7
Roza tutux toƣruluⱪ ⱪoyulƣan soal wǝ rǝddiyǝlik jawab
Darius padixaⱨning tɵtinqi yili toⱪⱪuzinqi ay, yǝni «Hislǝw»ning tɵtinqi küni, Pǝrwǝrdigarning sɵzi Zǝkǝriyaƣa kǝldi. Xu qaƣda Bǝyt-Əl xǝⱨiridikilǝr Xerǝzǝr wǝ Rǝgǝm-Mǝlǝklǝrni Pǝrwǝrdigardin iltipat soraxⱪa ǝwǝtkǝnidi. Bǝyt-Əldikilǝr: «Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning ɵyidiki kaⱨinlardin, xuningdǝk pǝyƣǝmbǝrlǝrdin: «Ⱨǝrbirimiz kɵp yillardin beri ⱪilƣinimizdǝk, bǝxinqi ayda ⱨǝrbirimiz yǝnila ɵzimizni baxⱪilardin ayrip, yiƣa-zarƣa olturuximiz kerǝkmu?» — dǝp soranglar» dǝp tapiliƣanidi. «bǝxinqi ayda ⱨǝrbirimiz yǝnila ɵzimizni baxⱪilardin ayrip, yiƣa-zarƣa olturuximiz kerǝkmu?» — «bǝxinqi ay»diki roza tutux bolsa ǝslidiki ibadǝthanining wǝyran ⱪilinƣanliⱪiƣa ⱨǝsrǝt bildürüx üqün idi. Babil imperiyǝsining ⱪoxunliri ibadǝthanini bǝxinqi ayning 9-künidǝ wǝyran ⱪilƣanidi, andin hǝlⱪni 70 yil sürgün ⱪilip baxⱪurƣan. Muxu kixilǝr: «Ibadǝthana ⱨazir ⱪaytidin ⱪuruluwatⱪan bolƣaqⱪa, bu rozini tutuweriximiz kerǝkmu?» — dǝp oyliniwatⱪanidi.
Pǝrwǝrdigarning sɵzi manga kelip mundaⱪ deyildi: —
«Zemindiki barliⱪ turuwatⱪan hǝlⱪⱪǝ ⱨǝm kaⱨinlarƣa sɵz ⱪilip mundaⱪ soriƣin: — «Silǝr muxu yǝtmix yildin beri bǝxinqi ay wǝ yǝttinqi aylarda roza tutup yiƣa-zar ⱪilƣininglarda, silǝr manga, ⱨǝⱪiⱪǝtǝn manga roza tuttunglarmu? «Silǝr muxu yǝtmix yildin beri bǝxinqi ay wǝ yǝttinqi aylarda roza tutup yiƣa-zar ⱪilƣininglarda...» — «yǝttinqi ay»diki roza, waliy Gǝdǝliyaning ⱪaza ⱪilinƣanliⱪini ǝslǝx mǝⱪsitidǝ tutulƣan roza bolup, uning wapatiƣa ⱨǝsrǝt bildürüx üqün idi (Tǝwrat, «Yǝrǝmiya», 40-41-bablar). Bu Babil imperiyǝsi Pǝlǝstinni ixƣal ⱪilƣan mǝzgildiki ǝng ahirⱪi pajiǝlik wǝⱪǝ idi. Yegininglar, iqkininglar, bu pǝⱪǝt ɵzünglar üqünla yǝp-iqkininglardin ibarǝt boldi ǝmǝsmu? «Yegininglar, iqkininglar, bu pǝⱪǝt ɵzünglar üqünla yǝp-iqkininglardin ibarǝt boldi ǝmǝsmu? » — demǝk, silǝrning roza tutuxunglar yǝp-iqixinglarƣa ohxax, pǝⱪǝt ɵzliringla üqündur. Roza tutuxning mǝⱪsiti Hudani izdǝx ǝmǝs, bǝlki «ɵz-ɵzigǝ iqini aƣritix»tin ibarǝt boluxi mumkin. Yǝnǝ bir imkaniyiti, bu ayǝttiki «yemǝk» wǝ «iqmǝk» bǝlkim ⱨeyt-bayramlarni kɵrsitidu. Huda ulardin: «muxu ⱨeyt-bayramlarni ɵzünglar üqün tǝbriklidinglarmu, yaki mǝn üqün tǝbriklidinglarmu?» — dǝp sorawatidu. Bular Yerusalem wǝ uning ǝtrapidiki xǝⱨǝrliri aⱨalilik bolƣan, taza awatlaxⱪan qaƣlarda, jǝnubiy Yǝⱨuda wǝ tɵwǝn tüzlǝnglik aⱨalilik bolƣan qaƣlarda, Pǝrwǝrdigar burunⱪi pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ jakarliƣan sɵzlǝr ǝmǝsmu?
Pǝrwǝrdigarning sɵzi Zǝkǝriyaƣa kelip mundaⱪ deyildi: —
«Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — «Ⱨǝⱪiⱪiy adalǝtni yürgüzünglar, bir-biringlarƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt wǝ rǝⱨim-xǝpⱪǝt kɵrsitinglar, 10 tul hotun wǝ yetim-yesirlarni, yat adǝmlǝr wǝ namratlarni bozǝk ⱪilmanglar; ⱨeqkim ɵz ⱪerindixiƣa kɵnglidǝ yamanliⱪ oylimisun. Mis. 22:22 11 Biraⱪ ata-bowiliringlar anglaxni rǝt ⱪilƣan, ular jaⱨilliⱪ bilǝn boynini tolƣap, anglimasⱪa ⱪulaⱪlirini eƣir ⱪilƣan; «ular jaⱨilliⱪ bilǝn boynini tolƣap» — ibraniy tilida «ular mürisini jaⱨil ⱪilip...». 12 ular Tǝwrat ⱪanunini wǝ samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigarning Ɵz Roⱨi bilǝn burunⱪi pǝyƣǝmbǝrlǝr arⱪiliⱪ ǝwǝtkǝn sɵzlirini anglimasliⱪ üqün kɵnglini almastǝk ⱪattiⱪ ⱪilƣanidi; xunga samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigardin intayin ⱪattiⱪ ƣǝzǝp qüxkǝn; 13 xundaⱪ boldiki, Mǝn ularni qaⱪirƣanda ular anglaxni rǝt ⱪilƣandǝk, ular qaⱪirƣanda Mǝnmu anglaxni rǝt ⱪildim» — dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, Pǝnd. 1:28; Yǝx. 1:15; Yǝr. 11:11; 14:12 14 — «wǝ Mǝn ularni ular tonumaydiƣan barliⱪ ǝllǝr arisiƣa ⱪara ⱪuyun bilǝn tarⱪitiwǝttim; ularning ketixi bilǝn zemin wǝyran bolƣan, andin uningdin ɵtkǝnlǝrmu, ⱪaytⱪanlarmu bolƣan ǝmǝs; qünki ularning sǝwǝbidin illiⱪ zemin wǝyranǝ ⱪilinƣan». «ularni... ⱪara ⱪuyun bilǝn tarⱪitiwǝttim» — yaki «ularni ... ⱪara ⱪuyun bilǝn tarⱪitiwetimǝn».
 
 

7:3 «bǝxinqi ayda ⱨǝrbirimiz yǝnila ɵzimizni baxⱪilardin ayrip, yiƣa-zarƣa olturuximiz kerǝkmu?» — «bǝxinqi ay»diki roza tutux bolsa ǝslidiki ibadǝthanining wǝyran ⱪilinƣanliⱪiƣa ⱨǝsrǝt bildürüx üqün idi. Babil imperiyǝsining ⱪoxunliri ibadǝthanini bǝxinqi ayning 9-künidǝ wǝyran ⱪilƣanidi, andin hǝlⱪni 70 yil sürgün ⱪilip baxⱪurƣan. Muxu kixilǝr: «Ibadǝthana ⱨazir ⱪaytidin ⱪuruluwatⱪan bolƣaqⱪa, bu rozini tutuweriximiz kerǝkmu?» — dǝp oyliniwatⱪanidi.

7:5 «Silǝr muxu yǝtmix yildin beri bǝxinqi ay wǝ yǝttinqi aylarda roza tutup yiƣa-zar ⱪilƣininglarda...» — «yǝttinqi ay»diki roza, waliy Gǝdǝliyaning ⱪaza ⱪilinƣanliⱪini ǝslǝx mǝⱪsitidǝ tutulƣan roza bolup, uning wapatiƣa ⱨǝsrǝt bildürüx üqün idi (Tǝwrat, «Yǝrǝmiya», 40-41-bablar). Bu Babil imperiyǝsi Pǝlǝstinni ixƣal ⱪilƣan mǝzgildiki ǝng ahirⱪi pajiǝlik wǝⱪǝ idi.

7:6 «Yegininglar, iqkininglar, bu pǝⱪǝt ɵzünglar üqünla yǝp-iqkininglardin ibarǝt boldi ǝmǝsmu? » — demǝk, silǝrning roza tutuxunglar yǝp-iqixinglarƣa ohxax, pǝⱪǝt ɵzliringla üqündur. Roza tutuxning mǝⱪsiti Hudani izdǝx ǝmǝs, bǝlki «ɵz-ɵzigǝ iqini aƣritix»tin ibarǝt boluxi mumkin. Yǝnǝ bir imkaniyiti, bu ayǝttiki «yemǝk» wǝ «iqmǝk» bǝlkim ⱨeyt-bayramlarni kɵrsitidu. Huda ulardin: «muxu ⱨeyt-bayramlarni ɵzünglar üqün tǝbriklidinglarmu, yaki mǝn üqün tǝbriklidinglarmu?» — dǝp sorawatidu.

7:10 Mis. 22:22

7:11 «ular jaⱨilliⱪ bilǝn boynini tolƣap» — ibraniy tilida «ular mürisini jaⱨil ⱪilip...».

7:13 Pǝnd. 1:28; Yǝx. 1:15; Yǝr. 11:11; 14:12

7:14 «ularni... ⱪara ⱪuyun bilǝn tarⱪitiwǝttim» — yaki «ularni ... ⱪara ⱪuyun bilǝn tarⱪitiwetimǝn».