5
Ri Jesús kuya jun kꞌakꞌ chak che ri Pedro
Kꞌo jun qꞌij ri Jesús kꞌo chuchiꞌ ri mar re Genesaret,* Wa jun mar kꞌo oxibꞌ ubꞌiꞌ: mar re Genesaret, mar re Galilea y mar re Tiberias. yey ukꞌiyal winaq xebꞌoponik lik kakiminimaꞌ kibꞌ rukꞌ che utayik Rutzij Upixabꞌ ri Dios. Ri Jesús xril pan kaꞌibꞌ barco kꞌo chuchiꞌ ri yaꞌ; ekꞌu raj chapal kar ebꞌelinaq lo chupa che uchꞌajik taq ri ki atarraya. Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xok chupa jun chike ri kaꞌibꞌ barco. Y ri rajaw waꞌ e ri Simón. Xubꞌiꞌij kꞌu ri Jesús che ri Simón kumin bꞌi kꞌana ri barco chupa ri yaꞌ. Ekꞌu ri Jesús xtzꞌuyiꞌ chupa y xujeq kakꞌutun chike rukꞌiyal tikawex. Echiriꞌ xukꞌis rukꞌutunik, jewaꞌ xubꞌiꞌij che ri Simón:
—Woꞌora chakꞌama bꞌi ri barco chupa ri mar pa lik cho wi y chilikꞌij taq kꞌu ri atarraya chiriꞌ chaꞌ jelaꞌ kebꞌichap kar —xcha che.
Ri Simón xukꞌul uwach:
—Lal tijonel, ronoje raqꞌabꞌ xojchakunik y na jinta kar xqachapo. Noꞌj we rilal kintaq la, kanꞌan riꞌ —xcha che.
Echiriꞌ xkilikꞌij bꞌi ri atarraya, xekichap ukꞌiyal kar y ri atarraya xujeqo karaqarobꞌik. Ekꞌuchiriꞌ, xkiꞌan pan kiqꞌabꞌ chike ri kachbꞌiꞌil e kꞌo chupa ri jun chik barco chaꞌ kepetik y kebꞌoꞌlkitoꞌoꞌ. Echiriꞌ xebꞌopon ri kachbꞌiꞌil, junam xkibꞌalij lo ri kebꞌ barco che kar y ruma laꞌ ya laj kemuqutajik. Ri Simón Pedro echiriꞌ xril waꞌ, xuxuk ribꞌ chwach ri Jesús y jewaꞌ xubꞌiꞌij che:
—Chel ko la wukꞌ, Wajawal. Na taqal ta chwe kꞌo la wukꞌ ma in jun achi aj mak —xcha che. Xubꞌiꞌij waꞌ ri Pedro ma ruma rukꞌiyal kar xekichapo, lik xok xiꞌin ibꞌ rukꞌ junam kukꞌ konoje ri e kꞌo rukꞌ pa ri barco; 10 jekꞌulaꞌ xok xiꞌin ibꞌ kukꞌ ri Jacobo y ri Juan; rike e ukꞌajol ri Zebedeo y e rachbꞌiꞌil ri Simón.
Pero ri Jesús xubꞌiꞌij che ri Simón:
—Maxiꞌij awibꞌ; chwi woꞌora katuꞌan at aj molol tikawex “Aj molol tikawex”: Ri chak xyaꞌ che ri Simón Pedro e kebꞌutzukuj tikawex re kebꞌuꞌan utijoꞌn ri Jesús. Mt. 4:19; Mr. 1:17 pachaꞌ aꞌanom lo chike ri kar —xchaꞌ.
11 Ekꞌuchiriꞌ xkesaj lo ri barcos chupa ri mar, xkiya kan ronoje waꞌ y xeterej bꞌi chirij ri Jesús.
Ri Jesús kukunaj jun achi kꞌo yabꞌil lepra che
(Mt. 8:1-4; Mr. 1:40-45)
12 Ri Jesús kꞌo chupa jun tinamit re Galilea echiriꞌ xopon jun achi rukꞌ, yey waꞌchi lik katajin uqꞌayik rucuerpo ruma ri yabꞌil lepra. Rire echiriꞌ xril uwach ri Jesús, xuxuk ribꞌ chwach, xuqasaj rupalaj chuꞌlew y xutzꞌonoj che:
—Wajawal, we kaꞌaj ko la, josqꞌij la ri nucuerpo che wa yabꞌil —xchaꞌ.
13 Ekꞌuchiriꞌ, ri Jesús xuchap pana rukꞌ ruqꞌabꞌ y jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij che:
—Kuaj, chuꞌana bꞌa chom riꞌ racuerpo —xchaꞌ.
Xew kꞌu xukꞌis ubꞌiꞌxikil waꞌ, na jampatana xsach ri yabꞌil kꞌo che rachi. 14 Ekꞌu ri Jesús xutaq che na kutzijoj ta waꞌ che junoq. Xubꞌiꞌij kꞌu che:
—Jat chwach raj chakunel pa Rocho Dios chaꞌ rire karilo na jinta chi lepra chawe. Y ruma rajosqꞌikil, chayaꞌa kꞌu chwach ri Dios ri qasaꞌn xtaqan kan ri Moisés che,* Lv. 14:1-32 chaꞌ kaqꞌalajin chikiwach ri tikawex at kunutajinaq chik —xchaꞌ.
15 Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, e ruma taq ri kuꞌan ri Jesús, rutzijoxik Rire katajin más retaꞌmaxik kuma ri winaq y lik kꞌu e kꞌi kakimol kibꞌ chaꞌ kakita ri kubꞌiꞌij y kekunutaj bꞌi che ri kiyabꞌil. 16 Noꞌj ri Jesús kel bꞌi, keꞌek pa taq luwar katzꞌintzꞌotik re kuꞌana orar.
Ri Jesús kukunaj jun sik
(Mt. 9:1-8; Mr. 2:1-12)
17 E xuꞌan waꞌ jun qꞌij echiriꞌ ri Jesús kakꞌutun chikiwach ri winaq. Etzꞌul kꞌu chiriꞌ ri fariseos y raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ; rike e petinaq Jerusalem y pa taq ri tinamit y raldeas re Galilea y re Judea. Yey ruchuqꞌabꞌ ri Dios Qajawxel kꞌo rukꞌ ri Jesús chaꞌ kakunanik.
18 Y xekꞌun kꞌu lo jujun achijabꞌ kitelem lo jun achi sik chwa chꞌat. Xkaj kꞌu kakikoj bꞌi pa ja chaꞌ kakiya chwach ri Jesús, 19 pero na xkiriq taj saꞌ rukojik bꞌi kuma rukꞌiyal winaq. E uwariꞌche xebꞌaqꞌan chwi ri ja, xkesaj julepaj che ruwiꞌ, xkiqasaj kꞌu lo ri sik e laꞌ kotzꞌol chwa ruchꞌat y xkiya chwach ri Jesús chikinikꞌajal ri winaq.
20 Echiriꞌ ri Jesús xril ri kubꞌulibꞌal kikꞌuꞌx rukꞌ, jewaꞌ xubꞌiꞌij che ri sik:
—Achi, ronoje ramak kuytajinaq chik —xchaꞌ.
21 Ekꞌuchiriꞌ, raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ y ri fariseos xkijeq kakichꞌobꞌ raqan: «¿Saꞌ ruwach waꞌchi? Rire kamakun chirij ri Dios echiriꞌ kubꞌiꞌij kukuy mak. Ma ¿na xew ta nebꞌa ri Dios aj kuyul mak?»
22 Ekꞌu ri Jesús xunaꞌbꞌej saꞌ ri kakichꞌobꞌo; ruma kꞌu riꞌ, xubꞌiꞌij chike:
—¿Suꞌchak jelaꞌ katajin chikꞌuꞌx alaq? 23 ¿Saꞌ kꞌu ri na kꞌayew taj kambꞌiꞌij: “Ronoje ramak kuytajinaq chik” o “Chatyaktajoq y chatbꞌinoq”? 24 E kuaj kꞌut ketaꞌmaj alaq waꞌ: Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex yaꞌtal puqꞌabꞌ kukuy taq ri mak ke ri winaq che ruwachulew —xchaꞌ.
Xubꞌiꞌij kꞌu riꞌ che ri sik:
—Chatyaktajoq, chakꞌama bꞌi rachꞌat y jat chaꞌwocho —xchaꞌ.
25 Chupa kꞌu laꞌ la joqꞌotaj xyaktaj ri sik chikiwach. Xukꞌam kꞌu bꞌi ruchꞌat pa ri kotzꞌol wi y xeꞌek chirocho, e riꞌ lik kuyak uqꞌij ri Dios. 26 Konoje kꞌu riꞌ lik xkam kanimaꞌ che y xkijeq kakiyak uqꞌij ri Dios. Y ruma ri xiꞌin ibꞌ kꞌo pa kanimaꞌ chwach ri Dios, xkibꞌiꞌij: «Waqꞌij qilom ruchuqꞌabꞌ ri Dios» xechaꞌ.
Ri Jesús kusikꞌij ri Leví
(Mt. 9:9-13; Mr. 2:13-17)
27 Chukꞌisbꞌal re waꞌ, xeꞌek ri Jesús y xril jun achi aj tzꞌonol puaq re tojonik, Leví rubꞌiꞌ, Wa jun achi kꞌo kebꞌ ubꞌiꞌ: Leví y Mateo. Mt. 9:9; Mr. 2:13 tzꞌul pa ri luwar pa kaꞌan wi ri tojonik che ri gobierno. Y ri Jesús xubꞌiꞌij che:
—Chat-terej lo chwij —xchaꞌ.
28 Ri Leví xyaktajik, xuya kan ronoje y xterej bꞌi chirij.
29 Ewi chirocho xuꞌan jun nimaqꞌij che ri Jesús. Y lik e kꞌi ri rach e aj tzꞌonol puaq re tojonik y ukꞌiyal winaq etzꞌul chwa ri mexa kukꞌ ri Jesús y rutijoꞌn.
30 Ekꞌuchiriꞌ, raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ kukꞌ ri fariseos xekichꞌaꞌtibꞌej rutijoꞌn ri Jesús, y jewaꞌ xkibꞌiꞌij chike:
—¿Suꞌchak kixwaꞌ kukꞌ raj tzꞌonol puaq re tojonik§ “Raj tzꞌonol puaq re tojonik”: Kil “cobrador de impuestos” pa vocabulario. y kukꞌ raj makibꞌ? —xechaꞌ.
31 Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach:
—E janipa ri utz kiwach, na kajawax ta aj kunanel chike; ma waꞌ xew chike ri e yewaꞌibꞌ kajawax wi. 32 Jelaꞌ kꞌu riꞌ, riꞌin na in petinaq ta che kisikꞌixik ri jusukꞌ kibꞌinik kisilabꞌik, ma e in petinaq che kisikꞌixik raj makibꞌ chaꞌ kakijalkꞌatij ri kibꞌinik kisilabꞌik —xchaꞌ.
Ri tzꞌonobꞌal puwi ri ayuno
(Mt. 9:14-17; Mr. 2:18-22)
33 Ekꞌuchiriꞌ, xkitzꞌonoj che ri Jesús:
—¿Suꞌbꞌe rutijoꞌn ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo kakiꞌan ayuno ukꞌiyal laj y lik kakiꞌan orar jelaꞌ pachaꞌ kaqaꞌan ri oj fariseos, noꞌj ri tijoꞌn rilal xew kewaꞌik y na kakiꞌan tane ayuno? —xechaꞌ.
34 Y Rire xukꞌul uwach:
—¿Utz nebꞌa kakiꞌan ayuno ri esikꞌim pa kꞌulanikil we kꞌa kꞌo rala kakꞌuliꞌik chikixoꞌl?** Chupa wa kꞌambꞌal naꞌoj ri Jesús e pachaꞌ rala kakꞌuliꞌik yey taq rutijoꞌn e pachaꞌ ri kekiꞌkot rukꞌ pa nimaqꞌij. Na utz taj. 35 Noꞌj kopon na ri qꞌij echiriꞌ kesax bꞌi rala chikixoꞌl;†† “Echiriꞌ kesax bꞌi rala chikixoꞌl”: Waꞌ e kachꞌaꞌt puwi rukamik ri Jesús. kꞌa ekꞌuchiriꞌ, kakiꞌan ayuno —xchaꞌ.
36 Tekꞌuchiriꞌ, xutzijoj jun kꞌambꞌal naꞌoj chike, jewaꞌ xubꞌiꞌij:
«Na jinta junoq kuqꞌat chꞌaqap che ruqꞌuꞌ kꞌasaq chaꞌ kukꞌojoj ruqꞌuꞌ qꞌeꞌl rukꞌ. Ma we ta jelaꞌ kuꞌano, riꞌ na utz ta chi ruqꞌuꞌ kꞌasaq yey ne ri kꞌasaq na kukꞌulaj ta ribꞌ rukꞌ ruqꞌuꞌ qꞌeꞌl.
37 »Jekꞌulaꞌ ri vino kꞌakꞌ ꞌanom na kaqꞌej ta chupa juna surun‡‡ “Surun”: Kil “odre” pa vocabulario. qꞌeꞌl. Ma we kaꞌaniꞌ waꞌ, ri vino kꞌakꞌ echiriꞌ kanajtir uqꞌij, kuraqij ri surun, katix kꞌu riꞌ ri vino y ri surun na jinta chi uchak. 38 Ruma kꞌu laꞌ, ri vino kꞌakꞌ ꞌanom chirajawaxik wi kaqꞌej chupa juna surun kꞌasaq chaꞌ ukabꞌichal waꞌ kakowinik. 39 Yey junoq ukꞌamom ribꞌ che kutij ri vino naj chi uqꞌij, na karaj taj kutij ri kꞌakꞌ vino, ma kubꞌiꞌij: “Ri vino naj chi uqꞌij e más utz chwa ri kꞌakꞌ vino”»§§ Ri kꞌambꞌal naꞌoj pa ri versículos 36-39 e keꞌelawi lik chirajawaxik kakꞌul ronoje ri Utzilaj Tzij y na utz taj kukꞌulaj ribꞌ ri kꞌakꞌ tzij rukꞌ ri kikꞌutuꞌn kan ri qatiꞌ-qamam. xchaꞌ.

*5:1 Wa jun mar kꞌo oxibꞌ ubꞌiꞌ: mar re Genesaret, mar re Galilea y mar re Tiberias.

5:10 “Aj molol tikawex”: Ri chak xyaꞌ che ri Simón Pedro e kebꞌutzukuj tikawex re kebꞌuꞌan utijoꞌn ri Jesús. Mt. 4:19; Mr. 1:17

*5:14 Lv. 14:1-32

5:27 Wa jun achi kꞌo kebꞌ ubꞌiꞌ: Leví y Mateo. Mt. 9:9; Mr. 2:13

§5:30 “Raj tzꞌonol puaq re tojonik”: Kil “cobrador de impuestos” pa vocabulario.

**5:34 Chupa wa kꞌambꞌal naꞌoj ri Jesús e pachaꞌ rala kakꞌuliꞌik yey taq rutijoꞌn e pachaꞌ ri kekiꞌkot rukꞌ pa nimaqꞌij.

††5:35 “Echiriꞌ kesax bꞌi rala chikixoꞌl”: Waꞌ e kachꞌaꞌt puwi rukamik ri Jesús.

‡‡5:37 “Surun”: Kil “odre” pa vocabulario.

§§5:39 Ri kꞌambꞌal naꞌoj pa ri versículos 36-39 e keꞌelawi lik chirajawaxik kakꞌul ronoje ri Utzilaj Tzij y na utz taj kukꞌulaj ribꞌ ri kꞌakꞌ tzij rukꞌ ri kikꞌutuꞌn kan ri qatiꞌ-qamam.