50
Yaⱪupning dǝpnǝ ⱪilinixi
1 Yüsüp atisining yüzigǝ ɵzini etip, uning üstidǝ yiƣlap, uni sɵydi. 2 Andin Yüsüp ɵz hizmitidǝ bolƣan tewiplarƣa atisini mumiya ⱪilixni buyrudi; xuning bilǝn tewiplar Israilni mumiya ⱪildi.□«mumiya ⱪilix» — adǝmning jǝsitini qirixtin saⱪlaxtin ibarǝttur. Misirda alaⱨidǝ mumiya ⱪilix kǝspi bilǝn xuƣullanƣuqilar bar idi; lekin u kixilǝr mumiya ⱪilƣanda kɵp butpǝrǝslik murasimlirini ɵtküzǝtti, xunga Yüsüp ularni ixlǝtmǝy, bǝlki ɵz tewiplirini xu ixⱪa buyrudi. 3 Buni ⱪilixⱪa ⱪiriⱪ kün kǝtti, qünki mumiya ⱪilixⱪa xunqilik kün ketǝtti. Misirliⱪlar uningƣa yǝtmix kün matǝm tutti.
4-5 Uningƣa ⱨaza tutux künliri ɵtüp bolƣanda, Yüsüp Pirǝwnning ordisidikilǝrgǝ: — Mǝn nǝziringlarda iltipat tapⱪan bolsam, Pirǝwnning ⱪulaⱪliriƣa sɵz ⱪilinglarki: — Atam manga ⱪǝsǝm ⱪildurup: «Mana mǝn ɵlimǝn; sǝn meni mǝn Ⱪanaan zeminida ɵzüm üqün kolap ⱪoyƣan gɵrgǝ dǝpnǝ ⱪilƣin» degǝnidi. Əmdi Pirǝwn manga ijazǝt bǝrgǝy, mǝn berip atamni dǝpnǝ ⱪilip bolup yenip kǝlsǝm, — dedi.■Yar. 47:29.
6 Pirǝwn jawabǝn: — Sǝn berip ɵzünggǝ atang ⱪǝsǝm ⱪildurƣandǝk uni dǝpnǝ ⱪilƣin, dedi.
7 Xuning bilǝn Yüsüp atisini dǝpnǝ ⱪilƣili mangdi. Pirǝwnning barliⱪ hizmǝtkarliri, ordining aⱪsaⱪalliri ⱨǝm Misir zeminidiki aⱪsaⱪallar uning bilǝn ⱨǝmraⱨ bolup mangdi. 8 Yüsüpning ɵyidiki ⱨǝmmisi, ⱪerindaxliri wǝ atisining ɵyidikilǝrmu billǝ bardi; ular pǝⱪǝt kiqik baliliri, ⱪoy-kala padilirini Goxǝn yurtida ⱪoyup kǝtti. 9 Uning bilǝn yǝnǝ jǝng ⱨarwiliri wǝ atliⱪlarmu billǝ bardi; xuning bilǝn ular naⱨayiti qong bir ⱪoxun boldi.
10 Ular Iordan dǝryasining u tǝripidiki «Atadning hamini»ƣa yetip kǝlgǝndǝ, xu yǝrdǝ ⱪattiⱪ wǝ ⱨǝsrǝtlik yiƣa-zar ⱪilip matǝm tutup yiƣlaxti. Yüsüp atisi üqün yǝttǝ kün matǝm tutti. 11 Xu yurtta olturuxluⱪ Ⱪanaaniylar Atadning haminida bolƣan bu matǝmni kɵrüp: — Bu misirliⱪlarning intayin ⱪattiⱪ tutⱪan ⱨazisi boldi, deyixti. Bu sǝwǝbtin u jayning nami «Abǝl-Mizraim» dǝp ataldi; u Iordan dǝryasining u tǝripididur.□«Abǝl-Mizraim» — mǝnisi: «misirliⱪlarning matimi» wǝ «misirliⱪlarning etizliⱪi» degǝnlǝrni bildürüxi mumkin. «Iordan dǝryasining u tǝripidǝ» bolsa Iordan dǝryasining xǝrⱪiy tǝripidǝ.
12 Yaⱪupning oƣulliri uning ɵzlirigǝ tapiliƣinidǝk ⱪildi; 13 uning oƣulliri uni Ⱪanaan zeminiƣa elip berip, Mamrǝning udulida, Makpelaⱨning etizliⱪining iqidiki ƣarda dǝpnǝ ⱪildi. Xu ƣarni Ibraⱨim ⱪǝbristanliⱪ ⱪilay dǝp Makpelaⱨning etizliⱪi bilǝn ⱪoxup Ⱨittiy Əfrondin setiwalƣanidi.■Yar. 23:16; Ros. 7:15,16. 14 Yüsüp atisini dǝpnǝ ⱪilƣandin keyin, ɵzi, ⱪerindaxliri, xundaⱪla atisini dǝpnǝ ⱪilixⱪa uningƣa ⱨǝmraⱨ bolup qiⱪⱪan ⱨǝmmǝ hǝlⱪlǝr Misirƣa yenip kǝldi.
Yüsüpning ⱪerindaxlirini hatirjǝm ⱪilixi
15 Lekin Yüsüpning ⱪerindaxliri atisining ɵlüp kǝtkinini kɵrgǝndǝ: — Əmdi Yüsüp bizgǝ düxmǝn bolup bizning uningƣa ⱪilƣan barliⱪ yamanliⱪimizni üstimizgǝ yandurarmikin, deyixti.
16 Ular Yüsüpning ⱪexiƣa adǝm ǝwǝtip: — Atiliri ɵlüxtin ilgiri bizgǝ wǝsiyǝt ⱪilip tapilap: — 17 «Silǝr Yüsüpkǝ: — Akiliring sanga rǝzillik ⱪilƣanidi; ǝmdi ularning asiyliⱪi ⱨǝm gunaⱨini kǝqürgin! — dǝnglar» — degǝnidi. Ⱨazir silidin ɵtünümizki, atilirining Hudasining bǝndilirining asiyliⱪini kǝqürgǝyla! — dedi. Yüsüp bu gǝplǝrni anglap yiƣlidi.
18 Andin akiliri kelip uning aldida ɵzlirini yǝrgǝ etip: — Mana, biz silining ⱪulliridurmiz! — dedi.
19 Lekin Yüsüp ularƣa jawabǝn: — Ⱪorⱪmanglar! Mǝn Hudaning ornida turuwatamdim?■Yar. 45:5. 20 Silǝr dǝrwǝⱪǝ manga xu ixni yaman niyǝt bilǝn ⱪildinglar; lekin Huda bügünki kündikidǝk nurƣunliƣan hǝlⱪning jenini tirik saⱪlap ⱪelix üqün xu ixni yahxiliⱪⱪa bekitkǝnidi. 21 Xunga ǝmdi ⱪorⱪmanglar; mǝn ⱨǝm silǝrni ⱨǝm bala-qaⱪiliringlarni baⱪimǝn, — dedi wǝ ularning kɵnglini hatirjǝm ⱪilip meⱨirlik gǝp ⱪildi.
Yüsüpning alǝmdin ɵtüxi
22 Yüsüp atisining jǝmǝti bilǝn billǝ Misirda turup ⱪaldi. Yüsüp bir yüz on yil ɵmür kɵrdi. 23 Bu tǝriⱪidǝ Yüsüp Əfraimning üqinqi ǝwladini kɵrdi; Manassǝⱨning oƣli Makirning balilirimu uning tizliri üstidǝ tuƣuldi.□«Makirning balilirimu uning tizliri üstidǝ tuƣuldi» — degǝn ibarǝ bǝlkim: (1) Yüsüp muxu qǝwrilirigǝ ɵzining oƣulliridǝk ⱪaraytti; (2) muxu qǝwriliri Yüsüpning biwasitǝ mirashori ⱪilindi. ■Qɵl. 32:39. 24 Yüsüp ⱪerindaxliriƣa: — Mǝn ɵlüp ketimǝn; lekin Huda qoⱪum silǝrni yoⱪlap silǝrni bu zemindin qiⱪirip, Ibraⱨim, Isⱨaⱪ wǝ Yaⱪupⱪa berixkǝ ⱪǝsǝm ⱪilip wǝdǝ ⱪilƣan zeminƣa yǝtküzidu, — dedi.□«Hudaning yoⱪlixi» — ibraniy tilida «yoⱪlax» degǝn bu peil Huda bilǝn munasiwǝtlikIxlitilgǝn bolsa, Uning ƣǝmhorluⱪ ⱪilixi, insanning ⱨalidin hǝwǝr elixini ɵz iqigǝ alidu. ■Ibr. 11:22.
25 Andin Yüsüp yǝnǝ ⱪerindaxliriƣa ⱪǝsǝm iqküzüp: «Huda silǝrni qoⱪum yoⱪlaydu; xu qaƣda silǝr mening sɵngǝklirimni elip, bu yǝrdin qiⱪip ketixinglar kerǝk», — dedi.□«yoⱪlax» — toƣruluⱪ 24-ayǝt wǝ izaⱨatini kɵrüng. ■Mis. 13:19; Yǝ. 24:32.
26 Yüsüp bir yüz on yaxⱪa kirgǝndǝ wapat tapti. Ular uni mumiya ⱪilip, Misirda bir meyit sanduⱪiƣa selip ⱪoydi.
□50:2 «mumiya ⱪilix» — adǝmning jǝsitini qirixtin saⱪlaxtin ibarǝttur. Misirda alaⱨidǝ mumiya ⱪilix kǝspi bilǝn xuƣullanƣuqilar bar idi; lekin u kixilǝr mumiya ⱪilƣanda kɵp butpǝrǝslik murasimlirini ɵtküzǝtti, xunga Yüsüp ularni ixlǝtmǝy, bǝlki ɵz tewiplirini xu ixⱪa buyrudi.
□50:11 «Abǝl-Mizraim» — mǝnisi: «misirliⱪlarning matimi» wǝ «misirliⱪlarning etizliⱪi» degǝnlǝrni bildürüxi mumkin. «Iordan dǝryasining u tǝripidǝ» bolsa Iordan dǝryasining xǝrⱪiy tǝripidǝ.
■50:13 Yar. 23:16; Ros. 7:15,16.
□50:23 «Makirning balilirimu uning tizliri üstidǝ tuƣuldi» — degǝn ibarǝ bǝlkim: (1) Yüsüp muxu qǝwrilirigǝ ɵzining oƣulliridǝk ⱪaraytti; (2) muxu qǝwriliri Yüsüpning biwasitǝ mirashori ⱪilindi.
□50:24 «Hudaning yoⱪlixi» — ibraniy tilida «yoⱪlax» degǝn bu peil Huda bilǝn munasiwǝtlikIxlitilgǝn bolsa, Uning ƣǝmhorluⱪ ⱪilixi, insanning ⱨalidin hǝwǝr elixini ɵz iqigǝ alidu.
□50:25 «yoⱪlax» — toƣruluⱪ 24-ayǝt wǝ izaⱨatini kɵrüng.