11
Hǝlⱪning Hudaning ǝⱨdisini kɵzgǝ ilmiƣanliⱪi
1 Yǝrǝmiyaƣa Pǝrwǝrdigardin kǝlgǝn sɵz mundaⱪ idi: 2 — Bu ǝⱨdining sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selinglar; xundaⱪla Yǝⱨuda kixilirigǝ, Yerusalemda turuwatⱪanlarƣa ularni yǝtküzünglar, ◼«Bu ǝⱨdining sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selinglar» — bu bexarǝt (11:1-17)ning asas temisi (yuⱪiriⱪi mawzuyimizdǝk) — «hǝlⱪning Hudaning ǝⱨdisini kɵzgǝ ilmiƣanliⱪi». Bexarǝt bǝlkim Yosiya padixaⱨ ⱨɵküm sürgǝn waⱪtida ibadǝthanidin tepilƣan «Tǝwrat-ⱪanunning bir ⱪismi» bilǝn munasiwǝtlik. U Tǝwratning ⱪismi bǝlkim «Ⱪanun xǝrⱨi» idi, kitab Huda Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ Israil bilǝn tüzgǝn ǝⱨdini tǝkrarlaydu wǝ tǝkitlǝydu. «2Pad.» 22-23-bablarni, «2Tar.», 34-35-bablarni kɵrüng. 3 — sǝn Yǝrǝmiya ularƣa mundaⱪ eytⱪin: —
— Pǝrwǝrdigar, Israilning Hudasi mundaⱪ dǝydu: — Bu ǝⱨdining sɵzlirigǝ kim boysunmisa u lǝnǝttǝ ⱪalidu; ◘Ⱪan. 27:26; Gal. 3:10 4 Mǝn bu ǝⱨdini ata-bowiliringlarni Misir zeminidin, yǝni tɵmür tawlaydiƣan humdandin ⱪutⱪuzup qiⱪarƣan künidǝ ularƣa tapilap: «Awazimƣa ⱪulaⱪ selip, bu sɵzlǝrgǝ, yǝni Mǝn silǝrgǝ tapxurƣan barliⱪ ǝmrlǝrgǝ ǝmǝl ⱪilinglar; xundaⱪ ⱪilƣininglarda, silǝr Mening hǝlⱪim bolisilǝr, Mǝn silǝrning Hudayinglar bolimǝn; ◘Law. 26:3,12; Ⱪan. 4:20 5 xundaⱪ bolƣinida Mǝn ata-bowiliringlarƣa: «Silǝrgǝ süt ⱨǝm bal eⱪip turidiƣan bir zemin tǝⱪdim ⱪilimǝn» dǝp iqkǝn ⱪǝsǝmni ǝmǝlgǝ axurimǝn» — degǝnidim. Silǝr bügünki kündǝ dǝl xu zeminda turuwatisilǝr!
Mǝn bolsam jawabǝn «Amin, Pǝrwǝrdigar!» — dedim. ◼«Mǝn bolsam jawabǝn «Amin, Pǝrwǝrdigar!» — dedim» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «Amin» degǝn sɵz «xundaⱪ bolsun!» degǝn mǝnidǝ. Muxu yǝrdǝ Yǝrǝmiya Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdisigǝ boysunmiƣan barliⱪ kixilǝrni (3-ayǝttǝ) lǝnǝtkǝ ⱪalduridiƣanliⱪiƣa ⱪoxuluxni bildüridu. ◘Ⱪan. 7:12
6 Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — Yǝⱨudaning xǝⱨǝrliridǝ, Yerusalemning koqilirida bu sɵzlǝrni jakarla: — Bu ǝⱨdining barliⱪ sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selip ǝmǝlgǝ axurunglar! ◼«Bu ǝⱨdining barliⱪ sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selip ǝmǝlgǝ axurunglar!» — bexarǝt (11:1-17)ning asas temisi toƣrisidiki 2-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng. 7 Qünki Mǝn ata-bowiliringlarƣa Misir zeminidin ⱪutⱪuzup qiⱪarƣan künidin bügünki küngiqǝ «Mening awazimƣa ⱪulaⱪ selinglar!» dǝp jekilǝp agaⱨlandurup keliwatimǝn; Mǝn tang sǝⱨǝrdǝ ornumdin turup ularni agaⱨlandurup kǝldim. ◘Yǝr. 7:13,25 8 Lekin ular ⱨeq anglimiƣan yaki ⱪulaⱪ salmiƣan; ularning ⱨǝrbiri rǝzil kɵngülliridiki jaⱨilliⱪⱪa ǝgixip mangƣan; xuning bilǝn Mǝn bu ǝⱨdidiki barliⱪ sɵzlǝrni ularning bexiƣa qüxürdüm; Mǝn bularning ⱨǝmmisini ularƣa tapiliƣanmǝn, lekin ular ⱨeq ǝmǝlgǝ axurmiƣan. ◘Yǝr. 3:17; 7:24,26; 9:14
9 Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — Yǝⱨudadikilǝr wǝ Yerusalemda turuwatⱪanlarning arisida bir suyiⱪǝst bayⱪaldi; 10 ular sɵzlirimni anglaxni rǝt ⱪilƣan ata-bowilirining ⱪǝbiⱨliklirigǝ ⱪaytip kǝtti; ularning ibaditidǝ bolayli dǝp baxⱪa ilaⱨlarƣa ǝgixip kǝtti. Israil jǝmǝti ⱨǝm Yǝⱨuda jǝmǝti ata-bowiliri bilǝn tüzgǝn ǝⱨdǝmni buzdi.
11 Xunga Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dǝydu: — Mana, Mǝn ularning üstigǝ ⱨeq ⱪutulalmas apǝt qüxürimǝn; ular Manga pǝryad kɵtüridu, lekin Mǝn ularni anglimaymǝn. ◘Pǝnd. 1:28; Yǝx. 1:15; Yǝr. 14:12; Əz. 8:18; Mik. 3:4 12 Andin Yǝⱨudaning xǝⱨǝrliri wǝ Yerusalemda turuwatⱪanlar isriⱪ yeⱪip qoⱪunƣan butlarni izdǝp ularƣa pǝryad kɵtüridu; lekin apǝt qüxkǝn waⱪtida ular bularni ⱨeq ⱪutⱪuzmaydu. 13 Qünki xǝⱨǝrliring ⱪanqǝ kɵp bolƣanseri, butliring xunqǝ kɵp boldi, i Yǝⱨuda; Yerusalemning koqiliri ⱪanqǝ kɵp bolƣanseri, silǝr «yirginqlik bolƣuqi»ƣa xunqǝ ⱪurbangaⱨlarni ⱪurdunglar, yǝni Baalƣa isriⱪ yeⱪix üqün ⱪurbangaⱨlarni bǝrpa ⱪildinglar. ◘Yǝr. 2:28
14 Əmdi sǝn, i Yǝrǝmiya, bu hǝlⱪ üqün dua ⱪilma, ular üqün ⱨeq pǝryad yaki tilawǝt ⱪilma; qünki apǝt bexiƣa qüxüxi bilǝn ular Manga nida ⱪilƣan waⱪtida Mǝn ularni anglimaymǝn. ◘Yǝr. 7:16; 14:11
15 — Mening sɵyümlük hǝlⱪimning ɵyümdǝ turuxiƣa nemǝ ⱨǝⱪⱪi? Qünki kɵpinqinglar ɵzünglarning rǝzil mǝⱪsǝtlirigǝ yetixkǝ orunisilǝr; silǝr rǝzillikinglar ǝmǝlgǝ axⱪanda hursǝn bolsanglar, undaⱪta «muⱪǝddǝs gɵxlǝr» muxu asiyliⱪinglarni silǝrdin elip taxliyalamdu? ◼«muⱪǝddǝs gɵxlǝr» — ⱪurbanliⱪlardiki gɵxlǝr, ǝlwǝttǝ. Oⱪurmǝnlǝr ayǝtning baxⱪa kɵp hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin, lekin omumiy mǝnisi tǝrjimimizdikidǝk bolidu. 16 Pǝrwǝrdigar ismingni «Yapyexil, mol mewilik, baraⱪsan zǝytun dǝrihi» dǝp atiƣanidi; lekin Pǝrwǝrdigar dǝrǝhkǝ xawⱪunlaydiƣan zor bir otni salidu wǝ xahliri yoⱪ ⱪilinidu. 17 Qünki seni tikkǝn samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar sanga ⱪarap külpǝt bekitip jakarliƣan; sǝwǝbi, Israil jǝmǝti wǝ Yǝⱨuda jǝmǝti ɵzining mǝnpǝǝtini kɵzlǝp rǝzillik ⱪilip, Baalƣa isriⱪ yeⱪip, Mening ƣǝzipimni kǝltürdi. ◘Yǝr. 2:21
Yǝrǝmiyaƣa ⱪilinidiƣan suyiⱪǝstni Pǝrwǝrdigar uningƣa ayan ⱪilidu
18 «Pǝrwǝrdigar manga hǝwǝr yǝtküzdi, xuning bilǝn mǝn qüxǝndim; U manga ularning ⱪilmixlirini ayan ⱪildi; 19 mǝn bolsam huddi boƣuzlaxⱪa yetilǝp mangƣan kɵnük paⱪlandǝk idim; mǝn ǝsli ularning manga ⱪarap: «Dǝrǝhni mewisi bilǝn yoⱪitayli, uning ismi ⱪayta ǝskǝ ⱨeq kǝltürülmisun, uni tiriklǝr zeminidin üzüp taxlayli» degǝn ⱪǝstlirini ⱨeq bilmǝyttim; 20 lekin Sǝn, i adil ⱨɵküm Qiⱪarƣuqi, adǝmning wijdan-ⱪǝlbini Siniƣuqi, samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar, Sening ularning üstigǝ qüxüridiƣan ⱪisasingni ɵz kɵzüm bilǝn kɵrüxkǝ nesip ⱪilƣaysǝn; qünki dǝwayimni Sangila ayan ⱪilip tapxurdum». ◘1Sam. 16:7; 1Tar. 28:9; Zǝb. 7:9; 26:2; Wǝⱨ. 2:23
21 Xuning bilǝn Pǝrwǝrdigar manga mundaⱪ dedi: — «Pǝrwǝrdigarning namida bexarǝt bǝrmǝ, bolmisa jening ⱪolimizda tügixidu» — dǝp sanga doⱪ ⱪilip yürgǝn Anatottiki adǝmlǝr jeningni izdǝp yüridu. Əmdi ular toƣrisida mundaⱪ sɵzüm bar: — 22 — bu ixⱪa ⱪarap samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ dedi: — Mana, Mǝn ularni jazalaymǝn; yigitlǝr ⱪiliq bilǝn ɵlidu, oƣul-ⱪizliri bolsa ⱪǝⱨǝtqilik bilǝn ɵlidu. 23 Ulardin ⱨeqbir ⱪaldisi ⱪalmaydu; qünki Mǝn ular jazalinidiƣan yilida, xu Anatottiki adǝmlǝr üstigǝ apǝt qüxürimǝn.
◼11:2 «Bu ǝⱨdining sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selinglar» — bu bexarǝt (11:1-17)ning asas temisi (yuⱪiriⱪi mawzuyimizdǝk) — «hǝlⱪning Hudaning ǝⱨdisini kɵzgǝ ilmiƣanliⱪi». Bexarǝt bǝlkim Yosiya padixaⱨ ⱨɵküm sürgǝn waⱪtida ibadǝthanidin tepilƣan «Tǝwrat-ⱪanunning bir ⱪismi» bilǝn munasiwǝtlik. U Tǝwratning ⱪismi bǝlkim «Ⱪanun xǝrⱨi» idi, kitab Huda Musa pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ Israil bilǝn tüzgǝn ǝⱨdini tǝkrarlaydu wǝ tǝkitlǝydu. «2Pad.» 22-23-bablarni, «2Tar.», 34-35-bablarni kɵrüng.
◼11:5 «Mǝn bolsam jawabǝn «Amin, Pǝrwǝrdigar!» — dedim» — oⱪurmǝnlǝrgǝ ayanki, «Amin» degǝn sɵz «xundaⱪ bolsun!» degǝn mǝnidǝ. Muxu yǝrdǝ Yǝrǝmiya Pǝrwǝrdigarning ǝⱨdisigǝ boysunmiƣan barliⱪ kixilǝrni (3-ayǝttǝ) lǝnǝtkǝ ⱪalduridiƣanliⱪiƣa ⱪoxuluxni bildüridu.
◼11:6 «Bu ǝⱨdining barliⱪ sɵzlirigǝ ⱪulaⱪ selip ǝmǝlgǝ axurunglar!» — bexarǝt (11:1-17)ning asas temisi toƣrisidiki 2-ayǝttiki izaⱨatni kɵrüng.
◘11:8 Yǝr. 3:17; 7:24,26; 9:14
◘11:11 Pǝnd. 1:28; Yǝx. 1:15; Yǝr. 14:12; Əz. 8:18; Mik. 3:4
◼11:15 «muⱪǝddǝs gɵxlǝr» — ⱪurbanliⱪlardiki gɵxlǝr, ǝlwǝttǝ. Oⱪurmǝnlǝr ayǝtning baxⱪa kɵp hil tǝrjimilirini uqritixi mumkin, lekin omumiy mǝnisi tǝrjimimizdikidǝk bolidu.
◘11:20 1Sam. 16:7; 1Tar. 28:9; Zǝb. 7:9; 26:2; Wǝⱨ. 2:23