8
Tire nalo telabo ajakisor Yesu
Ana maka vesiou bereio, Yesu naio jom̃a mieliel bano, naio jo ba jel burevure komeli nalo na tertelisu a nalo na tortoru, mia ea vio nonovio naio jom̃a mioliolu, a jom̃a midu lilianiano vou nabo na Atua kiano navenatuboiano binimei ban tomu nalo. Mia jibe ka titiliu, kiano duelimo ba juo [12] nalo aju bija ka bogo na, Mat 27:55,56; Mak 15:40,41; Luk 23:49mia tire nalo telabo kija bunu aju iorou ka nalo. Ea tire nalo nene, tealo kalo napano Yesu mieliel kalo bior niununo nalo na kirivova a kanio mieiano na jualo, jibe ka Mere na Maktala, napano nanua beamu niadu aluo ajua naio, bija Joana, napano naio be toro nei Kusa koano, nanua naio be toro na toru tai na im̃auano na Parinio tubo Erot kiano, a bija Susano bunu. Mia nalo miroano lie vo bereio, napano nalo amiija Yesu nalo toru, mia nalo ajum̃a abitikarlo ka ijaiano nalo nam̃a tomu nalo aju ajian banlo.
Jamerijiano na kurukuti na uiti napano ajibirbili ea borotano kinkin veri
Mataiu 13:1-9; Mak 4:1-9
Naruei ea kiri bogo tai, burum̃ara tiniobi na tomu nalo amoluo ea komeli telabo beve terakurano na kanalo, naruei nalo abinimei amiobijiilo jeliviv ea Yesu, naruei naio mil banlo, buku jamerijiano tai kalo. Naio berenio jibe nei, berinavo “Be toro tai napano ban ka rivisivisii kurukuti ea kiano tiniavio. Bogo napano jom̃a bisivisii kurukuti nene abano, kurukuti tealo ajibirbili ea m̃arabo, mia iorou, tomu nalo abinimei amiel ea abie lelanlo, a menu nalo amikiti nonovlo. A kurukuti tealo ajibirbili ea vio na be tabap̃ilio eaio, abitovtov sop̃eli, mia karina abinimei amekekeu ga, bior maka ve uei tai ea vio nene. Mo kurukuti tealo ajibirbili ea vio nanua beamu maka atekon batitig rivu teli va nalo eaio, mia iorou kanio ana p̃eli nana bova nei naio barboṽeio miluo bereio, bisovoko toti nalo bano-o mia am̃arm̃aro. Mia kurukuti dolu tealo bereio ajibirbili ea kiri borotano nabo tai, mia nalo amililiuo bano-o, ajakou abar m̃arati nalo, bokar toromomou takurano [100].”
Mia bogo napano Yesu berenio iliano nei banlo bisi, ana naio miaga m̃erere banlo, naio berinavo “Toro na be tiliniene, monokanio riagago vatitig ka iliano nei.”
?Bior vaio ana Yesu jo mil jel ea jamerijiano?
Mataiu 13:10-23; Mak 4:10-20
Ana iorou kanio, ana naiagagoano nalo abinimei ea Yesu mia nalo abika nioti na jamerijiano nei denio. 10 Naruei naio berdop̃e banlo, berinavo “Atua naio mila jibe na ka mia kamiu kumijikia kuvileal ililuklukuano nalo na kiano navenatuboiano.
‘Mia ea kulo dolu nalo, ililuklukuano nalo na ajuluku ea jamerijiano kia navo,
mia ajum̃a abitio-o mia maka avitilubarlio,
a ajum̃a amiagago-o mia maka ajog lubarlo.’ ” Ais 6:9
Yesu naio ber bisivisii nioti na jamerijiano na kurukuti uiti
11 Naruei Yesu ber bisivisii masosoua jamerijiano nei banlo. Naio berenio berinavo “Mo, nioti na jamerijiano nei naio jibe nei. Vite na be moti, naio be kurukuti, mia nina naio jibe kanio Atua kiano iliano. 12 Mia kurukuti nalo napano ajibirbili ea m̃arabo, nina naio jibe kanio napano tomu nalo amijog iliano nei, a kurukuti novo nei ajibirbili ban ea kialo jidomiano nalo. Mia Parinio Sim̃aro nei naio binimei bar bulag iliano nei bereio den kialo iviso nalo, ka rila amonea re bunu, a ajikia re avokar ioruriano.
13 “Dolu, nina kurukuti nalo napano ajua tabap̃ilio, mia nina jibe kanio tomu nalo nam̃a amijog Lilianiano Vou na bo nei, mia nalo amijevio, ajaaro kanio, mia jibe kanio napano maka ve salo bati na bo. Nalo amonea ka bogo bulati ga, mia verenio ve bogokouo, p̃eli na juboluboiano rimei, mia nalo ajoru bereio ga.
14 “Dolu bunu, nina kurukuti nalo napano m̃a ajua vio napano be teli na bova eaio, a nina jibe kanio napano tomu nalo na amijogio, mia bogo nam̃a aju amiel abano jibe na, mia ajidom yebekavo toru ea kialo meuliano, mia ajidom m̃elea puruveru, a nalo tiniel jii m̃elea serevuiano nalo na yetemeriba nei. Bajago nalo na abinimei jibe ka teli na bova tai nam̃a muekolo, ka mia rila ana na mia nalo ajikia re avar m̃arati napano meruo bo ea kialo meuliano nalo leleio.
15 “Mia nana maariano, nina kurukuti napano ajua borotano nabo, nina javukia napano tomu nalo nam̃a amiagago ka Lilianiano Vou nabo nei, naruei nalo amije batitigio monea kialo iviso nalo, abokario jikili vatitig bo be riano. Kulo novo nalo na jibe na, nalo ala kialo jidomiano nalo ve terebievi, naruei nalo aim̃au rimemedu rivanvano-o mia avar m̃arati na Ioluano Vou nei ea kialo meuliano nalo.”
Jamerijiano na yulu
Mak 4:21-25
16  Mat 5:15; Luk 11:33Ana Yesu ber bunu, berinavo “Kito tomu nalo, verenio kito ravar yulu rimei, mia ve re tai napano roduvanio sel tano ka basaro p̃eli na vite na jibe na. P̃eli ga, kito reive takilele mave ga ka rila tomu nalo na ver amei joomo aial ka napano vio merera bo. 17  Mat 10:26; Luk 12:2Mo, na Atua kanano navenatuboiano naio jibe ka yulu nei, napano vonganei jom̃a malmaluvo ea kito ka rudulii vite nonovio. Vite nonovio napano ajuluku aju, a ililuklukuano nalo, mia nalo monoka amalmaluvo ea vio medave ka tomu nalo avitilubario. 18  Mat 25:29; Luk 19:26Kamiu monoka kuviagago vatitig ka kanaku iliano nalo, a kuvilavon ka kuvisidomii vatitigio. Toro napano be kiano saba miroano ruei, mia naio rivar rivan lie vo ve telabo laka, mia toro napano maka kiano saba, mia rila luvuio vite vaio na telisu nei napano naio tiniene ka ber kiano ruei.”
Yesu kenieno naliko kuruano nalo, abinimei ka avurular naio
Mataiu 12:46-50; Mak 3:31-35
19 Ana na Yesu kenieno naliko kuruano nalo amiyotuba ka naio ka bogo nei, mia nalo maka ajikia avokar naio joomo, bior burutiniobi toru laka, mila vio telisu. 20 Mia tomu nalo aber lilian iliano binimei bokar Yesu, ana aberenio aberinavo “!Ai, koniomo naliko kuruamo nalo, nalo yako ajikili aju tavio, ajidom aialso beamu vo!”
21 Mia Yesu berdop̃e banlo, berinavo “Nana naio be kenieku, p̃eli na kuruaku, nina nalo ga nei napano amijog Atua kiano iliano lu, a nalo ajum̃a amila javukia ga napano iliano nei berenio.”
Burum̃ara jegi napano Yesu berbureio
Mataiu 8:23-27; Mak 4:35-41
22 Mo ea legiano tai, Yesu buru naiagagoano nalo, abiako ea uako tai, naruei Yesu ber kalo, berinavo “Kito m̃a rava tivelinio ea ueiyabo nei.” Naruei ajuvan vio, ana abano, 23 mia bogo na uako jo juvan bano, mia Yesu mirano jouo toru ana monmelio. Ana iorou kanio, ana burum̃ara jegi tai jumolu binimei ea ueiyabo nei, mia burum̃ara kenieno niatuva nalo na amidon tanealo bano-o mia uako nei binimei bujo ka jumu, mia nalo amialo ka bova kitkiti ga naruei. 24 Ana nalo aba abio bon Yesu, aber kanio, aberinavo “!Tubo, Tubo, vaataro ka mia kito ramadudu naruei!”
Ana na Yesu jevijo jumolu, ana naio berbure jegi bija burum̃ara kenieno niatuva nalo nei, naruei vite nalo nei ajuba binilo, vio be tum̃aro nonovio bo.
25 Ana Yesu ber kalo berinavo “?Kenemiu viekouoiano nibe?”
Naruei nalo amerou mia amerou laka, amiilo toru, ana na nalo ajum̃a abivika denlo bereio, aberinavo “?Toro kenia na? Naio mil ga jibe na mia jegi naio tei amijogkar niono. !Tomnei!”
Yesu jitig bulag niadu miroano den toro Kerasa tai
Mataiu 8:28-34; Mak 5:1-20
26 Naruei Yesu nalo abarkor abokar tivelinio nene, napano Kalele jirarago ban eaio, nina memedu ka vio nei Kerasa. 27 Mia bogo napano Yesu jabulu, bauro ea vio nei, toro na vio nei tai binimei ka rivitavo vijaio, napano toro nene sim̃aro nalo ajuaio. Bogobe nua ruei, toro nene naio jo jibe ga na, maka riya kulum̃arauo tai, a maka m̃a monmon ea yimo, mia tinien jii ka m̃a mon ea pakeltavo ga, ea buluvae nalo nam̃a abar kanalo tasim̃aro nalo aba amonmoneaio. 28-29 Sim̃aro nalo nei ajum̃a ajutua kiki toro nei va telabo ruei, mila na tomu nalo amilavon ka atukuku kanio dam̃ariga, a nalo ajum̃a amiorkakar ka m̃armieni, p̃eli amiorkakar jaano a jum̃ano ka teli, mia naio jom̃a mila kokorovlo ga, a sim̃aro nalo nei amijil deven naio binimei joa vio mom̃a nei.
Mia Yesu mialio, mil ban niununo va nei, jitig naio berinavo tuvan toro nene.
Mia toro nei mial Yesu, naio bio banio, a naio mijorua jaano, ana niununo neibano joa naio mil burutomoruo, naio berenio berinavo “?Mia jau, Yesu, Atua Sop̃i kenerinio, kanamo vaio joa kiniou? !Kiniou nobika jikili denso, ka mia jau kesian re vironiano van kiniou!”
30 Ana na Yesu bika denio berinavo “?Ana siamo, kei?”
Ana na niununo va nei naio berdop̃e, berinavo “Siaku be ‘Tomu na mira miroano.’ ” Naio ber jibe na, bior sim̃aro nalo nam̃a aba joomo ea naio nalo miroano laka. 31 Mia niununo va nalo nene nalo ajum̃a abivika jikili den Yesu bereio ka mia naio rijil nalo re, naio rila lo re ava ajoru avatove yetano ea burum̃ara bulukuti sebi.
32 Mo ea suku tivelinio na vio nei, be burum̃ara taara na kiribue, nalo ajum̃a amiuoiuo ea borotano, ana sim̃aro nalo neibano amiaga ban Yesu, abika jikili denio aberinavo naio rila lo ava joomo ga ea kiribue nalo nei. Ana na Yesu mijamo ka jibe na banlo, 33 naruei nalo ajaluvo den toro nei, ana nalo aba joomo ea kiribue nalo neibano. Mia sop̃eli ga, kiribue nalo nene ajikiti, ajibirbili ea yabalili tai, abavatove yetano ea burum̃ara ueiyabo nei, amadudu nonovio ea bulu niogovu.
34 Ana bogo napano tomu na abitikar kiribue amial vite nei, mia nalo bunu aburo kilkil, aban bereio vonuo, aberial vite nei, mia nalo aberial janea vio reraio bunu, 35 mila ana vio bujo ka tomu nalo abinimei, ka ajidom aial kija. Mia bogo na abinimei, amial ka na Yesu naio jo, a toro nam̃a niununo va nalo neibano aburo denio ruei, naio jom̃a jotano ea Yesu jaano. Naruei naio miya batitig kulum̃arauo nabo ruei, mia naio jo melumu bo ruei jo, maka bunu rive deden leleio. Bogo napano amialio ka napano toro nei naio binimei bo ruei jibe nei, mia nalo amerou toru. 36 Mia nalo napano aju jukamu, napano amial vite nonovio, nalo ajukunu kanio ban nalo na abinimei vonga, nalo aberbisivisiio banlo jum̃abe ka toro nei nua niadu nalo aban ea naio, mia Yesu mila naio binimei bo bereio ruei. 37 Mia tomu nalo na tanobuku nalo na vio Kerasa, nalo amial ka bova ga, naruei nalo aju ajadu jikili ka Yesu ka ajidom ka mia naio taluvo denlo, bior vite na milalo amerou toru laka. Naruei Yesu nalo abajou bereio ka avan ea kialo uako, ka nalo avan bereio.
38 Ana bogo na ajum̃a abajou, toro neibano naio binimei balea Yesu jikili, ka jidom riva to naljuo bogo nonovio, mia Yesu maka rijamo kanio, mia naio berkanio, berinavo 39 “Makanio, bior bo laka ka kava vonuo bereio, a jau kava kover van tomu nalo, kover kalo jum̃abe napano Atua mila bo mia bo laka banso jibe na.”
Ana toro nei ban bereio, a naio jom̃a miel jeliviv ea vio nalo na ea tanobuku na kanano burum̃ara bulukomeli, a naio jom̃a ber bulavulag im̃auano novo nei napano Yesu mila ban naio.
Jairas kenerinio vevinio, naljuo tira tai napano jokol Yesu m̃ano kulum̃arauo
Mataiu 9:18-26; Mak 5:21-43
40 Naruei Yesu nalo abarkor bereio ueiyabo aba tivelinio, mia burum̃ara tiniobi na tomu nalo aju rorea naio, mia nalo ajaaro toru ka amial naio bereio. 41 Mia toro na toru tai na yimo na volkouano na kanalo na vio nei, siano Jairas, naio binimei vaataro ka Yesu. Naruei minie yetano kanio, jegi banio, baleaio ka rimei ea kunuano, 42 ka rial kenerinio vevinio, napano mie toru. Tira sesa nei, naio be toro na toru nei kenerinio takurano m̃anono ga, a kiano yuka be titai jibe ka duelimo ba juo ga [12], mia kiano mieiano binimei biloulo ruei, mila ana amial ka vaataro ka mia naio rim̃aro. Naruei Yesu jumolu, ban bija toro nei abano.
Mia bogo na naio jo ban jibe na, vio bujo ka burum̃ara tiniobi na aju ajakisosorio, nalo ajum̃a amivinkakarlo ajeliviv ea Yesu. 43 Mia nalo nene tai kalo, naio be tira tai, napano kiano mieiano na monoleri mila naio ka legiano nonovio ga, bokar yuka duelimo ba juo [12] ruei, mia maka ve toro tai napano mijikia rila rivu kiano mieiano nei leleio. 44 Naruei tira nei, naio milavan naio bure tomu nalo nei, naruei mijian lilie ka naio binimei vaataro ka Yesu taakano, ana na naio jian jum̃ano jibe na ana jokol m̃ano ikiniono kulukoti. Naio jokol Yesu m̃ano kulum̃arauo jibe na, mia monloglog bogo nei ga, kiano mieiano nei bisi ruei.
45 Mia kolvare ga Yesu bika, berinavo “?Kenia na jokol kiniou vonganei ga?”
Mia nalo aber “Maka toro tai tokolso,” mia Pitere bunu berkanio berinavo “?Ana Tubo, jum̃abe? Tom miroano miroano laka na amivinkakarlo jeliviv easo, a ajum̃a abalbaliaso.”
46 Ana Yesu berkanio, berinavo “Makanio, toro tai jokol batitig kiniou nei, bior nomijog lubar ka kanaku moroano togio jaluvo ea kiniou ban ea toro nene ruei.”
47 Naruei tira nene, naio bitilubar ka naio maka bunu rijikia rilavan naio, naruei naio binimei ea Yesu, napano naio merou toru bano m̃a jo memebiju ka garuei. Naio binimei mijoru ea Yesu jaano, kamu ka tomu nalo napano aju na miralo, naio ber bulag nonovio vite ea naio banio, jibe na kar vaio napano naio binimei jokol Yesu, a jum̃abe napano naio binimei bo ruei ea bogo nei. 48 Ana na Yesu berkanio, berinavo “Nena, kanamo viekouoiano ea kiniou milaso kobo bereio ruei. Atua kiano tum̃aro to vijaso, jau kava vonuo ga bereio.”
49 Naruei bogo napano Yesu jom̃a mil ban tira nei kia ga vo, iliano binimei ea toro na toru nei kunuano, berinavo “Kenerimo vevinio nam̃a na, naio bakovio ruei. Bo ka mia jau kovuru re bunu naverloglogiano na toru na rimei, ka kala lelan kule re naio.”
50 Mia Yesu bunu mijog iliano nei, ana na naio ber ka Jairas, berinavo “Jau niukniuku rivieso re, jau kavarkar tiniemo sikili ea Atua ga, bior mia kenerimo vevinio naio rimeul bereio na.”
51 Naruei Yesu ban bija toro nei ea kiano vonuo, mia bogo napano abinimei abokar vio nene, naio berbure nalo dolu berinavo mia nalo ava joomo re naliko naio, mia naio buru ga Pitere naljuo Jone, bija Yemesi, naliko niatira sesa nei karam̃ano a kenieno, mia nalo na ga aba joomo. 52 Mia bogo na nalo aba joomo jibe na, amial ka napano tomu nalo ajum̃a tiniel miia niatira sesa nene ruei, nalo ajum̃a ajigio, mia Yesu ber kalo, berinavo “Kamiu kuviteg re rivior niatira na tibe na. Naio maka rim̃aro na, mia naio jo monmelio ga na.” 53 Mia nalo abital m̃elea ga banio, bior nalo amijikia ruei ka napano niatira nei naio m̃arodobi ruei.
54 Naruei Yesu ba bokar niatira nei jum̃ano, a naio mil banio, berinavo “Kanaku niatira, jau kotumolu von.” 55 Naruei monloglog bogo nei ga, nalo amial ka napano niatira nei kiano meuliano binimei bere joaio bereio, naruei naio jumolu jikili ju, naio jom̃a miel, ana na Yesu ber kalo berinavo bo ka adu kiri sinaniano tai vanio. 56 Mia karam̃ano a kenieno, nalo amiilo toru napano mila kanalo jidomiano bakovio ruei, mia Yesu ber kalo berinavo mia averial re vite nei van kulo dolu nalo.

8:2 Mat 27:55,56; Mak 15:40,41; Luk 23:49

8:16 Mat 5:15; Luk 11:33

8:17 Mat 10:26; Luk 12:2

8:18 Mat 25:29; Luk 19:26