12
E Maria i Biri e Isu o Betani
(Mateo 26:6-13; Markus 14:3-9)
* Ion 11:1,43A parava i polotara muga na Habu na Nipagepolo, e Isu i luve o Betani, ra tanga ne Lasarus, a bakovi i vakamahuri mulea na matenga. * Luk 10:40Lakea e huriki vonga ri taguia e Isu, ri rata a habu vona. E Marta i veru a maki ni kani, pali e Lasarus i made turane huriki na dede ri kani turane Isu. * Luk 7:37-38Lakea e Maria i bolea a kalavana lita na mangisipa, ni rata na vutuna kai a nard, a mapana i dagi hateka. I guru langa na vahane Isu, muri i ravu na vuna. Lakea a mangina mangisipa i huli hateka pololilo na ruma.
Pali e Iudas Iskariot, a turane huriki a murimuri, ra bakovi ta ge habi e Isu na limana pile, i koi, i ta maea, “A mangisipa iea i dagi hateka a mapana. A mapana i manga a mapana bakovi i leho na pida i taku. I navai i uka ma o bolea a mapana mangisipa iea, go habia ne huriki a matasia?” E Iudas i takia ra ngava iea a vuhuna ia a panaho. I uka ma i luhoi e huriki a matasia. A leho vona ni matakari a tava, bara i panaho mule ranga moni.
E Isu i koli, i ta maea, “Naha ni takia. I kamumu hateka a hini i rata purua a mangisipa, ge davea ra parava bara ni tanu iau vona. * Vin 15:11E huriki a matasia bara ri made turane mua vakaroro, pali iau i uka ma ga made turane mua vakaroro.”
E huriki a Iuda ri longoa e Isu i made vonga, lakea ri valai maia. Pali i uka ma ri valai ri gi matai e Isu kunana. A viri ri ngaru ni masia e Lasarus, ra bakovi e Isu i vakamahuri mulea na matenga. 10 Lakea e huriki a prister dagi ri varodo tabu a ngava ne Lasarus, ia tara ri gi rabalakia, 11  * Ion 11:45a vuhuna e huriki a Iuda ri longoa a velengana, lakea ri luhoi torea e Isu.
E Isu i Dili o Ierusalem
(Mateo 21:1-11; Markus 11:1-11; Lukas 19:28-40)
12 Na parava muri e huriki ri valai na habu ri longoa e Isu ge lakea o Ierusalem. 13  * Sng 118:25-26; Ion 1:49Lakea ri bole a maka pagana rou, ri vano ri gi taguia e Isu, ri gale maea,
“Si gi kavurikea a Vure!* A ngava iea na nita Hibru i manga e “Hosana”. A pelegona muholi i maea, “Mi ngaru go korimule mia.” Pali na tahuna e Isu i valai, e huriki a Iuda ri taki a ngava iea ne vona ni kavurikea a Vure.
A Vure ge vakabagetua a viri i valai na rane Bakovi Dagi!
Ni gi vakabagetu a hariki ne Israel!”
14 E Isu i matavisia tara tuna donki, i made langa vona. I ramai kunana a ngava ni here puru hosi na Hinere i ta maea,
15  * Sek 9:9“Mua o huriki a bakovi o Sion E Ierusalem, a rana tara e Sion. naha ni mangenge.
Mu masia a hariki ne mua i valai ngane,
i rike na tuna donki.”
16  * Ion 2:22Muga e huriki a murimuri i uka ma ri matakilala a maka maki nga. Pali muri, na tahuna e Isu i mahuri mule na matenga, a Vure i vakabagetua, ri matakilaka vona ngane a ngava ri taki ne Isu, a maki ri ratea ne Isu, ni here puru hosi virihi mai ia. 17 E huriki ri turana na tahuna i gale tala e Lasarus na lovo, i vakamahuri mulea na matenga, i uka ma ri malo ni vakalongo lae e huriki vona a maki ri masia. 18 E huriki ala kupo ri longoa i rata a nivakasiri iea, ri lokovonga ri tagui ia. 19 Lakea e huriki a Pariseo ri vata, ri ta maea, “Mu masia, ngane bara i uka tara maki si gi ratea. I mata manga e huriki lobo ri muri vona ngane!”
E Isu i Taki Muga a Matenga Vona
20 E huriki a bakovi na tanga e Gris ranga ri turana e huriki ri sike na habu ne vona ni kavurikea a Vure. 21 Ri valai ne Pilip, ra bakovi o Betsaida na tabeke ne Galili, ri takia, “Bakovi dagi, mi ngaru ni matai e Isu.” 22 Lakea e Pilip i vano i takia e Andreas. Muri ru vano ru vakalongoa e Isu.
23  * Ion 13:31-32; 17:1E Isu i koli, i ta maea, “Ngane i tabukoi a Vure ge vakabagetu iau, a Tuna Bakovi. 24  * 1Ko 15:36A taki muholi mua, na tahuna a bakovi i varo a vutuna vit, i mate a vutuna vit, i gaga, i koru rike, i vakabele a kanena i kupo. Pali a vutuna vit i uka ma ni gi varo, i uka ma ge vakabele tabu a kanena. 25  * Mat 16:25E rei a viri i ngaru hateka a nimadena, bara i mate. Pali e rei a viri i marikoi a nimadena koea na malala, bara i mahuri vakaroro muri ma. 26 E huriki ri ngaru ge ria a vora nau, ri gi muri nau. Lakea bara ri made turagu na hini ga made vona. E Tata bara i kavurike e huriki ri rata a leho nau.”
A Tuna Bakovi Bara Ni Bole Rike
27  * Sng 6:3; 42:5; Mat 26:38E Isu i ta rike tabu, i ta maea, “Ngane i mava a hategu, pali ga ta navai? Ga ta maea, ‘O Tata, o korimule iau na nimadihi iea?’ Pali i uka ma ga ta mavonga a vuhuna iau a valai ga bolea a nimadihi iea. 28 O Tata, ge bagetu a ramu.”
Muri a lohona viri tara i ta valai na hunu i ta maea, “Iau, a ragu ni vakabagetu pali. Pali ga ratea ge bagetu tabu.” 29 E huriki vonga ri longoa ri taki ta a hini i kururu. Pali i ranga e huriki ri taki ta a agelo i ta turana.
30 Lakea e Isu i taki ria, i ta maea, “Ra lohona viri mu longoa, i uka ma ne vona ni tuhori iau. A ngava nga ne vona ni tuhori mua. 31 Ngane a Vure ge pelekado e huriki, ge lili talea a matakari na malala. A matakari na malala, re Satan. 32  * Ion 3:14Pali iau, na tahuna ni gi bole rike iau, ga tuli valai nau e huriki lobo.” 33  * Ion 19:6I taki a ngava nga, ta ge vakalongo a naro ge mate vona.
34  * Sng 110:4; Ais 9:7; Dan 7:14Lakea ri ta rike, ri ta maea, “Mi gia na vinara, e Kristo bara i valai ge made vakaroro. Pali i navai o ta maea ke, ‘A Tuna Bakovi ni gi bole rike?’ E rei ra Tuna Bakovi iea?”
35  * Ion 8:12Muri e Isu i taki ria, i ta maea, “Mua bara mu tahoka a nipara na parava popote kunana. Mu laho na tahuna mu tahoka a nipara, ma ge puru a uvo. A bakovi i laho na uvo i uka ma i lohoka vona a hini ge lakea vona. 36  * Epe 5:8Ngane mu tahoka a nipara. Mu luhoi tora a nipara na tahuna i tabuli, ge mua e huriki a tuna nipara.” Na tahuna i vakaloboa a nitana, i pe ria i kapiloho ne ria.
E Huriki a Iuda i Uka Ma Ri Luhoi Tora
37 E huriki a Iuda ri matai a maka nivakasiri e Isu i rata, pali i uka ma ri luhoi torea, 38  * Ais 53:1ge bele muholi a nitana propet e Isaia i here puru hosi, i ta maea,
“Bakovi Dagi e rei i longo mai a ngava mi taki ria vona?
E Bakovi Dagi i vakasiri ne rei a nitora vona?”
39 Lakea ri keri ni luhoi torea, a vuhuna e Isaia a propet i here tabu, i ta maea,
40  * Ais 6:10“I vakakepa a matane ria,
I vakamalupa a hatene ria,
i uka ma ri gi matakilaka na maki,
i uka ma ge palala a gine ria,
i uka ma ri gi pulo a vilone ria,
lakea i uka ma ga vakamahuri ria.”
41  * Ais 6:1E Isaia i ratea a ngava iea, a vuhuna i masia a bagetuanga ne Isu, lakea i vakalongo e huriki vona.
42  * Ion 9:22Pali na tahuna iea kunana e huriki ala kupo ri luhoi torea e Isu. I ranga a matakari, ria ranga ri luhoi torea e Isu. Pali ri mangenge ne huriki a Pariseo, lakea i uka ma ri vakalongo a niluhoi ne ria, a vuhuna ri mangenge, ma ni gi tono tala liu ria na roho na vaponga. 43  * Ion 5:44Ri ngarua a Vure ge kavurike ria, pali ri ngaru hateka e huriki a bakovi ri gi kavurike ria.
E Isu i Valai Ge Kori Mule e Huriki
44 Muri e Isu i gale dagi, i ta maea, “Na tahuna a viri i luhoi tora iau, i uka ma i luhoi tora iau kunana, i luhoi torea a viri i rudu iau a valai. 45  * Ion 14:9Na tahuna i matai iau, i masia ra viri i rudu iau a valai. 46 A puru valai na malala a manga a nipara. E rei a viri i luhoi tora iau i uka ma ge made na uvo.
47  * Ion 3:17“A bakovi i longoa a ngavagu, pali i uka ma i muri maia, iau i uka ma ga pelekadoa. A vuhuna a valai, i uka ma ga pelekado e huriki. A valai ga korimule e huriki na malala. 48 I tahoka a mari ni pelekado ge pelekado e huriki ri marikoi iau, i uka ma ri ngaru a nitagu. Ra nitagu kunana bara i pelekado ria na nilobona malala, 49 a vuhuna iau i uka ma a taki a ngava na niluhoi nau kunana. E Tata i rudu iau a valai, i habi nau a vinara, a ngava ga rata navai, ga taki navai. 50 A lohoka vona a vinara ne Tata i vakasiri a nimahuri vakaroro. I mavonga kunana a ngava a taki, ra ngava iea kunana i vakuku iau vona e Tata, ga vakalongo mua vona.”

*12:1: Ion 11:1,43

*12:2: Luk 10:40

*12:3: Luk 7:37-38

*12:8: Vin 15:11

*12:11: Ion 11:45

*12:13: Sng 118:25-26; Ion 1:49

*12:13: A ngava iea na nita Hibru i manga e “Hosana”. A pelegona muholi i maea, “Mi ngaru go korimule mia.” Pali na tahuna e Isu i valai, e huriki a Iuda ri taki a ngava iea ne vona ni kavurikea a Vure.

*12:15: Sek 9:9

12:15: E Ierusalem, a rana tara e Sion.

*12:16: Ion 2:22

*12:23: Ion 13:31-32; 17:1

*12:24: 1Ko 15:36

*12:25: Mat 16:25

*12:27: Sng 6:3; 42:5; Mat 26:38

12:31: A matakari na malala, re Satan.

*12:32: Ion 3:14

*12:33: Ion 19:6

*12:34: Sng 110:4; Ais 9:7; Dan 7:14

*12:35: Ion 8:12

*12:36: Epe 5:8

*12:38: Ais 53:1

*12:40: Ais 6:10

*12:41: Ais 6:1

*12:42: Ion 9:22

*12:43: Ion 5:44

*12:45: Ion 14:9

*12:47: Ion 3:17