BALUWA YA NKONGO IWANDIKWE NI
PETULO
ULONGOZI
Baluwa ya nkongo ya Petulo yawandikagwa ni msigilwa Petulo. Petulo akongaga ibaluwa yakwe kwa kwe tambalisa kugamba ni yuhi naho kwa yudya akuwandikila. Kelavyanya ibaluwa kwa Wakulisito wose wadya “We wajeni mwe isi” (1 Petulo 1:1). Keigala kwa wadya wantu wakwe wakusoma savino nkanana zilozize. Kwaviya ibaluwa ino yaligana ne Baluwa ya Paolo kwa Waefeso mwe sila saizo, wazumizi walozize wadya 1 Petulo awandikaga nyumani mwa Waefeso mihilimo ya 65 AD. Petulo awandikaga ibuluwa ino kulaila Lumi kudya etanga Babeloni (5:13).
Petulo alongaga kugamba awandikaga ibaluwa ino kwa chausa cha “kuwajelani moyo na kuwaukwilani kugamba uno ni utondowazi wa chindedi wa Chohile” (5:12). Kuna vyesimile mgati mwa Petulo 2:11-3:7, Waefeso5:18-6:9, na Wakolosai 3:18-4:6. Vintu vyose ivi vya vino vitatu vya chilagisa mwe wivano wa lukolo na kwiva wakulu. Naho kajela moyo Wakulisito wajijimize hadya wakatenda na masulumizo kwa viya udumo wihaguhi (4:1).
Vimndani
Petulo ketambalisa mwenye na kulonga na wasomi wakwe (1:1-2).
Akaheza kamhongeza Chohile ko wambulwa udya wose wehangile kwa kugamba wikazi wawo (1 Petulo 1:3-2:10).
Akabinda awalagiza wazumizi vikungwa wikazi wedi mwe isi na kulonga wehangi wesimile saviya mgati mwe mgosi na mkaziwe naho mtumwa na mkulu (1 Petulo 2:11-4:11).
Akaheza aho Petulo awajela moyo wajijimize hadya wakasulumizwa (1 Petulo 4:12-5:1).
Akaheza abindiliza ibaluwa yakwe (1 Petulo 5:12-14).
1
Miye Petulo msigilwa ywa Yesu Kulisito, nawawandikilani nyuwe msagulwe ni Chohile na kuzagala naho mwekala enga wajeni uko Ponto na Galatiya na Kapadokiya na Asiya na Besaniya. Nyuwe mwasagulagwa ni Chohile Tate kuligana na mzungu wakwe, naho mtendwa wakukile kwa Muye, chani mumwive Yesu Kulisito naho mmyagilwa sakame yakwe chani mlenguswe.
Nawaungilani wedi wa Chohile na utondowazi vyongezekele mwenyu.
Msuhi wa Ujima
Chimtogole Chohile Tate ywa Zumbe dyetu Yesu Kulisito! Kwaviya kwa mbazi zakwe nkulu kachinka kwelekwa uhya mwe msuhi wa chindendedi kwa sila ya kumuyusa Zumbe dyetu Yesu Kulisito, naivyo china msuhi wa kwinkigwa ujimbiko udya Chohile awaikiye wantu wakwe. Chohile kawaikiyani ujimbiko uwo kwembingu kudya hewikudaha kuwola hegu hewina uzavu hegu kubanika hegu kufifiya. Ivyo ujimbiko uwo ni wenyu nyuwe, udya kwa uzumizi mwadimwa ni nguvu za Chohile kwa chausa cha wambulwa udya umalanywe chani ugubulwe mwe chipindi cho udumo.
Mwe imbuli iyo mwelelwa, hatahegu vino haluse kwa chipindi chidodo, mwaungwa mjelwe chinyulu kwachausa cha majezo yakwesimana mkusulumizwa. Majezo ayo mwalo wakwe ni kubunkula kugamba uzumizi wenyu ni wa chindedi. Zahabu yenye ikubanika yajezwa kwa moto seivyo uzumizi wenyu ukutogoleswa kujinka zahabu waungwa ujezwe chani umanyike kugamba ni wachindedi. Kwa chausa icho namhokele ntogozi na ntunyo na ukulu hadya Yesu Kulisito akwizila. Nyuwe mwamunga, hatahegu hamumuwone mna mwamzumila, hatahegu haluse hamkumuwona. Mwamzumila na kweleleswa. Ivyo mwamtogola kwa chinyemi chikulu hechikulongeka, kwaviya mwahokela wambulwa wenyu kwaviya nivyo vikungwa mo uzumizi wenyu kwakwe.
10 Wawoni walavyaga uwoni kuno wakazuza na kukaulisa mo wambulwa uwo wimwe wedi wa Chohile namwinkwe. 11 Wajezaga kumanya chipindi chani neivyo navilaile, kugamba chipindi awahegile Muye wa Kulisito endaga mndani mwawo. Akalongela amasulumizo nayambwile Kulisito na ukulu nautimile yakajinka ayo. 12 Chohile awagubwilaga wadya wawoni kugamba ulosi udya walongaga nasuwo wawo mna wasankanaga kwa chausa chenyu, haluse ulosi uwo ulongwa kwenyu ni wadya walongile Mbuli yedi ya Yesu Kulisito kwa udahi wa Muye Ukukile asigilwe kulaila kwembingu. Mbuli izo wandima wa kwembingu wabesa wazimanye.
Mwitango wa wikazi ukumuwagila Chohile
13 Elo mwemalanye mwe zifanyanyi zenyu, na kucheleza. Ikani msuhi wenyu wose mwe wedi wa Chohile uwo namwinkigwe chipindi Yesu Kulisito nagubulwe. 14 Saviya wana wata kwiva, msekwikala kwa kutimila tama zenyu zihiye namnanazo chipindi mwendile hemwimanyize ichindedi cha Chohile. 15 Mna saviya uyo awetange akukile, nyuwe nanywi mtende mkuka mo lujendo lwenyu lose. 16 Kwaviya iwandikwa, “Namtende wakukile, kwaviya miye ni mkuka.”
17 Uneva mwamwitanga Tate, uyo akukantila chila mntu hekuzila mntu, kuligana ne ndima yakwe, ivyo jesani ichipindi chenyu chisigale hano ho ujeni kwa kumtunyisa Chohile. 18 Kwaviya mmanya kugamba nyuwe mwakombolagwa mwe lujendo lwenyu helukuwagila chintu ludya mwahokelaga kulaila kwa wadalahala wenyu. Mna hamwambulwe kwa vintu vikubanika, kugamba hela hegu zahabu, 19 mwambulwa kwa sakame ikutogoleswa ya Kulisito, yudya endaga saviya mwanangoto hena lema hegu dwentwe. 20 Uyo asagulagwa ni Chohile isi heinati kumbwa, niyo agubulwa mwa mazuwa yano yokuduma kwa chausa chenyu. 21 Kwa sila yakwe, nyuwe mwamzumila Chohile amuyuse na kumtenda atende mkulu, elo ukanuni no msuhi wenyu wi kwa Chohile.
22 Elo haluse kwa kwiva ichindedi nyuwe mlenguswa myuye yenyu na kuwaunga wenyu hemwina usongaganyi elo unganisanani kwa moyo wose. 23 Kwaviya chinkigwa ujima mhya siyo ukulaila mwe mbeyu ikubanika, mna kulaila mwe mbeyu heikubanika kugamba ulosi wa Chohile una ujima hewina udumo. 24 Saviya mawandiko yakukile yakugamba,
“Wantu wose wenga mani
na ukulu wakwe wose wenga maluwa ya kumbago.
Mani yanyala na maluwa yahugutuka.
25 Mna ulosi wa Zumbe wekala mazuwa yose.”
Mbuli iyo ni Mbuli Yedi ilongigwe mwenyu.