21
Pǝrwǝrdigar Yerusalemni düxmǝnlǝrgǝ tapxuridu
Padixaⱨ Zǝdǝkiya Malkiyaning oƣli Paxhurni ⱨǝm Maaseyaⱨning oƣli, kaⱨin Zǝfaniyani ǝwǝtkǝndǝ, Yǝrǝmiyaƣa Pǝrwǝrdigardin tɵwǝndiki munu bir sɵz kǝldi: — «Malkiyaning oƣli Paxhur» — demisǝkmu, bu 20-babtiki «Paxhur» ǝmǝs; lekin bu Paxhurmu keyinki waⱪitlarda Yǝrǝmiyaƣa ziyankǝxlik ⱪilidiƣan adǝm bolidu (29:25-27ni kɵrüng). «Zǝfaniya» bolsa ɵzining mustǝⱪil kɵzⱪarixi yoⱪ bolƣan yǝnǝ bir «yumilaⱪ tawuz»ƣa ohxaydu. (29:29diki wǝⱪǝni kɵrüng). U bǝlkim ahirda Babilning «ⱪarawul begi» tǝripidin ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinƣan «Zǝfaniya»ƣa ohxax adǝm idi (52:24-27ni kɵrüng). (Ular: «Biz üqün Pǝrwǝrdigardin yardǝm soriƣin; qünki Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsar bizgǝ ⱨujum ⱪilidu; Pǝrwǝrdigar Ɵzining ɵtkǝnki karamǝt ⱪilƣan ixliri boyiqǝ, bizgimu ohxax muamilǝ ⱪilip, uni yenimizdin yandurarmikin?» — dǝp soridi. Yǝrǝmiya ularƣa: — Zǝdǝkiyaƣa mundaⱪ dǝnglar, — dedi)
— Israilning Hudasi Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn ⱪolliringlar tutⱪan, silǝrni ⱪorxiwalƣan Babil padixaⱨi ⱨǝm kaldiylǝrgǝ sepil sirtida jǝng ⱪilixⱪa ixlitidiƣan, jǝng ⱪoralliringlarni ⱪayriwetimǝn wǝ bularni bu xǝⱨǝrning otturisida yiƣiwalimǝn; «kaldiylǝr» — demisǝkmu, «kaldiylǝr» Babilliⱪlarni, bolupmu Babil lǝxkǝrlirini kɵrsitidu. Mǝn Ɵzümmu sozulƣan ⱪolum wǝ küqlük bilikim bilǝn, ƣǝzipim bilǝn, ⱪǝⱨrim bilǝn wǝ ⱨǝssilǝngǝn aqqiⱪim bilǝn silǝrgǝ jǝng ⱪilimǝn! Mǝn bu xǝⱨǝrdǝ turuwatⱪanlarni, insan bolsun, ⱨaywan bolsun urimǝn; ular dǝⱨxǝtlik bir waba bilǝn ɵlidu. Andin keyin, — dǝydu Pǝrwǝrdigar, — Yǝⱨuda padixaⱨi Zǝdǝkiyani, hizmǝtkarlirini, hǝlⱪni, yǝni bu xǝⱨǝrdǝ wabadin, ⱪiliqtin wǝ ⱪǝⱨǝtqiliktin ⱪelip ⱪalƣanlar bolsa, Mǝn ularni Babil padixaⱨi Neboⱪadnǝsarning ⱪoliƣa, ularning düxmǝnlirining ⱪoliƣa wǝ jenini izdigüqilǝrning ⱪoliƣa tapxurimǝn; Neboⱪadnǝsar ularni ⱪiliq tiƣi bilǝn uridu; u nǝ ularni ayimaydu, nǝ ularƣa iqini ⱨeq aƣritmaydu, nǝ rǝⱨim ⱪilmaydu.
Lekin sǝn bu hǝlⱪⱪǝ mundaⱪ deyixing kerǝk: «Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn aldinglarda ⱨayat yoli wǝ mamat yolini salimǝn; «lekin sǝn bu hǝlⱪⱪǝ mundaⱪ deyixing kerǝk» — «bu hǝlⱪ» Yerusalemda ⱪamilip ⱪalƣan hǝlⱪni kɵrsitidu. kim bu xǝⱨǝrdǝ ⱪalmaⱪqi bolsa, ⱪiliq, ⱪǝⱨǝtqilik wǝ waba bilǝn ɵlidu; lekin kim xǝⱨǝrdin qiⱪip, silǝrni ⱪorxiwalƣan kaldiylǝrgǝ tǝslim bolsa, u ⱨayat ⱪalidu; uning jeni ɵzigǝ alƣan oljidǝk bolidu. Yǝr. 38:2 10 Qünki Mǝn bu xǝⱨǝrgǝ yahxiliⱪ üqün ǝmǝs, bǝlki yamanliⱪ ⱪilix üqün yüzümni ⱪaratⱪuzdum, — dǝydu Pǝrwǝrdigar; u Babil padixaⱨining ⱪoliƣa tapxurulidu, u uni ot selip kɵydüriwetidu.
 
Ordidikilǝr toƣruluⱪ
11 Wǝ Yǝⱨuda padixaⱨining jǝmǝti toƣruluⱪ Pǝrwǝrdigarning sɵzini anglanglar: — 12 I Dawutning jǝmǝti, Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — ⱨǝr ǝtigǝndǝ adalǝt bilǝn ⱨɵküm qiⱪiringlar, bulanƣan kixini ǝzgüqining ⱪolidin ⱪutⱪuzunglar; bolmisa, ⱪilƣanliringlarning rǝzilliki tüpǝylidin, ⱪǝⱨrim partlap, ottǝk ⱨǝmmini kɵydüridu; uni ɵqürǝlǝydiƣan ⱨeqkim bolmaydu; «I Dawutning jǝmǝti, ...: — ⱨǝr ǝtigǝndǝ adalǝt bilǝn ⱨɵküm qiⱪiringlar» — ⱪariƣanda, padixaⱨning sotliri ǝtigǝndǝ ɵtküzülǝtti. Yǝnǝ kelip «ⱨǝr ǝtigǝndǝ» degǝn ibarǝ bǝlkim «adalǝt birinqi ix bolsun, ⱨǝr künidǝ ǝng muⱨim ix bolsun» degǝn kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitilgǝn boluxi mumkin.  Yǝr. 22:3 13 Mana, Mǝn sanga ⱪarxidurmǝn, i jilƣa üstidǝ, tüzlǝngliktiki ⱪiyada olturƣuqi, yǝni «Kim üstimizgǝ qüxüp ⱨujum ⱪilalisun, kim ɵylirimizgǝ besip kirǝlisun?!» degüqi, — dǝydu Pǝrwǝrdigar. «jilƣa üstidǝ... ⱪiyada olturƣuqi...» — bizningqǝ bu ordida olturƣan padixaⱨ-ǝmirlǝrni kɵrsitidu. Əslidǝ padixaⱨ ordisining ⱪuruluxi üqün, Yerusalemdiki ikki taƣ arisidiki kiqik jilƣa «tüzlǝnglik» ⱪilip tindurulƣan andin uning üstigǝ orda ⱪurulƣan. Xundaⱪ ⱪilip Kidron jilƣisi üstidǝ, — yǝni «pǝlǝkkǝ taⱪaxⱪan» bir intayin bihǝtǝr jayda — orda kɵrünǝtti. Demǝk, bu sɵzlǝr padixaⱨ ⱨǝm ordidikilǝrgǝ eytilƣan boluxi kerǝk.
Bǝzi tǝrjimanlar bu ayǝt Yerusalem xǝⱨirini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Padixaⱨning ordisining alaⱨidǝ ǝⱨwali wǝ kǝynidiki ayǝtlǝrgǝ ⱪariƣanda, bizningqǝ u ordidikilǝrning ɵzlirini kɵrsitidu.
14 Mǝn silǝrning ⱪilmixinglarning mewisi boyiqǝ silǝrgǝ yeⱪinlixip jazalaymǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar; wǝ Mǝn uning ormanliⱪida bir ot yaⱪimǝn, u bolsa uning ǝtrapidiki ⱨǝmmini kɵydürüp tügitidu.«Mǝn uning ormanliⱪida bir ot yaⱪimǝn» — «ormanliⱪ» nemin kɵrsitidu? Ordining bir pǝhri bolƣan Sulayman padixaⱨ bina ⱪilƣan ⱨǝywǝtlik «Liwan ormanliⱪi ɵyi» (Liwanning kedir yaƣiqidin yasalƣan) idi. 22:6nimu kɵrüng.  Yǝr. 17:27
 
 

21:1 «Malkiyaning oƣli Paxhur» — demisǝkmu, bu 20-babtiki «Paxhur» ǝmǝs; lekin bu Paxhurmu keyinki waⱪitlarda Yǝrǝmiyaƣa ziyankǝxlik ⱪilidiƣan adǝm bolidu (29:25-27ni kɵrüng). «Zǝfaniya» bolsa ɵzining mustǝⱪil kɵzⱪarixi yoⱪ bolƣan yǝnǝ bir «yumilaⱪ tawuz»ƣa ohxaydu. (29:29diki wǝⱪǝni kɵrüng). U bǝlkim ahirda Babilning «ⱪarawul begi» tǝripidin ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinƣan «Zǝfaniya»ƣa ohxax adǝm idi (52:24-27ni kɵrüng).

21:4 «kaldiylǝr» — demisǝkmu, «kaldiylǝr» Babilliⱪlarni, bolupmu Babil lǝxkǝrlirini kɵrsitidu.

21:8 «lekin sǝn bu hǝlⱪⱪǝ mundaⱪ deyixing kerǝk» — «bu hǝlⱪ» Yerusalemda ⱪamilip ⱪalƣan hǝlⱪni kɵrsitidu.

21:9 Yǝr. 38:2

21:12 «I Dawutning jǝmǝti, ...: — ⱨǝr ǝtigǝndǝ adalǝt bilǝn ⱨɵküm qiⱪiringlar» — ⱪariƣanda, padixaⱨning sotliri ǝtigǝndǝ ɵtküzülǝtti. Yǝnǝ kelip «ⱨǝr ǝtigǝndǝ» degǝn ibarǝ bǝlkim «adalǝt birinqi ix bolsun, ⱨǝr künidǝ ǝng muⱨim ix bolsun» degǝn kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitilgǝn boluxi mumkin.

21:12 Yǝr. 22:3

21:13 «jilƣa üstidǝ... ⱪiyada olturƣuqi...» — bizningqǝ bu ordida olturƣan padixaⱨ-ǝmirlǝrni kɵrsitidu. Əslidǝ padixaⱨ ordisining ⱪuruluxi üqün, Yerusalemdiki ikki taƣ arisidiki kiqik jilƣa «tüzlǝnglik» ⱪilip tindurulƣan andin uning üstigǝ orda ⱪurulƣan. Xundaⱪ ⱪilip Kidron jilƣisi üstidǝ, — yǝni «pǝlǝkkǝ taⱪaxⱪan» bir intayin bihǝtǝr jayda — orda kɵrünǝtti. Demǝk, bu sɵzlǝr padixaⱨ ⱨǝm ordidikilǝrgǝ eytilƣan boluxi kerǝk. Bǝzi tǝrjimanlar bu ayǝt Yerusalem xǝⱨirini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Padixaⱨning ordisining alaⱨidǝ ǝⱨwali wǝ kǝynidiki ayǝtlǝrgǝ ⱪariƣanda, bizningqǝ u ordidikilǝrning ɵzlirini kɵrsitidu.

21:14 «Mǝn uning ormanliⱪida bir ot yaⱪimǝn» — «ormanliⱪ» nemin kɵrsitidu? Ordining bir pǝhri bolƣan Sulayman padixaⱨ bina ⱪilƣan ⱨǝywǝtlik «Liwan ormanliⱪi ɵyi» (Liwanning kedir yaƣiqidin yasalƣan) idi. 22:6nimu kɵrüng.

21:14 Yǝr. 17:27