A Raukea e Paulus i Here Lakea ne Huriki a
Epesus
A Nita Vakalohoka
E Paulus i made o Epesus, i vara vonga na pida i rua (Apostolo 19:1-20; 20:31). I herea a raukea iea na tahuna i made na bavi o Rom (3:1; 4:1; 6:20), na pida 60-61 AD.
A tanga e Epesus a tanga dagi na tabeke ne Asia, i matakaria e Rom. Ra tanga iea i bele manga a murine huriki ni vakona a maki turana maka naro na lotu legelege. I tahoka a dede na vure ngatavine e Artemis, a rana tara e Diana (Apostolo 19:27).
E Tikikus i bole lakea ne huriki a tara ne Kristo o Epesus a raukea iea (6:21-22).
E Paulus i ngarua a raukea iea ni gi vakaru lae na maka tara ne Kristo ri made tabukoi o Epesus. Ra raukea iea i here palupu turana viri i here lakea ne huriki a Kolosi, a viri i here lakea ne Pilemon. Ra i maea, i kupo a maka ngava na raukea iea i palupu turana raukea i here lakea o Kolosi. E Paulus i herea ra raukea iea, ta ge kori e huriki a tara ne Kristo ni lohoka kamumu vona a nidodo na Vure ne huriki lobo na malala.
1
A Nita Muga
*Apo 18:19-21; 19:1Iau e Paulus. A Vure i vulaki iau ge iau a apostolo ne Isu Kristo.
A here lakea ne mua e huriki a tara ne Kristo o Epesus, ra mu pesi tora ni luhoi torea e Isu Kristo.
A Vure, e Tamane hita, turana e Isu Kristo a Bakovi Dagi, ru gu rata kamumu mua, ru gu habi a nivalemu ne mua.
A Maka Maki Kamumu Si Tahoka ne Kristo
*Epe 2:6Si kavurikea a Vure, e Tamane Isu Kristo, a Bakovi Dagi ne hita. I vakabagetu hita a vuhuna si rihi e Kristo. I vakabagetu hita na maki kamumu lobo ri valai na hunu, ri kori a hanune hita. *Ion 15:16Muga na Vure i ratarike a malala, i vulaki hita si gi rihi e Kristo. I rata mavonga si gi malamala, si gi uka ngava na matana. I ngaru hateka hita, *Ion 1:12lakea i taki muga hosi ge pau hita. I kara ia ge pau hita a vuhuna a leho e Isu Kristo i ratea. A Vure i ngaru ni rata mavonga, i vivi ni rata mavonga. I ngaru si gi kavurikea vona a hini i rata kamumu hateka hita. A leho ne Tuna, ra i ngaru hatekea, i vakasiri manga a Vure i rata kamumu hateka hita. *Epe 2:7; Kol 1:14Si rihi e Kristo, i kona hita na darana. Ngane a Vure i puga vuroki a naro hale ne hita. Na naro iea a Vure i vakasiri ne hita, na harikia vona, ia a mari ni rata kamumu hateka hita. I hatebalala muholi, i rata kamumu hateka hita, a vuhuna i moro hateka, i tahoka a lohokanga dagi, *Rom 16:25i mavonga, i ramai a ningaru vona, i vakasiri kavakava a niluhoi vona, ra muga i kapiloho, ra niluhoi vona ni rudu e Kristo ni korimule hita. 10 *Kol 1:16,20A niluhoi vona i maea, na tahuna a parava ge valai, bara i vakalipopo a maki lobo na hunu, a maki lobo na malala, ri gi tabuli polotano na matakari i taku kunana, re Kristo.
11 *Rom 8:28-29A Vure i vulaki hita, i rata hita si rihi e Kristo. I rata mavonga, a vuhuna hosi i luhoi purua a naro iea. I rata a maki lobo ri bele i manga a hini i ngaru ri gi bele. 12 I mavonga mia, re mia mi luhoi tora mugea e Kristo, mi rata e huriki ranga ri gi kavurikea a Vure, a vuhuna i bagetu hateka. 13 Mua ranga, mu longo a ngava muholi, a Velenga Kamumu, lakea i korimule mua. Mu luhoi torea e Kristo, mu rihi ia. Lakea a Vure i habi ne mua a Hanu Kiripiripi, ra i ta muholi hosi ge habia, i manga a kilakila i vakasiri manga mua e huriki a tara vona. 14 *2Ko 1:22A Vure i habi ne hita a Hanu Kiripiripi, ngane si lohoka vona ge habi ne hita a maka maki kamumu i ta muholi ge habi ne hita. Si gi bole a maki nga muri ma, lakea e huriki ri gi kavurikea a Vure, a vuhuna i kamumu hateka.
E Paulus i Vasileki
15 I mavonga, iau tara, a longo ta mu luhoi torea e Isu a Bakovi Dagi, mu ngaru e huriki a tara na Vure. 16 I mavonga, i uka ma a malo ni kavurikea a Vure ne mua. A luhoi vakaroro mua na tahuna a vasileki. 17 *Kol 1:9A nanea e Tamana, ra viri i tahoka a bagetuanga, ra Vure ne Isu Kristo, a Bakovi Dagi ne hita, a nanea ge rata mua mu gu moro, ge habi ne mua a lohokanga, ge vakasiri ia ne mua, mu gu lohoka hateka tabu vona. 18 A nanea ge rata mua mu gu longokilalea a nitana, lakea mu gu lohoka vona a maka mahala kamumu i bagetu hateka, i ngaru ni habi ne mua, lakea mu gu pasimata ni bole a maki nga, a vuhuna i gale mua ge mua e huriki a ngate vona. 19 *Kol 1:11A vasileki vona, mu gu lohoka vona a nitora dagi vona. Ra nitora iea i rangi a maki lobo, i tuhori hita e huriki si luhoi torea. A nitora iea kunana 20 *Sng 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12i vakamahuri mulea na matenga e Kristo, i vakamadea na limana a kanena meli na hunu. 21 *Kol 1:16; 2:10E Kristo i made vonga, i matakari. A nitora vona i rangi liu a nitora na hanitu lobo, a matakari na malala lobo, a nitora lobo. A rana i dagi hateka na rane huriki lobo; a rane huriki ngane, e huriki muri ma. 22 *Sng 8:6A Vure i ratea i matakari a maki lobo. I ratea ge matakari a tara ne Kristo, 23 *Rom 12:5; Epe 4:10,15; Kol 1:18ra a kakaina. A tara ne Kristo ri bole a nimahuri ne Kristo, ra viri i habi a nimahuri na maki lobo na tabeke lobo.

*1:1: Apo 18:19-21; 19:1

*1:3: Epe 2:6

*1:4: Ion 15:16

*1:5: Ion 1:12

*1:7: Epe 2:7; Kol 1:14

*1:9: Rom 16:25

*1:10: Kol 1:16,20

*1:11: Rom 8:28-29

*1:14: 2Ko 1:22

*1:17: Kol 1:9

*1:19: Kol 1:11

*1:20: Sng 110:1; 2Ko 13:4; Kol 2:12

*1:21: Kol 1:16; 2:10

*1:22: Sng 8:6

*1:23: Rom 12:5; Epe 4:10,15; Kol 1:18