix» degǝn kitab bilǝn ziq baƣlinixliⱪ ikǝnlikini kɵrsitidu. «Yar.» 50:26ni kɵrüng. «Israil» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Yaⱪupning ismini «Israil»ƣa ɵzgǝrtkǝnidi («Yar.» 32:28, 35:10ni kɵrüng).

◘1:1 Yar. 46:8; Mis. 6:14.

◘1:5 Yar. 46:27; Ⱪan. 10:22; Ros. 7:14.

◘1:7 Ⱪan. 26:5; Ros. 7:17

◼1:8 «Yüsüpni bilmǝydiƣan yengi bir padixaⱨ» — bǝlkim «Ⱨiksos Pirǝwnlǝr» sulalisini aƣdurƣan kixi «Aⱪmos» (miladiyǝdin ilgiri 1570-1546-yillar) boluxi mumkin.

◘1:8 Ros. 7:18

◘1:10 Ros. 7:19

◼1:11 «ular ularni ⱪiliwatⱪan ǝmgǝklǝrdǝ harlax üqün..» — ⱪariƣanda, Misirliⱪlar aliⱪaqan Israillarni ɵzliri üqün ǝmgǝk ⱪilixⱪa salƣanidi. «Raamsǝs» — baxⱪa yǝrlǝrdǝ «Ramsǝs» dǝp atilidu.

◼1:12 «Israillarƣa ɵq bolup kǝtti» — yaki «Israillar tüpǝylidin azar yedi».

◘1:12 Zǝb. 105:24-25

◼1:15 «Ibraniylar» — yǝⱨudiylarni, yǝni Israillarni kɵrsitidu.

◼1:16 «tuƣⱪanda obdan ⱪaranglar» — Ibraniy tilida «toƣut orunduⱪida sǝpselip ⱪaranglar».

◼1:22 «dǝrya» — mǝzkur kitabta «dǝrya» pǝⱪǝt Nil dǝryasini kɵrsitidu. Misirda ⱨeqⱪandaⱪ baxⱪa qong dǝrya yoⱪ. Bügüngǝ ⱪǝdǝr Misirliⱪlar «dǝrya» desǝ, pǝⱪǝt Nil dǝryasinila kɵrsitidu. Muxu wǝⱪǝlǝr yüz bǝrgǝn zamanlarda Misirliⱪlar yǝnǝ Nil dǝryasini «ɵz ilaⱨlirimizdin biri» dǝp ⱨesablap uningƣa qoⱪunatti.

◘1:22 Ros. 7:19

© 2010 Mukeddes Kalam - Uyghur Bible Translation Committee